home *** CD-ROM | disk | FTP | other *** search
/ Magazyn Enter 1999 January / enter_01_1999_2.iso / archiwum / ent98.05 / txt / 50.TXT next >
Text File  |  1998-05-06  |  7KB  |  138 lines
  1. Rozmowa z nestorem polskiej informatyki prof. Leonem 
  2. úukaszewiczem
  3.  
  4. PiΩµdziesi╣t lat minΩ│o 
  5.  
  6. Pod koniec 1948 roku, przy Pa±stwowym Instytucie Matematycznym, 
  7. powsta│a Grupa Aparat≤w Matematycznych - zesp≤│ os≤b, kt≤re 
  8. zaczΩ│y tworzyµ polskie komputery. Pierwsz╣ polsk╣ maszyn╣ 
  9. licz╣c╣ by│ analogowy Analizator R≤wna± R≤┐niczkowych 
  10. zawieraj╣cy ok. czterystu lamp elektronowych. Zbudowa│ go w 1954 
  11. roku prof. Leon úukaszewicz. Pierwsza polska maszyna cyfrowa 
  12. XYZ, zbudowana na wz≤r i podobie±stwo s│ynnego Eniaca - 
  13. pierwszego komputera na £wiecie - powsta│a cztery lata p≤ƒniej 
  14. w zespole Grupy Aparat≤w Matematycznych. 
  15.  
  16. O problemach, jakie przed p≤│wieczem towarzyszy│y narodzinom 
  17. polskich komputer≤w z prof. Leonem úukaszewiczem rozmawia 
  18. Andrzej Paj╣k. 
  19.  
  20. ENTER: Od momentu powstania Grupy do realizacji pierwszej 
  21. maszyny cyfrowej up│ynΩ│o 10 lat. Dlaczego trzeba by│o a┐ tak 
  22. d│ugo czekaµ na polski komputer? 
  23.  
  24. Leon úukaszewicz: Trudno£ci by│y przeogromne. Brak dok│adnych i 
  25. niezawodnych komponent≤w, w szczeg≤lno£ci lamp elektronowych, 
  26. by│ najwiΩksz╣ nasz╣ bol╣czk╣. Pocz╣tkowo u┐ywali£my czΩ£ci 
  27. krajowych, lecz jako£µ ich nie by│a dostateczna. Korzystali£my 
  28. wiΩc czΩsto z komponent≤w pozostawionych przez armiΩ niemieck╣. 
  29. Dopiero p≤ƒniej pojawi│y siΩ, choµ skromne, mo┐liwo£ci importu. 
  30. Kolejny wa┐ny element to brak do£wiadczenia technologicznego. 
  31. Nasz zesp≤│ sk│ada│ siΩ przecie┐ z m│odych zapale±c≤w, kt≤rzy 
  32. dopiero co sko±czyli studia, a my nie mieli£my przecie┐ tak 
  33. precyzyjnych i ogromnych laboratori≤w jak IBM. 
  34.  
  35. E: A jednak siΩ uda│o. Jak zatem, mimo tych trudno£ci, uda│o siΩ 
  36. skonstruowaµ XYZ? 
  37.  
  38. L.ú.: Od pocz╣tku wiedzieli£my, ┐e nie bΩdzie │atwo. Znali£my 
  39. historiΩ pracy nad Eniakiem, kt≤ry by│ bardzo skomplikowan╣ 
  40. maszyn╣ (1800 lamp) i na dodatek bardzo czΩsto siΩ psu│. Z tego 
  41. powodu, maj╣c tak┐e £wiadomo£µ swoich skromnych £rodk≤w, gdzie 
  42. tylko siΩ da│o, skorzystali£my z rozwi╣za± zagranicznych. 
  43. Oczywi£cie naszym bezpo£rednim wzorem nie by│ ju┐ Eniac, ale 
  44. nowsze od niego maszyny. I tak architektura XYZ by│a 
  45. uproszczeniem i tak ju┐ prostej architektury IBM 701; 
  46. zak│adali£my, ┐e tak powa┐na firma jak IBM w wyborze swym nie 
  47. mo┐e siΩ myliµ. Architektura kom≤rek elementarnych XYZ by│a 
  48. zapo┐yczona od maszyny radzieckiej Besm 6. Jak siΩ okaza│o 
  49. poszli£my dobrym tropem. XYZ wykonywa│ oko│o 800 operacji na 
  50. sekundΩ i by│ szybszy od wszystkich maszyn cyfrowych zbudowanych 
  51. ju┐ po nim przez inne o£rodki krajowe w ci╣gu nastΩpnych kilku 
  52. lat.  
  53.  
  54. E: Czy oznacza to, ┐e skonstruowana przez Pana zesp≤│ maszyna 
  55. rozpoczΩ│a nowy etap polskiej informatyki? 
  56.  
  57. L.ú.: Og≤lnie rzecz bior╣c, budowa i pomy£lna eksploatacja XYZ 
  58. mia│y dla pocz╣tk≤w rozwoju naszej informatyki prze│omowe 
  59. znaczenie. Wykaza│y one przede wszystkim, ┐e wytwarzanie sprawnie 
  60. dzia│aj╣cych uniwersalnych maszyn cyfrowych o niema│ych, jak 
  61. na owe czasy, mo┐liwo£ciach jest w Polsce mo┐liwe. Problematyk╣ 
  62. t╣ zainteresowa│y siΩ wiΩc szybko liczne inne o£rodki naukowe 
  63. i w│adze gospodarcze. Od tej chwili rozw≤j informatyki w Polsce 
  64. sta│ siΩ spraw╣ og≤lnokrajow╣. Maszyna XYZ zosta│a wkr≤tce - 
  65. 1962 rok - udoskonalona i wyprodukowana, pod nazw╣ ZAM 2, w 
  66. oko│o 10 egzemplarzach pracuj╣cych ju┐ niezawodnie w kraju i za 
  67. granic╣ (NRD). 
  68.  
  69. E: Pa±ski Instytut wyprodukowa│ maszynΩ, kt≤ra nie tylko 
  70. pracowa│a w kraju, ale i zagranic╣. Jaka zatem by│a jej, i 
  71. polskiej informatyki, pozycja poza granicami Polski? 
  72.  
  73. L.ú.: Trzeba powiedzieµ, ┐e Amerykanie byli zawsze w czo│≤wce. 
  74. Podobnie by│o z Angli╣. Natomiast, je┐eli chodzi o wsch≤d Europy 
  75. to zajmowali£my do£µ dobr╣ pozycjΩ. Po pierwsze mieli£my 
  76. najlepsze oprogramowanie, System Automatycznego Kodowania, 
  77. uruchomiony na XYZ w 1960 r. Mo┐na go nazwaµ "polskim 
  78. Fortranem". Nawet wed│ug akademik≤w radzieckich by│ to system 
  79. sprawniejszy od tych, jakie mieli u siebie. 
  80.  
  81. Tak wiΩc na pocz╣tku lat sze£µdziesi╣tych realny sta│ 
  82. siΩ szybki rozw≤j informatyki krajowej wykorzystuj╣cy w│asne 
  83. osi╣gniΩcia. W klasie niewielkich maszyn komputery ZAM 2 zbli┐one 
  84. by│y do produkowanych w tym czasie w Europie Zachodniej, 
  85. Zwi╣zku Radzieckim i Japonii. 
  86.  
  87. E: Wynika z tego, ┐e polska informatyka mia│a dobry start. 
  88. Co sta│o siΩ potem? 
  89.  
  90. L.ú.: Wkr≤tce po wdro┐eniu ZAM 2 mieli£my gotowy projekt rodziny 
  91. maszyn ZAM, w tym bardziej zaawansowanej technologicznie ni┐ 
  92. poprzednie, tranzystorowej maszyny ZAM 41 maj╣cej s│u┐yµ do 
  93. przetwarzania danych. We Wroc│awiu powsta│a fabryka Elwro, 
  94. kt≤rej naczelnym zadaniem by│a budowa komputer≤w, a jej 
  95. zasadnicza kadra odbywa│a sta┐ w pracowniach naszego Instytutu. 
  96. Mieli£my wiΩc w kraju, i to nie tylko w Instytucie, wyszkolonych 
  97. in┐ynier≤w i matematyk≤w, kt≤rzy mogli budowaµ komputery, 
  98. tworzyµ oprogramowanie. A ┐e te si│y intelektualne nie zosta│ 
  99. wykorzystane - to ju┐ inna historia.
  100.  
  101. E: Dlaczego tak siΩ sta│o? 
  102.  
  103. L.ú.: Pierwsz╣ przyczyn╣ by│ nap│yw nowoczesnej technologii z Zachodu. 
  104. Taki obr≤t sprawy spowodowa│, ┐e bardziej op│aca│o siΩ kupiµ licencjΩ 
  105. na produkcjΩ angielskiego lub ameryka±skiego komputera, ni┐ go od 
  106. nowa zbudowaµ. Na efekty nie trzeba by│o d│ugo czekaµ. Na pocz╣tku lat 
  107. 70. Elwro zaczΩ│o produkowaµ Odry, kt≤re w rzeczywisto£ci by│y 
  108. "polskimi" ICL-ami. Zaraz po tym blok pa±stw nale┐╣cych do RWPG 
  109. zacz╣│ przechodziµ na Komputery Jednolitego Systemu, czyli IBM. Ta, 
  110. mo┐na powiedzieµ, globalna zmiana ostatecznie zadecydowa│a o 
  111. zaprzestaniu konstruowania na wiΩksz╣ skalΩ polskich komputer≤w.
  112.  
  113.  
  114.  
  115. Leon úukaszewicz urodzi│ siΩ 1 1923 roku w Warszawie. W 
  116. 1948 uzyska│ tytu│ in┐yniera elektroniki, za£ matematyki w 1950. 
  117. Doktoryzowa│ siΩ w dziedzinie elektroniki w 1952 roku w 
  118. Instytucie Matematyki. W 1948 przyst╣pi│ do Grupy Maszyn Matematycznych 
  119. Instytutu Matematyki w Warszawie. Jest jednym z pionier≤w 
  120. polskiego przemys│u komputerowego. Skonstruowa│ pierwsz╣ dzia│aj╣c╣ 
  121. maszynΩ licz╣c╣ - Analizator R≤wna± R≤┐niczkowych - i kierowa│ 
  122. zespo│em tworz╣cym pierwsz╣ maszynΩ cyfrow╣ XYZ. W okresie 
  123. od 1956 do 1966 by│ tw≤rc╣ i dyrektorem Instytutem Maszyn 
  124. Matematycznych w Warszawie. 
  125.  
  126. Profesor úukaszewicz by│ reprezentantem Polskiej Akademi Nauk 
  127. w IFIP (International Federation of Information Procesing) 
  128. od 1961 do 1985 i wiceprezesem IFIP od 1964 do 1968. Od 1976 
  129. jest cz│onkiem akademii. Za│o┐y│ i przez 25 lat prowadzi│ 
  130. miesiΩcznik "Informatyka". 
  131.  
  132.  
  133.  
  134. Jednostka centralna komputera XYZ, odpowiednik dzisiejszego procesora
  135.  
  136.  
  137. Pierwszy sukces polskiej informatyki - analizator r≤wna± r≤┐niczkowych (1954)
  138.