Obecnie ju┐ trudno sobie wyobraziµ system czy aplikacje, kt≤re nie maj╣ wbudowanych mechanizm≤w wsp≤│pracy. Jednym ze sposob≤w - przez wielu znawc≤w uznawany za bardzo udany - przeniesienia takich mechanizm≤w do sieci WWW jest ActiveX. Pod t╣ nazw╣ kryje siΩ technologia bazuj╣ca na dawnej architekturze OLE Automation.
Jej podstaw╣ jest standard COM (Component Object Model) okre£laj╣cy spos≤b komunikacji pomiΩdzy r≤┐nymi modu│ami program≤w.
Jest to formalnie zdefiniowany zbi≤r podstawowych funkcji oraz zmiennych s│u┐╣cych
do wymiany danych pomiΩdzy obiektami na poziomie aplikacji. Formalnie ActiveX jest trzeci╣ wersj╣ komponent≤w OLE rozszerzaj╣c╣ jej mo┐liwo£ci g│≤wnie w stronΩ integracji ze £rodowiskiem sieci WWW i przegl╣darkami stron. ActiveX ma zastosowanie zar≤wno
po stronie klienta, jak i serwera.
Komponenty ActiveX, og≤lnie m≤wi╣c,
to integralne fragmenty kodu skompilowane
na odpowiedni format, kt≤ry umo┐liwia ich wykonywanie np. przez przegl╣darkΩ internetow╣. Skompilowane pliki wynikowe maj╣ w≤wczas rozszerzenie *.OCX. Komponenty ActiveX korzystaj╣ z dobrodziejstwa technologii COM. DziΩki niej maj╣ mo┐liwo£µ wsp≤│pracy z innymi komponentami i us│ugami systemowymi. Jednak przez to ich budowa nie jest dowolna, gdy┐ musi odpowiadaµ wspomnianej specyfikacji. Wykorzystanie technologii COM powoduje, ┐e komponenty ActiveX maj╣ szerokie zastosowanie zar≤wno w systemie, aplikacjach, jak i sieci. Zastosowania sieciowe u│atwia protok≤│ DCOM (Distributed Component Object Model). DziΩki niemu mo┐liwe jest zdalne wykonywanie procedur w £rodowisku rozproszonym, takim jak sieci komputerowe. ActiveX jest dobrze zintegrowane ze £rodowiskiem Internetu. W jΩzyku HTML wprowadzono znacznik <OBJECT> pozwalaj╣cy m.in. osadzaµ w kodzie odwo│ania do komponent≤w ActiveX. DziΩki temu istnieje mo┐liwo£µ umieszczenia na stronach WWW r≤┐nych kontrolek realizuj╣cych interaktywne elementy reaguj╣ce na zdarzenia.
Jak korzystaµ z ActiveX?
Generalnie komponenty ActiveX s╣ automatycznie £ci╣gane i uruchamiane. Jest to zatem proces "przezroczysty" dla u┐ytkownika, kt≤ry nawet nie wie o ich istnieniu. Zajmuj╣ one okre£lony obszar strony przejmuj╣c nad nim kontrolΩ. Od komponentu zale┐y, jak bΩdzie wy£wietlana jego zawarto£µ, jak bΩd╣ obs│ugiwane zdarzenia zachodz╣ce w jego obszarze, jak bΩdzie realizowany dostΩp
do danych i inne zaprogramowane funkcje. Komponenty ActiveX mo┐na obecnie tworzyµ za pomoc╣ wielu popularnych kompilator≤w najwa┐niejszych jΩzyk≤w programowania.
Komponenty ActiveX s╣ alternatyw╣ dla aplet≤w Javy. Daj╣ podobne mo┐liwo£ci fun-kcjonalne, a w niekt≤rych przypadkach je prze-wy┐szaj╣. Podstawow╣ r≤┐nic╣ jest to, ┐e aplet jest to "program" wykonywany przez maszynΩ wirtualn╣ Javy, kt≤ra jest pomostem z systemem operacyjnym. ActiveX nie ma takiego ograniczenia i mo┐e praktycznie korzystaµ z tych samych funkcji, co programy wykonywalne.
W│asne komponenty
Aby pos│u┐yµ siΩ komponentem ActiveX mo┐na skorzystaµ z gotowego lub samemu napisaµ i skompilowaµ do kodu po£redniego. Og≤lna zasada tworzenia komponent≤w ActiveX jest nastΩpuj╣ca: tworzymy interfejs naszego obiektu (oczywi£cie je£li jest potrzebny). NastΩpnie programujemy obs│ugΩ zdarze± i kompilujemy ca│o£µ do kodu po£redniego w formacie *.OCX.
Gdy komponent jest gotowy mo┐emy wykorzystaµ go osadzaj╣c na naszej stronie internetowej. Format OCX ma tΩ zaletΩ
┐e mo┐e byµ interpretowany (wykonany) przez przegl╣darkΩ WWW. Poniewa┐ gotowe komponenty s╣ zapisywane w formie pliku, to mo┐na je r≤wnie┐ udostΩpniaµ innym u┐ytkownikom Internetu. W tej chwili w sieci mo┐na znaleƒµ ju┐ du┐o gotowych komponent≤w (patrz ramka "ActiveX w sieci"). CzΩ£ciowo s╣ one ju┐ instalowane z systemem Windows oraz z przegl╣dark╣ Internet Explorer. Umieszczenie komponentu ActiveX w pliku HTML odbywa siΩ za po£rednictwem znacznika <OBJECT>, kt≤rego podstawowymi parametrami s╣ nazwa i numer pod jakim komponent zosta│ zapisany w rejestrze.
U┐ywanie ActiveX nie musi poci╣gaµ za sob╣ zawsze "£ci╣gania" komponentu do przegl╣darki. CzΩ£µ funkcji mo┐e zostaµ zrealizowana bezpo£rednio na serwerze WWW (mowa o Internet Information Serverze 3.0). Koncepcja ta polega na wykonaniu skrypt≤w, obiekt≤w, komponent≤w umieszczonych w kodzie HTML okre£lonej strony jeszcze przed wys│aniem jej do przegl╣darki. Wykonanie ma miejsce w│a£nie na serwerze. Mechanizm ten nazwano Active Server Pages. Za jego po£rednictwem mo┐na korzystaµ z ActiveX Scripts oraz ActiveX Server Components. Podej£cie to w znacznym stopniu poprawia funkcjonalno£µ wielu stron.
Poniewa┐ Internet jest sieci╣ publiczn╣, wszystko co siΩ w niej pojawia mo┐e byµ spenetrowane przez dowolnego u┐ytkownika. St╣d te┐ du┐y nacisk po│o┐ony jest na bezpiecze±stwo. Komponenty ActiveX s╣ przecie┐ przesy│ane przez sieµ i uruchamiane na komputerze u┐ytkownika pod kontrol╣ przegl╣darki. Jednak teoretycznie jest mo┐liwe, by kto£ do│╣czy│ lub podmieni│ taki komponent, ┐eby ten powodowa│ zniszczenia na komputerze u┐ytkownika. Co jest teoretycznie mo┐liwe, okaza│o siΩ
praktycznie do zrealizowania. Pocz╣tkowa wersja ActiveX zawiera│a wiele dziur,
kt≤re udawa│o siΩ wykorzystaµ w celach destrukcyjnych. Dopiero kolejne wersje wyeliminowa│y niedor≤bki. Aby zapewniµ bezpiecze±stwo komponenty ActiveX
s╣ m.in. wyposa┐one w podpis identyfikuj╣cy autora. DziΩki temu przed wykonaniem kodu mo┐liwe jest sprawdzenie ƒr≤d│a jego pochodzenia.
