Kazanie o warunkach dobrej spowiedzi

Lubin, 13 XII 1998 r.

Drodzy w Chrystusie Panu, Siostry i Bracia!

Dzi╢ bΩdzie trochΩ d│u┐sze kazanie ni┐ zazwyczaj. Oto za kilka dni, w sobotΩ w naszej parafii odbΩdzie siΩ spowied╝ adwentowa. Przyjedzie wielu ksiΩ┐y z okolicznych parafii i - jak co roku - wiele os≤b przyst▒pi do spowiedzi. Ale nie wszyscy. S▒ tacy, kt≤rzy odk│adaj▒ spowied╝ na ostatni▒ chwilΩ, na ostatni dzie± przed Wigili▒ iáw≤wczas ustawiaj▒ siΩ w d│ugiej kolejce w ko╢ciele, wystawiaj▒c na pr≤bΩ cierpliwo╢µ spowiednik≤w.

Przy takich masowych spowiedziach co roku powtarza siΩ ta sama sytuacja: Ot≤┐ w r≤┐nych przypadkach spowied╝ jest niewa┐na. Taki grzesznik przystΩpuje do spowiedzi i dalej pozostaje w grzechach. Dlaczego tak siΩ dzieje? Czy jest na to jaka╢ rada? Warto nad tym siΩ zastanowiµ dzisiaj, bo mo┐e dotychczasowe spowiedzi kt≤rego╢ z nas tu obecnych by│y niewa┐ne i dalej tkwi w swoich grzechach przed Bogiem?

Katechizm Ko╢cio│a katolickiego poucza nas, ┐e aby spowied╝ by│a wa┐na, owocna - nale┐y wype│niµ wszystkie warunki dobrej spowiedzi. Jest ich piΩµ.

(1)

Pierwszym warunkiem dobrej spowiedzi jest rachunek sumienia - czyli przypomnienie wszystkich grzech≤w pope│nionych od poprzedniej wa┐nej spowiedzi, zw│aszcza chodzi o grzechy ╢miertelne. Niekt≤rzy byµ mo┐e maj▒ trudno╢ci z rozr≤┐nieniem grzech≤w, zw│aszcza odr≤┐nieniem tych ╢miertelnych (ciΩ┐kich) od grzech≤w powszednich (lekkich). Grzech jest wykroczeniem przeciwko Panu Bogu, przeciwko mi│o╢ci Bo┐ej, z│amaniem przykaza± Bo┐ych, odwr≤ceniem siΩ od Boga, powiedzeniem "nie" wobec Pana Boga. Ka┐dy cz│owiek ma w sobie, wáswojej duszy g│os Bo┐y, kt≤ry m≤wi mu, ┐e nale┐y powstrzymaµ siΩ od czego╢ z│ego, zaniechaµ tego, albo ┐e nale┐y uczyniµ jaki╢ konkretny dobry uczynek. Jest to g│os sumienia, kt≤re ocenia nasze uczynki, i wyrzuca nam wszelkie pope│nione wykroczenia przeciwko mi│o╢ci Bo┐ej i mi│o╢ci bli╝niego. Trzeba tylko ws│uchiwaµ siΩ w ten g│os Bo┐y w naszej duszy. To ju┐ jest rachunek sumienia.

Pobo┐ny chrze╢cijanin ka┐dego dnia przed p≤j╢ciem na spoczynek, wieczorem, podczas modlitwy, powinien przypomnieµ sobie pokr≤tce ca│y miniony dzie± i podziΩkowaµ Bogu za wszelkie otrzymane dobro, a przeprosiµ za pope│nione b│Ωdy. Taki, codzienny rachunek sumienia, jest najlepszym przygotowaniem do odbycia dobrej spowiedzi. A w≤wczas, kiedy klΩkniemy u kratek konfesjona│u na pewno nie bΩdziemy siΩ zachowywaµ jak niekt≤rzy tak zwani katolicy, kt≤rzy m≤wi▒ do spowiednika: "Ja, proszΩ ksiΩdza nie mam ┐adnych grzech≤w, nie pijΩ, nie kradnΩ, nie zabi│em nikogo. ProszΩ mi mo┐e zadaµ jakie╢ pytanie?" Wypada│oby tylko w takiej sytuacji p≤j╢µ do zakrystii iáprzynie╢µ aureolΩ ze skrzyd│ami anielskimi w odpowiednich rozmiarach.

Nawet ╢wiΩci i b│ogos│awieni czΩsto siΩ spowiadali i dobrze przygotowywali siΩ do tego sakramentu. Im cz│owiek jest bli┐ej Pana Boga, tym lepiej widzi nawet drobne niedoskona│o╢ci na swojej duszy - podobnie jak │atwo mo┐na zobaczyµ drobne plamki na czysto wypranej koszuli, na przyk│ad po jedzeniu, podczas gdy │atwo uchodz▒ uwagi nawet wielkie, t│uste plamy na brudnej, od roku nie pranej odzie┐y. PrzystΩpuj▒c do spowiedzi najlepiej jest wzi▒µ do rΩki ksi▒┐eczkΩ do nabo┐e±stwa i przeczytaµ spokojnie wszystkie zawarte tam pytania odnosz▒ce siΩ do wszystkich przykaza± Bo┐ych i ko╢cielnych. Na pewno znajdzie siΩ co╢, na co do tej pory nie zwracali╢my uwagi, a co mo┐e sprawia smutek Panu Bogu lub bli╝nim.

(2)

Drugi z warunk≤w dobrej spowiedzi, najwa┐niejszy, to ┐al za grzechy. Jest to bole╢µ duszy nad pope│nionym z│em. Kiedy grzesznikowi jest przykro, ┐e swoim postΩpkiem obrazi│ Dobrego Stw≤rcΩ a nadto i swoich bli╝nich - w≤wczas jest na najlepszej drodze do nawr≤cenia. Szczery ┐al za grzechy, kt≤remu towarzysz▒ wyrzuty sumienia, jest warunkiem uzyskania rozgrzeszenia. Gdyby nawet kogo╢ si│▒ przyprowadzono do konfesjona│u iáca│▒ godzinΩ siΩ spowiada│ i gdyby nawet biskup go rozgrzesza│, je╢li nie bΩdzie ┐a│owa│ za grzechy - bΩdzie to tylko strata czasu. Je╢li natomiast z oczu grzesznika wyp│ynie choµby jedna │za ┐alu - Pan B≤g przebaczy mu grzechy, choµby nie wiadomo jak wielkie by one by│y.

úatwo poznaµ w konfesjonale, czy to jest szczery ┐al za grzechy, czy tylko udawany. Je╢li penitent wyznaje szczerze wszystkie swoje grzechy, m≤wi konkretnie, wyra╝nie, "nie owija w bawe│nΩ" i nie stara siΩ spowiednika "wprowadziµ wámaliny" - w≤wczas spowied╝ jest dobra. Jednak do╢µ czΩsto osoby przystΩpuj▒ce do spowiedzi zaraz po wypowiedzeniu jakiego╢ grzechu od razu t│umacz▒ siΩ i podaj▒ powody dlaczego to zrobi│y, od razu umniejszaj▒ swoj▒ winΩ. Nie m≤wi▒ "ukrad│em", ale: "zabra│em komu╢". Zamiast "sk│ama│em" m≤wi▒ "powiedzia│am nieprawdΩ". Zamiast siΩ przyznaµ, ┐e zamiast p≤j╢µ na MszΩ ╢w. w niedzielΩ pojechali na narty - m≤wi▒ tylko, ┐e nie byli w ko╢ciele, albo nawet ju┐ s│ysza│em nieraz - cytujΩ dos│ownie: "nie by│em na mszy ko╢cielnej".

P│akaµ siΩ chce nieraz, widz▒c niekt≤re dzieci i m│odzie┐ stoj▒ce w kolejce przed konfesjona│em. Nawet tu┐ przed spowiedzi▒ potrafi▒ rozmawiaµ z kolegami i kole┐ankami, ┐uj▒ gumΩ, krΩc▒ siΩ jakby mieli owsiki - a zaraz po spowiedzi uciekaj▒ do domu nie podziΩkowawszy nawet Panu Bogu. W takich przypadkach mo┐na podejrzewaµ powierzchowne traktowanie sakramentu a nawet zupe│ny brak ┐alu za grzechy. Czy taka spowied╝ mo┐e byµ wa┐na i skuteczna? Trudno siΩ dziwiµ, je╢li po tak odbytej spowiedzi zaraz powtarzaj▒ siΩ te same grzechy, nawet tego samego dnia.

(3)

Trzecim warunkiem dobrej spowiedzi jest mocne postanowienie poprawy - czyli obietnica zerwania z grzechem i wszelkimi okoliczno╢ciami do tego prowadz▒cymi. Trzeba podkre╢liµ, ┐e nie chodzi tu o byle jak▒ obietnicΩ dan▒ samemu sobie, gdy┐ tak▒ cz│owiek zapomina zazwyczaj ju┐ nastΩpnego dnia. Postanowienie poprawy aby by│o mocne powinno byµ z│o┐one samemu Panu Bogu. Nie wystarczy tylko wyznaµ grzechy na spowiedzi, ale trzeba zrobiµ wszystko, aby one nigdy wiΩcej siΩ nie powt≤rzy│y. Je╢li zatem kto╢ denerwuje siΩ i przeklina z jakiego╢ powodu - to dlaczego nie zmieni tego stanu rzeczy? Dop≤ki nie usunie siΩ przyczyny, dalej bΩd▒ te same skutki. Je╢li po╢lizgnΩli╢my siΩ na ╢liskim chodniku - to dop≤ki kto╢ nie posypie tego miejsca piaskiem, dalej bΩdziemy upadaµ w tym miejscu. Mo┐e siΩ to nawet gro╝nie sko±czyµ nog▒ w gipsie. Co gorsza, tak┐e inni mog▒ siΩ tam po╢lizgn▒µ. Podobnie te┐ je╢li kto╢ nie myje r▒k i szyi, to na nic nawet codzienne pranie koszul - zawsze bΩd▒ zaraz brudne. Tak samo dzieje siΩ z grzechami. Trzeba je wyrwaµ z korzeniami, a nie tylko przycinaµ powierzchownie. Chory z▒b bΩdzie coraz bardziej bola│, dop≤ki siΩ go nie wyrwie w ca│o╢ci - na nic siΩ nie przydadz▒ nawet najlepsze tabletki, kt≤re daj▒ ulgΩ tylko chwilowo.

S▒ ludzie, kt≤rzy narzekaj▒ na s│ab▒ wolΩ. Usprawiedliwiaj▒ siΩ sami przed sob▒, ┐e ci▒gle grzesz▒, bo nie maj▒ silnej woli i nie potrafi▒ siΩ powstrzymaµ przed pope│nieniem nowych grzech≤w. A przecie┐ nie "od razu Krak≤w zbudowano". Aby doj╢µ gdziekolwiek trzeba postawiµ pierwszy krok, p≤╝niej nastΩpny i tak dalej. Podobnie wáwalce z grzechami - trzeba od czego╢ zacz▒µ, trzeba podj▒µ jakie╢ postanowienie, choµby drobne, ale trzymaµ siΩ tego i wype│niµ je a┐ do ko±ca. Je╢li kto╢ postanowi│, ┐e rzuca palenie - to powinien za wszelk▒ cenΩ unikaµ kontaktu zát▒ trucizn▒ i nie spotykaµ siΩ z palaczami, nie wchodziµ do palarnii i nie wdychaµ ╢mierciono╢nych opar≤w. Powinien za to rozwijaµ kontakty z osobami zdrowymi, zaj▒µ rΩce po┐ytecznymi pracami - i cieszyµ siΩ ka┐dym dniem bez papierosa. Je╢li siΩ nie uda za pierwszym razem, spr≤bowaµ znowu, ale tym razem wytrzymaµ d│u┐ej...

(4)

Czwartym warunkiem dobrej spowiedzi jest szczere wyznanie grzech≤w przed kap│anem, czyli szczera spowied╝. Niekt≤rzy pytaj▒ siΩ, dlaczego trzeba siΩ spowiadaµ przed jakim╢ cz│owiekiem, czy nie wstarczy jak siΩ grzechy powie tylko samemu Bogu? Odpowied╝ jest prosta. Pan Jezus udzieli│ w│adzy odpuszczania grzech≤w Aposto│om a oni przekazali je swoim nastΩpcom: biskupom i kap│anom. Ta w│adza przechodzi z jednych os≤b na drugie ju┐ 2 tysi▒ce lat poprzez sakrament ╢wiΩce±. A zatem kap│an nie jest jakim╢ zwyk│ym cz│owiekiem, ale osob▒ duchown▒, kt≤ra doprowadza ludzi do Boga i przekazuje │aski Bo┐e. Co╢ podobnego jak sΩdzia i prokurator, kt≤rzy reprezentuj▒ w│adzΩ s▒downicz▒, pose│ i senator, kt≤rzy reprezentuj▒ w│adzΩ ustawodawcz▒, policjant iáprezydent, kt≤ry reprezentuj▒ w│adzΩ wykonawcz▒, ojciec i matka, kt≤rzy reprezentuj▒ w│adzΩ rodzicielsk▒ - i tak dalej z t▒ r≤┐nic▒, ┐e ksi▒dz w│adzΩ jurysdykcyjn▒ otrzymuje nie od innych ludzi, ale od samego Chrystusa poprzez sakrament kap│a±stwa. Kap│an dzia│a w imieniu Chrystusa. To nie ksi▒dz sam od siebie rozgrzesza w konfesjonale, ale sam Chrystus odpuszcza grzechy pos│uguj▒c siΩ cz│owiekiem.

Ka┐dy z nas potrzebuje znaku, jakiego╢ potwierdzenia, ┐e Pan B≤g przebacza mu grzechy. I tylko w tym sakramencie pojednania, kiedy kap│an kre╢li znak krzy┐a ╢w. nad nasz▒ g│ow▒ i wymawia s│owa: "I ja odpuszczam tobie grzechy" - w≤wczas mamy pewno╢µ, ┐e nasze grzechy zosta│y nam darowane, ┐e uzyskali╢my amnestiΩ Bo┐▒. W≤wczas mamy lekko na duszy, mo┐emy zacz▒µ ┐ycie od nowa, lepiej, inaczej, bardziej po Bo┐emu. Dop≤ki nie uklΩkniemy przy kratkach konfesjona│u - dot▒d bΩdziemy mieµ niepewno╢µ, czy Pan B≤g zlituje siΩ nad nami. To wielka │aska, ┐e mamy wielu ksiΩ┐y i mo┐emy na ka┐dej Mszy ╢w. za ich po╢rednictwem pojednaµ siΩ z Bogiem. Niestety, w wielu krajach brakuje ksiΩ┐y i ludzie nie spowiadaj▒ siΩ ca│ymi latami, a jak przyjedzie jaki╢ kap│an, to nawet potrafi▒ wiele godzin staµ cierpliwie w kolejce, aby siΩ wyspowiadaµ.

(5)

Pi▒tym, ostatnim warunkiem dobrej spowiedzi jest zado╢µuczynienie Panu Bogu i bli╝niemu - jest to naprawienie wyrz▒dzonej krzywdy i przeproszenie Pana Boga za zniewagΩ Majestatu Bo┐ego a tak┐e odpokutowanie za wszelkie z│o, jakim skrzywdzili╢my innych ludzi. Je╢li nie zd▒┐ymy za ┐ycia tego zrobiµ, to bΩdziemy musieli cierpieµ w czy╢µcu. Wszyscy ╢wiΩci i b│ogos│awieni, kt≤rzy mieli widzenie cierpie± czy╢µcowych potwierdzaj▒ zgodnie, ┐e lepiej ju┐ jest cierpieµ i pokutowaµ na ziemi. Cz│owiek, kt≤ry wyspowiada│ siΩ z jakiego╢ grzechu ma czyst▒ duszΩ i mo┐e ju┐ przystΩpowaµ do Komunii ╢w. i prowadziµ dobre ┐ycie chrze╢cija±skiej. Je╢li jednak nie naprawi przed spowiedzi▒ albo po spowiedzi wyrz▒dzonego z│a - zaci▒ga nowy grzech i musi siΩ z niego spowiadaµ. Na przyk│ad nie wystarczy tylko powiedzieµ ksiΩdzu, ┐e kogo╢ okradli╢my lub obrazili - ale trzeba jeszcze tej osobie oddaµ i przeprosiµ. Je╢li ju┐ siΩ nie da tego zrobiµ, bo na przyk│ad ta osoba ju┐ nie ┐yje, lub gdzie╢ wyjecha│a, to mo┐na np. zam≤wiµ MszΩ ╢w. w jej intencji. Zdarzaj▒ siΩ takie sytuacje, ┐e kto╢ siΩ ╢ni po nocach, albo w inny spos≤b mΩczy cz│owieka sumienie. To mo┐e w│a╢nie nie wype│niona do ko±ca pokuta po spowiedzi lub w inny spos≤b nie zado╢µuczynione grzechy. Nieraz wystaczy zam≤wiµ nawet jedn▒ MszΩ ╢w. na przyk│ad "w pewnej intencji Panu Bogu wiadomej", aby odzyskaµ spok≤j duszy.

Drodzy w Chrystusie Panu!

Je╢li kto╢ ma jakie╢ w▒tpliwo╢ci odno╢nie wa┐no╢ci swoich dotychczasowych spowiedzi, je╢li nie mamy pewno╢ci, ┐e by│y one dobre i owocne - warto w takim przypadku um≤wiµ siΩ z jakim╢ ksiΩdzem na odprawienie spowiedzi generalnej, czyli spowiedzi z ca│ego ┐ycia. Zaznaczam od razu, ┐e niewskazane jest to w czasie spowiedzi adwentowej, kiedy jest d│uga kolejka oczekuj▒cych przed konfesjona│em, ale najlepsza jest pora w≤wczas, kiedy jest du┐o czasu na rozmowΩ, zadawanie pyta± i odpowiedzi - czyli najlepiej kiedy╢ po Mszy ╢w., na przyk│ad w pi▒tki podczas adoracji Naj╢w. sakramentu.

Poza tym odprawienie spowiedzi generalnej wskazane jest przed ╢lubem lub innym wa┐nym wydarzeniem wá┐yciu, przed powa┐n▒ operacj▒, po p≤j╢ciu na emeryturΩ albo kiedy czujemy, ┐e co╢ nie tak jest z naszym ┐yciem wewn▒trznym. W≤wczas r≤wnie┐ wskazana jest praktyka sta│ego spowiednika, czyli odprawianie spowiedzi u tego samego ksiΩdza, kt≤ry dobrze pozna duszΩ penitenta i najlepiej potrafi doradziµ jak postΩpowaµ.

Najlepszym wzorem dla spowiednik≤w jest ╢w. Jan Vianney, proboszcz z Ars, kt≤ry spowiada│ kr≤tko, konkretnie i najczΩ╢ciej sam wymienia│ grzechy ludzi, kt≤rzy przychodzili do niego i dawa│ porady duchowe, kt≤re zapamiΩtywali na ca│e ┐ycie. Trzeba modliµ siΩ za swoich spowiednik≤w, aby byli jak ╢w. Jan Vianney, cierpliwi iáojcowscy i doprowadzili swoich penitent≤w do zbawienia wiecznego. Amen.