UWAGA WST╩PNA

Niniejsza strona ma za zadanie przedstawiµ historiΩ IRA i przybli┐yµ istotΩ konfliktu w Irlandii P≤│nocnej. W ┐adnym wzglΩdzie nie identyfikujΩ siΩ z metodami stosowanymi przez zwalczaj▒ce siΩ strony. Jedynym celem kt≤ry sobie postawi│em jest jasne przedstawienie ╝r≤de│ obecnej tragedii, stanu w kt≤rym jeden nar≤d zosta│ podzielony na dwa wrogie sobie obozy. My╢lΩ, ┐e strona pomo┐e w wyja╢nieniu wielu nieporozumie± powsta│ych ze sk▒pych doniesie± dostarczanych do Polski przez nasz▒ telewizjΩ i inne ╢rodki masowego przekazu.

Dwudniowe zamieszki mieszka±c≤w Derry z policj▒ po zakazaniu przez w│adze miejskie marszu w obronie praw obywatelskich. Ostatecznie st│umione przez RUC. Powszechnie uznaje siΩ te wydarzenia z pocz▒tek „K│opot≤w” w Irlandii P≤│nocnej.

Po gwa│townych demonstracjach studenckich w Belfa╢cie, zawi▒zuje siΩ Demokracja Ludowa, People's Democracy (PD), radykalnie lewicowa grupa studencka

Jack Lynch, Taoiseach wzywa do zjednoczenia Irlandii, celem zapobie┐enia dalszym konfliktom

Premier Irlandii P≤│nocnej, Terence O'Neill stwierdza, ┐e nie mo┐e byµ mowy o w│▒czeniu Irlandii P≤│nocnej do Republiki bez zgody parlamentu.

O'Neill og│asza piΩciopunktowy plan.05▒cy na celu zmniejszenie poczucia krzywdy odczuwanej przez katolik≤w w Irlandii P≤│nocnej, plan obejmuje m. in. sprawy przydzia│u mieszka± i wybor≤w lokalnych

Przemowa O'Neilla w parlamencie, „Ulster na rozdro┐u”

Czterodniowy marsz PD z Belfastu do Derry zosta│ zaatakowany przez zgromadzenie lojalist≤w na mo╢cie w Burntollet, ko│o Derry. Dalsze zamieszki wybuch│y, gdy marsz dotar│ do miasta.

Samuel Devenny, taks≤wkarz z Derry umiera na skutek pobicia przez ulstersk▒ policjΩ w kwietniu tego samego roku. Uznawany jest przez wielu za pierwsz▒ ofiarΩ „troubles”, inni uwa┐aj▒, ┐e by│ ni▒ Francis McCloskey, znaleziony 13 lipca na ulicy Derry, prawdopodobnie r≤wnie┐ pobity przez policjΩ.

W nastΩpstwie powa┐nych zamieszek po paradzie Apprentice Boy, Lynch organizuje polowe szpitale w pobli┐u granicy z Irlandi▒ P≤│nocn▒

Wprowadzenie brytyjskich oddzia│≤w wojskowych

Armia brytyjska ko±czy budowΩ „linii pokoju” w Belfa╢cie

Sinn FΘin dzieli siΩ na czΩ╢ci: Oficjaln▒ (Official) i Tymczasow▒ (Provisional), odzwierciedlaj▒c podobny roz│am w IRA w 1969 roku

Zamieszki na Falls Road w Belfa╢cie

Strzelec Robert Curtis sta│ siΩ pierwszym ┐o│nierzem, kt≤ry zgin▒│ w Irlandii P≤│nocnej

Wprowadzenie prewencyjnych internowa±, objΩ│y one ponad 300 os≤b

Bomba pod│o┐ona przez UVF w barze McGurka przy North Queen Street w Belfa╢cie zabija 15 ludzi

Krwawa Niedziela. 13 os≤b zosta│o zastrzelonych przez oddzia│ spadochroniarzy armii brytyjskiej podczas marszu protestacyjnego w Derry. 14 ofiara zmar│a wkr≤tce w szpitalu.

P│onie ambasada brytyjska w Dublinie

Odwetowy atak IRA, siedmiu ludzi zostaje zastrzelonych w koszarach w Aldershot, siedzibie 16 brygady spadochronowej (tej samej, kt≤ra strzela│a do demonstrant≤w).

Rz▒d brytyjski rozwi▒zuje Stormont i og│asza wprowadzenie rz▒d≤w bezpo╢rednich, zaraz po tym jak rz▒d p≤│nocnoirlandzki odmawia przekazanie czΩ╢ci uprawnie± Westminsterowi.

Krwawy Pi▒tek: DziewiΩciu ludzi ginie, 130 zostaje rannych od wybuch≤w 22 bomb pod│o┐onych przez IRA w r≤┐nych miejscach w Belfa╢cie. UDA odpowiada zabijaj▒c dziewiΩciu katolik≤w

Pierwsze obrady zgromadzenia Irlandii P≤│nocnej

Osi▒gniΩcie porozumienia co do podzia│u w│adzy w Irlandii P≤│nocnej

Zgromadzenie P≤│nocnoirlandzkie przeg│osowa│o porozumienie zawarte w Sunningdale

Ulsterska Rada Robotnik≤w (Ulster Workers' Council) og│osi│a strajk generalny w prote╢cie przeciw porozumieniu, wiele fabryk oraz stocznia w Belfa╢cie zosta│y unieruchomione

W zamachach bombowych w Dublinie i Monaghan gin▒ 33 osoby. Zar≤wno UDA jak i UVF nie przyznaj▒ siΩ do odpowiedzialno╢ci

Zako±czenie rz▒d≤w bezpo╢rednich, upadek egzekutywy, UWC og│asza koniec strajku

Ustawa o zapobieganiu terroryzmowi zostaje rozszerzona na IrlandiΩ P≤│nocn▒

Trzej cz│onkowie zespo│u Miami Showband zostaj▒ zastrzeleni przez UVF

Zastrzelenie 10 robotnik≤w w Kingsmills

Marsz kobiet, czΩ╢µ wielkiego zgromadzenia Ludzi Pokoju (Peace People) w Belfa╢cie po zabiciu dw≤ch dzieci Maguire

Rz▒d Republiki og│asza stan wyj▒tkowy

Seamus Costello, lider IRSP zostaje zastrzelony w Dublinie

Dwunastu ludzi ginie w zamachu bombowym zorganizowanym przez IRA w hotelu La Mon House w hrabstwie Down

Pocz▒tek „brudnego protestu„ republikan≤w w wiΩzieniu w Maze

Jedenastu protestant≤w, znanych jako „rze╝nik≤w z Shankill” zastaje skazanych na do┐ywocie za wiele zbrodni, wliczaj▒c w to dziewiΩtna╢cie morderstw

W zamachu zorganizowanym przez INLA ginie konserwatywny m≤wca p≤│nocnoirlandzki, Airey Neave

IRA zabija 18 ┐o│nierzy w pobli┐u Warrenpoint. Tego samego dnia od wybuchu na w│asnej │odzi ginie lord Mountbatten, do zamachu przyznaje siΩ Tymczasowa IRA (PIRA)

Rz▒d brytyjski og│asza propozycjΩ przekazania czΩ╢ci w│adzy Irlandii P≤│nocnej, jednak prak zgody pomiΩdzy stronami, odsuwa tΩ mo┐liwo╢µ na dalszy plan

Tommy Sands, jako pierwszy z wielu wiΩ╝ni≤w politycznych umiera w 66 dniu g│od≤wki. Zamieszki w Belfa╢cie, Derry i Dublinie

W wyniku bomby pod│o┐onej przez INLA w dyskotece w Ballykelly ginie 17 os≤b

Pierwsze spotkanie Nowego Forum Irlandii (New Ireland Forum) w Dublinie

Trzech ksiΩ┐y zostaje zastrzelonych podczas mszy w Darkley Pentecostal Church, w hrabstwie Armagh. Do zamachu przyzna│a siΩ CRF (Catholic Reaction Force)

Czterech ludzi zabitych w ataku bombowym IRA w Grand Hotel w Brighton podczas konferencji Partii Konserwatywnej. Celem zamachu by│a Margaret Thatcher, premier Wielkiej Brytanii.

Lider SDLP, John Hume, spotyka siΩ w nieznanym miejscu z kierownictwem IRA

Margaret Thacher i premier Irlandii, Garret FitzGerlad podpisuj▒ Porozumienia Angielsko-Irlandzkie, Anglo-Irish Agreement (AIA) w Hillsborough w Irlandii P≤│nocnej

Unioni╢ci przeprowadzaj▒ Dzie± Akcji (Day of Action) w prote╢cie przeciwko porozumieniu

Rozwi▒zanie Zgromadzenia P≤│nocnoirlandzkiego. Policja si│▒ wyprowadza 200 lojalist≤w ze Stormontu

O╢miu cz│onk≤w IRA zostaje zastrzelonych przez wywiad angielski (SAS) w Loughall.

Jedenastu ludzi ginie w zamachu bombowym IRA w Dniu PamiΩci (Remembrance Day) w Enniskillen

John Hume i Gerry Adams spotykaj▒ siΩ na rozmowach, obydwoje zaprzeczaj▒, ┐e sprawa zawieszenia ognia przez IRA jest ich tematem

Na Gibraltarze agenci SAS zabijaj▒ trzech nieuzbrojonych cz│onk≤w IRA

Michael Stone atakuje ludzi zgromadzonych na pogrzebie zastrzelonych na Gibraltarze. Trzy ofiary ╢miertelne

Dw≤ch oficer≤w armii ginie zabitych przez t│um na pogrzebie ofiar Stone'a w zachodnim Belfa╢cie

O╢miu brytyjskich ┐o│nierzy ginie w wyniku wybuchu bomby w s│u┐bowym samochodzie w Ballygawley

Rz▒d brytyjski og│asza zakaz pokazywania, b▒d╝ og│aszania w mediach cz│onk≤w Sinn Fein

DziesiΩµ ofiar zamachu IRA na Kr≤lewsk▒ Szko│Ω Muzyki w Deal, hrabstwo Kent w Anglii

Sekretarz Stanu Irlandii P≤│nocnej, Peter Brooke og│asza, ┐e pr≤by rozpoczΩcia rozm≤w z IRA, po wielu miesi▒cach zosta│y wstrzymane.

Brooke og│asza, ┐e Wielka Brytania nie posiada istotnych interes≤w ekonomicznych i strategicznych w Irlandii P≤│nocnej i akceptuje jej przy│▒czenie do Republiki za zgod▒ mieszka±c≤w

W kolejnym wyst▒pieniu Brooke m≤wi, ┐e rozmowy pokojowe s▒ „mo┐liwe, a nie prawdopodobne”

IRA ostrzeliwuje budynek rz▒du brytyjskiego z mo╝dzierzy podczas obrad gabinetu

DUP, UUP, AP i SDLP zgadzaj▒ siΩ na now▒ formu│Ω rozm≤w

UVF i UFF og│aszaj▒ przy│▒czenie siΩ do zawieszenia ognia na czas rozm≤w pokojowych

Dwustronne spotkanie partii politycznych z Peterem Brooke'm nie potrafi rozwi▒zaµ problemu ???

UUF │amie zawieszenie ognia zabijaj▒c kanclerza Eddiego Fullertona w hrabstwie Donegal

Trzej ┐o│nierze UDR zostaj▒ zabici w wyniku bomby pod│o┐onej w ciΩ┐ar≤wce przez IRA w Glenanne, hr. Armagh

Dyplomata australijski, Ninian Stephen zostaje mianowany przewodnicz▒cym North-South strand of talks

RozpoczΩcie rozm≤w w zamku Stormont, zako±czone 3 lipca

Po│▒czone Dow≤dztwo Si│ Zbrojnych Lojalist≤w (Combined Loyalist Military Command) og│asza przerwanie rozejmu

Brooke spotyka siΩ z przyw≤dcami lokalnych partii, w celu wznowienia rozm≤w pokojowych, jednak w obliczu majowych wybor≤w parlamentarnych w Wielkiej Brytanii, wszystkie pr≤by ko±cz▒ siΩ niepowodzeniem

O╢miu protestanckich robotnik≤w ginie po pod│o┐eniu przez IRA bomby w minibusie przy Teebane, hr. Tyrone.

Troje ludzi zastrzeleni w biurze Sinn Fein na Falls Road, przez oficera RUC, kt≤ry nastΩpnie pope│ni│ samob≤jstwo

Lojalistyczni snajperzy zastrzelili piΩciu katolik≤w w biurze bukmacherskim na Lower Ormeau Road w Belfa╢cie

Delegaci z czterech najwiΩkszych partii Ulsteru spotkali siΩ w Stormoncie na pierwszych obradach nowej tury rozm≤w pokojowych

Impas w rozmowach, (kwestia wewnΩtrznego rz▒du Irlandii P≤│nocnej), rozpoczΩcie dyskusji na inne tematy. Nie ustalono daty kolejnej tury rozm≤w

Uznanie za Ulsterskiego Stowarzyszenia Obrony, (Ulster Defence Association, UDA) za organizacjΩ nielegaln▒

RozpoczΩcie drugiej tury rozm≤w, liderzy DUP, pastor Ian Paisley i Peter Robinson wycofuj▒ siΩ z negocjacji, lecz powracaj▒ do nich po trzech tygodniach

1000 kilogramowa bomba IRA niszczy wojskowe laboratoria naukowe w po│udniowym Belfa╢cie

Unioni╢ci wycofuj▒ siΩ z rozm≤w, Ninian Stephan oznajmia, ┐e s▒ obarczeni odpowiedzialno╢ci▒ za rozwi▒zanie najistotniejszych problem≤w w Irlandii P≤│nocnej

Wybuch bomby zabija dwoje dzieci w Warrington i staje siΩ pocz▒tkiem Inicjatywy Pokojowej (Peace Initiative)

Hume i Adams spotykaj▒ siΩ z inicjatywy ksiΩdza Alexa Reida, wydaj▒ wsp≤lne o╢wiadczenie wy│▒czaj▒ce wewnΩtrzne osadnictwo do prawa narodowego samostanowienia Irlandczyk≤w jako ca│o╢ci

Hume wydaje dokument zawieraj▒cy g│≤wne pryncypia porozumienia z Adamsem dla Tanaiste'a, Dicka Springa i Taoiseach'a, Alberta Reynoldsa

Trzej ludzie gin▒ od wybuchu bomby IRA pod│o┐onej w sklepie rybnym na Shankill Road w Belfa╢cie. Gerry Adams niesie trumnΩ ofiar zamachu

W Greysteel, hr Derry ginie siedmiu ludzi ostrzelanych przez UFF

Gazeta angielska, „The Observer”, ujawnia, ┐e kontakty IRA z rz▒dem brytyjskim istnia│y ju┐ od wielu lat

Dokument opublikowany przez premiera Wielkiej Brytanii, Johna.05ora stwierdza, ┐e mieszka±cy Irlandii P≤│nocnej sami zadecyduj▒ o swej przysz│o╢ci i ┐▒da od IRA natychmiastowego przerwania stosowania przemocy

Rz▒d irlandzki zawiesza zakaz pokazywania w mediach cz│onk≤w niekt≤rych ugrupowa±

Sze╢ciu katolik≤w zostaje zastrzelonych przez paramilitarne oddzia│y lojalist≤w w pubie w Loughinisland, hr. Derry

Gwa│towne zamieszki podczas marsz≤w Oran┐yst≤w w Drumcree w Portadown

IRA og│asza ca│kowite zawieszenie ognia

Reynolds, Hume i Adams ╢ciskaj▒ d│onie na schodach budynk≤w rz▒du

CLMC og│asza zawieszenie ognia

Pierwsze oficjalne spotkanie cz│onk≤w rz▒du z Sinn Fein. Kwestia rozbrojenia powoduje powa┐ne op≤╝nienia w rozmowach

Armia brytyjska zaprzestaje dziennego patrolowania Belfastu

Prezydent Bill Clinton ╢ciska rΩkΩ Garry'ego Adamsa w kawiarni na Falls Road podczas pobytu w Belfa╢cie

Przyw≤dca MiΩdzynarodowej Komisji ds. Rozbrojenia, by│y senator ameryka±ski George Mitchell, zaprasza do rozm≤w rozbrojeniowych przedstawicieli wszystkich partii.

Zostaje opublikowany raport Michella, okre╢la on sze╢µ warunk≤w, jakie musz▒ spe│niµ ugrupowania kt≤re chc▒ rozpocz▒µ rozmowy pokojowe.

IRA po 16 miesi▒cach zrywa zawieszenie broni. W centrum handlowym w Londynie wybucha 1 tonowa bomba, zabijaj▒c dwie osoby

W wyborach do Forum P≤│nocnoirlandzkiego Sinn Fein zdobywa rekordow▒ ilo╢µ g│os≤w

Oficer policji Irlandzkiej, Jerry McCabe zostaje zastrzelony w Adare, hrabstwo Limerick

Sinn Fein zostaje wykluczona z rozpoczynaj▒cych siΩ rozm≤w pokojowych

1,5 tonowa bomba wybucha w centrum Manchesteru

Taks≤wkarz-katolik, Michael McGoldrick zostaje zastrzelony przez boj≤wkarzy UVF pod Lurgan w hrabstwie Armagh

Ponad p≤│tonowy │adunek wybuchowy w samochodzie-pu│apce eksploduje pod hotelem Killyhevlin w Enniskillen, w hrabstwie Fermanagh rani▒c 40 os≤b. Wybuch poprzedzony by│ tygodniowymi zamieszkami, wywo│anymi dorocznym marszem Oran┐yst≤w przez Garvachy Road w Portadown. Policja ulsterska, RUC, za pomoc▒ si│y umo┐liwi│a przemarsz protestant≤w.

Wybuch dw≤ch bomb pod│o┐onych przez IRA w kwaterze g│≤wnej Armii Brytyjskiej w Irlandii P≤│nocnej w koszarach Thiepval w Lisburn. Ginie jeden ┐o│nierz

Zagro┐enie bombowe ze strony IRA spowodowa│o odroczenie Aintree Grand National (prawdopodobnie jakie╢ zawody sportowe). Narasta panika w ca│ej Wielkiej Brytanii

Wybory do Izby Gmin powoduj▒, ┐e premierem zostaje socjalista Tony Blair, Gerry Adams i Martin McGuiness mog▒ ponownie zasi▒╢µ w parlamencie

Blair odwiedza IrlandiΩ P≤│nocn▒ i zapowiada prze│om w rozmowach z Sinn Fein

Blair wstrzymuje rozmowy z oficjelami Sinn Fein, po zastrzeleniu przez IRA dw≤ch oficer≤w RUC w Lurgan

Wybuchaj▒ zamieszki po tym jak RUC blokuje ulicΩ Garvachy Road w Portadown by umo┐liwiµ przemarsz Oran┐yst≤w

Na pro╢bΩ Gerry'ego Adams IRA wznawia zawieszenie broni

MiΩdzynarodowa Komisja Rozbrojeniowa zaczyna rozmowy na temat ustalenia warunk≤w rozbrojenia, najbli┐sze miesi▒ce nie przynosz▒ ┐adnych postΩp≤w

Sekretarz Stanu ds. Irlandii P≤│nocnej, Mo Mawlan, og│asza, ┐e IRA mo┐e przyst▒piµ do oficjalnych rozm≤w pokojowych

Sinn Fein podpisuje regu│y Michella i rozpoczyna wielostronne rokowania, rozmowy pokojowe nabieraj▒ nowego rytmu

Do rozm≤w przystΩpuj▒ Ulsterscy Unioni╢ci (UU), DUP nadal trzyma siΩ z boku

Adams i McGuiness po raz pierwszy spotykaj▒ siΩ z Tonym Blairem w zamku Stormont w Belfa╢cie

Zostaje podpisane Porozumienie Wielkiego Pi▒tku, kt≤re reguluje status Irlandii P≤│nocnej, daj▒c szansΩ na pokojowe rozwi▒zanie konfliktu, pod traktatem podpisuj▒ siΩ wszystkie licz▒ce siΩ strony konfliktu

Zamach RIRA na centrum handlowego Omagh, ginie 28 os≤b

RIRA i pozosta│e republika±skie oddzia│y paramilitarne sk│adaj▒ bro±, wed│ug o╢wiadcze± polityk≤w, nie spowoduje to zaprzestania ╢cigania sprawc≤w tragedii sprzed paru dni

Ostatnia aktualizacja:
Strona kodowa: ISO-8859-2

© 1998-2000 by Grzegorz Iwaniuk
e-mail: irlandia@webcom.pl