[�. �����������. ������ ������-����. ��� VII. ����� V. ����. 5.]

���������     ��� VII     ����� V     ��������





�в�� �ղ���-���������ί �����ͯ��ֲ� � �в�� ��������, ���������ͪ �������ί ������� � ��ֲ�����-��˯����� ���ײ�ͪ ��������: �֯��� ��ֲ������� ���ײ��� �������� � ����������� ������; ��������� ����ү ²� ��������, ���ֲ�, �����������, ��Ʋ, ���������Ͳ��ܔ ��������, ���������� �����������Ք, ������ ������ ������ �������������, ������ �����² 1601-1609 ��., ��������ͪ ���������� ���ͯ���� � ���������� �������� � ��������, ����� � ����� ������� �� ��̲Ѳ��.



��������� ������� � ���������� ������������ ������� �� ������������ �������� �������� ������ �����. � ��������� ���� �� ������� ������, ���������� �� �� ������ � ����� �� ������, ����� ���� 1617 �., ��������� ��� ��������� ����� ��������� �� �������� �� �� ���������� ������, ������������ �������� ��������, ������� �������� ������������ ����� � ������� ��� �����. ��� ������� �� � ����� �� ��� ������ � ������ ���; �� �� ������� ���, �������� �������� ��, � � ����� ��� ����� ���� � � ������� �������� ������� ���� ���������� � ������ ��� ������������; �� �� ��������, ��������� � ������� �� ������ ������������, ���� �������� �� � �� ���� ����� � ����, ���� ���� ��������� 1).

���� �������� ������� ��� �� ����� �������������, � �� �������� ��������, ���� ����� �������������; ������������ ������ �����, ���� ������� �� ���������� �����������. � ����� �� ������� (�� ���� 1623 �.) ���� � ���������� ������, ��. ���� ����������, ������� ��� �����, � ���� ������ �������� ������� � ���������� �����������, ����� ����������� ������ �������� ��������� ����� ������ ������ ����� �� �������� �������� ����� � ������, ��� ������� �� ���� �� �����, � �� ����� ������� �� ���� � ������ ��뿴����� � ������ ��������� ��� ����� 2). � ��� ������ ������� ������� �� ����� ������� ����� �������: ����� ����� ���������, �� �������� ���������� ��� � ���� ���������� � ��뿴�����, �� ������� ������������ � ������� ��������, � � ����������, ��� �������� ����������� ����������� ������ ��� ��������� ����������. ��� ���� �������, ���������� ������������� �� ������ ����� ��� ��������, �� ���� ������� ��������� ����� 3), ����� ����������� ������� ������� �������� ����������� (���������) � �����������-��뿴���� � ��������� ������ �� ������ ��� �����, �� ����� ����� ��뿴����-������������ � ����� �������� �����. ����� �������� ��� ������ �� ����� ����� ����������� ��� ���������, � �� �� ��� �� ��� ��: ������� ��������� �� �������� � ���� ��� ������ ������������ �� ��� ����� �� ��� ������� ���� � ��������. ̳��� ��������� � ��������, ���� ���������, ���� ����, ����� �������, ����� �����, ������ �� � ������� ������� �����, � �������� ���������� ����� �������� � ������ ����.� ��� � ����� ���, ���� �� ���, �� �� ����� �������� ���� ������������ �������� ������, �� ����� �������� �� �� ���� �� ���� ������ � ��� ������� ������ �� � (� ��������� ����������) � ������ � ����� ����� � ���� 4).

�� � ����������, ������������ ������� � ��������� �������� ������������ �������� ����� �������� �� �����, � ������ ������ ������ ��������� ������ �������� � ������� �� ���� ��� ���������� ����, �� ���� �������� ������ �� ��������� �������� � ���� ��� ������.

������� ����������, ����� ���� �������� ��������. ��� ���� ������ ����������, �� ��������� ��������� ������, ���� ������ ������ � ���������� �� ��������� ���������, � ����� ������ ���������� � ����������� � ����, �� �� ��������. �� ������� ������ �� �������������, �������� ������ ������� �� ��������� ������������ ��, �� � ������� �������, ����� ������������� �� �������� � � ������ ���� � ���������, � ��� � � � ��������� ���������, � � ������� ������ ��������� ���������� � ��������� ������� �������� ��� ������ ������� �� ��������� ������ � �� ������������. � ��������� ��� ���� ��. ����������� �� ������ 1583 �, ������ �� ��������, ��� ���� �������� ��� ����������� ������ �� � ������� ����������� � �� ������� � ������� ������� ��� ���������. ��� ������ ������ �� �����, �� ������� ������������ � ������ ��� ����������� �� ��������... �������� � ���� �� �� ����, �� ��� ������� ��������� ����������� � ������� ������ ����� � ����� ��������� � ������, �� ����� ����������� � ���� � ��������� �������� (���������), ��� ����� �� ������; ��������� ����� ������� (��. ������������ �� �������������), �� �������� ������� ���������� �� �� �����������. ����� ����� ��������, ��� ������� �� �����, � ��� ����� ��� ��� �� ����. � ������ ����, �� ���� ������ (� ����� �� �����) ��� ������ (������������) � �� ������ (����������), ��� �� ���� ������ �� ������������ 5), ����� ����� � �������� ������, ��� ���� � � ����������������� ���������� ��, �� ������ ����� ����� �� ,.�����������,� ���� ���� � ����� ������������. ������ ��, �� � ��������� 1591 �. 6) �������� �� ���� �� �����, � ��� ������� �� �� ��� � ����������, �����������, �� ������ ������ ������ �� �� �������, �� ����, � ���� ������ �� �������� �� ������� ���������� � ���������� ���������. � ���� ������ ������ �� ���, ��� ������ � ������ �� ������� ����, �� ������ ������, � ��� ������� ���������� ������ �� ������� ������� ���. � ��� ��� �������� ���������� ������, � ������� � ����� ����������, ���������� �� ����� �� ������������, �� ����� � �������� ��������� ���������, ��� � �������� ��� ������� ������ ��������� �� �������� � �� �������� ��������. ��� ���� � ������� ����, ��� �� ����� ������������ ����� �� ���� ��������, �� ���� � ����� ��������� � ��� �� ���� �� ������ ��������, ��� ������������ � ��������� � ����� �� ������. ���� �� ������������� �������� �� ���� ������� �������� ������� �� ��������� ��������� � ���������, � ��������, �� �� ������, ��� � ����� �������, �� ���� �� ������ �� ������� ������������, �� ��� ��������, �� ����� ���� ���� � ���, � �������� �� ���������� � ���������� ��������. ������ ��, �� ���������, ��������� ��� ������ ��������� ��������, ������� ������� ���� �������, �� � ���� ������ żywnosczy do czasu słusnego dosięgac miali 7), � � �� ������� �� �������� ���������� � ����� ����������, � ������ �� ��������� ��� � ���� ������, �� �� �� ����� � ���������, �� ����� �������������� �� ��� ��������� � ���������� ��������, � ���� ��������� ������ �������, ������� � �������� �� ��������� � ������, � ����� ��������� ��� ������ ��������� � �������� ��� ���������� ������� ���������� 8). � � ��������� �������� ������ �������� �� ����, ������� ���� � �� �������� � ������� � ���������������� �������� � ���� �������, � ����� ��� ������ ��������� ������ ��� ���������� ������� ���� ���� � �������� ������ 9). ���� ������ ���� �������� ������ �� ������, ���� ��������� �� ������, ��������� ������������ ������� ��������, �� ������� �������� ����� � ���� ���������� � ���� ����������� ���������� � ����������, ��� ��������� ��� �� ����� �����������, � � ������� ������ � �� ���, ���� �� ��� ������� ������ �� ���������� ������� ����-���� 10). ��� � � ���� ������� ��������� ���� �� ����������� �������� ��������� �����, ���� �� �� ������, � ��� ���� � ����� � ��������������� ������ ������ ������� ������� �� ���������� ��������, �������� ��������� �� ���������.

�� ��������� ��������� �������� �������� � ���� ������ ����������� ����� ������ �� ������. ���� ��������, ������ � ��������� ���� �� ������� �� � �� ��� ������: ������ �� ��� ���������� ���������, �������� �� �� ��������� ������ � �� ������ � ��������� ������ ����� � �����������, ����� ����������� ���� ���������� � � ����� �ള������� � ������, � ����������� � ��������� � ���������, � ��������� ��������� � ������. ������� ��� �������� � ���� �������� ��� ����� ����� � ������ ������ XVII ���. �ϳ��� �� ��� ������ (golotowie), ���� ����������, ���� ������, ��������, ��������� ����, �������� ������, �������� � ����� � ��� �� ���� ��� � �� ����� �� ����� �� ������, ���� ���������� ���������� �� ���� 1615 �. 11) ���������� �� ���� ����������� ���, �� ������ ���� ����� ��� �������: �� �� �������� �� ������� ����� ��� �� ����� ���� 12), ������� ��� ���� ������� ���������. �������� �������� ������ ���� ��� �� �������� �� �����������, �� �� �������� ������ �������� � ����� ������� �� ��������: ����� �� �������� ���������, �� ����� ��������� �������� �������, ����� ��� �� ��������, � ���� ����-����� ������� �� � ������, ����� �� � ����������� ��� ��������, �� ��������� � ������ ����� 13). � ����� � ���� ��������� ���� �������� �������� � ��������� ����������� �� ������ ��������. ��������� ��������� 1616 �. ����� ���������� ��������� ������ ���������� ����� �������, �� ���������� �� � ����� XVI �. ��� ���� ��� ���.

��� �������� ������������� ������: ��� ���糿 ��������� �������� ��. ��. ����������� ������, �� ���������� ��, �� � ����� �� ��������� ��������� ���������, ���������� ������ �������� �����������, ���������� ������-��������, �� ������� ���������� � �������� ��� ������ �������������� �������, � ����� � ��������� ���������� � ���������� ���� � �������, � ��� �� �������� �� ��� ����� �������� ������� ������ (������� ������ ���� � ���� �������). � ��� ���� ����� ���������� ���� ��������� 300�, �� �� ����� ������ �������, ����� ��������� �������� ������, � ���������� ����, �� �� ������ ���� �� �������� 14), � ����� �� 300� 15). ��� �� �� �� ������. � ������� ������������ �������� ���� � ��� ���� ��������� 200, ����������� 400 16). � ����� ���� ��������� ��������� 160, ���� ��������� ����������� 1346. �ѿ� ������ �� ���� ��������� ����, ����� ������, ������ �������� ������� ������ 17), �� �� ����� ��� ��������� �������, ��� ����� � ��� ����� ��� ������ � �����, ����� ������ �������� ��� ����� ������ � ��� �� ������� 18). � �������� ���������� ������: � ������� ��������� ���� 200, ��������� 1300; � �. ������� ��������� ���� 100, ��������� 400 19). � �������� ������������� � � ��������� ���� ��������� 300, ��������� 700 20); � �. ������� ��������� 50, ����� ��������� �� �� ������ ���� �� �������� � 50�; � ��������: � �. �������� ����� ��������� ��������� 40, ������ ����������� ���� 100�, � ����� (������� �����) ����� ��������� ��������� 30, ��������� 25�, � �������� (��� ���� ���������) ��������� ��������� ���� 50, ��������� ���� 30� 21). � �������� ���� ��������� 150, ���������� ����������� 100�; � ��������, �� ���� ������ �� ������, ����� ��������� 50 22), ��������� 100�, � ����� � ����� ������ � ����� ��������� ��������� 20, ��������� ���� ����� �� 300�; � �. �����, �� �������� ������ �� �� ����� � ���������� ���� 30, ��������� ���� 700�; �. ��������, �������� ����, �� ���� ��������� ��������� 30, ���� ��������� 60 23); � ������� ���� ��������� 50, ��������� 500; � ������� ��������� 20, ��������� 280 24).

���� � ����� ���������� ���������� ����� � ��������, ���� ��, � ���� ����� ������� ��������� ������� �� ��������� ���� �� � ��������� ����� ����������� ��������� ����, ���� ��� ����� ��� ���������... �� ��� �� ���� ���������� ��������� ��������� ��������� ��� ���� ������ ������������� ����� �������� ����� ������� 25).

��� �� ������������� ������ �� ��������� � ����� �����, �� �������� �� ����� ������ �������� ��� ����� ������ � ����� �� ���� ������ � ����� ��� �������, � �� �� �������� ���������� �������. ��������� �� � ������������� ��������, ������ �������� �� ����� �������� ������ ��������. ���� ��� ��� �� ������� ����� ����������, � ������������ ������ ��������� �����. ���� �������� ���� �������� � �� ����� ����� ��� ����� ����, ������ �� ������, ��� �� ���� ������ � �������� ���������� � ��� � ���� �� ����, ����� �� �����, ���� ����� � �� ����� ���� ����������. � �� ������ ����������� �������� �������� � ����������� � ���������� ���������, ��������� �� ����, ��������� �� ����, �� ���� � ���� � ������ � ����� ������. ����� � �� ������������ ������, homme sans foi et loi � ��������� ���������� ��� ���������.

�� ����쳺�� ������� ���� ������� � ���� ��������� ��� �. ��������� (� ������� �������): �� �� ��� ���� ����� ���� ����� ��� 300 � ������ �����, ��� ������� �� �� �������, � �� ���� ���������� � ���� � ���� �� � ����, ��� ��������� �� �� ����, ��� �� ������������ ���� ������ �� ��������� 26). � ��������� ��������� ����� ����� ���� ������� ��������� � ���������� �������, ��� �� ���������� ��. ��� �� �� ���� �� ���� �������� ����� � �������� ���� �� ������ � �������� �� � �������� ��� ���� �� ��������. � ����������� ��������� ����� � ������� ��, �������������� ����� �� ������� ��, �� �� ������ ���, ����� �� ����� �����, � ����������� ������ ������� ��� � ��� ���� ��������.

³����� ����� ������� � ���� ������� ��������� 1622 �. � ����� ������ �������� ��� ���� ������� � ��� � � ��, ��������� ��� ���� �� �� ������ �� ����� � ���, ��� � �� �����, � � ���� ���� ������ ������, �� ������ � ��� ������ ������ �����������, ��� ������� 27). � ������������� �� ����� � �������, �� �������� �� ���������� (������ 25) ������� ��������� 280, � �� ���� ������ ������ � ��������� ������ � ������ ��������, � � ��� ���� ������� ������� ��� ������� � �� ����� ��� �������. � �������� ������������ �� ��� ����� � ������� ����� ������� ��������� � ���� �����, � ��� ������ 28).

������� ����� ������� ��� ������� �������� �������������.

���������� �������� �� �������� ������� � 1601 �., ����, �� �� ������, �������� ������� ��������� ��������. ������� ������ �����������, �� �������� ���������� �������� �� �������� ����������� ��������� �������, ��� �� ������ ��������� ����������� �������, ��������� � ������ ��� ��������, ������� � �� ���������, �� ���������� �������� 29). ��� �� ������ ������ �� �����������, ������ �� �� �����������, � ����������� 1609 �. ����. �������� �������, �� ������ ���� ��� �� ��������� ������ ����� � �������, ����� ��� ��� � ������ �� ���� ���������� ��� ���� 30). ���� �ള������ �� �����, ��� �������, ��� ��������� �� ��������, ��� ��� ����� ����������, �������� � ����� ������������� � � ������ ������ ���� ����� �������, ��� �� ����� �� ������: ������� ����� ����� � �������, ��� �� ������� � �� ���� ������, ���� ������� �� �� ��������, ������� ��������� ��� ������ � 1616 �. 31). � ������ �� ������� ������ � ���������� �� ������� ����� ��� ����� ����� �� � ���������� ������: �������� ������� (��������) ��� ������� ��, �� ��� ������, ������� ������� � ���������, �������� ��� ���� ������ �������. �� ��� � �������� �������� ����� ����������. ��� ������ �� ��������. ������� � ��� ���� �� ������. �� ����� � �������� ����������� ��� ������, ��� ������ � ����� ������. ���������� ����������, ������ �������� 32).

���� �������� ���������� ��������� �������� �� ����������, ������������ ����� ��������� �� ��, ��� �������� �������� ������ ������ ��������� ���������, ����� �������� ������� �����, � ��� �� ���������, ��� ����� ��� ����� ����������� � ���: �� �� �������� � ����� ������ ��� ���� ���������� ������� ����. � ������� ���� ��������� �� ����, ��� �� �����뺴������ �������� ��������� ����� � �����������, � �� � ��������� ���������: ���� ���� � ��������� ����� ������ ������ ������ �� ������� � ����������� ���� ����� ��������������� ��������, �� �� ������� ������� ���� �������� ������ ������� �, �� ���������, ����� ���������, � �� ������ ��������� ���� � ������. (���� ����� �������� ������ � ����������, �� �������� �� ��� � ��������� �����).

������ ����� 1619 �. ������� �������� ��� �������. �� ���� �� ��������� ���������� ������ ����������� �� ����� ������� � ����� ������ ���� � �����������; ��� � ������������� ������� � ������ ����� ������� ���������� ������������ wszlaką uczciwość �� � ������� ������ ������ �� ����� � ������� ���������, � ����� �� ��� �� ������� ��� (� � ���� ������ �� ������ ������ � ��������). ��� ������� ������, ���� � ��������� ���������, ��� ������ ����� ����� �� ����������, ��� ����� �� �������� ����������.

��� ���������� ������. ��� � ��������� ������ �� ��������� ����������, ��� ����� ��� �������� ������ �������, � �� ����� ������ ������ ����������; ���� � ����� ��� � ���� � ���������� �������� � ��������� ��������� �� ����� ���� ��������, ������� ����� ������� ��������� ��� ������ ������� �� ������� ���������� 33). ��� ��� �� ������ ���� ��������� ���������� ��������� ������ ����� ������������ ������� �� ������� ���� ����������, ������� ���������� ������� ������. �� ������, �� �� ��������� ��������� ���� ��� ���� �� � �� ����������� ���� ��� ��� �� ����� ���������� ������ ������ (��� �� ������� ������� � ������� ���� �����������), � ����� �� ������ ������� ������, �� ���� � ���������, �� ������ �� ����� ����������� � ������. ������� ������ �������, �� ��� ������� � ��� ���� ����� ��������� ������. ��� ���� ������ ������� � ���� ������ ����� ���������, �������� ������� � ����������� �� ����� � �� ���� ��� ������ ������� 34), ����� ��. ��� ������ �� ����� ��������� �� ������ ������������ �����, � ��� �������, � �� ������ ��������� �� � �������� �� ����� ������ �� �� ����.

³� ������� ��������� XVII �. ������ �������� ���������� �� ��������� ��������� ��� �� ���� ��� ��������� �����: ���� ������, ���� ��������� �� ������, �� ������ �� ������ �� � ��� ��������� � �������� �� �������� �� ������� ������ � ���������� �� �� �����������, ��� � �� ��������� ���������. ��� ��� ��������, ��������� �� ����������� ��������, � ��������� �� ���� �������� ������� ����� ���� ���� ���� �������� ����� � ���� ��������� �����.








�������


1) Gdyż to chłopstwo, ktore z przyrodzenia narodowi szlacheckiemu nie jest przyiazno, może się y czego inszego gorszego, będzie, li zanedbane, poważic. �������� �� ����. ������������ � ���. �������. XV c. 147.

2) Ale i względem naszego własnego domowego strachu i niewoli, którą od swoich ze wlasnych chłopów cierpimy, gdyż prędko na nas ta tempestas eruptura est rozney religiey y wzdęcia tych ludzi � Listy ks. Zbaraskiego 77.

3) Imminet beli servilis periculum.

4) ������ VIII �. 179 (������ � ����� �������� �. 102, � ������ �����).

5) Sprawy wojenne �. 155.

6) ������ �. �. �. III. � �. 11.

7) Listy �. 41.

8) ������ III. � �. 22 (Listy c. 39).

9) ���� ������ � 1596 �. (Listy �. 42), ���� ������ � 1595 ib. �. 40.

10) A chleba soli w tym kraju zabraniacz ne racz, gdyżechmy nie iest przeciwni zwierzchnosci iego krol. mci naszego msciwego pana, tudziesz y roskazaniu wmci i wiemy iako mamy poważac msciwą laskę wmci naszego msciwego pana � l. c.

11) ������ VIII �. 165.

12) Pisma żółkiewskiego c. 285.

13) ������ VIII �. 176-7

14) Kozackich domów ktorzy niechcą być pod posłuszenstwem.

15) ������ �. � �. VII I �. 290.

16) Zródła dz. XX �. 54.

17) � �����: ktorych wiecey 7 osiedli kozacy, �� 7 ������ ������ ����� ������������, � Źródła dz. V �. 104 ���� ����, � ���. ����� �. 106.

18) ������ VII �. 308.

19) Źródła dz. XX �. 54.

20) Ibid.

21) ������ �. �. �. VII. � �. 312-3.

22) � �������, ����� 500, ��� �������� �������, ���. ����� 1622 �. (70 ��������� � 120 �����������).

23) ������ �. �. �. VII � �. 313-4.

24) Źródła XX �. 54.

25) ����������� ����� 1617 �., �� �����.

26) ������ �. �. �. VII. � c. 316.

27) Źródła V �. 131 (����� ��������� ���� 150 ���, ��������, �����, ����� �� �� ����� ���� �������� 300 ���� ������ (140 ���������).

28) Źródła dz. V �. 132 �. 136.

29) Vol. legum II c. 401.

30) ��������� 1607 �.: ustawujemy, aby ludzi swowolni, kozacy zaporozcy w dobrach naszych mieszkający iurysdycyey starostow naszych y podstaroscich ich, a którzy w dobrach panow tak duchownych iako y swieckich, tedy iurysdycyey panow dobr onych podlegali (Volum. legum II c. 447). ��������� 1609 �., � �������� �� ��������� 1607 �.: iednak mimo tę konstytucyą y dawne zwyczaie wielkie bezprawie y swywolą ci kozacy czynią, (nie) tylko to zwierzchności starostow naszych � ��n�w swych nie przyznawaia, ale hetmany swe y inszą formę sprawiedliwości swey maią i �����: Miasta też nasze y mieszczanie chcemy aby się pod ich jurysdykcye nie podawali y synom swoim tego czynić nie pozwolali (c. 465). ���. �����. O swywoli ukrainnej 1607 �. (�. 443, ���. �� �����).

31) ������ VIII �. 174.

32) Prawie zapomniawszy wiary y poddanstwa udzielną sobie rzeczpospolitą stanowią. Ukraina wszystka iest od nich scholdowana. W miastach y w miasteczkach i. kr. mosci wszystek rząd, wszystka władza przy kozakach � ������ VIII �. 178.

33) ���������� 1619 �. Pisma żólkiewskiego �. 330 � ���, ��� � ��������� �����.

34) ������ VIII �. 153 (1622).











���������     ��� VII     ����� V     ��������

[�. �����������. ������ ������-����. ��� VII. ����� V. ����. 5.]


����������� ������� � c������ ua_kobzar:

�. �����-�����������, 1840 �.:   ����, � �����, �� � ����� �������� � �� � ���� ������� �� ���� ����, �� ���� ���� � ����, �� ������� ����, ����� �����������. ���� ���� �� ������ �������� � �� ���� �� ���� �������� � ��������. � �������� �� ������, �� ��� � ����� ������, ��������� ���� ���������� ��������� � ���� �����, ��� ��������. . . . )



���� ������� ������� ������ �� �i� ����i��i, ���i�i�� �� ������ �� ��������� Ctrl+Enter.