Kazanie o encyklice "Veritatis splendor"

Polkowice, 10 X 1993 r.

Drodzy w Chrystusie Panu Siostry i Bracia!

»yjemy w trudnych czasach. Chocia┐ ci▒g│y postΩp techniczny i r≤┐ne wynalazki pr≤buj▒ u│atwiaµ nam ┐ycie: mamy lod≤wki, pralki, odkurzacze, telewizory i samochody, czego nie by│o kilkadziesi▒t lat temu. A jednak mimo to ka┐dego cz│owieka spotyka coraz wiΩcej trudno╢ci i niepewno╢ci - zw│aszcza w dziedzinie moralnej. Coraz wiΩcej pojawia siΩ wok≤│ nas problem≤w, i nieraz mo┐e nie wiemy co jest dobre, a co z│e, jak post▒piµ i co zrobiµ, ┐eby by│o dobrze. Na przyk│ad: Czy cz│owiek bezrobotny mo┐e pracowaµ "na czarno" i jednocze╢nie pobieraµ zasi│ek? Kt≤re z najnowszych ╢rodk≤w antykoncepcyjnych s▒ moralnie dobre, a kt≤re z│e? Czy od│▒czenie chorego w stanie ╢mierci klinicznej od aparatury podtrzymuj▒cej ┐ycie jest zab≤jstwem czy nie? Jeszcze kilkana╢cie lat temu takie pytania mo┐e nas nie dotyczy│y, ale doczekali╢my takich czas≤w, kiedy coraz wiΩcej ludzi zadaje takie pytania i szuka na nie odpowiedzi. A jakie problemy przynios▒ nastΩpne lata, nastΩpne stulecie, kt≤re ju┐ siΩ zbli┐a?

W ubieg│ym tygodniu, 5 pa╝dziernika, zosta│a og│oszona kolejna, 10-ta encyklika Ojca ╢w. pt. "Veritatis splendor" - blask prawdy. Ojciec ╢w., jako g│owa ca│ego Ko╢cio│a ╢w. zwraca siΩ do wszystkich ludzi w uroczysty spos≤b, aby przypomnieµ wsp≤│czesnemu ╢wiatu postawowe zasady moralno╢ci, kt≤rymi wszyscy powinni╢my siΩ kierowaµ. DziΩki tym zasadom, jakby drogowskazom, nie bΩdziemy b│▒dziµ i bΩdziemy mogli odpowiedzieµ na drΩcz▒ce nas pytania. W tym uroczystym dokumencie Papie┐ nie podaje jakich╢ nowych zasad moralnych, nie odwo│uje tego, co przez stulecia g│osi│ Ko╢ci≤│ ╢w., ale podaje to w spos≤b bardziej przystΩpny dla wsp≤│czesnego cz│owieka i ostrzega przed niekt≤rymi b│Ωdami jakie ostatnio pojawi│y siΩ.

Ojciec ╢w. pisze du┐o w swej encyklice o wolno╢ci. Ka┐dy cz│owiek chce byµ wolny, mieµ mo┐liwo╢µ wyboru. Nie chcemy byµ niewolnikami, podlegaµ komu╢. Ale jak┐e │atwo wolno╢µ nadu┐yµ, doprowadziµ do skrajno╢ci, do samowoli. Choµby takie dziecko, kt≤remu wszystko wolno - staje siΩ niezno╢nym dzieckiem i nikt nie chce z nim byµ d│u┐ej. Czy rzeczywi╢cie wszystko nam wolno? Czy religia i przykazania Bo┐e ograniczaj▒ ludzk▒ wolno╢µ? Ot≤┐ - jak przypomina Ojciec ╢w. - Przykazania Bo┐e s▒ drogowskazem i pocz▒tkiem drogi prowadz▒cej ku pe│ni wolno╢ci. Przez wype│nianie ich, przez dobre czyny powiΩkszamy, poszerzamy nasz▒ wolno╢µ i zmierzamy do pe│ni wolno╢ci, kt≤r▒ jest sam Chrystus i ┐ycie wieczne z Nim w wiecznej szczΩ╢liwo╢ci, bez ┐adnych ogranicze±. A je╢li kto╢ przekracza przykazania, nie kieruje siΩ mi│o╢ci▒ i pope│nia grzechy - wtedy sam ogranicza swoj▒ wolno╢µ, zasklepia siΩ w swoim egoizmie, a nieraz nawet, przez czyny kryminalne w wyra╝ny spos≤b staje siΩ wiΩ╝niem.

O tym, co czyniµ, aby samemu nie niszczyµ swej wolno╢ci i nie wchodziµ w konflikty z Prawem Bo┐ym - o tym m≤wi nam sumienie, czyli sanktuarium, miejsce ╢wiΩte w naszej duszy, w kt≤rej odzywa siΩ g│os Bo┐y i wzywa do czynienia dobra a unikania z│a. Ka┐dy cz│owek powinien postΩpowaµ tak, jak mu dyktuje sumienie, inaczej pope│nia grzech. Ale tutaj - ostrzega Ojciec ╢w. w encyklice - kryje siΩ pewne niebezpiecze±stwo. Nie mo┐na bezkrytycznie ufaµ swojemu sumieniu, bo zdarza siΩ, ┐e wielu ludzi ma sumienie b│Ωdne, wypaczone. Tak du┐o i tak czΩsto pope│niali z│o, ┐e ju┐ zatracili poczucie wra┐liwo╢ci nieraz nawet na wielki z│o. Na przyk│ad kto╢, kto przez wiele lat wynosi│ co╢ z zak│adu pracy, ju┐ nie my╢li o tym, ┐e to jest z│e.

Ka┐dy cz│owiek musi troszczyµ siΩ o wra┐liwo╢µ i g│ΩbiΩ swego sumienia. To ono - je╢li nie jest skrzywione - o╢wietla drogΩ naszego ┐ycia, poprzez sumienie Pan B≤g pomaga nam prawid│owo post▒piµ w chwilach w▒tpliwo╢ci i niepewno╢ci. Trzeba wiΩc por≤wnywaµ i sprawdzaµ czy nasze sumienie m≤wi prawdΩ, czy jest zgodne z Prawem Bo┐ym. Nie mo┐na na╢ladowaµ z│ych przyk│ad≤w i powo│ywaµ siΩ na nie: np. robiΩ tak, bo tak wszyscy robi▒. Ojciec ╢w. przypomina nam, ┐e to nie my ustalamy co jest dobre, a co z│e, ale to wynika z woli Bo┐ej, z Prawa Bo┐ego. St▒d wiΩc nie mo┐na np. przez referendum, przez g│osowanie, uchwaliµ czy np. zabicie cz│owieka jest czynem z│ym czy nie jest nim - jak to niekt≤rzy chc▒ zrobiµ w przypadku tzw. przerywania ci▒┐y. Z│o jest zawsze z│em.

Ojciec ╢w. zachΩca nas wszystkich, by╢my poznawali coraz g│Ωbiej tre╢µ i znaczenie Przykaza± Bo┐ych, a tak┐e by╢my na╢ladowali przyk│ady ┐ycia ludzi ╢wiΩtych i b│ogos│awionych a przede wszystkim Matki Naj╢w. i samego Jezusa, by╢my przez modlitwΩ i dobre uczynki przybli┐ali siΩ do pe│ni wolno╢ci, kt≤ra jest w Bogu, a przez to doznawali zawsze rado╢ci i spokoju sumienia - teraz i w wieczno╢ci. Amen.