TA╤CE CELTYCKIE

Uwagi i spostrze┐enia

Szkocka tancerka w tradycyjnym stroju Tradycyjne irlandzkie i szkockie ta±ce prze┐ywaj▒ od d│u┐szego czasu prawdziwy rozkwit. Przez kilkadziesi▒t lat w tym stuleciu by│y kultywowane tylko na Wyspach Brytyjskich i w Ameryce, bΩd▒c traktowane jako czΩ╢µ narodowej spu╢cizny. Gdzie╢ w po│owie lat '70 zaczΩto organizowaµ lokalne mistrzostwa w ta±cach w Stanach Zjednoczonych, liczba ludzi bawi▒cych siΩ ta±cem wzros│a do kilkunastu tysiΩcy.
Oczywi╢cie niezwyk│e zas│ugi w popularyzacji ta±c≤w mia│o pojawienie siΩ zespo│u Riverdance, cokolwiek by o nich m≤wiµ o tym zjawisku kultury popularnej, si│a z jak▒ potrafili oddzia│ywaµ na zwyk│ych ludzi by│a niesamowita. Szko│y ta±ca prze┐y│y prawdziwy renesans, w kr≤tkim czasie zaczΩ│o ta±czyµ dziesi▒tki tysiΩcy ludzi na ca│ym ╢wiecie. Ta fascynacja utrzymuje siΩ do dzi╢, mimo ┐e powstaje coraz wiΩcej profesjonalnych zespo│≤w tanecznych (Lord of the Dance, Gaelforce Dance, Spirit of the Dance). Co ciekawe ta±ce celtyckie najbardziej popularne s▒ w Stanach Zjednoczonych, gdzie ┐yje najwiΩksza, bo licz▒ca oko│o 10 milion≤w ludzi spo│eczno╢µ irlandzka na ╢wiecie. Wed│ug wielu os≤b zespo│y te odegra│y jeszcze jedn▒ rolΩ: ukaza│y now▒ drogΩ dla wielu mistrz≤w ta±ca kt≤rzy po wygraniu wszystkich mo┐liwych zawod≤w i zdobyciu wszytkich tytu│≤w nie bardzo wiedzieli co co dalej robiµ.
Tak┐e w innych krajach do kt≤rych dotarli irlandzcy emigranci, to jest w Kanadzie, Australii, Nowej Zelandii, RPA ta±ce s▒ ca│kiem popularne. Najciekawsz▒ rzecz▒ jest jednak to, ┐e ta±czy siΩ te┐ w innych krajach, dalekich od Zielonej Wyspy. Istniej▒ mniej lub bardziej amatorskie zespo│y we Francji, Niemczech i Hiszpanii. S▒ te┐ u nas. Z tego co wiem, mamy zespo│y w:

  • Krakowie - zesp≤│ Comhlan
  • Warszawie - zesp≤│ Finnán Geas, ostatnio pojawi│ siΩ nowy, pod nazw▒ Inis An Rince.
  • Gda±sku - trudno siΩ tu po│apaµ, s▒ co najmniej dwa: Trebraruna i Elphin, ale jest ich tam chyba trochΩ wiΩcej.
  • Szczecinie - Celtic Dream
  • Wroc│awiu - breto±ski zesp≤│ muzyczny Breizh od czasu do czasu daje te┐ pokazy ta±c≤w... breto±skich w│a╢nie

Tutaj mo┐ecie obejrzeµ kilka zrobionych przeze mnie przy r≤┐nych okazjach zdjΩµ r≤┐nych naszych zespo│≤w tanecznych

Zespo│y z Gda±ska i Krakowa s▒ mi czΩ╢ciowo znajome, zesp≤│ z Warszawy znam tylko ze s│yszenia, a szczeci±ski jest w fazie intensywnej nauki, pierwsze wystΩpy dopiero za nim. Kontakt mam tak┐e z Wroc│awiem. Gdyby kto╢ z kolei chcia│ nawi▒zaµ kontakt z kt≤rym╢ z zespo│≤w wystarczy do mnie napisaµ, poczt▒ elektroniczn▒ lub zwyk│▒, na pewno odpowiem.
Warto te┐ wspomnieµ o ta±cach breto±skich, w ko±cu te┐ celtyckich, maj▒cych w Polsce paru zagorza│ych zwolennik≤w. W Poznaniu odbywaj▒ siΩ mniej lub bardziej regularnie warsztaty taneczne organizowane przez Dom Bretanii (ostatnie o jakim s│ysza│em mia│y miejsce w listopadzie '98). Ta±ce breto±skie maj▒ charakter bardzo spo│eczny, ta±czone s▒ z regu│y w du┐ych grupach, licz▒cych nawet 200 os≤b! Kroki w wykonaniu indywidualnym s▒ bardzo niepozorne, ale w wykonaniu wielu os≤b trzymaj▒cych siΩ za rΩce robi▒ piorunuj▒ce wra┐enie.

Dalsze uwagi

Na ╢wiecie istnieje mn≤stwo szk≤│ ta±ca tradycyjnego, ka┐da z nich ma ambicjΩ wyszkolenia jak najwiΩkszej ilo╢ci mistrz≤w, ka┐da posiada w│asne stroje i wymy╢la nowe specyficzne kroki taneczne. WiΩkszo╢µ szk≤│ przyjmuje tylko dzieci i to ju┐ w wieku kilku lat, dla doros│ych oferowane s▒ tylko kursy dla pocz▒tkuj▒cych. Od kilkunastu lat coraz wyra╝niej zaznacza siΩ „sfeminizowanie” ta±c≤w, w tej chwili 80% tancerzy stanowi▒ kobiety i dziewczΩta. Zastanawiaj▒ce jest to, ┐e ten samo zjawisko pojawia siΩ te┐ w krajach w kt≤rych ta±ce celtyckie nie s▒ czΩ╢ci▒ narodowej kultury (patrz nasz kraj).

Celtic Dream

A oto i pierwsze, niestety nie najlepsze zdjΩcia zespo│u „Celtic Dream”, istniej▒cego dopiero od pa╝dziernika '98 w Szczecinie. Poni┐ej mo┐na zobaczyµ zdjΩcia do trzech uk│ad≤w: pierwszy z nich to tradycyjny hornpipe, drugi zosta│ u│o┐ony do muzyki z p│yty „Michael Flatley's Lord of the Dance”, a konkretnie utworu „Siamsa”. Trzeci oparty jest na ta±cach szkockich, ta±czony jest do melodii „Iron Horse”, pytanie czy jest to taniec, czy tylko tytu│ kompozycji. Stroje gdyby kto╢ siΩ pyta│ s▒ w kolorze ciemnozielonym, a nie czarnym - niestety nie mogΩ sobie na razie poradziµ z moim skanerem - ma k│opoty z niekt≤rymi kolorami. Wszystkie uk│ady przygotowali Anna i Jerzy Grzegorek prowadz▒cy zesp≤│ od samego pocz▒tku. Jako, ┐e jestem z zespo│em nieco zwi▒zany, wiΩc zajmowaµ tu bΩdzie miejsce szczeg≤lne.


WstΩp do hornpipe'a Dalej hornpipe Obroty wok≤│ siebie w hornpipe
Wszystkie trzy zdjΩcia pochodz▒ z pierwszego oficjalnego wystΩpu zespo│u na Zamku Ksi▒┐▒t Pomorskich w Szczecinie.


Tu┐ przed ko±cem uk│adu Tu wszystkie pary obracaj▒ siΩ wok≤│ siebie I sama ko±c≤wka - niesamowity element To samo co na drugim zdjΩciu, tylko na sali Jeden z fragment≤w wystΩpu
ZdjΩcia do tego uk│adu (poza jednym) pochodz▒ z wystΩpu zespo│u na imprezie zorganizowanej z okazji ko±ca roku szkolnego w Domu Kultury „Kolejarz” w Szczecinie. Niestety niedob≤r ╢wiat│a wp│yn▒│ negatywnie na jako╢µ zdjΩµ.


Zaraz zacznie graµ muzyka Zesp≤│ tu┐ po wej╢ciu na scenΩ Taniec uchwycony w locie
A to ju┐ Iron Horse


ZasΩpiona twarz Jurka Chwila oddechu po wystΩpie Zesp≤│ w ca│ej okaza│o╢ci
Zesp≤│ w chwilach wolnych od zajΩµ


Poni┐ej przedstawiam t│umaczenie artyku│u o irlandzkich ta±cach opublikowany na stronie Ann's Place

Irlandzki step / Irish step dancing

Historia i kr≤tki opis

Ta±ce irlandzkie, w kt≤rych g│≤wnym elementem jest step powsta│y relatywnie niedawno bo w XVIII i XIX wieku. Wszystkie wzmianki o irlandzki ta±cach sprzed tego okresu m≤wi▒ tylko o tzw. „round” i „long dances”, czyli ta±cach w k≤│eczku i w rzΩdach (ta±ce takie wymagaj▒ minimum czterech os≤b, s▒ to najprostsze jigi i reele), brak jest jakiejkolwiek informacji o mistrzach ta±ca, czyli osobach zawodowo zajmuj▒cych siΩ ta±cem i szkol▒cy swych nastΩpc≤w. Pierwsze kroki stepu wykszta│ci│y siΩ w│a╢nie z tych najprostszych ta±c≤w.

Wyr≤┐niµ mo┐emy cztery (albo i piΩµ) klasycznych irlandzkich ta±c≤w, s▒ to: reel, single jig, double jig , slip jig i hornpipe. WystΩpuj▒ one w wielu r≤┐nych wariantach i kombinacjach. Ka┐da szko│a ta±ca uczy ich w│asnej odmiany, tak wiΩc ilo╢µ r≤┐nych krok≤w szacuje siΩ na co najmniej kilkaset.

Metrum: wiΩkszo╢µ reel'i liczy siΩ na 4/4 taktu, jiga na 6/8, slip jiga na 9/8, hornpipe'a podobnie jak reela, jednak z inaczej rozlozonymi akcentami muzycznymi.

Na ca│ym ╢wiecie zawodowcy i amatorzy uczestnicz▒ w zawodach w ta±cach celtyckich zwanych z irlandzka feis (wymawia siΩ to mniej wiΩcej jak fesz - z miΩkkim sz). Odbywaj▒ siΩ one w Irlandii, Wielkiej Brytanii, USA, Kanadzie, Australii, Nowej Zelandii, RPA, czyli wszΩdzie tam gdzie ┐ycie zagna│o Irlandczyk≤w, choµ nie tylko - niedawno odby│o siΩ pierwsze feis w Hiszpanii! ZwyciΩscy zawod≤w na szczeblu regionalnym uczestnicz▒ w mistrzostwach kraju, a p≤╝niej w mistrzostwach ╢wiata, odbywaj▒cych siΩ corocznie podczas ╢wi▒t Wielkiej Nocy w Irlandii.

Bardzo wa┐nym elementem wystΩp≤w sa stroje, ka┐da ze szk≤│ ta±ca posiada w│asny niepowtarzalny kr≤j, z regu│y inny dla dzieci i doros│ych, pocz▒tkuj▒cych i zaawansowanych (z regu│y na zasadzie kontrastu kolor≤w, np. czarna i bia│a koszula).

Kiedy tancerz osi▒gnie wy┐szy poziom zaawansowania, otrzymuje w│asny, unikalny st≤j (tzw. „solo dress”), najczΩ╢ciej zrobiony z at│asu i jedwabiu, bogato zdobiony celtyckimi wzorami. Str≤j taki jest ╢wiadectwem, ┐e osoba, kt≤ra go nosi osi▒gnΩ│a wysoki stopie± zaawansowania w ta±cu. Nosi siΩ go jednak tylko podczas solowych wystΩp≤w. W ta±cach grupowych wszyscy nosz▒ jednakowe stroje.

Specjalne zgromadzenie w Irlandii, An Coimisiun le Rinci Gaelacha zatwierdza regu│y i wytyczne dla zawodnik≤w i sΩdzi≤w. Nauczyciele ta±ca musz▒ byµ tam zarejestrowani, aby mieµ mo┐liwo╢µ wystawiania swoich zawodnik≤w na zawodach.


Dla zainteresowanych

Poni┐ej przedstawiam moje zasoby muzyczno-wizualne do nauki ta±c≤w celtyckich. Wiem, ┐e trochΩ siΩ to k│≤ci z r≤┐nymi takimi przepisami, ale gdyby kto╢ by│ naprawdΩ zainteresowany, by│bym sk│onny podzieliµ siΩ nimi. A oto skromna, bo skromna lista:

CD

  • RINCE - The Complete Irish Dancing Set, a na nim:
      Light jig, Beginners Reel, Treble Jig, Slip Jig, Advanced Reel, High Caul Cap, St Patrick's Day, Hornpipe, Blackbird, Trip to the Cottage, Six Hand Reel, Siege of Ennis, Double Jig, Port Na Siamsa, Siamsa Beirte, Sweets of May, Set Dances
  • STEVE KENDALL - Scottish Country Dancing, a na nim miΩdzy innymi:
      Dashing White Sergeant, Galloway House, Lad with the Plaidie, Katie Bairdie, Farewell to Borrow Dale, Crossing the Tweed, Siege of Ennis, Gay Gordons, Canadian Barndance, Glencastle Polka, Loch Lomond Waltz, Strip the Willow, Eva Three Step, Jigs
  • Irish Music to Set You Dancing, a na nim miΩdzy innymi:
      Riverdance, Cherish the Ladies, The High Caul Cap, Kerry Slide, Sweets of May, Siege of Ennis, Military Two-step, a ponadto hornpipe oraz mn≤stwo r≤┐nych jig≤w i reeli.

VIDEO

  • COLIN DUNEE - Celtic Feet
  • RINCE - The Complete Irish Dancing Set, a tu:
      Jig, Reel, Treble Jig, Slip Jig
  • JIOM MACLEOD'S - Ceilidh Dancing, i:
      Dashing White Sergeant, Braveheart Swing, Hebridean Weaving Lift, Gay Gordons, Seann Triubhas, Square Dance, Canadian Barndance, Sons of Rock, Sword Dance, Shiftin Bobbins, Military Two Step, MacDonald of Sleat, Sailors Hornpipe, Posties jig, Virginia Reel, Hammond's Scottish Steps, Eightsome Reel.
  • OLIVE HURLEY - Irish Dancing Step by Step:
      Easy Reel, Easy (light) Jig, Slip Jig, Walls of Limerick.
  • OLIVE HURLEY - Irish Dancing Step by Step II:
      Treble Reel, Treble Jig, Hornpipe, St Patrick's Day, The Blackbird.

Ostatnia aktualizacja:
Strona kodowa: ISO-8859-2

© 1998-2000 by Grzegorz Iwaniuk
e-mail: irlandia@webcom.pl