| |
| |  |
1981: W Los Angeles rozpoznano u piΩciu uprzednio zdrowych homoseksualist≤w zapalenia p│uc wywo│ane przez Pneumocystis carinii z towarzysz╣c╣ kandydoz╣ ( u trzech z nich in vitro stwierdzono zaburzenie odporno£ci kom≤rkowej). Do sierpnia tego roku │╣cznie rozpoznano w USA 111 przypadk≤w pneumocystydozy i miΩsaka Kaposiego; 99% chorych by│o mΩ┐czyznami, 94% homo- lub biseksualistami, 40% wkr≤tce zmar│o. Pierwsze publikacje na ten temat ukazuj╣ siΩ pocz╣tkowo w organie Center for Diseases Control "Morbidity and Mortality Weekly Report" (pocz╣wszy od 5 czerwca), p≤ƒniej tak┐e w "The Lancet" i w "The New England Journal of Medicine";
1982: choroba otrzymuje nazwΩ "acquired immunodeficiency syndrom", AIDS (zesp≤│ nabytego upo£ledzenia odporno£ci);
- wykryto zaka┐enia w£r≤d biorc≤w krwi i preparat≤w krwiopochodnych;
- CDC podaje pierwsz╣ definicjΩ zespo│u; 1983: Pierwsze przypadki AIDS rozpoznane w Afryce îrodkowej i na Haiti;
- zesp≤│ Luca Montagniera z Instytutu Pasteura w Pary┐u izoluje wirusa z limfocyt≤w chorego z przewlek│ym uog≤lnionym powiΩkszeniem wΩz│≤w ch│onnych; wirus otrzymuje nazwΩ LAV (lymphadenopathy associated virus); 1984: zesp≤│ Roberto Gallo z Narodowego Instytutu Bada± nad Rakiem w Bethesda (USA) izoluje od chorych na AIDS wirusa nazwanego HTLV-III (human T lymphotropic virus type III) i klasyfikuje go do retrowirus≤w; w tym samym roku zesp≤│ Jay'a Levy'ego z Uniwersytetu Kalifornijskiego wyosobnia wirusa od chorych na AIDS, nadaj╣c mu nazwΩ ARV (AIDS - related virus);
- prowadzi siΩ pracΩ nad og≤lnodostΩpnym, komercyjnym testem umo┐liwiaj╣cym wykrywanie przeciwcia│ przeciwko LAV/HTLV-III; 1985: w marcu zarejestrowano w USA, a w maju w Europie - test ELISA anty-LAV/HTLV-III; umo┐liwi│o to masowe badania krwiodawc≤w i os≤b z grup zwiΩkszonego ryzyka;
- powstaje nowa, poszerzona definicja AIDS obejmuj╣ca szeroki zakres zaka┐e± oportunistycznych, miΩsaka Kaposiego i innych nowotwor≤w;
- w Polsce Minister Zdrowia i Opieki Spo│ecznej powo│uje Pe│nomocnika ds. AIDS oraz 10-osobowy zesp≤│ ekspert≤w pod nazw╣ zesp≤│ ds. AIDS, na rok przed zanotowaniem pierwszego wypadku AIDS w naszym kraju; od marca 1987 roku Zesp≤│ zostaje przekszta│cony w RadΩ ds. AIDS, a nastΩpnie w Komitet ds. AIDS; 1986: w Afryce Zachodniej zesp≤│ francuski izoluje LAV-2, a ameryka±ski HTLV-IV;
- MiΩdzynarodowy Komitet Taksonomii Wirus≤w wprowadza nazwΩ HIV-1 i HIV-2 w miejsce poprzednio u┐ywanych (HIV - human immunodeficiency virus, ludzki wirus upo£ledzenia odporno£ci); 1987: rozpoczΩto wytwarzanie AZT ("Retrovir", "Zidovudine") w laboratoriach firmy Wellcome Foundation, leku o udowodnionym dzia│aniu anty-HIV (aktywno£µ in vitro wykazano w roku 1984);
- ustalono Specjalny Program do walki z AIDS îwiatowej Organizacji Zdrowia; 1988: odbywa siΩ îwiatowy Szczyt Ministr≤w Zdrowia (Londyn) po£wiΩcony zapobieganiu i kontroli AIDS w zwi╣zku z pandemicznym charakterem zaka┐e±; 1989: w czasie obrad V MiΩdzynarodowej Konferencji na temat AIDS w Montrealu kilka zespo│≤w przedstawia postΩpy bada± nad szczepionk╣ anty-HIV, w tym rezultaty uzyskane u ludzi-ochotnik≤w;
- w Polsce rejestruje siΩ gwa│towny wzrost zaka┐e± HIV w£r≤d narkoman≤w (65% wszystkich znanych przypadk≤w nosicielstwa wirusa); 1990: w lutym îwiatowa Organizacja Zdrowia ocenia liczbΩ zaka┐onych na £wiecie na 6 milion≤w os≤b; zg│oszono 215.144 przypadk≤w AIDS (rzeczywista liczba: powy┐ej 600 tysiΩcy);
- potwierdzaj╣ siΩ doniesienia z wielu kraj≤w europejskich i z USA o zmianie zachowa± os≤b z grup zwiΩkszonego ryzyka na zaka┐enie, g│≤wnie homoseksualist≤w, co powoduje zmniejszenie siΩ odsetka zaka┐onych w stosunku do przewidywa± sprzed kilku lat; jest to rezultat konsekwentnie prowadzonej o£wiaty zdrowotnej. / Vademecum AIDS /
| | |
Pierwsze poznane przypadki nieznanej choroby, kt≤r╣ p≤ƒniej nazwano AIDS, dotyczy│y 5 m│odych homoseksualist≤w z Los Angeles (paƒdziernik 1980r. - maj 1981r.) oraz przypadk≤w miΩsaka Kaposiego w Nowym Jorku (marzec 1981r.). Pierwsze raporty opublikowane przez oficjalny biuletyn epidemiologiczny CDC na ten temat (z dnia 5 lipca 1981r.) nie wzbudzi│y wiΩkszego entuzjazmu, dopiero publikacja w poczytnym tygodniku "New England Journal of Medicine" (z 10 grudnia 1981r.) spowodowa│a szerokie zainteresowanie problemem. Wspomniane tu publikacje w "NEJM" sk│ada│y siΩ z trzech artyku│≤w oryginalnych i jednego redakcyjnego. Te pierwsze, podpisane przez │╣cznie 32 autor≤w z Los Angeles i Nowego Jorku, opisywa│y 19 pacjent≤w (+ 160 podejrzewanych) chorych na pneumocystydozowe zapalenie p│uc z towarzysz╣c╣ kandydoz╣ i na miΩsaka Kaposiego. Opr≤cz tych jednostek klinicznych stwierdzono owrzodzenie sk≤ry w okolicy odbytu (zaka┐enia wirusem opryszczki), zaka┐enie cytomegalowirusowe, powiΩkszenie wΩz│≤w ch│onnych, alergiΩ na antygeny przypominaj╣ce, limfodenopatiΩ, zmniejszenie liczby limfocyt≤w CD4 oraz zmniejszenie wskaƒnika limfocyty CD4/limfocyty CD8. W ten spos≤b zasadnicze cechy kliniczne AIDS zosta│y opisane ju┐ w tej pierwszej, szeroko dostΩpnej publikacji. Przyczyna choroby by│a jednak nieznana. Po pewnym czasie retrospektywna analiza wykaza│a, ┐e zar≤wno w USA, jak i w Europie, a tak┐e w Afryce - przypadki tej choroby wystΩpowa│y ju┐ w ko±cu lat 50. Przedstawiano liczne hipotezy, kt≤re nie zawsze by│y oparte na gruncie infekcyjnego pod│o┐a AIDS, a czΩsto wi╣za│y chorobΩ ze znanymi wirusami. Nie pominiΩto przy tym motyw≤w politycznych zwi╣zanych z rywalizacj╣ miΩdzy tajnymi laboratoriami CIA a KGB. W 1982r. by│o ju┐ ca│kowicie jasne, ┐e nieznana do tej pory choroba ma zwi╣zek r≤wnie┐ z przetaczaniem krwi i jej pochodnych, poniewa┐ jej objawy (£miertelne zaka┐enie oportunistyczne) wystΩpowa│y u os≤b, u kt≤rych przed kilkoma laty dokonywano transfuzji i kt≤re by│y leczone koncentratami przeciwhemofilowymi (w grudniu 1982r. opisano pierwszy tego typu przypadek). Po serii r≤┐nych przypuszcze± o etiologii AIDS, najbardziej prawdopodobna, w £wietle gromadzonych informacji, by│a hipoteza o wirusowym pochodzeniu zespo│u. Takie stanowisko popiera│ dr Robert C. Gallo, kt≤ry kr≤tko przed pojawieniem siΩ problemu z AIDS stwierdzi│, ┐e retrowirus typu C (nazwany HTLV-1) jest przyczyn╣ choroby rozrostowej limfocyt≤w, co oczywi£cie narzuca│o skojarzenia z AIDS (niestety po badaniach stwierdzono u znacznej wiΩkszo£ci chorych na AIDS brak tych przeciwcia│). Dopiero w 1983r. uda│o siΩ wyizolowaµ retrowirusa z limfocyt≤w chorego. Dokona│ tego zesp≤│ Luca Montagnier'a z Instytutu Pasteura w Pary┐u, kt≤rego artyku│ na ten temat ukaza│ siΩ w "Science" w roku 1983. Wirus, nazwany LAV, zosta│ wyhodowany z wΩz│a ch│onnego pacjenta Frederica B. i otrzyma│ laboratoryjn╣ nazwΩ BRU. Poniewa┐ pacjent ten mia│ uog≤lnione powiΩkszenie wΩz│≤w ch│onnych, wirus otrzyma│ nazwΩ "lymphadenopathy associated virus", LAV. W 1984r. badacze z USA, najpierw zesp≤│ Roberta Gallo z Narodowego Instytutu Bada± nad Rakiem w Bethesda, Maryland, a p≤ƒniej zesp≤│ Jay'a Leve'ego z Uniwersytetu Kalifornijskiego, wyosobnili od chorych na AIDS wirusa, kt≤ry - je£li chodzi o g│≤wne cechy biologiczne - by│ to┐samy z wirusem LAV. Uczeni z Bethesdy nazwali wirusa powoduj╣cego AIDS mianem HTLV-III (human T lymphotropic virus type III), a kalifornijscy - ARV (AIDS - related virus). Ustalono, i┐ jest to retrowirus nale┐╣cy do rodziny lentiwirus≤w. Sp≤r o pierwsze±stwo izolacji toczy│ siΩ przez kilka lat i mia│ bardzo zawi│y przebieg. Uczestniczyli w nim przedstawiciele wysokich w│adz ameryka±skich (prezydent Ronald Reagan) i francuskich (premier Jacques Chirac), zajmowa│y w tej sprawie stanowisko r≤┐ne komisje, a tak┐e s╣dy; protagonistami byli Robert Gallo i Luc Montagnier. Powodem by│ fakt, i┐ Amerykanie opatentowali wirusa jako materia│ umo┐liwiaj╣cy stosowanie test≤w wykrywaj╣cych infekcjΩ. Nie wdaj╣c siΩ w szczeg≤│y najbardziej istotne by│o to, i┐ 2 marca 1985 roku w USA, a 24 marca 1985r. w Europie, zarejestrowano test umo┐liwiaj╣cy stwierdzenie obecno£ci przeciwcia│ przeciwko omawianemu tu wirusowi. Otrzyma│ on rok p≤ƒniej nazwΩ HIV (human immunodeficiency virus, ludzki wirus nabytego upo£ledzenia odporno£ci), powszechnie do dzisiaj u┐ywan╣. Kiedy w 1986r. w Afryce Zachodniej zesp≤│ francuski wyizolowa│ wirusa o roboczej nazwie LAV-2 (wyizolowany od prostytutek senegalskich), wkr≤tce potem dodano oznaczenia literowe do obu rodzaj≤w wirus≤w w brzmieniu: HIV-1 i HIV-2. Intensywne badania nad preparatami przeciwwirusowymi, prowadzone w wielu firmach na £wiecie od czasu, gdy udowodniono wirusow╣ etiologiΩ AIDS, doprowadzi│y w 1987r. do stwierdzenia, i┐ dzia│anie takie ma azydotymidyna (nazwa handlowa: "Retrovir", "Zidovudine"); lek ten wyprodukowano w laboratoriach ameryka±skich brytyjskiej firmy Wellcome Foundation. Zapocz╣tkowa│o to dalsze prace, trwaj╣ce do dzi£, nad innymi lekami o podobnym efekcie farmakologicznym (patrz dzia│ choroba).
| | | Pierwsze przypadki AIDS zosta│y rozpoznane w roku 1981. Jednak badania archiwalne surowic od mieszka±c≤w Afryki z ko±ca lat 50., 60. i 70., dowodz╣, ┐e zaka┐enia HIV-1 wystΩpowa│y ju┐ w tym pozornie odleg│ym okresie. Retrospektywna analiza historii chor≤b r≤wnie┐ potwierdza, ┐e wirus przenikn╣│ do Europy i do Stan≤w Zjednoczonych w latach 70., a nawet wcze£niej. Znane jest doniesienie o £mierci norweskiego marynarza, kt≤ry zmar│ na chorobΩ podobn╣ do AIDS w ko±cu lat 50. W zachowanej po nim surowicy krwi odkryto anty-HIV. Przyczyny, dla kt≤rych epidemia ujawnia siΩ w postaci licznych przypadk≤w jawnych klinicznie w pocz╣tku lat 80. s╣ z│o┐one. Nale┐y jednak pamiΩtaµ, ┐e od zaka┐enia do rozwoju choroby up│ywa co najmniej kilka lat. Istnieje prawdopodobie±stwo, ┐e HIV-1 lub wirus bardzo do± podobny, przedosta│ siΩ do populacji ludzkiej z populacji ma│p afryka±skich w trudnym do okre£lenia czasie, byµ mo┐e w po│owie naszego stulecia (niekt≤rzy badacze m≤wi╣ o 120 latach a nawet wiekach). Zawleczony do afryka±skich skupisk miejskich w czasie du┐ej migracji ludno£ci w okresie postkolonialnym, rozprzestrzenia│ siΩ nastΩpnie w USA i w Europie, a potem na pozosta│ych kontynentach. Wpierw szerz╣c siΩ drog╣ kontakt≤w seksualnych (du┐e znaczenie mia│o wtargniΩcie wirusa do swoistych spo│ecznie i biologicznie grup homoseksualist≤w), sta│ siΩ tak┐e przyczyn╣ zaka┐e± poprzez przetoczenia krwi i jej pochodnych, i u┐ywania niesterylnego sprzΩtu medycznego, przede wszystkim przez osoby uzale┐nione od preparat≤w stosowanych do┐ylnie. Pochodzenie wirusa HIV-2 nie zosta│o do ko±ca wyja£nione. Nie mo┐na wykluczyµ, ┐e zosta│ wprowadzony do populacji ludzkiej przed HIV-1. Byµ mo┐e t│umaczy│oby to jego zmniejszon╣ wirulencjΩ. Du┐e podobie±stwo do SIV jest tak┐e £ladem wiod╣cym w stronΩ naczelnych. Ryc. Zwi╣zki pokrewie±stwa pomiΩdzy retrowirusami.
Wg. Gallo R. C., w: Human retroviruses and diseases they cause, red. J.P. Alain i wsp., Excerpta Medica, Amsterdam 1988 (Sympozjum Abbott'a, Abbott Diagnostics Educational Services) HTLV = ludzki wirus bia│aczki T;
STLV = ma│pi wirus bia│aczki T;
HIV = ludzki wirus upo£ledzenia odporno£ci;
LAV = wariant HIV-1;
ARV = wariant HIV-1;
SIV = ma│pi wirus upo£ledzenia odporno£ci.
| | | ⌐ 1998 SONAR | |
|
|
