Pierwsza pomoc

Je┐eli jest ju┐ za p≤╝no na prewencjΩ, trzeba wiedzieµ, co robiµ dalej...

Trzy istotne sprawy na pocz▒tek

Apteczka - niezbΩdne minimum: 2 banda┐e elastyczne, 1 gaza ja│owa, 5 ja│owych gazik≤w, ma│a buteleczka wody utlenionej - taki zestaw mie╢ci siΩ w kieszonce koszulki kolarskiej. Poza tym wszystkiego nie musi wie╝µ jedna osoba.
Zachowanie spokoju - pozwoli Ci dzia│aµ racjonalnie, wp│ynie te┐ dobrze na poszkodowanego.
Nie zapomnij o rowerach (szczeg≤lnie poszkodowanego) - w zamieszaniu zwi▒zanym z udzielaniem pierwszej pomocy │atwo je straciµ.

I. St│uczenia

Objawy: b≤l, ograniczenie ruchomo╢ci ko±czyn, obrzΩk, zasinienie.

PostΩpowanie: zacz▒µ od zimnych ok│ad≤w, najlepsze z lodu, kontynuowaµ ich stosowanie przez 24-48 h, unieruchomiµ w przypadku ko±czyn, po dw≤ch dniach ciep│e ok│ady z Altacetu (1 tab. rozpu╢ciµ w 1/2 szklanki ciep│ej wody) lub p│ynu Burowa. Je┐eli po 2-3 dniach nie ma poprawy, konieczna kontrola lekarska.

II. Otarcia nask≤rka, drobne krwawienia

W│a╢ciwy spos≤b banda┐owania Objawy: oczywiste + jak wy┐ej.

PostΩpowanie: przemycie rany wod▒ utlenion▒, sk≤rΩ wok≤│ rany mo┐na przemyµ spirytusem lub jodyn▒ (samej rany nie). Na ranΩ po│o┐yµ ja│owy gazik i zabanda┐owaµ. Dolegliwo╢ci b≤lowe │agodz▒ zimne ok│ady i unieruchomienie. Na drugi dzie± radzΩ kontrolΩ lekarsk▒ (ewentualnie podanie anatoksyny przeciwtΩ┐cowej)

III. WiΩksze rany, krwotok

Objawy: jak wy┐ej z tym, ┐e rana jest bardziej rozleg│a i krwawienie bardziej obfite.

PostΩpowanie: po│o┐yµ poszkodowanego (to ju┐ powoduje zmniejszenie utraty krwi, ponadto kiedy pacjent nie widzi rany - korzystny aspekt psychologiczny). Krwawi▒c▒ ko±czynΩ unie╢µ nad poziom serca, ucisn▒µ mocno ko±czynΩ d│oni▒ pomiΩdzy ran▒ a sercem - zmniejszy to nap│yw krwi do rany. Dopiero teraz mo┐na "organizowaµ" opatrunki i zastanowiµ siΩ co dalej. Przemyµ ranΩ jak w pkt. II. Na ranΩ na│o┐yµ grub▒ warstwΩ gazy ja│owej lub gazik≤w. Nie k│a╢µ waty lub ligniny bezpo╢rednio na ranΩ. Mocno zabanda┐owaµ opask▒ elastyczn▒.

W przypadku wyj▒tkowo gwa│townego krwotoku za│o┐yµ opaskΩ uciskow▒ nad po│owΩ ramienia lub uda. Mo┐na u┐yµ dΩtki rowerowej, nie wolno sznurka, drutu itp. - s▒ za w▒skie. Koniecznie zanotuj godzinΩ za│o┐enia opaski. Nie mo┐e byµ zaci╢niΩta d│u┐ej ni┐ 1-1,5 h.

Po takim opatrzeniu rany ko±czynΩ nale┐y unieruchomiµ - jak? Patrz pkt. IV.

IV. ZwichniΩcia, z│amania

Objawy: b≤l, ograniczenie ruchomo╢ci, obrzΩk, zniekszta│cenie w okolicy z│amania, w z│amaniach otwartych widoczna ko╢µ, krwawienie. NajczΩ╢ciej dotyczy to ko±czyn i obojczyka.

PostΩpowanie: Poszkodowanego po│o┐yµ albo posadziµ, je╢li uraz dotyczy ko±czyn dolnych lub obojczyka. Gdy nie ma ran i krwawienia, pozostaje "tylko" unieruchomienie ko±czyny. Zawsze dotyczy to dw≤ch s▒siaduj▒cych z urazem staw≤w. Nale┐y wykazaµ siΩ ostro┐no╢ci▒ i delikatno╢ci▒. W warunkach polowych u┐yj deski z ogrodzenia, odpowiednio d│ugiego kija, sklejonej ta╢m▒ izolacyjn▒ (┐eby siΩ nie rozsuwa│a) pompki rowerowej. Postaraj siΩ owin▒µ czym╢ te prowizoryczne szyny, ┐eby nie powodowa│y otarµ sk≤ry. Ko±czynΩ unieruchomiµ w takiej pozycji, jak▒ przyjmuje sam poszkodowany. Nie pr≤buj niczego prostowaµ!

W urazach ko±czyny dolnej jako szyny mo┐na u┐yµ zdrowej nogi, przybanda┐owuj▒c do niej z│aman▒.

W urazach obojczyka unieruchomienie polega na przybanda┐owaniu ko±czyny g≤rnej zgiΩtej w stawie │okciowym do przedniej ╢ciany klatki piersiowej. Po unieruchomieniu ko±czyny g≤rnej za pomoc▒ szyny, nale┐y j▒ powiesiµ na temblaku.

W przypadku z│ama± otwartych przed unieruchomieniem na ranΩ po│o┐yµ ja│owy opatrunek i delikatnie go przybanda┐owaµ. Nie pr≤buj nastawiaµ z│amania.

W razie konieczno╢ci przeniesienia poszkodowanego, zr≤bcie to ostro┐nie w dwie osoby. Czekaj▒c na fachow▒ pomoc nie zapomnij o okryciu poszkodowanego, zapewnij mu spok≤j - jest to naprawdΩ wa┐ne przy powa┐niejszych urazach.

V. Uszkodzenia krΩgos│upa

Kiedy podejrzewaµ? Przy b≤lach krΩgos│upa po upadku z wysoko╢ci albo przy du┐ej prΩdko╢ci, przy urazach g│owy.

Je╢li nie ma innych obra┐e± i fachowa pomoc mo┐e szybko przybyµ, poszkodowanego najlepiej nie ruszaµ. Je╢li jednak trzeba go przenie╢µ, musz▒ to zrobiµ min. 2-3 osoby tak, aby nie spowodowaµ ruch≤w tu│owia i szyi. U│o┐yµ rannego na plecach, na twardym pod│o┐u (szeroka deska, drzwi) i w razie konieczno╢ci transportu przywi▒zaµ go do tych "noszy". Zabezpieczyµ ruchy g│owy przez ob│o┐enie jej po bokach zwiniΩtym kocem, kurtk▒ itp. i przybanda┐owanie przez czo│o do "noszy".

VI. Urazy g│owy

Po opatrzeniu ewentualnych ran (pkt. II) u│o┐yµ rannego na boku, aby w razie wymiot≤w, kt≤re czΩsto towarzysz▒ urazom g│owy, nie zach│ysn▒│ siΩ.

Przy krwawieniu z nosa mocno ╢ci╢nij skrzyde│ka nosa przez 5-10 min. Przez nastΩpnych kilka godzin nie czy╢µ nosa. Skrzepy tamuj▒ krwawienie. Zastosuj zimny ok│ad na czo│o i nasadΩ nosa.

Ka┐dy uraz g│owy to sprawa powa┐na, objawy tj. b≤le, zawroty g│owy, nudno╢ci, wymioty mog▒ pojawiµ siΩ dopiero po kilku godzinach i dla tego koniecznie skontaktuj siΩ z lekarzem. Wstrz▒s m≤zgu mo┐e doprowadziµ do ╢mierci. Z tym naprawdΩ nie ma ┐art≤w.

lek. med. Pawe│ Burski

bikeBoard 11-12/1997

Napisz do redakcji

Web design
& mastering:
Zbooy