W dziale omawiane bed▒ pojΩcia z zakresu wynagrodze±. Na pocz▒tek przedstawiamy najbardziej popularne sk│adniki wynagrodzenia, jakie oferowane sa na rynku (o sk│adnikach wynikaj▒cych z Kodeksu pracy - zob. dzia│ Prawo).

1. P│aca zasadnicza.
2. Dodatki i ╢wiadczenia obligatoryjne.
3. Premie i nagrody.
4. Prowizje.
5. Przywileje.
6. ªwiadczenia pozap│acowe.
7. Szkolenia / rozw≤j.
8. Urlopy.
9. Warunki pracy.

P│aca zasadnicza

Przez p│acΩ zasadnicz▒ nale┐y rozumieµ sta│e wynagrodzenie wyp│acane pracownikowi za powierzon▒ jemu pracΩ. Wysoko╢µ wynagrodzenia jest znana pracownikowi, gdy┐ jest ona okre╢lona na podstawie przyjΩtej stawki w danej firmie. Wobec powy┐szego pracownik otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze bez wzglΩdu na poziom wykonania powierzonych obowi▒zk≤w. Jednak oczekuje siΩ od niego, aby owe obowi▒zki zosta│y wype│nione na pewnym poziomie. Jest to najwa┐niejsza cecha r≤┐ni▒ca p│acΩ zasadnicz▒ od p│acy zmiennej, kt≤rej wysoko╢µ zale┐y z kolei od uzyskanych przez pracownika rezultat≤w. Ostatnio zauwa┐yµ mo┐na tendencjΩ do podwy┐szania p│acy zasadniczej za osi▒gniΩcia, kompetencje, a odchodzeniu od stosowania podwy┐ek wynikaj▒cych z inflacji.

W du┐ej czΩ╢ci przedsiΩbiorstw wysoko╢µ p│acy zasadniczej wynika z przyjΩtych kryteri≤w wyceny stanowiska (schemat warto╢ciowania). Przyk│adowymi kryteriami mog▒ byµ:

• zakres odpowiedzialno╢ci pracownika,
• poziom wiedzy,
• zdolno╢ci umys│owe,
• umiejΩtno╢ci interpersonalne,
• wymagany wysi│ek,
• niekorzystne warunki pracy,
• niezbΩdne umiejΩtno╢ci,
• udzia│ w wypracowywaniu zysku,
• wk│ad w rozw≤j firmy,
• do╢wiadczenie.

oraz wiele innych - w zale┐no╢ci od charakteru pracy oraz charakterystyki firmy. Kryteria powinny byµ tak okre╢lone, aby pracownik poprzez ich realizacjΩ przynosi│ firmie najwiΩksze korzy╢ci i przyczynia│ siΩ do realizacji za│o┐onych cel≤w. Warto w tym miejscu wspomnieµ, ┐e w krajach Europy Zachodniej p│aca zasadnicza oparta jest w g│≤wnej mierze na takich kryteriach jak kwalifikacje, odpowiedzialno╢µ, starsze±stwo oraz hierarchia stanowisk. G│≤wn▒ rol▒ p│acy zasadniczej jest przyci▒ganie pracownik≤w do firmy.

Dodatki i ╢wiadczenia obligatoryjne

Dodatki i ╢wiadczenia obligatoryjne wynikaj▒ z regulacji prawnych w zakresie pracy, kt≤re stosowane s▒ w danym kraju. W Polsce s▒ to dla przyk│adu wynagrodzenie za pracΩ w porze nocnej, godziny nadliczbowe, wynagrodzenie za post≤j nie zawiniony i in. Szerzej zosta│y one om≤wione w dziale Prawo.

Premie i nagrody

Premie s▒ kolejnym sk│adnikiem wynagrodzenia, kt≤ry jest bardzo czΩsto stosowany w przedsiΩbiorstwach. Jest to dodatkowy, zmienny sk│adnik wynagrodzenia. Premie pozwalaj▒ na ocenΩ jako╢ci, b▒d╝ te┐ ilo╢ci wykonanej pracy.

Premia cechuje siΩ tym, ┐e jej przyznanie nastΩpuje po spe│nieniu okre╢lonych warunk≤w przez pracownika (tzw. reduktory premii). Owe warunki oraz wysoko╢µ premii powinny byµ zapisane w regulaminie wynagradzania, je┐eli pracodawca zatrudnia wiΩcej ni┐ piΩµ os≤b, lub w przeciwnym razie wynikaµ z tre╢ci umowy o pracΩ. Warunki i wysoko╢µ premii mog▒ byµ r≤wnie┐ zamieszczone w uk│adach zbiorowych pracy. W przypadku, gdy pracownik spe│ni warunki premiowania, w≤wczas - zgodnie z postanowieniem s▒du (wyrok S▒du Najwy┐szego z 31 marca 1980 r. I PRN 138/79) - powstaje roszczenie pracownika o wyp│atΩ premii (jest to tzw. wynagrodzenie warunkowe). Charakter roszczenia mo┐e mieµ r≤┐ne natΩ┐enie w zale┐no╢ci od stopnia konkretyzacji warunk≤w premiowania. Jednak w ┐adnym z powy┐szych przypadk≤w dyrektor nie mo┐e odm≤wiµ pracownikowi wyp│aty premii. Istnieje jeden wyj▒tek od tej zasady - utrata zdolno╢ci kredytowej zak│adu. Z drugiej strony, je┐eli pracownik nie wykona nale┐ycie pracy, za wykonanie kt≤rej przys│uguje premia, w≤wczas pracodawca mo┐e odm≤wiµ jej przyznania, nawet w≤wczas gdy nast▒pi│o to z przyczyn le┐▒cych po stronie zak│adu pracy (wyrok SN z 21 listopada 1985 r. I PRN 90/85).

Strona 1 Strona 2 Strona 3