[�. �����������. ������ ������-����. ��� IV. ����� V. ����. 6.]

���������     ��� IV     ����� V     ��������





����������� ���� 1569 �.: ������������� �������� ������ � ������, ������������ � ������ ������������ ������ � ϳ�����, ������ ������, �������������� �������, ��������� �����������, ��������� ���������� � ���������� ����� � ����� �� ����, ��������� �� �����������. ������ ��� �����, ���� � �����, ��������� ���������. ��������� �� ϳ������, ������� ϳ������ � �������, ����� ���������� �������, ������ ��� ���, ����� ���������� �����������, �� ����������, ���������� ������ � �������� � ����� �������, ������ ��� ���������� �������, �������� ��������������� �������. ������ ��� ����, ��� ����, ������ ������ �����, ��������� ������. ������� �������� ��������� ���������� �����������, �� �������.



� ������� ��� �� ���, �� � ���� ���� �� ������ �� ��������� � ����������� � ��� ��������� ����, �������� ������� ��� ������ �� � �����������: �������� ������������ ��� ������ �. ��. �����������, � �� ��, ����, �� ������ ��, � �� ������� � ����, �� �� ������ ���� ��� ������ ������� � ������, ������ ���� � �. �. ������� ����� �������� ���������� ����������� �� ������� ��������� ������� ������ ������������ �� ����� ������������ �. ��. �����������, � �� ��� �������� ����� 1560-� ��. �������� ��������� ������ �� ����� ������ �� ����� �� �������� ���� � �. ��. ����������, � ���������� ������ ������� ����������� ����, � ��� ������ ���������� ����� � �. �., � ������ ����� ������������. � �� ���� ������ � ���������� �������� ������ �� ������ ���� �. ��. �����������. �� ������ ���, �� � �� �� ���������� ���� ���� � ��������� ���������� ������ ����� ���������� �������, �� ���� ������� ����� ������糿 ������ �� ������, ϳ����� � ������ ������ ������, � �� �������� �� �� � ���� ����� ���� ����� ����������� ������� 1). � ���� ���� ���� ��������� ������������ ������ �. ���������, �������� ������� �� �������� ������ ������ ������. ҳ���� �� �������� � ����������� c������ ���������� �� � ���� �� ������, ������ ����� ������� � ���������� �� � ����, ��������� �� ������. ���� ���� �������� ����� �������� ���������� � ������� ����� �������� �� �� ������������� ������, �������� ������� � �� ��������� ��� ������? ������ ��������� Ѻ���������, ������ �� �������� �� ����� � �����, ������ �������� ���������� ������ ������������, ��� �����, ������������ ����������, �������� ���������� ��� ������, ������� �� �� ������ ��� ������. � ���������� ����� ������ � ���� ������ ������. ���� ������, ��� ������ �� ���������, � ������ ������ ����, ��� ����� �� ��������, �� ������� �� �������� �� �����, � ����� ����� ������. ����� ��������: ������ ��� �������� � ��� ����, � �� ������ ���� �� ��� ������, ��� �� ���� � ������� �� ����, � �� ���� (�������� ����) ������ ��� ���� ��� ����� (� �� ���, ������, �� ��������� ������). ����� �������� ������� ��� ������, ��� �������� ���������� �� ����, � ������ ��� ��� ���� �� ������� 2).

����� ��� ����������, �� ������, �� ������ ������������ �� ������ �������. ҳ���� ���� �� ������������ ����, �� ������� � ������������ ������ �. ��. �����������, ���������� �� �� ��������� ����������� � ���������� �� ������. � �� ���� ����� ���������� ����� � ����� ������� ���� �� ����������� ���� ���� �� ��������� ������, ������� �����, ��������� �� ������ ���� ����������� ����, ����� �� ����� �� ���������� ������ � ϳ����� 3).

������ ������ �� ������������ ����� ������ �� ������, ��, �� ���������� ����, �������� ��������� ������ �������� ������, �� ���������� �� ����������� � ������� 1 �����, ���� ������������ �� �������. �� �� �������� ������ ���� ������ � ����� ���������, �������� ���������, ������������ � ��� ����� ��� ������� �������, � ���������� ��������� � ����������� ������� � ���� ����������, �������, ��� �������� ������������ ����� ���������� ������ ϳ����� � ������. ��� � ��� ������ �������� ����� �������, ��-� ������� ����� �� �������� ����, � �� �������� � 䳴����� ��� ������� ������� ������ � ������. ������ �����, ����쳺�� ��, ����� �� ������ ��. �������, � ������ ������ �������� �� ������� ���������, �� � ��� ���� � ������ �������� �� ������ ���� ����� ����������� ��� ������: ��������, �� ������� ����� ��������� ��, ��� � ������ ��� ������ �������, �� �� ��� ������� �� ���� �������� ����� � �. �.

������ ������� ������ �������� ��� ϳ����� � ������ ������ �� �� �����������, �� ����� ����������� � ������ ������ ������ �� � ���� � ������, �� �� ����� ����� ���� ��������� 4).

ʳ���� ���� �������� ������� � ������� ��� ������������� ��� ������ ������ � ϳ�����. �������� ����� � ��� ��������� � ������� ������� � ��� ��������� ������� �� ������. ��� ��� �� �������� ������ ����� �� ���� ����, �� ����������� ���������� ������ ����� �� �������� ��. �������� ������� �� ���� ������ ��� �� ������, � �� ����������� �� �������� �����: ���� ����� �������� �� ������������������ �������� � ���������  5).

5 ����� ������� �������� � ���������� ������� ��� ���������� ϳ�����; � ��� ����� ���� ���� � ������, ��� �������� ��������� �� �� ����� ����. �������� �������� ������ ������ � ����� 26 ���, ��� ���������� ������ ���� �������� �� � ���� 6). ������ � ������� � ��������� ������� ������, �� �� ������������, ��� �� � ����� �������� �� ���. � �������� �������� ������ ���������, �� �� ���������� ����, �������� ��� ����������� ���� � �������� � ����� �������� � ���������� 7), ������� ����� z wielką pilnosciąa ������� ������, ��� �� ������ ������ ϳ������� �����. ������, ��������� ���� ������� � ������� ������ �� ������� �� �� ����, ������� ϳ����� �� ������ �� ����� ���, �� ϳ������� ����� �������� �� ������ wiecznie, prawem doskonałym ��� ����� ������� � �� �� ���� ����, � ����� � �� ����������� ����������, � ����� �������, �������� �� �� �������, �������� �� �����, �� �������� �� �������� �������� ������, �� � ���� �� ����������� ���������� ��, ��� ϳ������� ����� ������� ������. ϳ������� ����� �������� �� � ��� ������ � ��������� ������� � ��������� �� �� ��� ����������� ������. ��������� �� ������ �� �� ��������, � �� ������� ������� ������� �� � ���, � ��� � �� �� �� �������� ����������� ���� ����, ������ �� ��� ���� ��� ���� ��������. ����� ����� ��������� �� ���� ������������ �������� ����������.

������ ������ ������� ���������� �� � ���������� ������, �� ����� ���� ������ �� �����������: ����� ��������� � ����� �������� ����������� � �������������. ������ ���� �������, ��� � ����� ������ ������ ������ � �����, ��� � � �������� ����� ����� �������� �������, �. ��. ����������� (�������� ������������), �� ����� ��������� � ���� �� ��������������� �������� �� ������ całym a zupełnym y niewątpliwym prawem. ���� �������� �� �� ����� ������� � �� �� ���� ������ �� ����������� ����������, � ����� �������, �������� ��� ����� ��������, ������ �� �� ������, ���������� �� �������� �������� ������. ���� ������, ��������� ���� �������, za pokazaniem dostatecznych przywilejów i tak jasnej sprawiedliwości, ������� ������ �� ������, �� ������������ �������� ������, � ����� � ������� � �����, �����, ������ � ������ ��������� ������� ���� ���� �. ��. �����������. ����� �������� �������� �� � ��� � ���������, ������� �� ��� ��� ���� ���������, ��� ���������, � ����� �� ��� ������ �� ���� ��� ���� ����� ��������� ��� ��������� (�������� �� ��������� �������). ��������� �� �� ��� ����� ����������� �������, ����� ��������� ���� ��� �������� ������, ��� �������� ��������� ��������, ����������� �� � ����� �������� �� ����� ����� � ��������� ������. �� ��������� ���������� ������ (���� �� ������� ��������) � ��� ���������� ������ � ����� ��������� �� ������ ����, � � �� ��� ������ �������� �� ��������� ������� ���� ���� � ���������� �������� � ������ �������� �����; ����� �� ��� ����� ������ ������ �� �� �������. ������ ���������� ������ � ��� ���� ���� ���� ����� � ����������: ����������� ������ �������� ���� �����, �� �� ������������. ��������-� ����� ����, ������� � �������, ������ ��������� �� ����� ����� ����������-��������� ��������� ���� 8).

�� ������, ������� ����� �� ������ �� ��������� ������������ ����������: ��������� ����������� ���� � ��� ϳ����� � ��� ������ ���� ������ �������, � ������ ����������� ���������� �����. ���-� ����� �� ������ ���������, ���� ���� �� ���� � ������糿 �����������! � �������� ϳ����� � ����� ����� �������������, �� �� ��� �����, ����� ������ ������ ����� ���������, �� ������ ����, � �� ��������� �� ����, �������� � ���� ������ � ����������� ��������-������� ����� 9). ��� ���� ����� ���������� �������� ���� ����������� ������ �� ������: ���� ��� ����� ��, �� ���������� ���, ����� ������������, ��� ����� ������ �� ������. ���� ������, �� ������ �������� ������������, ����� ���� ���� �� ������� ���� �� ������� �������� ������������ ���� �������� ������� (1440-1443) 10). ��� ������ �������� ������ �� �� ϳ����� �� �� ���� �����, ����� �� �� ���� ��� � XV �. ������ ��������� ��, �������� �������� ���� ����� �������� ������ � ���������� ���� � ���� ��� ��� � XV �. ������� �� �������� �����, � ������� ������ ������� �� ������ 11). ���������� �� ����, �� ������, �� ���� � ������ �� ϳ����� ������.

� ������� ���� ����� ������, �� ������� �� ���� �������� XIV �. �� ������ � ������ ���� (�����������), �� ���� ��������-��������� �������, ������ ����������� ��� ������� �� ������ �� ����������� � ��������� �� �� �� ����� � �������� XV �. 12). ������ �� ����������� ����� ���� � ���������� �����  13), � ������糿 ���� ������� ��������� ���������� �� ���� ����������, �� �� ��������� ��� ���� ������� ����� �� ������; ��� ��������� ������ ������� � ���� �������� �� ������ ������, �� ����� ������ �� ������. ���, � ����, ������, �������� �� ���� ���������� ϳ����� � ������, ������ ������ ������ �� ����������� �������� ���� ���� �� ���: ��������� �����������, ������ � ������� �� ������ ����, ��� � ������ �� ��� ������ �������� ��� ��� �������, ������ ����� � ������� ����������� ����� ���� ��������������� ��������. ����� �� ���� ������� � ������ � ������� �� ��������� �� ��������� ������� �������, ��� ����� ����� ������ �� ����� �� ��������� ������ ��� �������. �� ��, �� ������, �������� ���� ��� ��������� ������� ���������� �� �������� ������ ������� ��������� ��� ��������� � �������� ������: �������� � �� ������ ���������, ����������� �� ��������, ��������� ����� �� �� ����� ����� � �. �.

��� ����� ������� ����� ������� ��, �� � ������� ����������� �� ������ � ��������� �����. ���� �������� �� �� ������ � ���������, ��� ����� �� ������ � ��������� ������� �� ����, � ������ ��� ��������� �� ������ ���������� � ��������� ������� � ���� ������� ����. ������ ������, �� �� ��� ����� ��� ��, ��� ���� ����� �� ������ �� ����� � na zdrowie jako � n� maiętność, ���� ����� ������� �������� ��� ������� �� �� �������� ���������� ������. ����� �������� �������� ϳ������ � ���� �������, � ���� ���� ����� ��������� ����� ������� �� ����. �������� ��������� ������, ��� ������� ������� ������. ����������� ϳ������� ������� �� ��� ������� ����������; ���� ������� �����, ��� ������� �������� ���� ������ ��� ������� ϳ����� � ������ ��������� �������� � �� ���� ����� �� ���������� �����. ������ ������ �� ����� ���������� ������� ��������, �� ������ � ������ ���������� ���������, ����� �� ������� ����� ��� ����� �� ������� �. ��������� �� ������ ���� ���������. ³� ���������� �� �� ��, �� ��� ���� �������� ��������-������ �� �. ����� �����������, � ������ ������ �� ��������� ���� �� ������ ���������� ���� ������. ��� ������� ����� �������� �� ������, ��� ������ ��������� �� �������, � ������ ������ �� ����� ���������. ������ ����� �������� ���������, � ��� ���������. �� ����� ������� �� ������� ����� �� ��������� ����������� ��������, �� ��� ������� �� ϳ�����. ����� �� ������� �� ����� ���� ����� �����. ��������, ��� ������� ������ � ��� ������ ������� ������. �� ���� ����������� �������, �� ������� �� ��� ������� ���������� �����, ��� ������� ��������� (��� ��������� �� ������, ������ ��������� ����������). ��� ����� ������� ��, ���� �� �� ������ �� ����� � ������������� ���������� ����. ������ �������� ���� �� �������. ������� �� ������ �� ����������, � ������� ����� ��������� ������, ������ ������ �� ������ �� ����� ���� ��������� ������. ��� ������ �������, �� ������� ������ ������� ��������, � ����� ������ ���� � ������� ������� 14). ������ ������ �������� ���������� �� �������� � ������ ϳ����� � ������. ����������� ��� ���������� ��� ������ �� ������ ������ ���������, ��� �������� � ����� ��� ������ ������� �� ����: ϳ������� ��������� �� ���� ���� �����, �������� �� �����, � �������� �� ����� ���� ���� ����� �� � ������� ������� ������ 15).

�������� �� �� ��� � ϳ������ � �������, ����� �� �������� �� ������ ���� 16). �� ������� ��� �������� �����, �� ������, ������ ����� ������: ��������� ���������, ��������� �������� ����� (������) � ������ ��������� �� �������� �������. ��� ����� ��������, �� �������� ������ ������ ������ ���� �������� ������ �� �����, ��� �� ������ ������. ���� �������� ���� �� ���, ��� ���� ����� ������ ��������, � ������� �� ������� ������� ����. �� ������ ������������ ���������� �������� ������� �����, �� ������, ����������� ��� ���������� ������ � ϳ�����, ������� �� ������� � ��������� ����� �� ���� ��� ������� ����� ��� ���� 17). �������� ������� ����� ������������ ������ � ����� ���� (litterae significatoriales): ��� �� ����� ������ ������ � ������ �������� �������� �� ������ ���������� ��� ���� �� ���������� ����, � �� �� ������ ����������� ��� ������ � ����� ����. ��������� � ����� �������� ��������� �� ����������� � ���������� �������� ��. �� �������� �� ������� ����������� � ������ �� ������ ���������, ��� ����������� ���� ������ �� ����� ������� � ��� ������ � ��� �����, �� �������� ���� ������. ������ ����� �������� �� � ������� ���������� �������, ������ �������, � ��� ��������� ������� �� �� ����, �� ���� � � ������ � ����, ��� �� ��� �� � ������ � ���� ��������� �� ����� zjazdy ��� ���� � ������� �������� �����. ����� �. ��. ����������� ���������� ��, � �� ����� �� ������ okrom obywatelów tam zrodzonych. ������ �� ���� ��������, ��� ��� �� �� ��������� ������� ���� ������ 18).

�� ������, ������ � ��������, �������� ������ � ϳ����� �� �����, ����� ���� �� ������� ��������� ������쳿. ��� ���������� ������ �������� ������ ������������. ���� ����� ��������� ������ ������������� ������, ���������, �� ��� ����� ������ ������ �� ���������� �����, ��� ������ �� ��� �������� ����� �� ���쳔, � �������� ������� �� ��� ������� ������: ������� ����� � �������� � �����, � � ��� ��������� �� ����� ������� � � ����� ���� ��������� ��� ������ �� ����, � ����� � ��������� ��� ���� ����. ������ ����� �������� �� ��� �������, � � �������� ���������� ��������� ���� �������, ����� ����� ����� ������. ������ � � ������ �������� �������� ����������� ����� 1564 �. 19). ������ ��� ���� �������� ������� ��� ����� �������� ����� 20).

��� ����� � ����� ��������� ����, �� ��� ������ ������� ������. ������ ���� ����� �� ����� �������� � �������: ������� ����� �� ���� ��������, �� ������������ �� ��� ���������� �� �����, ��� ��������� �� �� ������, ��� ������� ������� ��� ������ ����� �� ��� ������� ������ � ��������� �� �� ����, ��� ����� �������� ���������� � ������ 21). ������ ������ � ��� ���������� ��� �����, ������ �������; ������������������, �� ��� �������� �� ����� ��� ������ 뺴������� ��������� ���� ���� � XV �. � ������ �� ���������������, �� ��� �����, �� � ��������� ������ ��������� �� ����� ����� � ��������, �� ���� ������ ������� �����, �� �� ������ ����� ����� � �� ��������� �����, ����� � �������� ����� ���� �� �������� ������ �� ������������� ������, � �� �� ���� ����� ������ �����  22). ��� � ��� ����������, �� ��������� ������� ������� ��� �� ��������� ���������� ����� �� �������� � �������, ������, �� ����� ����������, ������ ������: �������� ���� �� �������� �� ������� � ������� � ������� ������� ������������� ������� ������, �� �������, �� ��� �����, ����� �� ����. ���� ���������, �� ����� � ��� ����� ���� �� �� ������ ���� � �������, �� ��������� ����, �� � ����� ���������� ���������� ����� �� ����� ���� � ������ ������ ������ ������� ��� ������ �������� � ������� �� ������ � ϳ�����, �� �������� ���������. � ������, �� ��� ��� ���������� ��� ����� ������������ 5 ������ ������� �� ���� ��������� ���������, � ��������� ��������� ���������� �� ��� � �������� �� ���� �������� ���������� 23).

��� ���� ��������� ������ �� �� ��������� ����� ���� ���������� ����� ������. ������� ������� ��������� �������� �� ����������, �� ������� ����� ������������� ������ � ������ �������� ����-���������� �������� ����� �� ������. �������� ���� �� � ��� ����� ��� ���������� � ������, �� �� �������� ��������� ��� ����, ����쳺�� ��, �� ������ ������� �������. ����������� ���� ���������� ������ � �� �� ����� �� ����� ������������. �������� �� ���������� ������ � ϳ�����, �������, �� ���� �������� ��� ���� �����, � �� � ϳ������ ������� � ������� �������������� ���������! ������ ��������, �� �������� ����� ����� �������� ����, ������� ����� ������ ��� ������� �����.

������� ����, �� � ����� ���� �������� ��, �� ������� �� ������� ����� ������� �������. �������� ����� �������� �� �� ����� � ���������� � �� ����� ���� ��������� �� ����� � �� ����������� ϳ����� � ������ �� ���������, �� ����� �������� ���� � �������� ������� �� ��? � ���������� �� ���� ������� �������� ���� ������� �� �� �����. ����� ������ ��������� ������� ����� �� �������� �����, ��� � �������� �������� ��, ��� �� ��������� �� ��� ��������. ��� ���� ����� ��������� � ������ ����������. ���������� ϳ����� � ������ �������� ������� ������� ���������. ��������� ��������� ���������� �������� ������� ���������� � ����� ����. �� ������� ���, ��� ����� ���������� �� ����� ������������ ���� 1501 �., ��� ������ �� �� �� ������� ��. �������� ���� � ����� ���� ������� ������ �� ��� �� ����, �� ������ ������; ����� ��� � � ������ �������� ��� ���� ������ �� �������, � � ��� ����� � ����������� � ����� ���� ���� ������� �� �� �������. ��� ���� ������. ��������� ��������� ����� ��������� ������ �� ����� ����, ��� ������� ����� �� ����� �������� ����� �� ��� �������, � ������ ����� ������ �� ��������. � ������ ��������� �� ������� ������ �������� ������� ��� ��������� ������ ��� ����� (���������� ���������� ��������� ������� 1562 �.); ����� ������� ��� ����������� ���� � ���������� ��������� � ����� ��������� ���� ���� �� ������� �������� ������������ ��������� ��������� ������, ������� ����������, �� ���� �� ���� ��������� �������� ��� ��������� ���� ����� ��� �������� ������; ������ ����������� ����������, � ��� �������� ϳ����� � ������ ���� ������ ��������� 24), ����� �� �������, ��� � ������� ������ �������, ��� ������ � ���� ������ � ����������� � ���������-�������� �����. ����� � ��� �������� � ������ ��������� ����� (pospolite ruszenie): �� ����� ���� ������� ���� ���������  25).

����� ���������� ������ �������, ��������� ��������� � ���������� ��������� �� ������ ��� ������ �� ����. � ϳ������ ������� ��� � ���� ����� ���������-�����; �� ����� ������������ ���������� �� ������, ����� ��, �����: ������� ���� ����������� �����, �� ������������ �� ��������� �������, ����� ��������� ��, �� ��������� �� na starse ��n� � urzedniki litewskie. � ������ �� ������ ����� ����� � ������������ �� ������� � ���, �� ��������� �������� �� � ����������� ������� (����� �������� ������ ���������). ̳� ��������� ������� ������ ���������, �� � �������� �. ��. ����������� ��������� �� �� ������ ����� � �������, ��� �� ����� �� ����. ���� ������� ������, ����� ����� �������� �� �� ������ �� �����������: ��� � ��� ����������� ������� ����� � �������. �������� ������� �� �� ������ �������� �����������, ���� �� ��� ����, �� ����������� ��� �������, ������� �� �� ������ 26). ��� �������� �� ��������� � ��������� ��� ������� ������ � �� ���. ���� � ��� �� �������, ������, �� ������� �����, ����� �������� ����� �� ϳ������ � �������� ����� ������ � ��������� ���������� 27). ������ ϳ������ ������ �� ����� �� ��� � ������������ �� ������� ����� ��������. � �� ������� ��, �� ����� ������ ���� � �������, �� �� ����� ���� ϳ������� � �������� ��������� �� ����. ���� �� ��������� �������� ������ ��� ���������� ����� ���� �������, �������� � �� ������� �� ����� �� �� ��������� �� ������: 23 ��� ����� ������� �� �� ���� ���� �������� � ������� 28).

�� ��� ������ ���������, �� ���� ��������� ������ ���� �� ���. ������������ �� ����� ��������, ���� �� ������� ������, � ��������� �������� �� �� ������� ������, � ���� ������, ����� ���������. ���������� ������, �� ���� �������, �� ���������� ������ �. �����, ���� �� �� ������; ������� �� ��������, ���� �������� ������ ������ �����; ������, ��� ������� ���� � ����� ���� �� ����������. ����� ����������� ��, ��� �� ���� �� ��������� � ���������, �������� � ������ ��� 29). �� �� �� ��������� ������, � �� ��������������� � �������� ������ �������, �� ��������� �� ��� �� �����. �������� �������� �� ������ �������� ������: ��. ��������� ������������� ������ ����������, ��. ���������� ���������� ������ ��������, ��. ������ ��������� �������� �������, ������������ � ���������� � ��. ���������� ������������. ���� ���� �� ��� ������� ������ � ��������� �������� ���� �� ����� ������� �������, ������� �� ��������������� �����. ����������� �� ������ ������ ������ �� ��������: ������, ������, �� �����! �� ���������� ��, ������, �� � �� ����� �������� ��� �� ��������; ������ �� ������ �����, ��� ����� ����� ���; ���� �� ������, ����� ��� �����, � � �������� �� �����!� �� ��� ������ ������, �� ������� ����������, ����� ������ ������, � ���� ������� ������� 30).

����� ����� ���������� ϳ����� � ������ �� ������ �� ����� �� � ������� ��������� �����������. ������ ��� �� �������� �� ������ �����: ����� ��� ��� ���� ����������� ��� ������� ������� ϳ����� � ������ �� ���� � ��� ����������� �������������, � ���� �������� ���� ������ �������� �� �� ������ �� ����, ������� �� ��� ������� � ����� ������� �� �� ����������� ������ 31). �� ������, �� ����� ��� ��� ������ ������ ������ ������, ����� ���� ���� �� ����� ����������� � ������ ������� �� ����, ��� �� ��� ������� ������� ��� ���� �������� �� ��� � ��������; ��� ������ ������ �������� �� � �������� �������� �������� ������� ���� ������ �� ������ � ϳ�����. �� �� �������� �� �����������, ���� ������ �� �� �����, � ��� ������ ����� ���������� ������� ��������� �������. � ���� ��������� ������! �������� ������ � ϳ�����, ������ ����� ����������� ���� � �� ����� ������ ����. ��� ��, �� �� ϳ����� ����� ���� ����� ������� ������������, �� ��� ����. �� ���� �������. �� �������� �� �� ���� ������� ������� �� ������� � �����������.

�� ����, � �������� ���������, �� ����, ����� �� ��������� ������� ����� ��� �������. ҳ���� � �������� ���� ��������� �� �������� �������, �� �������� �����, ������ � ���������� �����, ����� �������� ������ ���������� ���� 32). ���� ������ �� ������� ��� ��� ������ ��������: ����� ���������� �� ������ ���� ����� ��, ��� ����� �� ���������� �� ��������� �� �����, �� ������ �� � ������� ������� �. ��������� �����������. ���� �������� � ���� ������ ���������� ������ ��������� ����� ���� ���������� ����, �����������, �� � ������������ �������� �� ������, �� ���������� �� �� ����������� ����� ������������ ����� 33). ���� ������ ������������ �������� ������� ����� ������ � ��������� �� ������ �����������, �������, ��� ������ ������ ��� �������� ������������� ��������� �� ��������� ���������. ����-� ����� ������� � �������� ള������ ���� � ���������� ����� �� ������� �������� ��������� �. ��. ����������� � �������, � �� ����������� ����� �����������, �������� �� �������, ��� ���� �� � ϳ������� �� ��������, ��������� ����� ������������ � ������� � ϳ������  34).

������ ������� �� ������ ���������� ������� ���� �� ������ ���, ����� ��, ���� ��������� ������, �� ������ ���������� ����� ���������� ����������. ���� ������� �������� ������ �������, � �� �� �� ���� 35), ����� ����� ���� ��������� �������� � ���������� �����, �� ���������� �� ������� ������� �� ����� �� ���������� �����, � � �� �������� ������, ��� �� ����� ��� �������� �� ������. ̳� ������� ��������� ����� ����� � �� ���������� ������ � ��� ����� ����������� �� ������� � ����� ��������� ������. ������ ������, �� ������� �������� ����������� � ����, � ��� ������ ��������� �������� �� ���� ��������. � ���� ������� � ����� ��� ����� 36).

�� ������� ��, ������, ������ ���������� ����� �������������, ����� ��� ����� ������� ����� �������� ��� �������� �� ������. ��������� ���������� ������, ������ � ��������, ��� ������� �� ������, ��������� �������� �����, ���� ��������� �� ��, �� ��� � ������� ��������� �������� �� ������, � ���� ���� �� ���� �������� (omagiales) ������ � ������; ���� ������, ��� ������ ����� ����� ����� ��������� ���� � �������� ��� � ������ ���� ���������, �� ����, ��� ���� ������ ��������� 37).

��������, �������� � �� ������ ��� ���������� �������� ����� ������ �������� ������� ���������� ��������� ��������. ������� �� ����� ������ � �������� ����� � ��� ���� ������� ����������, 1388 �. 38), � ���� ����� ����� ��������� ������ ������� ������ ���������� ���� ������ �� ���. �� ����� ����� ������ ������ �� ������ �����, ��������� ��� � �������� (� ������, � ���� � ������������ � ������) � �� ����� ������� ��� ���� ����� � ����������� ��� 39). ��� ������� �� ������ ������ � ������� �� ��� XI ��� � �� ����������� � ��������; ����� � �������� ����� ������ �� ��� �� ���, � �� � ������� � ������, � ��� ���� 40). ��� �� ������ � ��������, �� ������ ����� ������� �� ����� � ����� ���������������, � ������������� � ��������� ������ ������ ����� ������� � ������ ��� ������ ����� ��������, �� �� �������� � ������ � ���������� � ��� ����� ������� 41). �� � �� ����, �� � ��� ����� ����������, �� ���� �� �������� ���� �� ���������, ���� ������ �� ���� ����� �� �������. ��� ����, �� ��� ������ �������� ������� ������� ����� � ���� ���������, � �� � ����� ������ ���������, � �� �� ������� �� ��� �� �����, ����� �� �� ����� ����������: �� �� ����� � �� ���� ��������� ������ �� ��, �� ��� ������� �� ������, ��� ����� ���� ��������� � ������ �����, �� �� �� ������ ������� 42).

�� ���� ����� ���������� ����� � �����������. ������� � ���, �� � ����� ����, ����� �� ��� ����� ������������� ������: � ����� ��� ������ �� ���� ��. ����� ��������, ���������� ����� � ������������ ������, � �������� ��������� ����� ��� ����. ³� ��� ������� ������� � ���� ���������� ���������, ��� � �� ������ ����� �������� ������ ������������� ����������� �� ������ � ��������, ��� �������� ������ ������� � � ����� ����� ������. � ���� �������������� ��������� 1 ������ ����� ��������, �� � �������� ����� ������������� �� ������ �� ����� ����, ��� ����� � �������� �� �������. �� �� ��������� ��������� ������������� �������� � ������� �� ������, �� ������ �� ��������: �������� ������ ���� �� ������, ��� ������������ ����� ����� ������� �� ����� ���������� �� ������������� �����������. �� ����� � ���� ����������� ��, �� ������ ����� ���� �������� ������� ������ ����������� 1432-5 �. 43), �� �� ������� ������ �� ������ � ������� �� �������, �� � ��������� �������� �� �� ������� ���������, ������������� � ��������� ������ ��� �������� ����������� 44).

��� �����, ����� �� � ��� � ������������ ������, �������� ��������� ������� � �� ����������� �������� ���� �������� �����, � �� �� ������ ������ � ����� ����� ����������� ��������� �� ������ �����������. ������ ������, �� ������� ����������� �� ������, � ������� �� ��������, ��� �� ������ ������� � ������ ������������� ������ �����. ��������� ��������� � ���������� �� ��� ��������� ���� ������ �� � �� ������, �������� ���� �. ��. ����������� �� �����������, ��� �� �������� ������������� �� ������� ������� �������. �������� �� �� ���� ��������� �� �����, ��� ���� ������� �� �������� ���� �����, � � ����� ����������� ������ ��, ��� ������� �������� ��������� �� � �� ����� � ����������� ��뺴�����, ��� ������ �� ���� ����� ���������, � �������� ������ ������� 2 ������. ����� �� �������� �������� ������, ��������� ���� �� ������ ����, ���� � ����� ����� �������, ������� ���� �� �. �����, � �� �� �������� ������ ���� ��� ������. ����������� �������� � ���������� ��������, ��� ���� � ���� ���� �������� ��������� ���� � ��� ���� ��������� �� ������. ��������� ������, ��� XIV-XV �., �� ���� ����� �����������, ��� � XVI �. ����������� ������ ����� ������ � ����� ��������� ������ � �������. ֿ�� �� ������ � ������������ ���� ����� ����� ��������� � �������� �� ����� ���� 45), � ������� � ������� ������ ����������!

��������� ��� ����� ������ ������� ����� � ����� ���𴳺� ������� �� �������. ������ � ��������, ��������, ���� �� �� ������� ����� �������, ��� �������� �� ������, ��� ����� �� � ������������ ������ ���� �� ������ �������� �����. ���������� ��, �� �� ��������� � �������� ���������� ����, ����� ����� ������� �� �� ��. ���� 3 ������ ����� �� ���� ������� ���� ��� ���������� ������� ������ �� ������ �� ���� ������� � �� �� �������� �� � �� ����� � ����������, ���� ������ ����� ������� �������� instantissime, ��� ������ ����� � �� ����� ������� �� � ���������� � �������� ������ ���� ��� �� �����. �������� ��������� �� ����� �������, ��� ����� ��������� � �� ����� ���. ������ �������� �������� ������� �� �� ����������� �����, � ������ �� �������� ������ ��.

�����, ��������, �������� �� ���� ����������� ������� ������ ������ �� ���������� ����������, �, ����� ��, �� �������� ��. �� �� ����� �������� �������� ������� �� �� ����������� ���� �� ������, ��� ����, �� �� ���� ������� � ��������� ������, ��� � � ������ �� ��, �� � ���� ����� ���� ������������� �� ������. ���������� ���������� �� ������� � ������� ���� ������ �� ��� � ���� ������� �������� ����� �� ����� ��, ��� ��������, �� ���������� ���� ���� � ������ ��� ������. ��� ����� �������� ���� �� �����, ������ ����, �� ���� ������� ������, � ������� ������ ������ �������, �� ����� � ������ ���������. ˿��� �������� �� ����, ��� ���� ������� ����� ������ �� ���������� � ���������, �� ������� ������. �� ��� ����� ���������� ��, ��� �� ����� �� ���� ������� ������, ���� ���� ������ ������� ����� ������. �� ����� �������� � ���� ������ (annua pensio), �� ������� ������� ������� �� ����� �� ��, ��� ���� �� ��������� �������. ���������� �� ���, ����� ���������� ��, � �� � ����� ������ ��, �� �� ����� ��� ���, � ����� �� �������, ���� �� ������, �� ���� ��������� ���� ������ 46).

�� ������, � �������� ���� ����� ����������� ��� ������������� ����� ��������, �� ���� ����� �������� �������� ��-���������. ��� ��� �� ���� ��� � ������ ��� ��� ����� ���������� ���������, ���� � ��������������� ��������� ����� ���������, �� �������� ��� ������ �� ���������� �����. dz������ �� �� ������, ���� ����������� ��� ����� �� ������ � �������, ��� �� ������ ���� �������� ����� � �� �����, ��� �� ������ �� � ����� ���������� ϳ����� � ������, � �������� ��������� �� ������������ � �� �����. �� �������� �� ����������� ����� ��������, �� ������ ������ ���� ��� � ���� ������, �� �� ������� ������� �� ��� ������� ������ � ������ � �����, �� �������� �� ��� ������, �� ��������� ����. ��� �������� ���� ������, �� ��� ������� ������ �� ������� �������� �� ���� ���, �� �����, ����� ������� � ���� �����, ���� �������� ����� �� ��� �����, �� �� ������ ��������. �� ����� ����� ������ ���� ��� � ����, �� ���� �� ����� ���� ��������� �� ������������ �. �����, �� ��� ���� ����� �� ����, ��� �������� � ��� ���� �� ����� ������� ���� 47).

� ���� ���������� ����� ���� �� ������, � ��� ������ ���������� ������ ����������� ��������� �� ������ �������, ��� ����� ����� �������� �� ���� ������ ��������� ������ 48), ����� �� ������� ��. ����������� �������� ��� �������� ����� � �������� �� �������������, ��� �����-� ����� � ���������� ���� � ����� �����, ������ �� ��������� ���, �� �� ��������� �� ����� �� ���� ������� ����; ��������� �������, �� �������� ����� ������ �� ��� ��� �����, �� �� ������� ���� (!); ������� ������ ��������� ������, �� ��������� ���. ������� �� �� ������� �������� ����� ��������, ��� ���������� ������. �� ����� ����� �� �������� �����, ��������� �� �� �������� � �����, �� ���������, �� ��� � ����� ����� ������ ����������, �� ���� ������ ���������� ������ ������, �� ���������� ��������, � �� ��� ������������ �����-� �� �������� ���������� ���������. �� ���� ���� ������� a parte �� �������� ���������. � �� ��� ������ ������ ������� ����� �� �������� ��������, �� �� � ������ �� ���������� ��������� �����, ������ ��������������� �������� ������������� ���� �� ������, �� �������� �� ������� � �������������, �� ��������-� ������ ���� �� ����� ������ �� ������, ������� ��� �� ������ � ����� ��������� ����� ������� ������� � ����� �����.

�� ����� ������ �������� � ��������� �����, ��� �� ���� � ������� �������, � �� ����������� ������ �����������, ������ � ���������� ���������� ����, �� � ���� ���������� ����� ��� ������ ������ ���� ���������� ������� �� 49), �������� ��� ���� �������, ��� ����� �� ������� �� �����, �������� ��������� ���� ����������� ��������, ���� ������� 50).

��� �� ���� ��������� � �������� �� ���������� �������, �������� �� ��� �����������, ����� ���������. ��� �� � ���, ����� �� � ������ ������� �����, �������� ��, �� ��� ������ ������� �� ������ 51). ҳ���� ������, ������� ���������� ��� ������� � ������, ������ ������� �� ������, ����������� �� ����������� ���� ������ ��������, �� �� �� ���� ������ ������, ��� �� ������ ������ �����, ������ ��������� � �. ����� ����������, �� �� ��� ����, � ����� � �� ��� ����� �� ����������� ������ ������ ��������� �� �� �� �����, ��� �� ������� � ��������� �� ������. ��� ���� �� ���������, ������ ����� �������� �� �� ��� ����� ����������� �������, ������ ���� � ����������), ���������� �� ������������� ���������� � ���������� � �. �., � �� �� ���������, � ��� �� ������ �� � ��������� �������� 52). ���������� ����������� � ������� �� ������ ���� �������� ���� ������������ ������ �. ��. �����������, �� �� ��� ������� �� ����, ���� � ���������� �������� ��. ���� ������ � ��, ��, �� ������ � ����, ��� � ��� ������ ������. �� ������, �� ���� ���� ��������� ������ ������� � �. ��. ����������, �� ���� ��������� ���� �������� ����-������ ��������. ��� ��� ���� ������ ���� ���������� ������ ��� ���������������� ��������� �����. ���� � �� ����������� ������� �������� �� ������ ����������� �� ����� � ������ ������� �������, �� ���������� �� ����� �� ����, ����� �� ���������� �� ������� ���� ���� �� ���, az � przyczynial usczypliwie, �� ���� ������� 53). ��� �� �� �������! ������ �� ������� �� ����� ���������, ���� �� ����� ��� �� �������� ���������. ���� �������� ����� �� ����� ������, ������� ����, �� ������� �����������, �� ����� �� �� ������ ������� ������, � ����� �������� � ����� � ������, �� ����� ������� �� ���� ��� ������ ��. ��� �����, �� �� ���� �������� ����� ������ ���� �������� � �� ���� ������ ��������, � ���� ���� ��������, ���� ������ ��, �� �������� ���� �� �� ���������� �� �� ���������� �� �� ������� ���� 54).

������� ����� ����� ����������, �� ���������� ������ ��������� �� ������, ��������� �� ��������� � ��������� � ����� �������� ������� � �� ������� ���� � �������, ��� �� ��������� ���� ������ ������ � ���� ��������� ����������. � �������� ������ ����� �������� �� � ���� ����������� � �������� ����� ����, ��������� ��� ��������� ������������ �����, ������������� ������ ��������� ����� ���������� coup d'êtat: ����� � ������������ �����, ���� ����������� ����� ���� � ��� � ������ � ������ 55).

�������� ����� ����� �������� � ������ ������ ���� ���� ���������� �������� 1501 �., � ������� ������ (�� ������ � ��� ���� �������� ��������� ��� ������� ����� �� ���������). ��� ������� ����� ���������� �� ���� �����, ������� ������� �� ��� �������� �������������� ���� ����. ����-� ����� ���� ������ � �����. �������� ����� �������� �����. ������ ���� � ���� � �� ���, �� ����, ����� � ����� ������� �������� 56). ������� �������� ������������� ���, ����� �������� � ��� ���� ����. ������� ����� ����� ���� �������� ������ ������ ��� � ����������; ������� �� ���������� ����, ��� ����� �� ������� ������������ �������� �� ����������� (���� �������� ������). ��� ������ � ����� �� ����� �� ������� ����������� ����������������� ���������� ������, � ������� ����� ��������� �� �� �� ����� 57).

ϳ��� �� �������� �������, ����� ����� �� ��� � �� ��� ������������ ���� ����� ������� ����� ���� ������ �� �������� ����� ������� � ������� � ���������, �� ����� �������. �� �� ����� ����, �� �� ������� �� ����� �������, � ����� ���� ����� ���� �� ����������. ������� ����� ������� ����� ����� ����� ��������; ��� ���� � � ��������� �� �� ��������� �������������� ����. �������� �� �� �� �������� � �� ������� �� ��������� ���������� �� �������, � ������, �� ������� �����, �� �������� �����, � ������ ������ �� ����� ����� �������, �������� ��, �� �������� � ��� ����� �����, � ����� ���� ������ �� ������ � �������� ��������. ��� �������� ���� ���������� � 27 ������. ������ ��������� �������, �� ��������, �� �� ����� ������� ������ ���� � ���� �� �� ������� ���� ������, �����������, �� ������� ���� ����; ����� �������� � �� ����� ��������� ����� � �� �� ���� ������ ��������� ��������� �. ���������. ���� ��� ��� ���� �� ������� ��������. 29 ������ ���� ���� �������, � ������� ��� ����� ������� � �������� ������� ������� ���� ����. ���� ��� ����� �� � ������� ������ ���������� ������ � ������� ������, �� ��� ���� ��������, ��� �� �������� ������, ������� ������� ������� ���������, �� �� �� ��� ��������, ����� ������, � ������� �� ����� ������� ������  58).

��� ����, ������� � ����� 1 ����� 59), �����������, �� ������ � �. ��������� ���������, ������� �� �� ������������ ���������� ������, ����� ������� ���� �����������. ���� ��������� ������ ������, �� ������� ����������� �� � �. ������, ��� ����� ���������� ��� ���������. ����� ����� ���� ����� ������. ����� ����� � �. �������� ���������� ��. ��������� �� ������ ���. ���������.

���� �������� � ��� ��, �� �� �������� �� ����������� �����. �� �������� �� ��� ������ ������� ���������� ������, ϳ�����, ������� � ����������� �� ������. ��� ��, �� ������ ��, ���� ���� �� ���� �����, ���������� � ������� �� ������������ ��� ����, ��������� �� ��, ����� �� �� ���� ���������� ����. �������� ����� �� �������� �� � �������� ����� ����.

���� ��������� �� ���� ��� ������ ����� � �� 12 ������. ��������� ����� ���� ������� �������. ѿ ������, ������� ������� ������������� ������ ��������� �������, ��������������� � ���� ����, �� �� ��� ���������, �� ������ ������ �� ������ ������ � �������, �� ��� ������� ��������� �� ��� ����� � �����������. � ���� ��������� ��� ����� ����� ��� ��� � ����������� �������.

���� ������ � ��� �������� ��� ���������� ������� ������ � ���������� �������������� ����. ��������� ����� ��������� �� �������� ������������; �������� ����� ������, �� ����� ������ ����� �� �������� ������, ��� ������� ����� ��� ���� ����� ��������� �����. ������� � �� ����� ������ ����� �� ����� ��������. ������� ����� ��������: ������ ���� ��������� ��������� � ����� ���� � ����� ��� ��� �������������, ��� �� �� ���� ��� �� �����! ������ ��, �� �������� � �� �� ���� �� �����!� ����� ��� � �� �������� ������ �����������: ����� ������� ������ �� ������ ��� �� ��� ������������� ����.

���� ���� �� ������ ���������� ������ � ϳ����� �� ������, ������� ����� ��� �������� �������� ����� ��������� �� ���������� ������. ��� �� �� ���������� ������� �� ����� ��� ���������� ��������, ������ ����� ��������� �� ��������� ������� �� ����� ����� ������: �� ���� � ���, �� �� �� �������� ������� �� ����� ������, � ������� �� ���� ������� � ��� �������� ��� � ������� 60). ʳ���� ����� ������� ��������, ��� ��� ���� ���� ���� ���������������, �� ��� ����� �� ���������� ����� �������� ������� ����� ������, ���� ���������� �� ��� � ���������� �� ������� ����� ���� ������� �� ��.

����� �. ��. ����������� �� ������� ��������� ������� �� ������ ����� � ��������, ��� ������ � ϳ����� ��������� ��� �. ��������. ������, ����� ������� �� �� ������� ��� ��������� �����, ����쳺�� �� ������, �� ��� ����� �� ���������� ���� �� ������ �� ��� � ��������� 61). ��� ���� �� ��� ������ ��� �������, ������ �� ��������� ����� ����� ��� �������, ��, ���������� ���� ���������� ������� (��� ��������� ����� � �������, ������� �������� � �. �.), ����������� ���������� ���� � ���������� ������� ���������, ������� � ϳ������� � ���� �� ��������������� �� ������, �� �������, �� �� �� nigdy nieodmiennie a nieporusznie tak trwać y bydż czasy wiecznemi 62).

��� ������ �� ��� ����, �� ����� ����������� ��� ������� ����� ��� ��� �� ��������� ���� ������, � ���� �� � ������ �������������� ��������� ��������� ����, ���� �� ����� �������� ����� ���� ���� � ������� ������������� ����� � �����, �� ������� ���� ���� ���� ���� � ������� �� �� ��� ������ ���� ������...

������������ ������� �� ��� ������, ����������, �������������, � �������� ��� ���� ��� �������� ��������� �� ����� ������������, �� ����� ������, ���������� ����� �������� ������ � ������ ��������� ��������. ³� ������� �� ��� ������� �� �������� �����, �� � ����� ��� ultima ratio � ���������� ������ ���� ��������� ��, ���� �� ����� ��-� ������� �� ����� ����������. ����, �� ����� ���������� ��뺴���, �������� ��, �� ������ ��������, �� ������� ���������� �. ��������� �����������.

����� �� ����� ������, �� ������ ����� �� ������� ��������� ��������, � �� ��� ������ �� � ������������ �����, ����� �������� ��������� ����������� ���������, ������������ �� ������� ������� ���������� ���� 63) � ������� ��������� ������� � ������ ������������ ������� � ���������� �������, � � ����� ���� �� � ����������� �������� �� ������ � ������� �������, � ������ ����� ��� �� ������� � �� �����������, ������, �� �� ������, �� ������ �� ��� ����������� �������, ��� ������ �� �������� �� ���������� � ������ �������� � ����� ����� � ������, �� ��� ����� �������� ������� ������� �� �� �������� ��������, �������. �� �� ��������, ��������, ������� ��������� ���� ����� ��������: ����� ������ ������ � ����������� ����� � �������, � ��� ������� ����� 64).

������ ���������� ���� �������� � ������ ����� ��������� �����, ����� �� ����������� ���� �������� �������. ���������� ����� ��� ���, �� ���������� ������� ���� �������� ��� ������. � ������� � ������� ������� �� ������ �� �����, ��� ���� ������ ������ �� ����� � ��� �� ������ �� ������ � � ����, �� ������ ����, � �� ����� �������� �� � �� ������ �����. ���� ��������� �������� ������ XVI ��� ������ ���� �������� � XIX, �� �������� ��������, ������������ �� ������ � �������� ���������.

�� ���������� ��� ��������� ������������� � ������������ ����������� �������� �������, � ������ �� ���� ����������� � �������� ������� � ���������� ���� �� ���������� ����, ����������� �. ��. �����������. ϳ� ���������� ����������� ������ �� � ��� ��������, ������ ��������, ������� ��������� � ����� �뿴����� ������ ������ �. ��. �����������, �� ������� �� ��� �� � �������� ��������, �� � ���� �������, �� � ��������. ���� ���. ��� �� ����� ���� ������ �� ������� ��� ����� ����� �. ��. �����������, ��� ����������� �� ��� �������� � �.�., ������ ����� ��� �������������� ������� ���������� ����� �. ��. �����������.

�� ����������� �뿴����� �. ��. ����������� ���� �������� �������� �� ��������. �� ������ ��� ��� ������� ���� 65), �� �뿴����� �� ����� ������ �� �� ������, �� ����� ������� ����� �� ������� ���������� ������. �� ��������� �������, ����� � ��� ���� ������, ��������� ����, ����� ��� � ����� �� ����� �������� �� ���������� ������ �. ��. �����������, �� ���� ������ ����� �� ���������� �� ������ �� ������, ��� ������ �� ������� � ����� �������� �� �� ������ �� ������� �� �� �. ��. �����������. ���������� �������, ������, ������� ��� �뿴�������� ����� �. ��. �����������, ��� ��������� ��������� �������� ������, ��� ��������� ��� ������ ���� �� ����� �� ��������, �� �������� �뿴����, � ���� �� ���� ���� ��� ���� ����������� �� ������������. ������ � ������ �������� ������ � ������ � ϳ�����, � ���� ������� � �������� �������� ����� ���������� �������� ����. �� ���������� ������, �� �� ������, ���� ��������� � ������������ ��������� ��� ����, � �� ���������� ����, �� ���������� ������ � ϳ�����, ����� � ������ ���� ������ ള������ �� ������������� ������������, �����������, �������. � ������ ���������� ����� � ������������ ����� ������ ��� ��� �� ���� ����� ��������� ���. ��. ����������� � ���� ������� (����� � ϳ������). ����� ��� ������� �� �� ϳ������, �� ���� ��� ������ ���� ��������, �� � �� ����� ��������� ����, �� �������� ���������� ��� ���� �� ����� �� � ��� ������ �� �� ����, � ����� ���� ����� ��������� ������ �����, �� ���� ��������, ���� ��������� 66). ������������� ���� ��������� �� ������, �� � ϳ������� � �������� ��������� ������� ����� ������ ������� � ���� �� ���� �������� � ����� ������. � �� �� ���� � �� ������� �����������, ������ ������ �� ����� � �� �����; � ����쳺�� ��, ��� �� ��������� ��������, �������� ������� ����� ���������� ���������.








�������


1) ���. ���� c. 389, ���. ������� ���� 12/II � ������� ���. ��������� c. 61-2: przy nas niema nicz, czoby ku w. xiestwu nalezalo, y richliey by sie podobno przy w. xiestwie naliazlo, czo ku Koronie wlasnie naliezy, alie tho spolecznoscz tha nassa wsitko zakrywa, ktora pokąd trwa, tak rozumiem: czokolwiek przy w. xiestwie iest, iakoby tez przy koronie bil�. ���. ������� ���. ����������� �. 41.

2) ������� ���. ���������� c. 117.

3) �� ����� ����������, �� ������� ������, �� ������ ������� ���� ���������� � ϳ��������� � ���������� �� ��� ������������ �����, � � ���������� ����������� ������ ���������� ��� ������ (�. 82). �� �� �������, �. �. ������ �� �������, � �, ���������, ����� ������ ����� �� ����.

4) ������� ���. ������������ c. 65-67 (������ �������� ���, ��������, ���� �������, ��� � �������� ���. ���������� � ���� ����, ����� ������� ������ � c. 129-30).

5) ������� ���. ���������� c. 144 � ���, ���. ����������� c. 74 � ���.

6) ��� � ���� � ���������� ������ ��� ���������� ���. ����. 49.

7) �� ������, ����� ����������� ���� ������: �������� �����, ����� ���������� �� �����, ������ ��� �� ������������ �������� �������� ������ ��� ���������� ϳ����� � ������.

8) Volum, legum II c. 80-4.

9) ���. �. II c. 371, 388-9 � ����. 8.

10) ���. ���� c. 236.

11) ���. � �. VI c. 246-9.

12) ���. ���� c. 223, 243 � ���.

13) Posse etenim id probari, quod istae terrae tempore Alexandri, qui ultimo uniones acta finivit, erant circa ducatum Lituaniae, nec tempore Alexandri aliqua mentio de eis habita est � ������� ���. ���������� c. 395.

14) ������� ���. ���������� c. 153 � ���, ���. ����������� c. 78 � ���.

15) ������� ���. ���������� c. 189-1 � � ���� �������� ����� � 8/III � �������� Listy Zygmunta Augusta, c. 305 (�� ��������� ���� ������� ������ � ���������). ��� ���������, ��� ����� ��� ����� ����, ��������� ���������� �� ϳ������, � ����� � ��� ���� ���� ������� ������� ���������, ��������� �� �������, �� �������� ���������� ��������, ����� � �������� �� ������ ���� ������� �� �� ���� � ���. ������� �. 252.

16) ������� ���. ����������� c. 92 � ���, ���. ���������� c. 187 � ���.

17) Lachowicz Listy c. 303-4.

18) ����� � �������� ���. ����������� �. 92-101 (�������� ���. 46).

19) ����� � �������� ���. ����������� c. 101 � 113 (== �������� ���. 49 � 50).

20) ������� ���. �����������. c. 93, 102-5, ���. ��������� c. 194-7.

21) � przypominał (������ ���������� ������), że tam w Litwie wielki rozruch: �już dwa byli którzy chcieli do Tatar jechać, a przywieść je, którzy są na to gotowi, by była nie zlachta je od tego odwiodła rzymskiej wiary, y przywiedli je do tego, że tu posły wyslali i jadą tu de nas. ������� ���. ����������� �. 127, ���. �. 126.

22) temy Turky niepomału tam turkoczą, a snacz to iuż od kylku lath chowano, �b� pod tym czassem Turczy podzywycz ssyce na unie przyachaly � ���� ��������� � 20/V, ��������������� �������� VII �. 21.

23) ������� ���. ����������� �. 129 � ���, ���. ���������� c. 258 � ���.

24) ������ �� ��� ����, ����� ���������� ��� ���������� ������� (��) �����, ��� ����� ���������� �����, �� ��������� ������ ������ ����������, �����.

25) ������� ���. ���������� c. 326, 333, ���. ����������� c. 156; ��������� ����� �� ������� � ��������� ��. c. ���. �. 75-7.

26) Biskupowi luczkiemu aby imiona pobrano, gdysz nie chział prziiechacz, any szie znaczy z listu iego, aby miał wolyą prziiechacz, gdyż tiz yesth Ruszyn, bo szie to znaczy, yz do wasy kroliewskie mosczi nie pisał lysthu any po laczinie, ni po polsku, ieno po rusku.

27) ������� ���. ���������� �. 252-3, 257, 329, 335, 367 � ���, ���. ����������� c. 128, 157; ���� � ������� �� ��������, � 4/V, ��� �������� ��������� ����� � ��������� �������� VII �. 20.

28) ������� ���. ���������� �. 370-1, 373, 377, ���. ����������� �. 166, ���� ��������� � ��������� ��� ����� ����������� �� �������, ���� �� ������� � ���������, ��. VII �. 21.

29) ֿ���� ���� ����� ������ ��. ������������: ��������, ��� �� ���� ��������� ��� ���� �������� � ��� ���� �� �������� ��, ��� �������� ����, ��� ����� �����������. ��������� �. ���������� �������, �� �� �������� (�� ������) ������ ������� � ���������, � ��� ��� �� ���� �� �������� � ����� �������� ����������, �� �� ���� �� ������ �����������, �� �� ��������� ����������� ������� ������� ������ �� ���� (gdizesmi iest narod tak potcziwi, iako zadnemu narodowi na swieczie naprzod nycz nie dami), ����� ���� ������ ������������� (sliachecztwem) ������� ������� �������� (�� ��������, �� �� �������� ������� �����, ������ ������� ������� ������ � ��� ������ ��� ���������� �����). �� ����� � �� ���� ���� ����, �� ����� �������� ����� � ����� ��� � ����� ����������: ���� � ��� ������, ���� � �� ����� ���� �� ��������; ���� �������, ��� ���� ���� �������� � ���� ����� (��� �� � ��� �� ���� ������� � ���������� ������� ������). ����� ������ ����� ��뿴��, � �������� �������, �������, ��� ��� ����� �� �� �������� � �� ����� ��뿴�� �� ����������� (������� ���. ���������� c. 381-2).

30) ������� ���. ���������� c. 385 � ���� ��������� � 28/V � ������� � ���������, ��. VII �. 22.

31) ������� ���. ���������� c. 371, 373.

32) Niektorzy posłowie wołynszczy, zasiadszy s posły, radzily, aby krol i m., gdysz iusz Wołyń przyłączył do Polski, zęby i Kiiow zarass, gdysz nie ku Russi, alie ku Wołyniowi naliczy � a żeby zarasz z niego �. wojewoda kiewski przysiagał, a granicze żby po Niemen uczyniono, i na tem iest rzecz. � ���������. �������� VII �. 22. ���� ������� 28 ��� (�� 20, �� � ��������� � �������� �� ��������); ��� ���������, �� ������� ��� �� ���������, ���� � ������� ������ ���� 26-7 ��� (�� ��� ��� ������� ���������� ������, ������� 24 ���). � ����������� ����������� �������� ������ ���� �������, �� �������� ���� ������� �� ����� � �������, �� ��� �������� �� ������. �� �� ������ �� � ������� ��� ��� ���. ������� ��� ���������� c. 401.

33) I iuz Vołynczy podały tego miedzy posły, ze Kiiow y Brzescz ym nalyezy, a zwlaszcza �. Bokij (���� �������) wywodzy po Narew y Iasołde, Pynsk, Cobryn tez do Wołynia zyczącz, czego Polaczy popyracz chczą � ���� ��������� � 31/V. ���������. �����. VII �. 23, � � �������� ���� ���������� � 11/VI: instigatorow większych niemasz przeciwko Litwie iako panowie Wołyńcy (chociasz snać nie wszystcy), bo y Brzesć Litewski wszystek y Pińsk także aże po Jasiołdę rzekę odgraniczaią do Corony, a zwłaszcza pan Bokiei, którego panowie Poliacy dlia wielkiei wiadomosci rzeczy croniką zową (Ibid. �. 26). ��������� ��������� ��뺴���� � �� �����, ��������� ����� ��� ��������� ���������� �� ����, ��� ����������� ��������� ���������, ��� ��� ����� ���� ����: ������ ����� ���� �� ��������� (���� ���������� ibid. �. 24 � ��z�rin nic iezcze nie słyszał, alie n�� podobna, aby go za przygrodek do Kiiowa porwac). ���. ���� ������. � ����� 28/V.

34) ������� ���. ���������� c. 290, 397, 458. ���� ���������. � 5/VI. Posłom powiatu Brzeskego nie kazała bracia wracać sie do domu bez iakiei kolwiek uniey, y tego snać dokładaiąc, że sie nie chca rozrywać z bracią swoią pany Wołynskiemi, miedzy któremi y pany Podlaszany v samem srzodku siedzą.

35) ���� c� 13 �a�.

36) ������� ���. ����������� �. 163.

37) ������� ���. ���������� �. 387-8.

38) Inventarium archivi regni c. 275.

39) Ut rex Kiioviam cum suis attinentiis regno attribuat tanquam eam provinciam, qua antiquitus regno tributaria fuerat ac ex qua duces illi hommagium praestare erant soliti (���� ���� � tributaria!), quod ex privilegiis, coram maiestate regia productis, facile ����ret, tum ex antiquissimis annalibus � illam urbem, a regibus Poloniae ter captam ac direptam fuisse constat � ������� ���. ���������� c. 401.

40) ���. �. II2 11-3, 57-9, 68 � ����. 2.

41) ������� ���. ���������� �. 392, 395, 400, 401.

42) Ibid. c. 393.

43) ���. ���� c. 217.

44) Zrzodłopisma do dziejów unii �. II �. 1 c. 424.

45) ������� ���. ���������� �. 391, 392, 395-400

46) ������� ���. ���������� �. 401-3.

47) Ibid. c. 403, ���. 401.

48) Ornatissima, elegans sedataque nec brevis.

49) ��� ������������ ������������ ������ ���������� ������ ������ ���������: � ���������, ���������, �� ������ �� ������� ����� ������ �� ��, ��� ��� ��������� ��������� (���� �. ��������� �� ������), ��� �� ���� ���������� �������� ����, �� �� �����, �� �� ���� ��� ��� ������� �� ����� �� ���, ��� � �� ������, ����� � �. �����. �� ���� ����� ������; ����� ������ �� ��� �� ���� ��� ������ ����� �� ���� �� ������.

50) ������� ���. ���������� c. 403-6. ������� ���. ����������� ��� �� ���������� � ����� ���� ����� ��������, � ������ ������ �� c. 168, � ���������� ����������� ������ �����. ����� ��, �� ����� � ������ � ����������, ���������� � �������� ���. ���������� (c. 406), �� ����� ����������� ��� ����� �� ������ ��� ����, � ���� �������� ���� ��������� ��� � ��� � ������������ ������� �����������, �� ����� �� �� ������, � �� �� ������� (� �������� ������������ ���������� �� ��� �� 1-5 ������).

51) ��� ����� ��� ���������������� ���� ������ ������������� ��������� ������ � ������������ ���������� ����� ����� ��������� ��������������� ��������� ��������, � ������ � ������ ������� ������� ��� �������� � ������ ������� �������, �� ����� ���� ��� ������� � �������, � ��贳���: Ze wszech starych historyj y pism każdy pewnie �b��z�ć może, iż Kijow był i iest glową y głownym miastem Ruskiej ziemi, a Ruska ziemia wszystka z dawnych czasow od przodkow naszych krolow polskich między innemi przednieyszemi członki do korony Polskiey iest przyłączona (���!!), tak iz częścią przez walkę, czescią też przez dobrowolne podanie y spadki po niektorich lennich xiążetach, ktorzy ią między się na rożne części byli roztargnęli, zasię ku iedności y wlasności Korony przyszła, iako to z przywileiow, ktore w skarbie naszym są, yawnie każdy obaczyć może; między ktoremi wiele ich iest, ktore mianowicie o ziemi y xięstwie Kijowskim to świadczą, iż ku koronie Polskiey wiecznie prawem doskonałym należec ma.

52) Volumina legum II c. 84-7.

53) ������� ���. ���������� �. 407.

54) � iuz tak. myedzy szobą, ze z namy unii malo potrzebuyą, bo iuz mayą za swe, y owszem za trudnoscz to szobye poczytają wyelgą � bronycz nas od Moskwy, mowyąncz: ba! nyech ssye tam Litwa wiie, wszczak mayą swoy skarb y hetmana, ����� �������� � 31/V � ���. ���. VII �. 24.

55) ���. ���� � �������. ��. VII �. c. 40-1.

56) ������� ���. ���������� �. 425.

57) Ibid. c. 411 � ���, ������� ���. ����������� c. 113 � ���, ���� ���������� 35/VI � �������. ��. VII �. 24.

58) ������� ���. ���������� c. 467-490, ����������� c. 183-200

59) Volumina legum �. II c. 87.

60) ������� ���. ���������� c. 451, ������� ���. ����������� c. 182.

61) ��������� ������. ������ ������� � c. 498.

62) Volum. legum. II c. 92.

63) Tha (wojna) z Moskiewskim za niebosczyka krolia Litwę do unii wępdziła, ������� ���� � ��������� ����� �����������. �������� ��������� ������ ������ �� �����, �. 610.

64) �� ������������� ������� �������� ��� ������ �������� � ���; ����������, �������� ��, �� �� ������ � ����� ���������, �� �������� ��������� ������, � ���� ����������� �� ����� ����������� ��������. Wspominał często, jakiego dobrego serca jest przeciwko narodowi litewskiemu, �������� ���� ������ � ������ � ���� 1571 �. ������ ������� ������ ����� ������ � chcąc to wszystkim pokazać, co prawemu panu przeciwko wiernym poddanym pokazać się godzi � co aby kiedy było, faxit Deus. Była i excusatia niemała o unią, ale to iuż próżno, przedsię nam piskorz. � Scriptores rerum polonicarum. VIII �. l.

65) �������� ���������� ���������-������ �������, ���� ����. ��������, ������ � ��, �� ���� �� ���� ������ �� �� ��� ������ ��������, ������ �� �� ��������� ���������������� �������� � ������ ���� (������ c. 173). ���� �������������, �����, ���� ������ ��� ����������� ��������� ����� �������� �� ������ ���������� �����������. �� ��� ���� �� �� �������� ���, ���� ����� � ���������� �������� ���� �� ����� ������ �� ������� ���������� �� �� �����. � ����� �������� ����������� ����� ��� ��, �� ����� ������� ������ �������� ���� �� ����� ��������� �� �����.

66) ���������. �������� VII �. 26, c. 44, ���. �. 43: otrzymawszy (������) za decrety iego kr. mci, a niemniei snać za włastnem dobrowolnem przychileniem stron ziemie Podlaską y Wołyńską.











���������     ��� IV     ����� V     ��������

[�. �����������. ������ ������-����. ��� IV. ����� V. ����. 6.]


����������� ������� � c������ ua_kobzar:

�. �����-�����������, 1840 �.:   ����, � �����, �� � ����� �������� � �� � ���� ������� �� ���� ����, �� ���� ���� � ����, �� ������� ����, ����� �����������. ���� ���� �� ������ �������� � �� ���� �� ���� �������� � ��������. � �������� �� ������, �� ��� � ����� ������, ��������� ���� ���������� ��������� � ���� �����, ��� ��������. . . . )



���� ������� ������� ������ �� �i� ����i��i, ���i�i�� �� ������ �� ��������� Ctrl+Enter.