W sieciach wykorzystuj╣cych protok≤│ TCP/IP, a tak╣ sieci╣ jest Internet, │╣czno£µ pomiΩdzy komputerami oparta jest na systemie adresowania, w kt≤rym unikalny
32-bitowy ci╣g cyfr (tzw. adres IP) jest przypisany ka┐dej jednostce w sieci.
╙w 32-bitowy adres IP jest zapisywany
w postaci czterech 8-bitowych liczb oddzielonych kropkami (np. 194.213.241.74).
Taki pojedynczy sk│adnik adresu IP nosi nazwΩ oktetu i jest zapisywany dziesiΩtnie (przyjmuje warto£ci od 0 do 255).
Dzisiaj, wobec olbrzymich zasob≤w Internetu, pos│ugiwanie siΩ adresem IP
w czystej postaci by│oby niezwykle k│opotliwe (spr≤bujmy zapamiΩtaµ chocia┐ stronΩ ksi╣┐ki telefonicznej), dlatego te┐ sk│onni do upraszczania homo sapiens ka┐demu komputerowi przyznawali nazwΩ. Po pewnym czasie doprowadzi│o to jednak do coraz wiΩkszego ba│aganu, gdy┐ wobec rosn╣cych rozmiar≤w sieci i liczby jednostek do± przy│╣czonych, trudno by│o znaleƒµ unikaln╣ nazwΩ dla ka┐dego komputera. Ponadto komputer odpowiadaj╣cy za tzw. NIC (Network Information Center), czyli zawieraj╣cy uaktualnione nazwy jednostek w sieci nie nad╣┐a│ za jej rozwojem, a serwery nie otrzymywa│y na czas uaktualnionej listy komputer≤w w sieci.
W efekcie powodowa│o to kolizje nazw komputer≤w. System Nazw Domen (DNS) stworzono, by zapobiec w│a£nie takim k│opotom.
Generalnie pomys│ polega│ na pogrupowaniu jednostek pod│╣czonych do sieci wed│ug domen, z kt≤rych ka┐da tworzy│aby wΩze│, niejako ga│╣ƒ w drzewie nazw. W takim wypadku jasne jest, ┐e nazwa komputera musi byµ niepowtarzalna tylko w obrΩbie domeny, w kt≤rej on siΩ znajduje. DNS jest wiΩc rozproszon╣ baz╣ danych zawieraj╣c╣ schemat hierarchicznego nazewnictwa. Za t│umaczenie adres≤w IP komputer≤w na ich nazwy odpowiedzialny jest program zwany rezolwerem. Dzisiaj ka┐dy klient ftp, przegl╣darka WWW, czy te┐ program pocztowy dzia│aj╣cy na platformie PC ma wbudowany rezolwer, dziΩki temu u┐ytkownik wpisuje tylko szukany adres, reszt╣ zajmuje siΩ program.
Naj│atwiej przyjdzie nam zrozumieµ nazewnictwo przyjΩte w DNS, pos│uguj╣c siΩ przyk│adowym adresem poczty elektronicznej. Typowy adres e-mail ma postaµ:
u┐ytkownik@firma.domena.
Po lewej stronie takiego adresu znajduje siΩ nazwa posiadacza konta pocztowego (niekoniecznie musi to byµ pojedynczy u┐ytkownik), po prawej za£ mamy nazwΩ domeny.
DomenΩ czyta siΩ od prawej do lewej rozpatruj╣c ka┐dy segment oddzielony kropkami. Pierwszy segment (od prawej) oznacza domenΩ pierwszego rzΩdu (zwan╣ te┐ domen╣ g│≤wn╣). Pierwotnie, gdy Internet nie obejmowa│ jeszcze ca│ego £wiata, a jedynie USA, mo┐na by│o rozr≤┐niµ 7 podstawowych domen pierwszego rzΩdu (patrz ramka).
îwiatowa pajΩczyna
W chwili obecnej, gdy Internet obejmuje praktycznie ca│y £wiat, nazewnictwo uleg│o nieznacznej zmianie. Po prostu dotychczasowe nazwy domen g│≤wnych zosta│y przesuniΩte w lewo staj╣c siΩ domenami drugiego rzΩdu, a na ich miejsce wprowadzono dwuliterowy kod kraju, zwany te┐ stref╣. Regu│a ta dotyczy wszystkich po│╣czonych z Internetem pa±stw z wyj╣tkiem Stan≤w Zjednoczonych, kt≤re zachowa│y starszy schemat.
W niekt≤rych krajach r≤wnie┐ obecna domena drugiego rzΩdu zosta│a skr≤cona do dw≤ch liter. Przyk│adem mo┐e byµ Wielka Brytania, gdzie domenΩ com zast╣piono co,
a edu - ac (od academic community). Domenami g│≤wnymi w Internecie zarz╣dza InterNIC, jednak dla ka┐dego kraju istnieje odrΩbny zarz╣dca rejestruj╣cy domeny drugiego rzΩdu w danym kraju. I tak dla polski obs│ug╣ domeny .pl zajmuje siΩ NASK i wszelkie poddomeny dla .pl s╣ rejestrowane w│a£nie przez NASK.
Zostawienie administracji domenami ka┐demu krajowi, spowodowa│o, ┐e opr≤cz nazw domen drugiego poziomu, odpowiadaj╣cym 7 podstawowym (patrz ramka), powsta│y r≤wnie┐ dodatkowe domeny.
W Polsce mo┐na np. wyr≤┐niµ domeny regionalne (waw.pl, krakow.pl, lodz.pl, poznan.pl itp.). Z samego adresu mo┐emy wywnioskowaµ, w jakim kraju stacjonuje dana jednostka oraz jaki rodzaj dzia│alno£ci reprezentuje. Warto jednak wiedzieµ,
┐e ostatnio ta konwencja uleg│a nieznacznej zmianie za spraw╣ tzw. domen wirtualnych.
Domeny wirtualne
Domena wirtualna nie jest faktycznie zarejestrowan╣ domen╣ w serwerze nazw,
lecz wskazaniem na konkretny katalog znajduj╣cy siΩ na danym serwerze. Dzia│anie jej jest do£µ proste. Wyobraƒmy sobie,
┐e u pewnego us│ugodawcy internetowego
o adresie np. "www.provider.com.pl" zdecydowali£my siΩ zam≤wiµ stworzenie w│asnej witryny WWW. Standardowo tego typu us│uga polega na stworzeniu przez us│ugodawcΩ katalogu na serwerze
dla konkretnego klienta, gdzie mo┐e on umieszczaµ swoje strony WWW. Adres takiej witryny wy-gl╣da│by mniej wiΩcej tak: "www.provider.com.
pl/mojawitryna/", gdzie "mojawitryna" oznacza nazwΩ katalogu stworzonego dla nas przez provi-dera. Gdyby£my jednak chcieli mieµ inny adres, mo┐emy ┐╣daµ, ┐eby us│u-
godawca (oczywi£cie odp│atnie) przypisa│
do przeznaczonego nam katalogu domenΩ "www.mojawitryna.com.pl". Obydwa adresy odnosz╣ siΩ do tych samych stron (a w│a£ciwie do jednej o nazwie "index. html"), jednak brzmienie tego drugiego adresu jest zdecydowanie lepsze.
Oczywi£cie na takiej domenie mog╣
w pe│ni funkcjonowaµ adresy e-mailowe,
przy czym znowu polega to na odpowiednim przypisaniu domeny do fizycznie
istniej╣cego adresu.
Podstawowe domeny pierwszego rzΩdu
com - oznacza instytucje komercyjne (np. microsoft.com, netscape.com itp.)
edu - uniwersytety i inne plac≤wki edukacyjne (np. mit.edu)
org - organizacje niekomercyjne tzw. non-profit (np. w3.org)
net - administracje sieciowe (np. nfs.net, cerf.net)
gov - instytucje i plac≤wki rz╣dowe (np. whitehouse.gov)
mil - instytucje militarne (np. navy.mil)
int - organizacje miΩdzynarodowe (np. nato.int)
Dodatkowe informacje
Dla zainteresowanych tematem podajΩ kilka adre-s≤w traktuj╣cych do£µ szeroko o domenach:
