Od razu na wstΩpie chcia│bym zaznaczyµ, ┐e od pocz▒tku mojej wsp≤│pracy z Tomkiem ú. , Micha│em M. i reszt▒ redaktor≤w maga zamierza│em siΩ do napisania tego arta, a raczej serii artyku│≤w, bo przypuszczalnie rozbije go na parΩ czΩ╢ci [tekst jest jednak w ca│o╢ci - Tom_lab].

   Metallica jest dzi╢ zespo│em znanym na ca│ym ╢wiecie i to nie tylko w krΩgu metalowym, ale tak┐e w ca│ej bran┐y muzycznej. Na ╢wiecie istnieje bardzo du┐o fan klub≤w tej grupy, a nowe albumy grupy zawsze rozchodz▒ siΩ w wielomilionowym nak│adzie. Niekt≤rzy zakochani w ich muzyce pr≤buj▒ na╢ladowaµ swoich idol≤w (na przyk│ad Apocaliptica, ale o tym p≤╝niej). To w│a╢nie g│≤wnie dziΩki Metallice muzyka metalowa nabra│a nowej barwy i sta│a siΩ r≤wnie popularna, jak na przyk│ad rock. No w│a╢nie, od lat toczy siΩ sp≤r o to, co tak naprawdΩ gra│a i gra obecnie ta grupa. Choµ brzydzΩ siΩ wszelkiego rodzaju szufladkowania zespo│≤w, to powiem, ┐e Metallica stworzy│a nowy od│am muzyki heavy metalowej zwanej trash-metalem, kt≤ry by│ niezwykle "┐ywym" gatunkiem. P≤╝niej za╢ zaczΩli graµ bardziej melodyjnie kawa│ki, zmieniaj▒c swoj▒ muzykΩ niejednokrotnie. My╢lΩ jednak, ┐e nigdy nie odbieg│a zbytnio od swego pierwowzoru i do dzi╢ gra muzykΩ ostr▒ i niezwykle czadow▒. Za te s│owa mogΩ zostaµ przez niekt≤rych powieszony, tak jednak uwa┐am i nie zamierzam zmieniaµ zdania. Wspomnia│em o tym, bowiem przez te wszystkie lata ╢wiΩcenia sukces≤w, pan Hetfield i sp≤│ka narobili sobie tak┐e wielu wrog≤w. I nie chodzi mi tu o zastΩpy ciotek, kt≤re wszystko, co zaskakuj▒ce i odbiegaj▒ce od og≤lnie przyjΩtego kanonu uznaj▒ z g≤ry za niemoralne i godne potΩpienia (bo nieraz s│ysza│em pierdo│y w stylu: "A wie pani, czego ta dzisiejsza m│odzie┐ s│ucha - ┐adnego rytmu, tylko ryki i brzdΩki"), ale o fan≤w, kt≤rzy odwr≤cili siΩ od kapeli, twierdz▒c, ┐e to ju┐ nie to, co dawniej, teraz to tylko komercha i granie pod publiczkΩ. W pewnym sensie maj▒ racjΩ, ale kto dzisiaj nie gra dla pieniΩdzy. Niekt≤re zespo│y przez szybkie osi▒gniΩcie sukcesu wydaj▒ kolejne p│yty tylko, by zbiµ kasΩ na potencjalnych klientach, kto bowiem nie kupi kolejnej p│yty w ciemno wiedz▒c, ┐e poprzednia by│a maksymalnie odjazdowa. I w tym momencie zostaje zatracona granica miΩdzy przyjemno╢ci▒ z grania, a traktowaniem muzyki jako formΩ zarobku. My╢lΩ, ┐e trzeba kochaµ to, co siΩ robi i nie ulegaµ og≤lnie przyjΩtej modzie (na przyk│ad w tym roku modne jest to i to, wiΩc powinni╢my s│uchaµ tego i tego). Wtedy uda nam siΩ utrzymaµ dystans pomiΩdzy czerpaniem rado╢ci z robienia czego╢ (poniewa┐ nie chodzi tu tylko o muzykΩ, ale tak┐e o inne ga│Ωzie kultury i ┐ycia), a czerpaniem tylko i wy│▒cznie pieniΩdzy z bran┐y. Wracaj▒c jednak do tematu, my╢lΩ, i┐ Metallica utrzyma│a ten dystans i tworzy muzykΩ dla siebie, a nie dla fan≤w. Kr≤tko m≤wi▒c, zacytujΩ zdanie mojego kumpla, kt≤ry powiedzia│ zwiΩ╝le:┤ "Metallica chyba nigdy siΩ nie zmeneli".

   Sorki za ten przyd│ugi wstΩp, mam nadziejΩ, ┐e jeszcze nie zasnΩli╢cie za szybk▒ monitora. Postaram siΩ teraz przedstawiµ wizerunki os≤b, kt≤re stworzy│y to, czym teraz jest Metallica.

   Za│o┐ycielem zespo│u jest Lars Ulrich, urodzony 26 grudnia 1963 roku w Kopenhadze (kt≤ra le┐y w Danii, jakby kto╢ nie wiedzia│). Od dzieciΩcych lat interesowa│ siΩ muzyk▒ rockow▒ i metalow▒, s│uchaj▒c takich zespo│≤w jak Black Sabbath, Deep Purple czy Iron Maiden. Lars zawsze marzy│ o tym, aby zostaµ perkusist▒, jednak jego zapΩdy hamowa│ ojciec, zawodowy tenisista, kt≤ry chcia│, aby syn poszed│ w ╢lady tatusia i tak jak on gra│ na kortach. Podj▒│ ju┐ nawet stanowcze kroki w tym kierunku, przeprowadzaj▒c siΩ wraz z rodzin▒ do Los Angeles, by syn mia│ gdzie trenowaµ ten piΩkny ;-) sport polegaj▒cy na beznamiΩtnym przebijaniu zielonej pi│eczki przez siatkΩ na pole przeciwnika. Jednak marzenia ojca leg│y w gruzach, kiedy Lars Ulrich pozna│ m│odego, bo niespe│na osiemnastoletniego, gitarzystΩ z Los Angeles - Jamesa Hetfielda. Jako ┐e obaj mieli podobne zainteresowania muzyczne, szybko siΩ dogadali i postanowili za│o┐yµ zesp≤│, kt≤rego nazwΩ ukradli jednemu ze swoich przyjaci≤│- Ronowi Quintan, kt≤ry to has│em METALLICA zamierza│ nazwaµ sw≤j magazyn o tematyce heavy metalowej. Ron zmieni│ nazwΩ magazynu na "Metal Mania", a Hetfield i Urlich stali siΩ dumnymi za│o┐ycielami zespo│u Metallica.

   Ju┐ na samym pocz▒tku nasz duet natrafi│ na powa┐ny problem - skompletowanie pe│nego sk│adu zespo│u. Z ludzi, kt≤rzy zagrali w zespole pamiΩtam jedynie czarnosk≤rego Lloyda Granta, z kt≤rym to nagrali swoje pierwsze utwory, mianowicie "Hit the Lights" oraz dwa covery "Let it Lose" i "Killing time". Grant jednak szybko odszed│, by za│o┐yµ w│asn▒ kapelΩ, kt≤rej nazwy nie pamiΩtam. Wreszcie Lars postanowi│ daµ og│oszenie do gazety, ┐e poszukuje nowych talent≤w do swojego zespo│u. Zg│osi│ siΩ do nich miΩdzy innymi David Mustaine, z kt≤rym to nawi▒zali d│u┐sz▒ wsp≤│pracΩ, pieczΩtuj▒c j▒ pierwszym koncertem grupy, kt≤ry odby│ siΩ prawdopodobnie 13 marca 1982 roku w Radio City w L.A.

   I tak zaczΩ│a siΩ ich kariera na scenie. W kr≤tkim czasie zagrali parΩ koncert≤w, miΩdzy innymi w Woodstock i w San Francisco. Opr≤cz tego Metallica znalaz│a siΩ na sk│adance "Metal Massacre" z utworem "Hit the Lights". W czasie tego koncertowania poznali jedn▒ z najwa┐niejszych postaci w zespole, basistΩ Cliffa Burtona. Poniewa┐ Lars uzna│, ┐e musz▒ go mieµ w swoim zespole, dokona│ wszelkich stara±, aby go zwerbowaµ do sk│adu. Cliff postawi│ jednak jeden warunek - przeprowadzka do San Francisco. Nie by│o wyj╢cia, panowie spakowali walizy i wyruszyli do nowego miasta, gdzie dalej kontynuowali rozw≤j swej kariery. Wkr≤tce wraz z Burtonem nagrali piosenki "No remorse" oraz "Whiplash".

   Niestety, z Metallik▒ po┐egna│ siΩ Dave Mustaine, p≤╝niejszy za│o┐yciel s│ynnego Megadeath, kt≤ry nieustannie pi│ i roznieca│ konflikty w zespole. Na jego miejsce wybrano moim zdaniem bardzo odpowiedniego cz│owieka, mianowicie Kirka Hammeta, urodzonego 18 listopada 1962 r. w San Francisco. Jego przybycie do zespo│u rozpoczΩ│o now▒ erΩ w historii Metalliki, kt≤ra nadesz│a wraz z ukazaniem siΩ pierwszego albumu zespo│u.

   D│ugo my╢lano nad tym, jak nazwaµ album, w ko±cu nazwano go "Kill'em All". Dla wielu jest to najlepsza p│yta Metalliki, a ja muszΩ przyznaµ, ┐e wydaj▒c j▒ pokazali siΩ ╢wiatu od najlepszej strony. Takie tytu│y, jak "Seek And Destroy" czy "Motorbreath" s▒ klasykami gatunku.

   Po kr≤tkiej trasie koncertowej zaczΩto my╢leµ o wydaniu nastΩpnego longplaya. Po paru du┐ych trasach koncertowych, na kt≤re przychodzi│o ju┐ tysi▒ce fan≤w, grupa zebra│a siΩ w studiu nagraniowym, aby stworzyµ parΩ nowych kawa│k≤w i ostatecznie wydaµ kolejny album. Tak te┐ siΩ sta│o i latem 1984 roku ujrza│y ╢wiat│o dzienne pierwsze egzemplarze "Ride The Lightning", drugiego z kolei albumu Metalliki. Klimat siΩ nie zmieni│, zmieni│a siΩ tylko jako╢µ muzyki - na lepsze oczywi╢cie. M≤j zdecydowany faworyt to "Fade to Black", ale og≤lnie czΩsto siΩgam po ten album.

   Mimo, i┐ nie byli znani ani z telewizji, ani z radia, kt≤re to szerokim │ukiem omija│y ostr▒ muzykΩ [to zupe│nie tak jak teraz :)], na ich koncerty przychodzi│y rzesze fan≤w. Na przyk│ad, na presti┐owy festiwal gwiazd rocka Monsters Of Rock, na kt≤rym to wyst▒pi│a Metallica przyby│o a┐ 70 tysiΩcy fan≤w (to prawie dwa razy wiΩcej ni┐ liczy populacja miasta, w kt≤rym mieszkam), a dwa tygodnie p≤╝niej grali ju┐ dla 80-cio tysiΩcznej publiki.

   Najlepszym zako±czeniem tej trasy koncertowej by│o wydanie nowego albumu, znanego chyba wszystkim mi│o╢nikom metalu, "Master Of Puppets". Piosenka tytu│owa tego albumu jest do tej pory uwa┐ana przez znaczn▒ wiΩkszo╢µ fan≤w zespo│u za najlepsz▒ w dotychczasowej karierze Metalliki (mnie osobi╢cie troszeczkΩ bardziej podoba siΩ "One", no ale to kwestia gustu). W ka┐dym razie z tego, co us│ysza│em, to w│a╢nie ten album jest wymieniany jako najlepszy. Dlaczego? Wspomniany przeze mnie utw≤r "Master of Puppets", r≤wnie zaj#$% "Battery", czy mo┐e spokojny do pewnego stopnia "Sanitarium" to chyba wystarczaj▒ce argumenty. W pierwszym tygodniu od pojawienia siΩ albumu w sklepach sprzedano ponad 250 tysiΩcy egzemplarzy, jego popularno╢µ wiΩc by│a ju┐ naprawdΩ ogromna.

   Z tym okresem w karierze zespo│u wi▒┐e siΩ tak┐e wielki ┐al po utracie wspania│ego basisty i r≤wnie dobrego kolegi, jakim by│ Cliff Burton. Ot≤┐ kiedy zesp≤│ 27 wrze╢nia 1986 roku jecha│ wynajΩtym autobusem na koncert do Kopenhagi (w Szwecji, jakby kto╢ nie jarzy│), kierowca straci│ kontrolΩ nad pojazdem, kt≤ry to wpad│ do rowu i zacz▒│ siΩ przechylaµ na bok. ªpi▒cy wtedy Burton wskutek wstrz▒su wypad│ przez szybΩ, a nastΩpnie zosta│ przygnieciony przez ten cholerny autobus. Zgin▒│ na miejscu...

   Rok p≤╝niej ukaza│a siΩ pierwsza oficjalna kaseta wideo, bΩd▒ca zlepkiem nagra± samych fan≤w, kt≤rzy krΩcili wystΩpy swych idol≤w. Jej nazwa - "Cliff'em All" by│a niew▒tpliwie ho│dem dla nie┐yj▒cego basisty. Cofnijmy siΩ jednak do wydarze± maj▒cych miejsce tu┐ po ╢mierci Cliffa.

   Od razu po tej tragedii zaczΩto plotkowaµ, ┐e to koniec i ┐e grupa na dniach siΩ rozpadnie. Nic bardziej mylnego. Muzycy po┐egnali kumpla i postanowili kontynuowaµ swoj▒ karierΩ jako cz│onkowie Metalliki. By│ tylko jeden problem - trzeba by│o znale╝µ nowego, r≤wnie dobrego basistΩ, a to nie wydawa│o siΩ │atwe.

   Jeden z kandydat≤w przy przes│uchaniach nauczy│ siΩ wszystkich utwor≤w Metalliki, po paru dniach nie by│o w▒tpliwo╢ci, kto zast▒pi Burtona. Ten kto╢ nazywa│ siΩ Jason Newsted...

   Metallica uda│a siΩ do Europy, aby doko±czyµ trasΩ "Damage Inc.". Wtedy to, a dok│adnie 10 i 11 lutego, kapela wyst▒pi│a nie gdzie indziej, jak w Katowickim Spodku. Potem wydali mini album nazwany "The 5.98 E.P Garage Days Re-revisited". Ochrzcili go tak, poniewa┐ kawa│ki do tego albumu grali w gara┐u niedaleko domu Larsa. Znalaz│y siΩ tam przer≤bki utwor≤w m.in. grupy Holokaust i Diamond Head.

   Ten odskok nie przeszkodzi│ im w przygotowaniach do wydania kolejnego kr▒┐ka, kt≤ry ukaza│ siΩ we wrze╢niu 1988 roku. Zatytu│owany by│ "...And Justice for All", a w jego sk│ad wchodzi│y takie utwory, jak m≤j absolutny nr jeden "One" (eee to nawet logiczne), a tak┐e mocarny "Eye of the Beholder" czy r≤wnie dobry "Blackended". Trasa koncertowa promuj▒ca now▒ p│ytΩ nazwana zosta│a "Damaged Justice World Tour 88/89" i by│a najwiΩksz▒ z dotychczasowych tras koncertowych, bo sk│ada│a siΩ a┐ z 250 koncert≤w!

   Po wydaniu singla Metallica zdecydowa│a siΩ na zrobienie pierwszego ich wideoklipu do kawa│ka "One". Kto nie widzia│ tego teledysku, niech ┐a│uje. Reszta sama wie, jaki on by│. No dobra powiem - by│ strza│em w dziesi▒tkΩ pozwalaj▒cym na jeszcze wiΩksz▒ promocjΩ swojej p│yty.

   NastΩpny rok to nastΩpne sukcesy. Opr≤cz otrzymania nagrody Grammy za piosenkΩ "One" po paru kr≤tkich trasach koncertowych ch│opaki z Metalliki wreszcie zebrali siΩ w studiu, by nagraµ nastΩpn▒, pi▒t▒ ju┐ p│ytΩ (nie licz▒c "Garage Days Re-revisited", bo by│ on tylko mini albumem dla fan≤w). Tymczasem jeszcze jedna nagroda Grammy wpad│a w ich rΩce, tym razem za cover Queen - "Stone Cold Crazy".

   12 grudnia 1991 roku, czyli ponad 2 lata po wydaniu "...And Justice for All", ukaza│a siΩ p│yta o nieco ma│o oryginalnym tytule "Metallica" (przez niekt≤rych nazywany "Black Album", a to ze wzglΩdu na czarn▒ ok│adkΩ, z kt≤rej trudno cokolwiek odczytaµ). Longplay ten okaza│ siΩ najlepszym w historii grupy (przynajmniej pod wzglΩdem ilo╢ci sprzedanych p│yt). Nie wiem czy mam racjΩ, ale utw≤r "Nothing Else Matters" z tego albumu jest chyba najbardziej znanym utworem Metalliki. I nie chodzi mi tylko o fan≤w metalu i rocka, ale tak┐e o ca│▒ resztΩ s│uchaj▒c▒ innej muzyki. Zna i lubi go nawet m≤j kumpel, zatwardzia│y mi│o╢nik techno :P. Bardzo znany jest r≤wnie┐ "Unforgiven", czy "Enter Sandman", kt≤rego wideoklip zosta│ uhonorowany nagrod▒ MTV. Album zdoby│ te┐ tradycyjnie nagrodΩ Grammy za najlepszy album metalowy. Tym albumem by│ oczywi╢cie "Black Album". Metallica wyst▒pi│a tak┐e w Chorzowie, u boku AC/DC i Queensryche.

   NastΩpne 2 lata Metallica spΩdzi│a na trasach koncertowych, wyda│a te┐ zestaw "Live Shit! Binge And Purge" zawieraj▒cy dwie kasety wideo, 3 p│yty, logo Metalliki oraz ksi▒┐eczkΩ z informacjami o zespole [ale bym chcia│ to mieµ ;( ].

   Do roku 1996 nic wielkiego w ich karierze siΩ nie sta│o, no mo┐e poza piΩµdziesi▒tymi urodzinami Lemmy'ego Kilmistera, jednego z moich ulubionych wokalist≤w, za│o┐yciela legendarnego zespo│u Motorhead. Z okazji jego urodzin cz│onkowie Metalliki wyst▒pili pod nazw▒ The Lemmies w klubie "Whiskey A Go Go" w Los Angeles [r≤wnie┐ w tym klubie wystΩpowali i dokszta│cali swoj▒ muzykΩ The Doors - najg│o╢niejszy zesp≤│ na ╢wiecie, m≤j ulubiony - Tom_lab].

   No wiΩc latem 1996 roku ukaza│a siΩ nastΩpna p│yta zespo│u - "Load". Na uwagΩ zas│uguj▒: promuj▒cy j▒ kawa│ek "Until It Sleeps", a tak┐e "Mama Said" czy "Hero of the Day". P│yta w sumie bardzo udana, sprzedawa│a siΩ jak ciep│e kluchy... bu│eczki znaczy siΩ. Z wydaniem nowej p│yty wi▒┐e siΩ te┐ fakt, ┐e jakoby Metallica siΩ "sprzeda│a". Mnie p│yta siΩ podoba│a, choµ nastΩpna nie by│a ju┐ tym, do czego przywykli╢my s│uchaj▒c "Master of Puppets" czy "Black Album". Mo┐e to dlatego, ┐e zawiera│a ona nagrania, kt≤re nie zmie╢ci│y siΩ na "Load", a mo┐e by│ jeszcze inny pow≤d. Tak czy inaczej 17 listopada w sklepach na ca│ym ╢wiecie ukazuje siΩ "ReLoad", si≤dma z kolei p│yta Metalliki. Opr≤cz "Unforgiven II" oraz znakomitego "The Memory Remains" utwory by│y do╢µ przeciΩtne. Sam muszΩ przyznaµ, ┐e tej p│yty s│ucham najrzadziej, poniewa┐ nie jest ona niestety czym╢ rewelacyjnym.

   NastΩpny rok - nastΩpna p│yta. Podw≤jny album zatytu│owany "Garage Inc." Zawiera│ wszystkie dotychczasowe covery zespo│u, a tak┐e wiele nowych. Tak czy siak, na tej p│ytce us│yszymy jedynie utwory innych wykonawc≤w, na przyk│ad "Overkill" Motorhead czy wspominany wcze╢niej "Stone Cold Crazy" z repertuaru Queen. Mnie z tej p│yty podoba siΩ g│≤wnie ok│adka, ale zebranie wszystkich dotychczasowych przer≤bek w jedn▒ kupΩ uwa┐am za dobry pomys│.

   Dok│adnie rok po ukazaniu siΩ "gara┐a" do usz≤w fan≤w dociera szokuj▒ca wiadomo╢µ - Metallica gra... z orkiestr▒ symfoniczn▒ . Tak, tak, wydana latem 1999 roku podw≤jna p│yta "S&M" zawiera zarejestrowany w dniach 21-22 kwietnia w San Francisco koncert, na kt≤rym to James i sp≤│ka zagrali wraz z orkiestr▒ pod wodz▒ Michaela Kamena, znanego g│≤wnie z muzyki filmowej. Dla jednych wielki zaw≤d, dla innych udany eksperyment - tak mo┐na w skr≤cie nazwaµ "S&M". Na dw≤ch kr▒┐kach znalaz│y siΩ najwiΩksze w dotychczasowej karierze utwory, a tak┐e dwa nowe kawa│ki - "No Leaf Clover" i "Human". Dla mnie by│y czaderskie, choµ trochΩ inne ni┐ reszta. Og≤│em p│yta mi siΩ podoba│a, ale kompletnie skopane zosta│y dwa utwory - "One" i "Battery". Po prostu takie kawa│ki nie brzmi▒ dobrze przy akompaniamencie symfonii. M≤g│bym tu jeszcze dodaµ "Master of Puppets", ale z t▒ ocen▒ ju┐ siΩ pohamujΩ.

   1 czerwca 1999 r. ch│opaki z Metalliki wyst▒pili na warszawskim stadionie "Gwardii", graj▒c dla wielotysiΩcznej widowni, jaka wtedy przysz│a, aby zobaczyµ ich idoli. Rok 2000 przyni≤s│ ze sob▒ tylko jeden utw≤r, nagrany dla potrzeb filmu "Mission Impossible 2" kawa│ek pt. "I Disappear". Nie bΩdΩ siΩ rozwodzi│ nad jego jako╢ci▒, powiem tylko, ┐e nie chcia│bym wiΩcej takich utwor≤w na nowej p│ycie.

   No c≤┐, ko±cz▒c ten tekst ┐yczy│bym sobie i Wam, aby nowa p│yta by│a tak wypierdzista, jak "Master.." i "Black Album" razem wziΩte. A mo┐e macie jakie╢ inne sugestie? Z us│yszanych pog│osek wynika, ┐e nowa p│yta Metalliki ma wyj╢µ jeszcze w tym roku (okolice jesieni), ale to tylko plotki, wiΩc nie wiadomo jak to bΩdzie. TrochΩ siΩ jednak martwiΩ, poniewa┐ sk│ad zespo│u opu╢ci│, po 15 latach kariery, wspania│y basista Jason Newsted. Zrezygnowa│ on podobno, bo chcia│ zaj▒µ siΩ rodzin▒ i odpocz▒µ od muzyki. Z innych ╝r≤de│ s│ysza│em za╢, ┐e inni cz│onkowie Metalliki nie zgadzali siΩ na pozazespo│owe projekty. I komu tu wierzyµ? Najwa┐niejsze jest to, ┐e bΩdzie nam brakowa│o jego grania i niezwyk│ej energii, jak▒ promieniowa│ na scenie. Szukano ju┐ nastΩpcy, lecz ┐adnej oficjalnej notki o tym, kto zast▒pi Jasona, nie widzia│em, wiΩc nie bΩdΩ tutaj wymienia│ nazwisk.

   I tak ten m≤j trochΩ przyd│ugi tekst dobiega ko±ca. Nie oznacza to jednak, ┐e nie napiszΩ ju┐ nic o tym zespole. Jak tylko uda mi siΩ przekonaµ Tomka, postaram siΩ zamieszczaµ teksty utwor≤w oraz inne rzeczy na temat mego ulubionego zespo│u. Tymczasem zachΩcam tych, kt≤rzy jeszcze Metalliki nie s│yszeli (a s▒ tacy?), aby zakupili jaki╢ ich kr▒┐ek, a przekonaj▒ siΩ co oznacza s│owo "metal".

»egna was zatwardzia│y fan metalu i grunge.

Snake
snake.fm@interia.pl

   Podczas pisania tego tekstu korzysta│em z wielu ╝r≤de│ (w ko±cu wszystkiego nie wiem). Nie bΩdΩ wymienia│ nazw, bo zajΩ│oby to oko│o p≤│ strony. W ka┐dym b▒d╝ razie zachΩcam do czytania wielu wydawnictw zwi▒zanych z zespo│em Metallica, jakie mo┐na znale╝µ na naszym rynku.