Bieszczadzkie cerkwie - czΩ╢µ 1



DEKANAT BALIGRODZKI
W 1828 r. obejmowa│ 16 parafii. Przed 1879 r. przy│▒czono do niego parafie w Beresce i Pola±czyku oddzielone od dekanatu zatwarnickiego. W 1918 r. obejmowa│ 18 parafii. Przed 1930 r. z jego obszaru zosta│ wydzielony dekanat ci╢nia±ski. W tym samym czasie zlikwidowano dekanat olchowiecki, a nale┐▒ca do niego parafia w Kalnicy zosta│a przy│▒czona do dekanatu baligrodzkiego. Po tym podziale w granicach dekanatu znalaz│o siΩ 11 parafii. Dekanat w tych granicach przetrwa│ a┐ do wysiedle±.
  • Baligr≤d
    Cerkiew parafialna, pw. Za╢niΩcia Matki Boskiej. Poprzednia drewniana, wzmiankowana w 1761 r.
    Obecna murowana, zbudowana w 1829 r. z fundacji Onufrego Karsznickiego, w│a╢ciciela miejscowo╢ci. W 1908 r. ikonostas malowa│ Menci±ski.
    Odnowiona w 1928 r. Prawdopodobnie w tym czasie wzniesiono drewnian▒ kopu│Ω. W 1947 r. ┐o│nierze KBW na polecenie kapelana swojej jednostki zabrali paramenty i sprzΩty liturgiczne.
    Od 1949 r. u┐ywana jako magazyn. W tym czasie wyposa┐enie zosta│o zniszczone i rozkradzione.
    W 1990 r. rozpoczΩto remont cerkwi, ale rych│o przerwano z braku funduszy. W Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku znajduje siΩ ikona Matki Boskiej z Dzieci▒tkiem (XVII w.) pochodz▒ca z tutejszej cerkwi.
    Dzwonnica murowana, parawanowa, z trzema arkadami. Cmentarz cerkiewny, pozbawiony nagrobk≤w, ogrodzony murem z │amanego kamienia, zachowanym od strony p≤│nocnej i wschodniej. W po│udniowo-zachodnim naro┐niku cmentarza dΩbowy krzy┐ ustawiony w 1938 r. na pami▒tkΩ 950-lecia Chrztu Rusi.
    Na obwodzie cmentarza starodrzew - siedemna╢cie lip i cztery jesiony.

  • Bystre
    Cerkiew filialna, pw. Narodzenia Matki Boskiej, drewniana, zbudowana w 1821 r., sp│onΩ│a w czasie dzia│a± wojennych (1914-1915).
    W okresie miΩdzywojennym nie zosta│a odbudowana.
    Cmentarz cerkiewny, z sze╢cioma nagrobkami. W╢r≤d nich nagrobek J≤zefa Kalasantego Jaroscha (1817-1878) w│a╢ciciela d≤br úubne.
    Cmentarz zosta│ uporz▒dkowany i ogrodzony drewnianym parkanem w 1992 r.
    RenowacjΩ nagrobk≤w przeprowadzono w 1994 r.

  • StΩ┐nica
    Cerkiew filialna, pw. ╢w. Miko│aja Cudotw≤rcy, drewniana, zbudowana w 1824 r., odnowiona w 1930 r.
    W trakcie wysiedle± monstrancjΩ i kielichy zabrali wyje┐d┐aj▒cy do ZSRR. Chor▒gwie i obrazy zosta│y zabrane do ko╢cio│a w Baligrodzie. Cerkiew rozebrano w 1947 r., a z uzyskanego materia│u zbudowano Dom Ludowy. Pozosta│a czytelna podmur≤wka.
    Cerkiew by│a dwudzielna. Prezbiterium i nawΩ kry│y dachy kalenicowe. Do prezbiterium dotyka│y z dw≤ch stron ni┐sze pomieszczenia zakrystii i skarbczyka.
    Dzwonnica drewniana, konstrukcji szkieletowe), nakryta dachem namiotowym. Nie istnieje. Pozosta│a czytelna podmur≤wka.
    Kostnica drewniana, sta│a w po│udniowo-wschodnim naro┐niku cmentarza cerkiewnego.
    Cmentarz cerkiewny, pozbawiony nagrobk≤w. Na p≤│nocnym obrze┐u zachowany starodrzew.

  • Bereska
    Cerkiew parafialna, pw. Przemienienia Pa±skiego.
    Pierwotna drewniana powsta│a zapewne w XV w. W jej wnΩtrzu, na jednej z belek ╢ci▒gaj▒cych zwie±czenie wyryta by│a data 1444. Rozebrano j▒ w 2 p≤│. XIX w. gdy┐ ze staro╢ci chyli│a siΩ ku upadkowi.
    Obecna, murowana, zbudowana w 1868 r. Prace renowacyjne przy ikonostasie prowadzi│ w 1914 r. Iwan Pawlikowski.
    Cerkiew odnowiono w 1920 r. Po 1947 r. opuszczona. Oko│o 1950 r. mia│a miejsce nieudana pr≤ba przejΩcia ╢wi▒tyni przez Ko╢ci≤│ rzymskokatolicki. W latach piΩµdziesi▒tych blachΩ z dachu zerwali pracownicy PGR-u.
    Obecnie obiekt w ruinie - zachowane mury do wysoko╢ci gzymsu koronuj▒cego.
    Wok≤│ ruin kilkana╢cie starych drzew.
    Dzwonnica nie istnieje. W XIX w. wisia│y na niej dzwony z 1671 i 1697 r., oba z napisami ruskimi.
    Kaplica murowana wystawiona w XIX w. na miejscu rozebranej cerkwi z XV w. W 1970 r. powiΩkszona i od tego czasu u┐ytkowana jako filialny ko╢ci≤│ rzymskokatolicki.

  • Bere┐nica Ni┐na
    Kaplica filialna, pw. Opieki Matki Boskiej, murowana, zbudowana w 1916 r., z fundacji Hawry│y Zawilskoho, Budulec stanowi│a ceg│a z Zas│awia.
    By│a to pierwsza ╢wi▒tynia we wsi. Jej d│ugo╢µ wynosi│a 7,8 m, a szeroko╢µ 5 m. G│≤wna czΩ╢µ zbudowano na planie prostok▒ta z p≤│kolist▒ absyd▒ mieszcz▒c▒ o│tarz.
    Od strony wej╢cia dodano wΩ┐sze pomieszczenie na planie prostok▒ta. Po 1947 r. opuszczona. Obecnie w ruinie. Zachowana czΩ╢µ mur≤w. Od wschodu, od strony wej╢cia zachowa│ siΩ szpaler grab≤w.
    Cmentarz grzebalny po│o┐ony przy drodze przez wie╢, ok. 200 m na po│udnie od kaplicy. Za│o┐ony na gruncie ofiarowanym przez Hawry│Ω Zawilskoho.
    Zachowa│o siΩ piΩµ nagrobk≤w, w╢r≤d nich fundatora kaplicy i cmentarza.

  • ªrednia Wie╢
    Cerkiew filialna, pw. Za╢niΩcia Matki Boskiej. Poprzednia, drewniana, zbudowana 1721 lub 1726 r.
    Ostatni▒, murowan▒, wzniesiono w 1906 r., a konsekrowano w 1907 i. Ikonostas malowa│ w 1898 r. Iwan Pawlikowski.
    Cerkiew zosta│a zniszczona po 1945 r. Pozosta│a podmur≤wka i betonowe schody prowadz▒ce do cerkwi.
    W latach osiemdziesi▒tych miejsce po cerkwi wykorzystywano jako sk│ad desek. W skarbczyku ko╢cio│a w Hoczwi znajduje siΩ o│tarzyk z l po│. XVII w. pochodz▒cy z tutejszej cerkwi.
    Sk│ada siΩ na± ikona Matki Bo┐ej z Dzieci▒tkiem otoczona a┐urow▒ ramk▒ z medalionami przedstawiaj▒cymi: Czterech Ewangelist≤w, Zwiastowanie i Veraicon.
    Dzwonnica-brama, murowana, parawanowa, dwukondygnacyjna - z trzema arkadami w ka┐dej kondygnacji, zbudowana w 1927 r.

  • Wola Mariaszowa
    Kaplica filialna, pw. ╢w. Wielkiego MΩczennika Grzegorza, murowana, zbudowana w 1908 r.
    Po 1947 r. u┐ytkowana jako filialny ko╢ci≤│ rzymskokatolicki.
    W 1983 r. przed│u┐ona o 4 m od strony wej╢cia. Dobudowano r≤wnie┐ zakrystiΩ (4x3 m).

  • G≤rzanka
    Cerkiew parafialna, pw. ╢w. MΩczennicy Paraskewii.
    Pierwotna wzmiankowana w 1599 r. Sta│a ona u st≤p g≤ry zwanej Bylite. Gdy sp│onΩ│a, w 1718 r. wzniesiono na nowym miejscu kolejn▒, drewnian▒. Obok niej rozpoczΩto w 1835 r. budowΩ obecnej cerkwi z fundacji ≤wczesnego w│a╢ciciela wsi Feliksa Giebu│towskiego i miejscowej gromady. Po╢wiΩcono j▒ 10 wrze╢nia 1838 r. Zosta│a odnowiona w 1912 r. Podczas tej renowacji prace malarskie wykona│ W│odzimierz Pawlikowski.
    Od 1948 r. u┐ytkowana jako filialny ko╢ci≤│ rzymskokatolicki, a od 1969 r. jako parafialny. Mia│a unikatowy ikonostas, w kt≤rym poszczeg≤lne postacie by│y wyciΩte z deski, p│askorze╝bione i malowane.
    W 1951 r. ikonostas zosta│ rozmontowany, a poszczeg≤lne przedstawienia porozwieszane w r≤┐nych miejscach ╢wi▒tyni.
    Nienaruszona zosta│a jedynie Grupa Pasyjna na belce tΩczowej stanowi▒cej zwie±czenie ikonostasu.
    Zachowa│y siΩ trzy o│tarze boczne i o│tarz g│≤wny z czasu budowy cerkwi. Na ╢cianach i stropach polichromia iluzjonistyczno - figuralna z 1912 r.
    Wok≤│ cerkwi stare dΩby. Dzwonnica murowana, parawanowa, o trzech arkadach.
    Zachowane dwa dzwony. Jeden z dat▒ 1744.
    Cmentarz cerkiewny, z kilkoma uszkodzonymi nagrobkami.

  • Radziejowa
    Cerkiew filialna, pw. ╢w. Miko│aja Cudotw≤rcy. Pierwotnie parafialna.
    Parafia istnia│a do 1800 r., do ╢mierci ostatniego proboszcza Joana Dobrjanskoho.
    Ostatnia cerkiew drewniana, zbudowana w 1900 lub 1904 r. na miejscu starszej, odnowiona w 1937 r.
    Spalona przez Wojsko Polskie (wraz z ca│▒ wsi▒) podczas wysiedle± (1946 r.?).
    Zachowane trzy kute, ┐elazne krzy┐e wie±cz▒ce cerkiew i pozosta│o╢ci kamiennej podmur≤wki.
    Cmentarz cerkiewny, zdewastowany. Jest tu piΩµ ziemnych mogi│ z krzy┐ami metalowymi lub drewnianymi. Wok≤│ cmentarza wieniec starych drzew,

  • Hoczew
    Cerkiew parafialna, pw. Wniebowst▒pienia Pa±skiego.
    O pierwotnej brak danych. Kolejna wzmiankowana w 1761 r.
    NastΩpna, drewniana, zbudowana w 1798 r. kosztem miejscowego dziedzica J≤zefa Bobowskiego i ca│ej gromady.
    Ostatnia murowana powsta│a w 1905 r. By│a to okaza│a tr≤jkopu│owa ╢wi▒tynia wzniesiona na planie pod│u┐nym.
    W czasie wysiedle± w 1947 r. sprzΩty liturgiczne zarekwirowali ┐o│nierze KBW.
    Cerkiew rozebrano ok 1965 r. Fragmenty wyposa┐enia przeniesiono do cerkwi w Dziurdziowie.
    Cze╢µ gruz≤w zachowana do dzi╢. Wok≤│ nich kilka starych lip. Plebania murowana, zbudowana w XIX w. wkomponowana w stok cerkiewnego wzg≤rza. Obecnie mie╢ci IzbΩ Regionaln▒ ze zbiorami etnograficznymi.


  • Dziurdzi≤w
    Cerkiew filialna, pw. Narodzenia Matki Boskiej. Poprzednia drewniana, rok budowy nieznany.
    Obecna murowana, wzniesiona w 1899 r., konsekrowana w 1900 r.
    W 1928 r. rozebrano babiniec i przed│u┐ono nawΩ o dwie osie okienne.
    Od 1945 r. nieczynna. Do 1956 r. u┐ytkowana jako magazyn zb≤┐ miejscowej sp≤│dzielni produkcyjnej.
    W tym czasie zniszczono wyposa┐enie. Po 1956 r. opuszczona. Od 1966 r. u┐ytkowana jako filialna cerkiew prawos│awna pw. Opieki Matki Bo┐ej.
    We wnΩtrzu ikonostas pochodz▒cy z Dzia│u Sztuki Cerkiewnej Muzeum - Zamku w úa±cucie.
    CzΩ╢µ obecnego wyposa┐enia pochodzi ze zniszczonej cerkwi w Hoczwi. Dzwonnica murowana, parawanowa, z trzema arkadami, zbudowana pocz. XX w.
    Dzwon z 1966 r. z rusk▒ inskrypcj▒.
    Cmentarz cerkiewny, u┐ytkowany do dzi╢, z kilkoma przedwojennymi nagrobkami i kilkoma starymi drzewami. Wok≤│ nowe ogrodzenie

  • Kalnica
    Cerkiew parafialna, pw. ╢w. MΩczennicy Paraskewii. Pierwotna wzmiankowana w 1582 r. Ostatnia, drewniana, zbudowana w 1854 lub 1871 r.
    Ikonostas i polichromiΩ wnΩtrza wykona│ Pawlikowski z Krywego k. Cisnej.
    Parana nale┐a│a do dekanatu olchowieckiego.
    Po 1918 r. zosta│a przy│▒czona do dekanatu baligrodzkiego.
    Zniszczona po 1945 r. Zachowa│a siΩ podmur≤wka z │amanego kamienia. By│a to ╢wi▒tynia na planie pod│u┐nym, dwudzielna, z tr≤jbocznie zamkniΩtym prezbiterium i niewielk▒ krucht▒.
    Wymiary poszczeg≤lnych czΩ╢ci cerkwi (zdjΩte z podmur≤wki): nawa - 13,2x9 m; prezbiterium - 6 x 7,5 m; kruchta - 3,7 x 5 m.
    Cmentarz cerkiewny z zachowanymi dwoma nagrobkami, otoczony niskim kamiennym murem dobrze zachowanym od p≤│nocnej strony.

  • Kamionki
    Cerkiew filialna, pw. ╢w. Wielkiego MΩczennika Dymitra, drewniana, zbudowana w 1854 r. W 1912 r. prace malarskie wykona│ W│odzimierz Pawlikowski.
    Zniszczona po 1945 r. Cmentarz cerkiewny zdewastowany.

  • Sukowate
    Cerkiew filialna, pw. ╢w. Micha│a Archanio│a, drewniana, zbudowana w 1826 r. Ikonostas malowa│ J≤zef Bogda±ski W 1882 r. polichromiΩ wnΩtrza wykona│ jego syn Antoni Bogda±ski. Zniszczona po 1945 r.
    Cmentarz cerkiewny zdewastowany.

  • Mchawa
    Cerkiew parafialna pw. ╢w. Micha│a Archanio│a. Poprzednia drewniana, wzniesiona w 1823 r. Kolejna, murowana, zbudowana i konsekrowana w 1908 r., odnowiona w 1929 i 1933 r.
    Po 1947 r. u┐ytkowana jako ko╢ci≤│ │aci±ski. W 1953 r., zabrana Ko╢cio│owi i rozebrana. W latach 1981-1984 powsta│ na miejscu cerkwi murowany, filialny ko╢ci≤│ rzymskokatolicki nale┐▒cy do parafii w Baligrodzie.
    Wok≤│ ko╢cio│a stare lipy.
    Kaplica grobowa rodziny ªcibor-Rylskich i Papar≤w, murowana, pochodz▒ca z pierwszej po│owy XIX w.
    Usytuowana w s▒siedztwie cerkwi, na pn.-zach. od niej. W latach 1980-1984, wraz z dobudowan▒ prowizoryczn▒ szop▒ pe│ni│a funkcjΩ filialnego ko╢cio│a │aci±skiego.
    W tym czasie obok wznoszono nowy ko╢ci≤│.
    Dzwonnica murowana, parawanowa, z dwoma arkadami. Dzwon z 1821 r. Cmentarz cerkiewny, pozbawiony starych nagrobk≤w i dawnego ogrodzenia. Kaplica odpustowa pw. Przemienienia Pa±skiego, zbudowana w 1823 r., odnowiona w 1937 r.
    Do czasu wysiedle± na tutejsze odpusty przybywa│y liczne rzesze wiernych. Usytuowana przy szosie Baligr≤d - Lesko w miejscu odga│Ωzienia drogi do Roztok Dolnych.
    W jej wnΩtrzu o│tarzyk z rze╝b▒ Boga Ojca (l p≤│. XIX w.) pochodz▒cy ze zniszczonej cerkwi.

  • Cisowiec
    Cerkiew filialna, pw. Za╢niΩcia Matki Boskiej, murowana, zbudowana w 1830 r., odnawiana i konsekrowana w 1897 r.
    Nowy ikonostas wykona│ Pawlikowski z Przemy╢la.
    Kolejne odnowienia w 1929 i 1937 r. Cerkiew nie by│a orientowana.
    Zbudowano j▒ wzd│u┐ osi p≤│noc-po│udnie, w poprzek cmentarza. Mo┐na przypuszczaµ, ┐e gdy budowano now▒ cerkiew stara jeszcze sta│a. Wzniesiono j▒ tu┐ za wschodni▒ ╢cian▒ prezbiterium. Star▒ cerkiew rozebrano zostawiaj▒c wie┐Ω, by s│u┐y│a jako dzwonnica.
    Nowa cerkiew zosta│a zniszczona po 1945 r. Zachowa│a siΩ sterta kamieni z rozebranej cerkwi.
    W Muzeum Historycznym w Sanoku znajduj▒ siΩ dwie ikony z tutejszej cerkwi: Ostatnia Wieczerza (1697 r.) i Matka Boska (XVIII w.) oraz feretron z przedstawieniami ╢w. Micha│a Archanio│a i Matki Boskiej z Dzieci▒tkiem (XVIII w.)
    Dzwonnica drewniana, s│upowa, z nadwieszon▒ izbic▒, zwie±czona baniastym he│mem. Zbudowana zapewne w XVIII w. lub wcze╢niej. Prawdopodobnie stanowi│a pozosta│o╢µ cerkwi typu │emkowskiego. Wskazuje na to jej architektura i lokalizacja w obrΩbie cmentarza. Sta│a ok. 10 m na zach≤d od cerkwi.
    Tyle akurat wynosi przeciΩtna d│ugo╢µ nawy i prezbiterium w drewnianych cerkwiach z XVIII w. Zawali│a siΩ w latach osiemdziesi▒tych. Widaµ jeszcze jej resztki. Cmentarz cerkiewny z jednym nagrobkiem i kilkunastoma mogi│ami ziemnymi. Pierwotnie otoczony niskim kamiennym murkiem, zachowanym jedynie od strony wschodniej. Od strony po│udniowej murek │▒czy siΩ z niewielk▒ ruin▒, prawdopodobnie bramki.

  • Kie│czawa
    Cerkiew filialna, pw. ╢w. Micha│a Archanio│a. O pierwotnej brak danych.
    Kolejna, wzmiankowana w 1761 r. Ostatnia drewniana, zbudowana w 1837 r. W 1895 r. ikonostas malowa│ W│odzimierz Pawlikowski. Kolejne remonty w latach: 1899, 1928 i 1936. Po 1945 r. opuszczona. Rozebrana w 1953 r. Zachowa│y siΩ schody prowadz▒ce do cerkwi.
    Dzwonnica drewniana, konstrukcji s│upowej, zbudowana zapewne w XIX w. Rozebrana ok. 1980 r.
    Kapliczka murowana, przy schodach prowadz▒cych do cerkwi, na po│udnie od nich. Kryta dachem namiotowym z baniastym he│mem.
    Zbudowana zapewne w XIX w.
    Cmentarz cerkiewny, z zachowanymi nagrobkami w czΩ╢ci zachodniej. Na obrze┐u cmentarza piΩµ starych drzew. Nowe ogrodzenie z siatki drucianej.

  • Roztoki Dolne
    Cerkiew filialna, pw. ╢w. Micha│a Archanio│a. Poprzednia, drewniana, wzmiankowana w 1761 r. W 1775 r. remontowana kosztem Macieja Chojnackiego, pisarza grodzkiego sanockiego. Kolejna zbudowana w 1830 r., odnowiona i konsekrowana w 1908 r., powt≤rnie odnawiana w 1937 r. Po 1946 r. opuszczona.
    W 1955 r. nadal nie by│a u┐ytkowana, ale istnia│ jeszcze w jej wnΩtrzu ikonostas z pocz. XIX w. Od lat sze╢µdziesi▒tych u┐ytkowana jako filialny ko╢ci≤│ rzymskokatolicki. W 1983 r. ╢wi▒tyniΩ powiΩkszono przez dobudowanie od zachodu kruchty i dw≤ch wie┐. W tym samym czasie usuniΩto z wnΩtrza pozosta│o╢ci ikonostasu. Zachowa│a siΩ ikona Matki Boskiej z Dzieci▒tkiem (w typie MB Rzymskiej) z XVII w.
    W Muzeum Historycznym w Sanoku znajduje siΩ kartusz wie±cz▒cy ikonostas z przedstawieniami prorok≤w (XVIII w.)
    Kostnica drewniana, zrΩbowa, w po│udniowo zachodnim naro┐niku cmentarza. Dzwonnica z belek stalowych, zbudowana ok. 19SO r. Dzwon z 1928 r. z inskrypcj▒ rusk▒.
    Cmentarz cerkiewny, u┐ytkowany wsp≤│cze╢nie. Dawnych nagrobk≤w brak. Jest wiele starych mogi│, niekt≤re z drewnianymi krzy┐ami. Ogrodzenie nowe z siatki metalowej.

  • Pola±czyk
    Cerkiew parafialna, pw. ╢w. MΩczennicy Paraskewii. Poprzednia, drewniana, wed│ug tradycji wzniesiona pod koniec XVIII w. z fundacji cesarzowej Marii Teresy. Kolejna, murowana, zbudowana w 1909 r. Od 1948 r. u┐ytkowana jako parafialny ko╢ci≤│ rzymskokatolicki.
    Pierwszy │aci±ski proboszcz, ks. Franciszek Stopa, przeni≤s│ tu z cerkwi w úopience g│≤wny o│tarz wraz z cudown▒ ikon▒ Matki Boskiej úopie±skiej, ratuj▒c go od zag│ady.
    W 1984 r. w trakcie remontu zamalowano polichromiΩ figuraln▒ zdobi▒c▒ wnΩtrze. Pierwotne wyposa┐enie nie zachowa│o siΩ.
    Dzwonnica murowana, parawanowa, tr≤jarkadowa, zbudowana zapewne w 1863 r. Dzwon z 1894 r.
    Cmentarz cerkiewny, niemal ca│kowicie zdewastowany. Zachowa│y siΩ jedynie dwa nagrobki i ogrodzenie trzeciego. W╢r≤d nich nagrobek proboszcza ks. Wasyla Ochnycza (1858-1942). Niestety nagrobki te znalaz│y siΩ poza nowym ogrodzeniem cerkwi.

  • Myczk≤w
    Cerkiew filialna, pw. Za╢niΩcia Matki Boskiej. Poprzednia drewniana, rok budowy nieznany. Kolejna, murowana, wzniesiona w 1899 r. z fundacji Jana Nepomucena Zatorskiego w│a╢ciciela tutejszego maj▒tku.
    Jan Zatorski ufundowa│ w tym samym czasie │aci±ski ko╢ci≤│ filialny stoj▒cy do dzi╢ w s▒siedztwie cerkwi.
    Po 1947 r. cerkiew zosta│a opuszczona. Starostwo powiatowe w Lesku przekaza│o w 1948 r. j▒ │aci±skiej parafii w Pola±czyku, ale w 1954 r. decyzjΩ tΩ uniewa┐ni│o.
    Wyposa┐enie wnΩtrza zosta│o wywiezione. W cerkwi powsta│ magazyn maszyn rolniczych, a p≤╝niej sk│ad i punkt wymiany m▒ki podleg│y Gminnej Sp≤│dzielni.
    Od 1977 r. u┐ytkowana jako filialny ko╢ci≤│ rzymskokatolicki.
    W 1981 r. utworzono tu │aci±sk▒ parafiΩ pw. Matki Bo┐ej Nieustaj▒cej Pomocy, wydzielaj▒c j▒ z parafii w Pola±czyku. W Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku znajduje siΩ ikona ╢w. Miko│aja (k. XVII w.) pochodz▒ca z tutejszej cerkwi.
    Cmentarz cerkiewny po│▒czony z cmentarzem ko╢cielnym. Rozszerzone ku zachodowi tworz▒ wsp≤lny cmentarz grzebalny u┐ytkowany do dzi╢. Nowe ogrodzenie z siatki drucianej.

  • Solina
    Cerkiew filialna, pw. Przemienienia Pa±skiego, drewniana, zbudowana w 1828 r. By│a to dwudzielna ╢wi▒tynia z prezbiterium zamkniΩtym tr≤jbocznie. Kolejna, drewniana, wzniesiona w 1937 r.
    Po 1947 r. u┐ytkowana sporadycznie przez Ko╢ci≤│ rzymskokatolicki. ZamkniΩta w 1961 r. przez Urz▒d ds. Wyzna± UrzΩdu Wojew≤dzkiego w Rzeszowie i niebawem rozebrana w zwi▒zku z budow▒ Zalewu Soli±skiego.
    Miejsce po cerkwi znajduje siΩ obecnie pod wod▒.
    Spora czΩ╢µ wyposa┐enia soli±skiej cerkwi trafi│a do r≤┐nych zbior≤w muzealnych. W Dziale Sztuki Cerkiewnej Muzeum-Zamku w úa±cucie znajduje siΩ trzyna╢cie ikon z XIX w., dwie z XVII w. (╢╢. Dymitr i Miko│aj), trzy krzy┐e polichromowane, cztery rze╝by i lichtarz drewniany (wszystkie z XIX w.).
    Do úa±cuta trafi│a r≤wnie┐ nastawa o│tarzowa z obrazem przedstawiaj▒cym Zes│anie Ducha ªwiΩtego (XVIII/XIX w.).
    Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku posiada ikony: ╢w. Jana Chrzciciela (XVII w.) i Ostatni▒ WieczerzΩ (XVIII w.). Natomiast ikona przedstawiaj▒ca Przemienienie Pa±skie (XVIII w.) znajduje siΩ w Muzeum Narodowym w Krakowie.

  • Zabrodzie
    Cerkiew filialna, pw. ╢w. Piotra i Paw│a, murowana, zbudowana w latach 1912-1923. Wzniesiona i u┐ytkowana wsp≤lnie z │acinnikami. By│a to pierwsza ╢wi▒tynia we wsi. Po 1947 r. u┐ywana jako filialny ko╢ci≤│ rzymskokatolicki.
    We wnΩtrzu kopia obrazu Matki Boskiej úopie±skiej (w typie MB Rzymskiej) w sukience i ramie z XVIII w.

  • Rabe
    Cerkiew parafialna pw. Za╢niΩcia Matki Boskiej. Poprzednia drewniana, rok budowy nieznany.
    Odnowiona i ponownie konsekrowana w 1891 r. Spalona w czasie operacji wojennych (1914-1915).
    Kolejna, drewniana, wzniesiona w 1926 r. by│a to budowla w typie cerkwi wschodnio│emkowskich, z trzema baniastymi he│mami.
    Zniszczono j▒ po 1945 r.
    Dzwonnica-brama, drewniana, konstrukcji szkieletowej. Zniszczona. Cmentarz cerkiewny, zdewastowany, zachowa│ siΩ jeden nagrobek. Przed wojn▒ otoczony by│ p│otem plecionym z chrustu.

  • Huczwice
    Cerkiew filialna, pw. Zwiastowania NMP, drewniana, zbudowana w 1850 r., remontowana i konsekrowana w 1895 r. Zniszczona po 1945 r. Widoczne resztki podmur≤wki. Zachowane fragmenty trzech ┐elaznych krzy┐y z cerkwi.
    Cmentarz cerkiewny, ca│kowicie zdewastowany i zaro╢niΩty krzakami. Brak nagrobk≤w.

  • Wo│kowyja
    Cerkiew parafialna, pw. ╢w. Aposto│≤w Piotra i Paw│a. Poprzednia, drewniana, wzniesiona w 1704 r. Kolejna, drewniana, zbudowana w 1833 lub 1854 r. z fundacji bpa Grzegorza Jachimowicza. Prace malarskie wykona│ w 1899 r. W│odzimierz Pawlikowski.
    Cerkiew zosta│a odnowiona i konsekrowana w 1904 r. Rozebrana przed 1967 r. pod pretekstem budowy Zalewu Soli±skiego.
    Ponoµ czΩ╢µ wyposa┐enia przeniesiono do cerkwi w G≤rzance. Pozosta│a dobrze zachowana podmur≤wka cerkwi, ruina kamiennej mensy o│tarzowej i jeden krzy┐ z dachu. Muzeum Historyczne w Sanoku posiada siedem ikon pochodz▒cych z tutejszej cerkwi. Jest to sze╢µ prazdnik≤w z XVIII w i przedstawienie dw≤ch Aposto│≤w (XVII/XVIII w.). Natomiast Muzeum Narodowe w Przemy╢lu posiada ikonΩ Matki Bo┐ej z Dzieci▒tkiem w typie Eleusa (XVII w.).
    Dzwonnica - brama, murowana, parawanowa, tr≤jarkadowa. Zbudowana na pocz. XX w. Obecnie w ruinie.
    Cmentarz cerkiewny z jednym nagrobkiem tutejszego proboszcza ks. Mychai│a Rostowycza (1866-1907).
    Plebania zbudowana w 1832 r. Rozebrana razem z cerkwi▒.

  • Zaw≤z
    Cerkiew filialna, pw. ╢w. MΩczennicy Paraskewii, murowana, zbudowana w 1850 lub 1875 r. Po 1947 r. opuszczona. W 1954 r. mimo protest≤w ludno╢ci zdjΩto blachΩ z dachu. W 1971 r. uko±czono budowΩ ko╢cio│a filialnego pw. Matki Bo┐ej Kr≤lowej Polski z wykorzystaniem czΩ╢ci mur≤w dawnej cerkwi.
    Zachowa│a siΩ jej ╢ciana p≤│nocna i wschodnia (z absyd▒).
    Cmentarz cerkiewny, rozdzielony obecnie na dwie czΩ╢ci. W czΩ╢ci p≤│nocnej zachowany jedyny nagrobek, w formie obelisku, Maksymiliana Mroczkowskicgo (zm. 1901), prawdopodobnie w│a╢ciciela tutejszego maj▒tku. W czΩ╢ci po│udniowej, r≤wnie┐ nie u┐ytkowanej kilkana╢cie nagrobk≤w z okresu miΩdzywojennego.
    Kaplica, pw. Opieki Matki Boskiej, murowana, zbudowana w XIX w. lub wcze╢niej. W jej wnΩtrzu znajdowa│o siΩ cudowne ╝r≤d│o, kt≤re przyci▒ga│o liczne rzesze wiernych. Odbywa│y siΩ tu odpusty na Zielone ªwi▒tki i na "Pokrow" (14 X). Obecnie kaplica jest pozbawiona dachu - stoj▒ jedynie mury.

  • Zahoczewie
    Cerkiew parafialna, pw. ╢w. Micha│a Archanio│a. Pierwotna wzmiankowana w 1463 r. Kolejna wymieniana w aktach w roku 1660.? NastΩpna, drewniana, wzniesiona w 1781 r. Ostatnia, murowana, zbudowana w 1934 r. By│a to ╢wi▒tynia na planie pod│u┐nym, z niewielkim poprzecznym transeptem, zwie±czona kopu│▒. Opuszczona po 1947 r. Na pocz▒tku lat piΩµdziesi▒tych, po nieudanej pr≤bie przejΩcia przez Ko╢ci≤│, zosta│a rozebrana.
    W trakcie rozbi≤rki jeden z robotnik≤w spad│ z mur≤w i zabi│ siΩ.
    Zachowa│ siΩ fundament cerkwi.
    Cmentarz cerkiewny, z zachowanymi kilkoma starymi nagrobkami. Cmentarz grzebalny, w bezpo╢rednim s▒siedztwie cerkiewnego, u┐ytkowany do dzi╢. Nowe ogrodzenie z siatki drucianej.

  • Nowosi≤│ki
    Kaplica filialna pw. ╢╢. Aposto│≤w Piotra i Paw│a, murowana, zbudowana w 1912 r. Po 1947 r. u┐ytkowana jako filialna kaplica rzymskokatolicka, do czasu budowy ko╢cio│a w 1975 r.

  • »ernica
    Cerkiew parafialna, pw. ªw. Bazylego. Poprzednia, drewniana, wzmiankowana w 1756 r. Nieznana jest data jej budowy. Obecna murowana, zbudowana w 1800 r. konsekrowana tego samego roku w dniu 26 wrze╢nia na "Wozdwy┐enie Czestnoho Kresta".
    W 1936 r. rozbudowana (przed│u┐enie nawy ku zachodowi, budowa kruchty i zakrystii) i odnowiona (wykonanie polichromii wnΩtrza).
    Po 1947 r. opuszczona, p≤╝niej u┐ytkowana przez PGR. W latach osiemdziesi▒tych uleg│a zniszczeniu wie┐yczka na sygnaturkΩ - pozosta│a po niej dziura w dachu. Obecnie cerkiew nie jest u┐ytkowana i popada w ruinΩ.
    WiΩ╝ba dachowa mia│a niespotykan▒ w XIX-wiecznych cerkwiach konstrukcjΩ storczykow▒. Niestety zosta│a rozkradziona - zosta│y niemal jedynie krokwie.
    W 1994 r. dokonano czΩ╢ciowej rekonstrukcji wiΩ╝by dachowej. Dzwonnica - brama, murowana, na planie zbli┐onym do kwadratu, dwukondygnacyjna, nakryta dachem namiotowym ze ╢lep▒ latarni▒.
    Rozebrana w latach sze╢µdziesi▒tych (?).
    Cmentarz cerkiewny, zdewastowany, zachowany jeden nagrobek za prezbiterium cerkwi i fragmenty kilku innych.

  • Bere┐nica Wy┐na
    Cerkiew filialna, pw. ╢w. Miko│aja Cudotw≤rcy. Pierwotna, wzmiankowana jako parafialna w 1515 r. Obecna drewniana, zbudowana w 1830 r. na miejscu starszej, z fundacji Miko│aja Krajewskiego przez cie╢lΩ Jana Hnatkowskiego. Odnowiona w 1902 r. W czasie wysiedle± w cerkwi stacjonowa│o wojsko.
    Po 1947 r. u┐ytkowana jako filialny ko╢ci≤│ rzymskokatolicki. ZamkniΩta w 1961 r. przez Urz▒d ds. Wyzna± UrzΩdu Woj. w Rzeszowie.
    Odzyskana z przeznaczeniem na ko╢ci≤│ ok. 1970 r.
    We wnΩtrzu fragmenty strefy Deesis z ikonostasu z ikonami zapewne z XVII w. Dzwonnica drewniana, s│upowa, nakryta dachem namiotowym, zbudowana w 1830 r. Po│o┐ona na zach≤d od cerkwi. Dzwon z 1868 r.
    Cmentarz cerkiewny, u┐ytkowany do dzi╢, z grobami tutejszych w│a╢cicieli ziemskich.

  • »erdenka
    Kaplica filialna, pw. Opieki Matki Boskiej, murowana, zbudowana w 1906 r., jako pierwsza ╢wi▒tynia we wsi. Po 1945 r. zniszczona. Widaµ zarys fundament≤w i resztki cegie│ rozrzucone wok≤│. Zachowa│ siΩ krzy┐ wie±cz▒cy niegdy╢ kaplicΩ. Cmentarz cerkiewny z kilkoma mogi│ami.

  • »ernica Ni┐na
    Cerkiew filialna, pw. ╢w. Micha│a Archanio│a, murowana, zbudowana w 1843 r. By│a to ╢wi▒tynia na planie pod│u┐nym, z wy┐sz▒ i szersz▒ naw▒ zwie±czon▒ o╢miopolow▒ kopu│▒. Rozebrana po 1947 r. Widoczne resztki fundament≤w. Zachowa│y siΩ trzy krzy┐e z dach≤w cerkwi.
    Cmentarz cerkiewny, zdewastowany i zaro╢niΩty. Zachowa│ siΩ jeden nagrobek.

    na podstawie: Kryci±ski S.: "Cerkwie w Bieszczadach", Pruszk≤w 1995

  • (c) Wirtualne Bieszczady 1999 - 2000