Amunicj▒ stosowan▒ do marker≤w paintballowych s▒ kulki ┐elatynowe o kalibrze 0,68 cala wype│nione barwnikiem spo┐ywczym. Przy trafieniu kulka rozbija siΩ zostawiaj▒c ╢lad na trafionym. Jest to jednoznaczne z wyeliminowaniem trafionego. Trafienie kulk▒ kt≤ra siΩ nie rozbije nie jest uznawane za wa┐ne. Ze wzglΩd≤w bezpiecze±stwa prΩdko╢µ kulki nie mo┐e przekraczaµ 300 st≤p na sekundΩ (oko│o 90 m/s).

Broni▒ paintballow▒ jest marker napΩdzany sprΩ┐onym gazem. W Polsce jako gazu napΩdowego u┐ywa siΩ wy│▒cznie sprΩ┐onego dwutlenku wΩgla (CO2). U┐ycie tego gazu jest podyktowane jego dostΩpno╢ci▒, a tak┐e tym, ┐e osprzΩt do dwutlenku wΩgla jest najta±szy. Nie ma praktycznie os≤b u┐ywaj▒cych azotu czy sprΩ┐onego powietrza. Niestety CO2 ma do╢µ powa┐n▒ wadΩ: nie jest stabilny termicznie. Powoduje to problemy z jego rozprΩ┐aniem w niskich temperaturach. W zwi▒zku z tym nie gra siΩ praktycznie w zimie, je┐eli temperatura nie przekracza minimum 4-5 stopni Celsjusza.

Gaz napΩdzaj▒cy kulki, a w czΩ╢ci marker≤w tak┐e ich automatykΩ jest przechowywany w butlach stalowych lub aluminiowych o pojemno╢ciach 3,5, 7, 9, 12 i 20 uncji gazu. Tu ma│a uwaga: poniewa┐ paintball pochodzi z USA to wiΩkszo╢µ wymiar≤w jest ameryka±ska. Butla przy│▒czana do markera ma zaw≤r s│u┐▒cy do odcinania jego dop│ywu i koniecznie sprawny zaw≤r bezpiecze±stwa. Pomy╢l co by siΩ sta│o z butl▒ pod ci╢nieniem kilkudziesiΩciu atmosfer wystawion▒ na dzia│anie letniego s│o±ca. W coraz mniejszym stopniu s▒ stosowane ma│e pojemniki z gazem przypominaj▒ce trochΩ powiΩkszone naboje do autosyfon≤w. Po prostu s▒ one bardzo ma│ej pojemno╢ci i wystarczaj▒ na oddanie od kilkunastu do oko│o trzydziestu strza│≤w. A potem trzeba je zmieniaµ na nowe. W d│u┐szej perspektywie butla na gaz jest po prostu ekonomiczniejsza.

W chwili obecnej na rynku kr≤luj▒ dwa rodzaje marker≤w paintballowych. Zwyczajowo nazywa siΩ je pompkami i p≤│automatami. Trzeci▒, ale coraz rzadsz▒ kategorie tworz▒ pistolety paintballowe takie jak Splatmaster czy Rapid. Wymaga│y one rΩcznego prze│adowania po ka┐dym strzale i mia│y ograniczony magazynek kulek na sta│e zespolony z broni▒. Wa┐ne jest to, ┐e na podstawie orzeczenia Biura Kryminalistyki przy Komendzie G│≤wnej Policji wydanego w 1993 roku pistolety typu Rapid i Splatmaster nie mog▒ byµ traktowane jako bro± i jako jedyne markery na rynku nie wymagaj▒ pozwolenia na bro±.

Najpopularniejszymi typami marker≤w w Polsce s▒ pistolety p≤│automatyczneW skali Warszawy sytuacja wgl▒da tak, ┐e na 15-20 p≤│automat≤w przypada 1 pompka. Nie ╢wiadczy to wcale o tym, ┐e jest to sprzΩt z│y. Po prostu stosunkowo mniej popularny.

Sk▒d w│a╢ciwie nazwa pompka? WziΩ│a siΩ ona z podobie±stwa do g│adkolufowych strzelb pump-action u┐ywanych miΩdzy innymi przez policjΩ. W tego rodzaju markerach sprΩ┐ony gaz s│u┐y tylko i wy│▒cznie do wyrzucenia kulki z lufy. Prze│adowanie markera nastΩpuje przy pomocy rΩcznie przesuwanego suwad│a obejmuj▒cego przewa┐nie lufΩ.

A teraz to, co wilki lubi▒ najbardziej czyli kategoria p≤│automat≤w zwana tak┐e skr≤towo semi. W kategorii tej mieszcz▒ siΩ wszystkie markery w kt≤rych gaz u┐ywany jest nie tylko do napΩdzania kulki ale te┐ do prze│adowania broni. W chwili obecnej w Polsce i na ╢wiecie jest to kategoria zdecydowanie dominuj▒ca. Co ciekawe pozwala ona na grΩ ludzi o r≤┐nych zasobach finansowych. Za oko│o 700 - 800 z│otych mo┐na ju┐ mieµ u┐ywany sprzΩt, kt≤ry pozwala na rekreacyjn▒ grΩ w lesie. Z drugiej strony stoj▒ bardzo drogie markery o bardzo wy╢rubowanych parametrach s│u┐▒ce g│≤wnie do grania w turniejach.

Bardzo wa┐na, je╢li nie najwa┐niejsza w ca│ym osprzΩcie jest maska. Na pole paintballowe mo┐na wej╢µ bez markera natomiast nie mo┐na wej╢µ bez maski. Musi ona chroniµ oczy, uszy i ca│▒ twarz. Musi to byµ specjalizowana maska przeznaczona do paintballu. Nie mog▒ to byµ ┐adne gogle szlifierski czy maska do odlew≤w.

Pozosta│y sprzΩt to r≤┐nego rodzaju │adownice, pojemniki na kulki, stacje │adowania do gazu i wiele, wiele innych rzeczy,

Zasady bezpiecze±stwa podczas rozgrywek paintballowych:

SprzΩt do paintballa

Najwa┐niejszym sprzΩtem do paintballa wbrew pozorom nie jest marker, ale maska paintballowa. Ze wzglΩd≤w bezpiecze±stwa musi ona wytrzymywaµ uderzenia kulek, czasami z bardzo bliskiej odleg│o╢ci. Nie mo┐na uzywaµ maski spawalniczej czy gogli do szlifowania. Grozi to powa┐nymi obra┐eniami je╢li taka maska pΩknie. Maska powinna chroniµ ca│▒ twarz a tak┐e uszy. Posiada szybΩ wykonan▒ z wysokowytrzyma│ego polimeru, odpornego na zarysowania. W chwili obecnej u┐ywa siΩ w Polsce g│≤wnie masek firm Scott i JT. S▒ one por≤wnywalne cenowo (oczywicie ta±sze modele) i dosyµ dobrze chroni▒ g│owΩ. Mo┐e tylko maska Scott-a posiada za nisk▒ os│onΩ czo│a. Na szczΩ╢cie mo┐na to poprawiµ zak│adaj▒c dodatkow▒ ochronΩ z pianki gumowej. Warto zastanowiµ siΩ nad zakupem podw≤jnej szyby termalnej. Zapobiega ona parowaniu maski o co w czasie gry nietrudno. Szyba mo┐e byµ zreszt▒ kolorowa. MaskΩ nale┐y utrzymywaµ w czysto╢ci. Mo┐e kto╢ siΩ w tym momencie u╢miechnie, ale niech pomy╢li ile mo┐e kosztowaµ wymiana porysowanej szyby. MaskΩ mo┐na czy╢ciµ tylko przy pomocy ╢rodk≤w kt≤re nie rozpuszczaj▒ tworzyw sztucznych.

Graµ w paintball mo┐na zasadniczo w ka┐dym ubraniu. S▒ szale±cy kt≤rzy graj▒ w podkoszulce, szortach i adidasach. Trafienie w nieubran▒ sk≤rΩ mo┐e spowodowaµ niez│e siniaki i otarcia. Tak naprawdΩ do gry w lesie chyba najlepsze s▒ ubrania wojskowe z demobilu. Tu ju┐ wszystko zale┐y od upodoba± gracza. Wa┐ne jest to, ┐e na zawodach organizowanych przez Polsk▒ FederacjΩ Paintballu nie wolno u┐ywaµ bluz w kamufla┐u a tak┐e ubior≤w zbli┐onych do ubior≤w sΩdziowskich czyli w kolorze pomara±czowym ani ┐≤│tym. Je╢li chodzi o obuwie to do lasu - jakie╢ buty wojskowe, natomiast na zawody lepsze s▒ jakie╢ lekkie adidasy - wygodniej siΩ w nich biega. Wa┐ne jest u┐ywanie jakiego╢ nakrycia g│owy - trafienie w go│▒ czaszkΩ mo┐e nabiµ porz▒dnego guza. Podobnie jest z rΩkawiczkami. Pomagaj▒ z jednej strony pewnie trzymaµ marker, a z drugiej zabezpieczaj▒ palce. Trafienie w palce s▒ dosyµ czΩste, gdy strzelasz wystawiaj▒c tylko marker zza przeszkody. Przydatne s▒ te┐ os│ony na szyjΩ - ja w tym wypadku stosujΩ po prostu du┐▒ chustΩ.

Oporz▒dzenie mo┐na na pocz▒tku pomin▒µ. Problem zaczyna siΩ gdy zaczyna ci na polu brakowaµ kulek i nale┐a│oby zabraµ ze sob▒ jaki╢ ich zapas. Tu sprawa jest ju┐ kwesti▒ indywidualnych upodoba±. Warto zaopatrzyµ siΩ w kilka zapasowych pojemnik≤w na kulki zwanych fatboy-ami. Mie╢ci siΩ w nich oko│o 100 kulek i mo┐na je szybko przesypaµ do magazynka markera. úadownice na pojemniki mog▒ byµ zasadniczo dowolne, ale zw│aszcza u┐ywane na polu do speedballa powinny siΩ daµ │atwo otworzyµ. Nieocenione s▒ tu zapiΩcia na rzepy. Firmowe pasy na fatboy-e s▒ dosyµ drogie ale mo┐na je uszyµ samemu co znacznie obni┐a koszty.

Je╢li chodzi o sam marker to wyb≤r nale┐y od naszych upodoba±, zasob≤w pieniΩ┐nych i sposobu w jaki chcemy graµ. »eby nawi▒zaµ r≤wnorzΩdn▒ walkΩ z czo│≤wk▒ graczy na zawodach potrzebny jest oczywi╢cie odpowiedni sprzΩt. Inaczej sprawa wygl▒da gdy chcemy graµ rekreacyjne w lesie, a jeszcze inaczej je╢li chcemy za│o┐yµ pole komercyjne wraz z wypo┐yczalni▒ sprzΩtu. Wa┐ne jest tutaj, ┐e na ka┐dy marker paintballowy poza Splatmasterem i Rapidem potrzebne jest pozwolenie na bro±. Na szczΩ╢cie jest to pozwolenie na wiatr≤wkΩ, wydawane przez Komendy Rejonowe Policji. Nie ma z tym wiΩkszego problemu. Natomiast zarejestrowanie markera zakupionego bez pozwolenia jest niemo┐liwe. Mo┐e co╢ siΩ zmieni w nowej ustawie o broni, choµ z tego co siΩ orientujΩ to przewiduje ona raczej obostrzenia, a nie zniesienie zezwole±. Wymaganie pozwole± zawdziΩczamy zarz▒dzeniu by│ego Komendanta G│≤wnego Policji Zenona Smolarka - nigdzie poza Polsk▒ w Europie ┐adne pozwolenia nie s▒ wymagane.

Na rynku dostΩpne s▒ w tej chwili dwie kategorie marker≤w: pompki i p≤│automaty. R≤┐ni▒ siΩ one zasadniczo sposobem prze│adowywania. W pompce gaz z butli jest u┐ywany wy│▒cznie do wyrzucania kulki, za╢ ca│a mechanika markera napΩdzana jest si│▒ miΩ╢ni gracza. Prze│adowanie markera nastΩpuje rΩcznie poprzez przesuniΩcie suwad│a. System prze│adowania jest bardzo podobny do zastosowanego w strzelbach typu pump-action sk▒d zreszt▒ wziΩ│a siΩ potoczna nazwa tego sprzΩtu. Zalet▒ tej budowy jest du┐a prostota budowy markera i jego bardzo dobra celno╢µ przy pojedynczych celowanych strza│ach. W momencie strza│u nie ma w markerze praktycznie ┐adnych czΩ╢ci ruchomych, co daje bardzo dobre skupienie kulek. Z drugiej strony je╢li potrzebny jest szybki i dok│adny ogie±, pompka nie sprawdza siΩ zbyt dobrze. System prze│adowania powoduje do╢µ szybkie zmΩczenie strzelaj▒cego, za╢ szybkie ruchy suwad│em powoduj▒ zej╢cie markera z linii celowania. Niemniej jest to bardzo dobra bro± sprawdzaj▒ca siΩ w walce w lesie. Niebagateln▒ zalet▒ jest stosunkowo ma│e zu┐ycie kulek co pozwala graµ osobom niezbyt zamo┐nym w got≤wkΩ. W pompkach rozgrywane s▒ Mistrzostwa i Puchar Polski. Je╢li chodzi o stosowanie pompek na polu komercyjnym to trzeba wzi▒µ pod uwagΩ co najmniej dwie sprawy. Z jednej strony pompka nadajΩ siΩ do wypo┐yczania bo jest prosta, tania i │atwa do ewentualnej naprawy. Z drugiej, je╢li w│a╢cicielowi pola zale┐y na sprzeda┐y jak najwiΩkszej ilo╢ci kulek (a przecie┐ na tym zarabia) to pompka maj▒c mniejsz▒ szybkostrzelno╢µ od p≤│automatu nie wypada tu najlepiej. Przedstawicielami gatunku s▒ tu takie typy jak Tracer, Hammer czy Sterling.

Drug▒ i chyba bardziej popularn▒ w Polsce klas▒ marker≤w s▒ p≤│automaty. Gaz zgromadzony w butli jest w nich u┐ywany nie tylko do wyrzucania kulki ale tak┐e do prze│adowania markera do nastΩpnego strza│u. Co wa┐ne, nie wolno stosowaµ i z tego co siΩ orientujΩ praktycznie nie ma marker≤w w pe│ni automatycznych. Semiautomaty s▒ zdecydowanie bardziej szybkostrzelne od pompek i nale┐y siΩ liczyµ ze znacznie wiΩkszym zu┐yciem kulek. Zastosowanie gazu do prze│adowywania pozwala na u┐ywanie markera bΩd▒c znacznie bardziej ukrytym ni┐ w pompce. Nie jest potrzebne wystawienie drugiej rΩki a w konsekwencji ca│ego cia│a zza przeszkody, aby prze│adowaµ marker. W sprzeda┐y znajduje siΩ ca│a gama r≤┐nego rodzaju broni. Dziel▒ siΩ one na systemy dzia│aj▒ z otwartego i zamkniΩtego bolta. W tych pierwszych w momencie ╢ci▒gniΩcia spustu nastΩpuje wpierw ruch bolta do przodu i dopiero na ko±cowej czΩ╢ci jego ruchu nastΩpuje wtrysk porcji gazu wyrzucaj▒cej kulkΩ. Kulka jest wiΩc wyrzucana po│▒czon▒ si│▒ ruchu zamka i sprΩ┐onego gazu. Tak dzia│aj▒ praktycznie wszystkie ta±sze modele p≤│automat≤w choµ i w tych wy┐szej klasy jest to rozwi▒zanie dosyµ popularne. Strzelanie z bolta zamkniΩtego polega na tym, ┐e bolt w pozycji gotowej do strza│u jest po│o┐ony maksymalnie z przodu i kulka jest wyrzucana wy│▒cznie ci╢nieniem gazu. Uk│ad ten jest bardziej skomplikowany i stosowany g│≤wnie w markerach wy┐szej klasy. Sztandarowym produktem jest s▒ tu markery AutoCocker. Uk│ad z boltem zamkniΩtym jest celniejszy podczas strza│u, gdy┐ poruszaj▒ siΩ tylko zdecydowanie l┐ejsze elementy broni.

Najta±sz▒ kategorie marker≤w stanowi▒ modele przeznaczone do gry rekreacyjnej. Mo┐na tu wyr≤┐niµ modele kt≤rych korpus zbudowany jest z plastiku. Dobrym przyk│adem mo┐e byµ dosyµ popularny BlackKnight. Posiada on prost▒ aluminiow▒ lufΩ d│ugo╢ci 5 cali. Nie jest to marker najwy┐szych lot≤w. W trakcie strza│u potrafi puszczaµ gaz wszelkimi mo┐liwymi z│▒czeniami. Jednak jest to model zdecydowanie najta±szy na rynku i to jest jego g│≤wna zaleta.

Mniej wiΩcej w tym samym przedziale cenowym mie╢ci siΩ Stingray. Dawniej produkowany by│ z luf▒ 12 cali, lecz obecnie dostΩpny jest tylko z lufa piΩciocalow▒. Wed│ug mnie, przy por≤wnywalnej cenie, jest to marker lepszy od BlackNighta. Jest trochΩ l┐ejszy, ale przy tej samej d│ugo╢ci lufy znacznie celniejszy. Co wa┐ne jest praktycznie bezawaryjny.

W trochΩ wy┐szej grupie mieszcz▒ siΩ Mirage. Posiadaj▒ one, w odr≤┐nieniu od dw≤ch powy┐szych modeli, korpus metalowy, znacznie mniej podatny na uszkodzenie. Niestety celno╢µ tego modelu nie jest zbyt zadowalaj▒ca. Jest to jednak model do╢µ trwa│y i z powodzeniem u┐ywany na polach komercyjnych.

Kolejnym modelem jest ju┐ chyba ┐ywa legenda czyli VM-68. Swego czasu by│ to jeden z najlepszych marker≤w. Mo┐e trochΩ zbyt ciΩ┐ki, ale za to doskona│y szczeg≤lnie do lasu, i najwa┐niejsze, ┐e zawsze niezawodny. Poza tym posiada nieograniczone mo┐liwo╢ci rozbudowy i modyfikacji. Niestety na dzisiejsze wymagania jest ju┐ trochΩ za wolny i za ciΩ┐ki do speedballa. Kolejnym markerem jest Spyder. Jest to dobry i o rozs▒dnej cenie marker do gry zar≤wno na zawodach jak i w lesie. Uk│ad konstrukcyjny jest bardzo podobny do VM, sam marker jest jednak znacznie l┐ejszy i bardziej szybkostrzelny.

W znacznie wy┐szej klasie cenowej s▒ r≤┐ne odmiany AutoMaga. Jest to marker czΩsto stosowany w trakcie zawod≤w, jednak moim zdaniem jego cena nie przek│ada siΩ na rewelacyjne osi▒gi. Jest to po prostu dobry marker, i by│by zapewne popularniejszy gdyby nie cena.

Wszystkie wymienione powy┐ej markery dzia│aj▒ z bolta otwartego. Inaczej jest z AutoCockerem. Jest to dosyµ drogi marker, ale jego precyzja i jako╢µ s▒ warte tej ceny. Jest to po prostu Mercedes w╢r≤d marker≤w: szybki, skuteczny i niezawodny. Praktycznie nie spotyka siΩ ich w lesie.

Co to jest pompka ?

Jest to marker paintballowy, kt≤ry trzeba za ka┐dym razem rΩcznie prze│adowaµ aby strzeliµ. Teraz mo┐e trochΩ mniej zawile. Bierzemy gnata do rΩki. Je╢li jeste╢my praworΩczni (to bΩdzie wersja dla praworΩcznych) praw▒ d│oni▒ obejmujemy chwyt, a lew▒ k│adziemy na suwadle. Oczywi╢cie najpierw dokonujemy czynno╢ci wstΩpnych tzn. sk│adamy spluwΩ: dokrΩcamy butle z gazem, montujemy magazynek (podstawowe elementy pompki patrz rysunek). Zak│adam r≤wnie┐, ┐e jeste╢my w miejscu gdzie mo┐emy bezpiecznie strzelaµ. No wracaj▒c do tego co mia│o byµ. Bierzemy i wykonujemy posuwisty ruch suwad│em do siebie (a┐ do oporu) a nastΩpnie od siebie. Po wykonaniu tej czynno╢ci nasza maszynka jest gotowa do strza│u. Wystarczy nacisn▒µ spust. Aby ponownie strzeliµ musimy wykonaµ ten cykl jeszcze raz. I tak mo┐na pompowaµ d│ugo i zapamiΩtale. Zwykle pompki posiadaj▒ jeszcze tzw. spust automatyczny (ang. auto trigger). Dzia│a on nastΩpuj▒co: mo┐emy nie naciskaµ spustu za ka┐dym strza│em, lecz trzymaµ go ca│y czas naci╢niΩtego i tylko pompowaµ. W ten spos≤b mo┐emy strzelaµ szybciej (zwykle r≤wnie┐ mniej celnie).

No to mamy om≤wione jak strzelaµ. Teraz, dla bardziej ciekawych, powiemy jak to siΩ dok│adnie odbywa. W pierwszej fazie prze│adowywania naszej pompki, przesuwamy (za pomoc▒ │▒cznika mog▒ to byµ dwie szyny wychodz▒ce z suwad│a i │▒cz▒ce siΩ z zamkiem za pomoc▒ ╢rubek np. Crossball, Traccer, Hammer etc.- czy te┐ pojedynczy prΩt np. Phantom, Sterling) do ty│u komory zamkowej zamek, o kt≤ry zaczepia siΩ pazur bijnika. PomiΩdzy zamkiem a bijnikiem znajduje siΩ sprΩ┐yna g│≤wna, kt≤ra wyniku tego sprΩ┐a siΩ (mam wykszta│cenie og≤lne i studiuje obecnie zarz▒dzanie i marketing, dlatego proszΩ wszystkich o wyrozumia│o╢µ dla moich opis≤w). Przesuwanie zamka do ty│u otwiera wlot kulek i jedna z nich wpada do komory zamkowej (Zwykle jedna czasem dwie dzieje siΩ tak w gorszych typach broni nie posiadaj▒cych tzw. rozdzielacza, kt≤ry by temu zapobiega│). W drugiej fazie prze│adowywania naszej pompki przesuwamy zamek do przodu, wprowadzaj▒c kulkΩ do lufy, zamykaj▒c wlot kulek. Naciskaj▒c spust powodujemy, ┐e naciska on na pazur bijnika powoduj▒c jego odczepienie. DziΩki sile sprΩ┐yny g│≤wnej, bijnik porusza siΩ do ty│u i uderza w zaw≤r. Pod wp│ywem dzia│ania energii bijnika zaw≤r otwiera siΩ i wypuszcza pewn▒ ilo╢µ gazu, kt≤ry wyrzuca kulkΩ. O tym, ile tego gazu bΩdzie, mo┐emy decydowaµ dziΩki tzw. regulatorowi prΩdko╢ci wylotowej. Dzia│a on w ten spos≤b, ┐e ╢ciska on mniej lub bardziej sprΩ┐ynΩ g│≤wn▒. Powy┐szy opis dotyczy takich pompek jak: Crossball, Traccer, Hammer, Phantom itp.