y│ rok 1987, w kraju komuna wydawa│a ostatnie podrygi, na p≤│kach sklepowych tylko ocet i pepsi-cola. Pojecha│em po raz pierwszy w ┐yciu na zach≤d. Trafi│em do Londynu. Co najmniej tydzie± mia│em wra┐enie, ┐e £wiat stoi na g│owie, prze┐ywa│em szok kulturowy. Kt≤rego£ dnia, wraz z rodzin╣, u kt≤rej go£ci│em, poszed│em odwiedziµ znajomych. Jeszcze w drzwiach, gospodarz zapyta│, "Co pijesz?". Sytuacja by│a jak z filmu - Londyn, dostatek i przepych, piΩkne samochody, czyste ulice, bogato wyposa┐one i umeblowane domy. Jak z filmu - a na filmach, na pytanie co pijesz, odpowiada siΩ zwykle, "Szkock╣." Co innego mog│em odpowiedzieµ?

Nie wiem jaka to by│a whisky, czy by│ to blend, czy single malt. A mo┐e vatted malt lub single grain? Nie wiem. Na pytanie jaka to whisky, wtedy odpowiedzia│bym bez wahania "Paskudna". Czego£ bardziej okropnego nigdy przedtem nie mia│em w ustach. Rozpaczliwie szuka│em jakiego£ kwiatka, kt≤ry m≤g│bym podlaµ zawarto£ci╣ mojej szklaneczki. Ostatecznie wypi│em do dna - nie wypada│o zostawiµ, sam przecie┐ o ni╣ poprosi│em - ale nikt siΩ nigdy nie dowie ile mnie to kosztowa│o.

hisky to jest najcudowniejszy trunek stworzony przez cz│owieka. Tego jednak dowiedzia│em siΩ trochΩ p≤ƒniej. Z pewno£ci╣ nie zawsze i nie ka┐dy zakocha siΩ w nim od pierwszego wejrzenia. Czasami trwa to trochΩ. Warto jednak spr≤bowaµ. Dobra whisky, umiejΩtnie smakowana, potrafi wynagrodziµ trudy. Whisky - jak mawiaj╣ znawcy - │╣czy w sobie ┐ywio│y. Ziemia, powietrze, woda i ogie± zaprzΩgniΩte do produkcji whisky dzia│aj╣ cuda.

Ogie± - Zes│odowany jΩczmie± suszy siΩ nad ┐arz╣cym siΩ torfem. Aromat p│on╣cego torfu i wydzielanego przeze± dymu nie da siΩ pomyliµ z niczym innym. Smak torfowej whisky r≤wnie┐.
	Ziemia - to w niej ro£nie jΩczmie±, kt≤ry zostanie zes│odowany na samym pocz╣tku procesu produkcji. Z ziemi wydobywa siΩ r≤wnie┐ torf, kt≤rego rola w ostatecznym produkcie jest nie do przecenienia.
Woda - krystalicznie czysta woda z potok≤w szkockich Highlands, przep│ywaj╣cych przez wrzosowiska nadaj╣ce niekt≤rym gatunkom whisky kwiatowy, lekki posmak. »adna inna woda na £wiecie nie posiada tych w│a£ciw£ci, co woda z Highlands.
	Powietrze - szczeg≤lnie morskie, nieskazitelnie czyste, nios╣ce ze sob╣ du┐e ilo£ci jodu i owiewaj╣ce beczki wype│nione destylatem podczas d│ugoletniego le┐akowania, daje whisky ten specyficzny posmak, kt≤ry jednych zachwyca, innych wrΩcz odrzuca. Nie mo┐na jednak pozostaµ wobec niego obojΩtnym.

hisky doskonale smakuje rano, po po│udniu i wieczorem. Szklaneczka po obiedzie pomaga na trawienie. Whisky doskonale rozgrzewa w zimie, dobrze wp│ywa na samopoczucie, w umiarkowanych ilo£ciach - a tylko o takich m≤wimy (kogo staµ by│oby na wiΩcej?) - ma dzia│anie zdrowotne. Sam wydatnie podleczy│em stan mojego ┐o│╣dka pij╣c regularnie whisky przez co najmniej kilka lat.

Skoro jest to tak wspania│y trunek - dlaczego ma tak niewielu zwolennik≤w w Polsce? Przyczyn jest kilka. Oto niekt≤re:

• Whisky jest niewyobra┐alnie droga. Za butelkΩ przyzwoitej whisky s│odowej (single malt) trzeba daµ ponad 200 z│, a nierzadko duuu┐o wiΩcej. Dla por≤wnania, w Czechach ta sama whisky bΩdzie kosztowaµ ok. 130 z│, a w strefie bezc│owej na granicy czesko-austriackiej - nawet poni┐ej 100 z│. A je┐eli tak, to ta r≤┐nica nie wynika z niczego innego tylko z opodatkowania mojego pupilka.
• DostΩpne na polskim rynku gatunki whisky s╣ zwyczajnie pod│e. Kto£, kto pi│ tylko Johnnie Walker Red Label lub Ballantine's nie mo┐e powiedzieµ o sobie, ┐e wie jak smakuje whisky. Przykro mi je┐eli kogo£ urazi│em. Nawet Johnnie Walker Black Label (mimo swej ceny) do piΩt nie siΩga temu, co mam na my£li m≤wi╣c whisky. Dlaczego? Szczeg≤│y w Gatunkach Whisky
• Nie potrafimy, niestety, piµ whisky. Kto£, kto chce piµ whisky z col╣ - i twierdzi, ┐e tylko tak mo┐na - powinien natychmiast przenie£µ siΩ gdzie indziej. Je┐eli jednak chcia│by£ dowiedzieµ siΩ jak to robiµ, zapraszam na stronΩ na ten temat.
• Whisky nie jest trunkiem, kt≤rym siΩ upijamy. I nie tylko z powodu jej ceny. Jest to trunek, w kt≤rym nale┐y siΩ rozsmakowaµ, piµ z umiarem i cieszyµ siΩ ka┐d╣ kropl╣. Je┐eli zawiod│em CiΩ i uwa┐asz, ┐e skoro tak, to po co - zapewniam, ┐e upiµ siΩ te┐ mo┐na. Sprawdzi│em nie raz. Korzy£ci╣ dodatkow╣ jest absolutny brak kaca na drugi dzie±. Jednak to ja zadam pytanie "Ale po co?"

rytyjczycy wymy£lili sobie, ┐e skoro whisky jest tak dochodowym produktem eksportowym, nale┐y uchwaliµ prawo, kt≤re zapobiegnie produkcji whisky marki whisky. W niekt≤rych znanych mi krajach udaje siΩ, ┐e nap≤j alkoholowy produkowany i spo┐ywany nagminnie w tym kraju w og≤le nie istnieje, nale┐y siΩ go wstydziµ, a ju┐ gdzie┐by uchwalaµ prawo okre£laj╣ce zasady jego produkcji, promocji i eksportu. Przecie┐ to nie licuje z warto£ciami...

Tymczasem ju┐ w roku 1909 Parlament Brytyjski uchwali│ The Scotch Whisky Act. Co wiΩcej, Wsp≤lnota Europejska ustawΩ tΩ zaakceptowa│a w 1989. Na mocy tej ustawy "whisky szkocka" to:

• produkt szkockiej destylarni, wyprodukowany ze szkockej wody i zes│odowanego jΩczmienia (do kt≤rego dodaµ mo┐na tylko ca│e ziarna innych zb≤┐), przy czym ca│o£µ musi zostaµ:
  • przetworzona w destylarni na zacier,
  • przetworzona na substancjΩ fermentacyjn╣ tylko i wy│╣cznie przy u┐yciu endogennego systemu enzym≤w,
  • poddana fermentacji tylko przez dodanie dro┐d┐y,
• produkt oddestylowany do poziomu zawarto£ci alkoholu nie wiΩkszego ni┐ 94,8% vol. po to, by destylat nie utraci│ aromatu i smaku surowc≤w u┐ytych do jego produkcji oraz metody tej┐e produkcji,
• produkt poddany dojrzewaniu w zapieczΩtowanych magazynach celnych w beczkach dΩbowych o pojemno£ci nie wiΩkszej ni┐ 700 litr≤w ka┐da przez okres co najmniej 3 lat,
• produkt zachowuj╣cy kolor, aromat i smak pochodz╣cy od surowc≤w u┐ytych w produkcji i samego procesu produkcji oraz dojrzewania,
• produkt, do kt≤rego nie dodano ┐adnej innej substancji poza wod╣ i karmelem.

Co wiΩcej, ta sama ustawa zabrania, miΩdzy innymi, produkcji jakiejkolwiek innej whisky ni┐ whisky szkocka (zgodnej z powy┐sz╣ definicj╣) na terenie Szkocji. Prawo m≤wi r≤wnie┐ o tym, ┐e whisky butelkowana na sprzeda┐ musi mieµ zawarto£µ alkoholu co najmniej 40% vol.

Znaj╣c nienaganny szacunek Brytyjczyk≤w dla prawa, mo┐na byµ pewnym, ┐e trunek znajduj╣cy siΩ w dowolnej butelce z napisem Scotch Whisky spe│nia te warunki.