Irlandzkie instrumenty

W tym miejscu chcia│bym Wam przybli┐yµ nieco tradycyjne irlandzkie instrumentarium. Obecnie wykorzystuje siΩ w nim wiele r≤┐nych instrument≤w czΩsto zapo┐yczonych z r≤┐nych stron ╢wiata. Do najchΩtniej wykorzystywanych nale┐▒: skrzypce, akordeon, bodhran, uillean pipes, thin whistle (fla┐olet), gitara i buzuki. Razem stanowi▒ o niepowtarzalnym klimacie irlandzkiej, czy te┐ szerzej celtyckiej muzyki. My╢lΩ, ┐e prezentacjΩ zacz▒µ wypada od instrumentu najbardziej chyba charakterystycznego dla Irlandii, czyli bodhranu, ale o tym ni┐ej...

BODHRAN

Bodhran jest w sensie dos│ownym sercem irlandzkiej muzyki. Zrobiony jest z ko╝lej zazwyczaj sk≤ry naci▒gniΩtej na drewnian▒ ramΩ. Z ty│u posiada charakterystyczne przecinaj▒ce siΩ wsporniki. Do gry u┐ywa siΩ specjalnego dwustronnie wyko±czonego kawa│ka drewna w kszta│cie zwyk│ego patyka. Co do poprawnej wymowy nazwy instrumentu tocz▒ siΩ za┐arte spory, najczΩ╢ciej spotykan▒ wersj▒ jest bouran, (u wymawiamy mniej wiΩcej jak │, r jest prawie nieme).

Tak wygl▒da z przodu

A tak z ty│u, obok le┐▒ beatery

Mo┐na powiedzieµ, ┐e chocia┐ bodhran istnieje od stuleci, w tradycyjnej muzyce irlandzkiej pojawi│ siΩ stosunkowo niedawno, bo w latach 60 naszego stulecia a w dziesiΩµ lat p≤╝niej sta│ siΩ powszechnie u┐ywanym instrumentem. Istniej▒ dwie teorie co do jego pochodzenia - jedna m≤wi o tym, ┐e powsta│ w Afryce i przywΩdrowa│ do Irlandii przez HiszpaniΩ; druga twierdzi, ┐e zosta│ wynaleziony w ╢rodkowej Azji, pojawiaj▒c siΩ w zachodniej Europie wraz z wΩdr≤wkami celtyckich lud≤w. Nale┐y przy tym zauwa┐yµ, ┐e tego rodzaju bΩbny naci▒gniΩte na drewnian▒ ramΩ by│y powszechne ju┐ w czasach rzymskich, co zachowa│o siΩ na kilku staro┐ytnych wizerunkach.
Przez wieki bodhran u┐ywany by│ w czasach walki jak r≤wnie┐ podczas lokalnych uroczysto╢ci, g│≤wnie do prostego wybijania rytmu. Do g│≤wnego nurtu irlandzkiej muzyki wprowadzi│ go Sean O'Riada w aran┐acjach przygotowanych dla zespo│≤w Ceoltoiri Chualann i The Chieftains.
Jak wspomnia│em do gry u┐ywa siΩ specjalnych pa│eczek, aczkolwiek nie s▒ one obowi▒zkowe, wielu wykonawc≤w u┐ywa do gry wy│▒cznie w│asnych r▒k, co daje wcale nie gorsze efekty. Ponadto czΩsto dla efektu gra siΩ na drewnianej ramie otaczaj▒cej sk≤rΩ bΩbna.

Kto gra na bodhranie?

W╢r≤d najbardziej znanych wykonawc≤w wymieniµ nale┐y:

• Colm Murphy, zesp≤│ De Dannan
• Kevin Conneff, The Chieftains
• Johny McDonagh, dawniej De Dannan
• Tommy Hayes