Muzyka celtycka

Pocz▒tki

Je┐eli trafi│e╢ na te strony, drogi go╢ciu, i Ciebie zapewne urzek│a muzyka wywodz▒ca swe ╝r≤d│a ze starych celtyckich ╝r≤de│. Jest to muzyka zabawy i wesela, nic dziwnego wiΩc, ┐e porywa tylu ludzi, odpΩdzaj▒c smutek z ich twarzy. Jednak przez wiele stuleci jej zasiΩg nie wychodzi│ poza miejsca w kt≤rym ┐yli i pracowali Irlandczycy, Szkoci czy Breto±czycy (choµ co prawda rozsiani byli po ca│ym ╢wiecie).

Co by│o dalej

W latach '70 muzyka folkowa osi▒ga│a ju┐ szczyty popularno╢ci, zdarza│y siΩ te┐ pr≤by odej╢cia od tradycyjnego obrazu tej muzyki, nie zawsze d▒┐▒ce w sensownym kierunku. Ale wtedy te┐ powstawa│y takie zespo│y (graj▒ce zreszt▒ do dzi╢) jak The Chieftains czy Dubliners, dzisiaj stanowi▒ce klasykΩ gatunku.

Lata osiemdziesi▒te

W│a╢nie ten zesp≤│ przyci▒gn▒│ chyba najwiΩcej wielbicieli celtyckiej muzyki. Przez prawie dwadzie╢cia lat dzia│alno╢ci wyda│ kilkana╢cie p│yt r≤┐ni▒cych siΩ znacznie nagran▒ na nich muzyk▒. Najbardziej znany jest oczywi╢cie album Legend ze ╢cie┐k▒ d╝wiΩkow▒ do znakomitego serialu telewizji BBC - Robin Hood'a. (Choµ sam za najlepszy uwa┐am album Dúlaman). Przez trzy lata z zespo│em wystΩpowa│a Eithne Ní Bhraonáin, kt≤ra ju┐ wkr≤tce znana mia│a byµ jako Enya. Jak sama twierdzi zaskoczy│o j▒ niesamowite przyjΩcie jej pierwszych p│yt, zw│aszcza albumu Watermark z piΩkn▒ kompozycj▒ Orinoco Flow, kt≤ra szczerze m≤wi▒c jednak z celtyck▒ muzyk▒ mia│a niewiele wsp≤lnego. Pomimo, ┐e jej tw≤rczo╢µ klasyfikowana jest raczej do gatunku New Age, powszechnie kojarzona jest z muzyk▒ irlandzk▒ - g│≤wnie przez niekt≤re piosenki ╢piewane przez ni▒ w gaeliku, narodowym jΩzyku Irlandczyk≤w. Jednak to nie wszystko, co dzia│o siΩ w tych czasach - powsta│o mn≤stwo bardzo dobrych zespo│≤w - takich jak irlandzki Altan czy szkocki Capercaillie. We Francji wspania│e tryumfy ╢wiΩci│ Alan Stivell, graj▒cy przede wszystkim tradycyjn▒ breto±sk▒ muzykΩ, │▒czon▒ jednak z muzyk▒ pozosta│ych celtyckich kraj≤w - na jego koncerty w paryskiej Olimpii przez trzy tygodnie z rzΩdu przychodzi│y t│umy ludzi.

Teraz

Lata dziewiΩµdziesi▒te to dla mnie przede wszystkim pojawienie siΩ dw≤ch nowych zjawisk. Pierwszym z nich jest osoba Loreeny McKennit, stanowi▒cy swoisty fenomen w muzyce ostatnich lat. Jej piΩkny g│os, spokojna, stonowana muzyka i znakomite teksty, czΩsto nawi▒zuj▒ce do tradycji zar≤wno celtyckiej jak i angielskiej (to co mi siΩ podoba to g│≤wnie jej interpretacje znanych wierszy z okresu „nowego romantyzmu”) sprawi│y, ┐e wszystkie jej p│yty rozesz│y siΩ ju┐ w milionach egzemplarzy na ca│ym ╢wiecie. Tak┐e u nas ma swoich wiernych wielbicieli.

Co s│ychaµ w Polsce

Granie muzyki celtyckiej zaczΩ│o siΩ u nas stosunkowo niedawno. A zaczΩ│o siΩ chyba od zespo│u Kwartet Jorgi, kt≤ry zaczyna│ graµ (ju┐ na pocz▒tku lat '80) w│a╢nie od takiej muzyki, p≤╝niej dopiero przechodz▒c do innych ╝r≤de│, czerpi▒c natchnienie z muzyki kraj≤w s│owia±skich. P≤╝niej, na pocz▒tku lat '90 pojawi│y siΩ dwa zespo│y do dzi╢ najszerzej znane na naszej scenie folkowej. Mam tu na my╢li oczywi╢cie Carrantuohill i Open Folk - na pocz▒tku oba zespo│y gra│y do╢µ podobn▒ muzykΩ, ale szybko wykszta│ci│y sw≤j w│asny styl. O ile Carrantuohill pozosta│ do dzi╢ wierny muzyce ze Szkocji i Irlandii i od┐egnuje siΩ od wszelkich pr≤b wokalnych, o tyle Open Folk stopniowo zmierza│ w kierunku muzyki breto±skiej, nagrywaj▒c r≤wnie┐ partie ╢piewane - chodz▒ zreszt▒ s│uchy, ┐e przy breto±skiej muzyce ju┐ pozostanie. Ale jednak te dwa zespo│y to nie wszystko. Na fali swego rodzaju „mody” na celtyck▒ muzykΩ powsta│o mn≤stwo zespo│≤w graj▒cych mniej lub bardziej tradycyjn▒ muzykΩ. Sam znam kilkana╢cie, te kt≤re pamiΩtam to: Connor's, Shannon, Breizh i Bal Kuzest (te dwa graj▒ muzykΩ breto±sk▒), Emerald, Stonehenge, Przyl▒dek Starej Pie╢ni, Cotton Cat, Shamrock, Folkstone, Slainte!, JRM Band, osobne miejsce mo┐na przyznaµ Uli Kapale ╢piewaj▒cej stare i znane ballady z celtyckiego krΩgu. S▒ jeszcze zespo│y szantowe, kt≤re naturaln▒ kolej▒ rzecz▒ wykonuj▒ sporo utwor≤w irlandzkiego pochodzenia. Istniej▒ te┐ grupy wykonuj▒ce troszkΩ mniej nawi▒zuj▒ce do celtyckiej muzyki a bardziej do muzyki dawnej, takie jak White Garden czy Rivendell, kt≤re jednak znakomicie wpisuj▒ siΩ we w│a╢ciwe klimaty. Jest wiΩc tego ca│kiem sporo, szkoda tylko, ┐e jest tak ma│o okazji, ┐eby us│yszeµ je mogli ludzie mieszkaj▒cy troszkΩ dalej od rodzinnych miejscowo╢ci cz│onk≤w zespo│≤w. Brakuje u nas tak popularnych na zachodzie festiwali muzyki celtyckiej - pozna±ski CELT nie odby│ siΩ ju┐ drugi rok z rzΩdu i jego dalsza przysz│o╢µ stoi pod znakiem zapytania. Spore nadziejΩ wi▒┐Ω z festiwalem w Dowspudzie, kt≤rego tegoroczna edycja (trzecia) by│a bardzo udana, a plany na rok przysz│y s▒ wprost imponuj▒ce - zobaczymy. Sporo dobrego robi pozna±ski Dom Bretanii, regularnie sprowadzaj▒cy muzyk≤w z tego celtyckiego kraju. Jak starczy mi chΩci, to byµ mo┐e wkr≤tce pojawi siΩ na na stronach „Mojej Irlandii” szerszy przegl▒d wszystkich naszych folkowych zespo│≤w - ale stanie siΩ to raczej nieprΩdko. A zdjΩcia, kt≤re tu widzicie pochodz▒ z III Festiwalu Muzyki Celtyckiej w Dowspudzie.

Co jeszcze

Irlandia to nie tylko tradycyjna folkowa muzyka. Je╢li siΩ dobrze zastanowiµ, to Irlandia to trzeci lub czwarty kraj co do liczby pochodz▒cych stamt▒d znanych wykonawc≤w muzyki popularnej. W skr≤cie mo┐na ich tu wyliczyµ takich wykonawc≤w i zespo│y jak:Thin Lizzy, Eurythmics, U2, Enya, Sinead O'Connor, Cranberries, The Corrs, The Pogues, Van Morrison i jeszcze parΩ innych typu Boyzone i B*Witched, kt≤rych muzyka jest bardzo daleka od moich gust≤w.

Jako dodatek do muzycznych stron przygotowa│em ma│y spis r≤┐nych serwis≤w muzycznych, w kt≤rych mo┐na zebraµ sporo informacji na temat interesuj▒cych Was zespo│≤w i wykonawc≤w muzycznych. S▒ one na tyle uniwersalne, ┐e bez problemu mo┐na w nich znale╝µ informacje r≤wnie┐ o wykonawcach celtyckiej muzyki. Oto i one:

• www.pollstar.com - Rewelacyjna rzecz, mo┐na tu znale╝µ miejsca i terminy wystΩp≤w │adnych paru tysiΩcy zespo│≤w

• www.ubl.com - Wielki zbi≤r informacji o tysi▒cach wykonawc≤w

• www.imusic.com - Jeszcze jedna kopalnia informacji

• www.sonic.com - Znowu
• www.amg.com - All Music Genre - i jeszcze raz to samo