Ostatnie filmy katastroficzne uzmys│owi│y nam fatalne bezpo╢rednie skutki upadku planetoidy lub komety na powierzchniΩ Ziemi. Jak pokazuj▒ obliczenia, nie mniej ╢mierciono╢ne mog▒ byµ wt≤rne konsekwencje - zubo┐enie warstwy ozonowej, kwa╢ne deszcze oraz wzmo┐ona penetracja promieniowania nadfioletowego.

Andrew Blaustein, profesor z Oregon State University oraz Charles Cockell z British Antarctic Survey zaznaczaj▒, ┐e to dopiero pocz▒tek k│opot≤w. Dwaj naukowcy przeanalizowali skutki uderzenia asteroidy, o wielko╢ci podobnej do tej, kt≤rej upadek na prze│omie kredy i trzeciorzΩdu spowodowa│ m.in. wyginiΩcie dinozaur≤w. (Przyjmuje siΩ obecnie, ┐e upadek ≤w nast▒pi│ na P≤│wyspie Jukatan, z si│▒ prawie biliona megaton!). Tego typu katastrofa poci▒gnΩ│aby za sob▒ inne, nie mniej ╢mierciono╢ne konsekwencje. Powietrze wype│ni│by tlenek azotu, powoduj▒c masywne opady kwa╢nych deszczy. To za╢ spowodowa│oby zmniejszenie ilo╢ci rozpuszczonego wΩgla organicznego w jeziorach i rzekach, a co za tym idzie - zwiΩkszon▒ penetracjΩ promieniowania nadfioletowego.

Chcia│oby siΩ zaoponowaµ, ┐e przecie┐ pocz▒tkowo ≤w nadfiolet bΩdzie blokowany skutecznie przez wspomniany ju┐ ob│ok py│owy. Owszem, tyle ┐e bΩdzie to mia│o swe fatalne skutki ju┐ w niedalekiej przysz│o╢ci. Wiele zwierz▒t potrzebuje bowiem pewnej dawki ultrafioletu do "konserwacji" mechanizm≤w obronnych przed t▒ szkodliw▒ radiacj▒. W razie jej braku, "bro±" ta mo┐e s│abn▒µ lub wrΩcz zanikaµ. W czasie pouderzeniowej zimy wiele organizm≤w zginie; te, kt≤re przetrwaj▒, czeka jeszcze "nadfioletowa wiosna", przed kt≤r▒ ju┐ niewiele gatunk≤w zdo│a siΩ w≤wczas obroniµ.

Wed│ug oblicze±, po up│ywie oko│o 390 dni poziom natΩ┐enia promieniowania ultrafioletowego powr≤ci do wielko╢ci sprzed uderzenia. NastΩpnie, przetrzebiona warstwa ozonowa nie bΩdzie w stanie broniµ skutecznie jak kiedy╢ Ziemi i po oko│o 600 dniach poziom promieniowania nadfioletowego podwoi siΩ. Oznacza to uszkodzenia DNA jakie╢ 1000 razy wiΩksze, ni┐ normalnie oraz oko│o piΩciusetkrotnie wiΩksze zniszczenia flory. Tak intensywny nadfiolet mo┐e powodowaµ mutacje, wywo│ywaµ raka, niszczyµ ro╢liny lub "przynajmniej" spowalniaµ ich wzrost poprzez t│umienie fotosyntezy.

Du┐o bardziej prawdopodobne i faktycznie czΩstsze w historii naszej planety by│y upadki mniejszych asteroid≤w. Czy mo┐emy zatem odetchn▒µ z ulg▒? Niestety nie - teoretyczne skutki takich zderze± mog▒ byµ nawet gorsze! Warstwa ozonowa dozna co prawda mniejszego uszczerbku, jednak┐e mniej bΩdzie py│u chroni▒cego przed nadfioletem. Czyli - i tak ╝le, i tak niedobrze!