Met de architectuur moet het allemaal anders. Althans dat zeggen de spraakmakende architecten Hans van der Laan (1904-1991) en Ton Alberts (1930) in Frank Scheffers documentaire De Natuurlijke Ruimte. Hoe anders het moet weten ze ook.
Volgens Van der Laan dient de bouwende mens terug te gaan naar de symmetrie. Er moet eens een kerel komen die daar durft in te springen, vindt de twee jaar overleden benedictijner broeder in de documentaire. Zijn opdrachtgever is door de jaren heen God zelf geweest. In heel Europa bouwt Van der Laan strenge, strakke kloosters en kerken volgens het Stonehedge-principe. Wel, die kerel, waar de broeder in de film op doelt is zeker niet Ton Alberts. Hij heeft niets op met strakke lijnen. Niks Stonehedge. Alberts haalt z╒n inspiratie voor de verandering uit de GÜreme-vallei in Turkije met als motto: kunst moet natuur worden en andersom als het even kan. De kubus, grondvorm van alle gebouwen, heeft voor Alberts voorgoed afgedaan. Zie bijvoorbeeld - wereldberoemd - het ING-gebouw in de Amsterdamse Bijlmer. Dit gebouw, in organische architectuur gedacht, zet volgens zijn schepper de toon voor het komende Aquarius-tijdperk in de bouwkunst. De documentaire registreert de opvattingen van beide architecten zonder enig commentaar. En dat is jammer. Want af en toe zou je vooral aan Alberts willen vragen: hoe bedoelt u? wanneer deze bijvoorbeeld zegt dat iedereen toch weet dat muziek zo geneeskrachtig is. Geen woord over het energiegebruik in het ING-paleis. Volgens een rapport van de Novem (Nederlandse Maatschappij voor Energie en Milieu) gebruikt de bank in de Bijlmer twee maal zo veel dan werd verwacht. In plaats daarvan veel trage beelden en veel eigentijdse muziek. Natuurlijk moet dat kunnen. De documentaire gaat immers over kunst. Als voorproefje op de film - die zeker gezien moet worden al was het alleen maar om te ervaren hoe broeders in een Van der Laan-klooster met elkaar converseren: Monty Python is daar niets bij - fotografeerde Harry Meijer enkele bouwwerken van de heren Van der Laan en Alberts.
