Languages Around the World/LanguageWorld.iso/translat/babylon/prŽlat-3.zns

Text File | 1992-09-29 | 13.0 KB | 243 lines

                                            Huizen, 8 juni 1988.

Aartsbisdom Utrecht
Maliebaan 40
3581 CR Utrecht

Z.H. excellentie mgr. Adrianus Kardinaal Simonis.

Uw ref.:  tn 666-88


Eminentie,


Allereerst wil ik u hiermee mijn waardering laten blijken voor de
moeite die u genomen heeft om mijn tekst te verwerken, en ook een
antwoord daarop te geven dat van duidelijke betrokkenheid getuigt.

Toch wil ik nog enige kanttekeningen maken over uw brief, vooral
omdat me daaraan enige saillante aspekten zijn opgevallen. Hoewel
het begrip "snelheid van het geld" door mij eerst op pagina 5 in
de vijfde alinea wordt aangehaald, is het gehele verhaal nu juist
geënt op die snelheid van het geld in de samenleving. Ik ben er
wel vanuit gegaan, dat bij de lezer - ook door het gebruik van de
termen - de kennis aanwezig is m.b.t. de snelheid van 't geld die
Fisher met zijn formule introduceerde. Juist omdat dit een van de
grondbeginselen van de economische wetenschappen vooronderstelt.

U stelde terecht, dat Dr. Holtrop en Dr. Zijlstra de snelheid van
't geld tot hun specialisatie hadden gemaakt. Vooral Dr. Zijlstra
heeft o.a. door president Kennedy daarvoor grote waardering mogen
ontvangen. Met name bij de problemen rond de wisselkoersen. Jelle
Zijlstra heeft daar zelfs een internationale reputatie mee kunnen
verwerven. Maar juist dit blijkt naderhand het verdere onderzoek
naar de snelheid van het geld te hebben verhinderd, omdat men er
zonder nadenken van uitging dat alle wijsheid over dit onderwerp
inmiddels wel was opgetekend. Ook Zijlstra zelf.

Dit laatste bleek een vergissing met verstrekkende konsekwenties.
Want daarmee samenhangend werd ook niet ingezien, dat behalve de
snelheid ook de funktie van het geld intern veranderde door vele
struktuurveranderingen in de economie.
U kunt uit de formule van Fisher heel gemakkelijk afleiden - ook
als leek - dat de economen het geld per definitie als een zuiver
RUILMIDDEL beschouwen. Ik geef dat aan op pagina 5 in de tweede
alinea. De psychologische fixatie op het begrip RUILMIDDEL is ook
bij Dr. W.P. Roelofs nu nog zo groot - door het dagelijks gebruik
van 't geld voor dit doel (het ruilen) - dat hierdoor gemakkelijk
onbegrip en verwarring van termen kan ontstaan.

Een heel eenvoudig voorbeeld hiervan is de INFLATIE. Wanneer het
woord inflatie gebruikt wordt in ons taalgebruik - en ook in de
economische wetenschap - dan is het feitelijk onduidelijk wat er
bedoeld wordt. Bedoelt men dan de prijspeilindikatie als 'n nivo
op een index of de stijging van dat prijspeil op zich, danwel de
krachten in het economische proces, die tot deze prijsstijging
voeren, of het gevolg van een door de centrale bank toegestaan en
gevoerd geldscheppingsbeleid ??

Duidelijk is in ieder geval, dat de meeste mensen de stijging van
het prijspeil als een resultaat van negatieve ontwikkeling zullen
beschouwen. Daarbij legt dan vrijwel niemand 'n verband tussen de
tegenstrijdige ontwikkeling van de werkloosheid bij een beperkte
inflatie van gemiddeld 7% gedurende de vijftiger - zestiger jaren
en de sterke groei van de economie en de welvaart in die periode,
met een toenmalige zeer lage en soms zelfs negatieve reële rente.
Terwijl tegenwoordig juist het tegenovergestelde effekt
waargenomen kan worden.

Momenteel zien we een historisch extreem hoge reële rente. Deze
gaat gepaard met zeer hoge werkloosheid, die ondanks de overvloed
aan werkgelegenheid in de infrastruktuur en de collectieve sektor
- dit mede door het verdere kapotbezuiningen van de sociale en de
collectieve voorzieningen bij een volledige afwezigheid van enige
nominale of strukturele inflatie - een werkelijk begrotingstekort
van bijna 10% toch laat voortbestaan. Dit ongeacht de manipulatie
met die tekorten en 't doorschuiven ervan naar de gemeenten en/of
de provincies; zodat het werkelijke nivo er van versluierd wordt.

Eén konklusie kan nu al meteen getrokken worden. Die zo gevreesde
inflatie blijkt op grond van de evaluatie van de werkelijkheid
niet de hoofdoorzaak te zijn van de werkloosheid. Bovendien geeft
u naar mijn mening De Nederlandsche Bank NV en het ministerie van
Financiën teveel krediet m.b.t. enerzijds de vakbekwaamheden hier
omtrent - gezien de werkelijkheid - en anderzijds, door ervan uit
te gaan dat deze instellingen zuiver en alleen ten dienste zouden
staan van de samenleving als geheel.
Vooral de financiële belangengroepen met hun lobby hebben zo hun
eigen prioriteiten op het gebied van het handhaven van de waarde
van de munt, en het kunnen verwerven van een evenredig aandeel in
een groeiende markt van de kredietverlening. De privatisering van
de studiebeurzen en de woningbouw zijn duidelijke voorbeelden.

Maar ook de valutazwendel met de devaluatie van de gulden door HM
Koningin Wilhelmina in 1934, met de medewerking van de N.H.M. (de
voorloper van De Nederlandsche Bank N.V. en minister-president H.
Colijn) had een grote verschuiving van vermogen in de samenleving
veroorzaakt, waarbij door middel van afwentelingsmechanismen - en
het ontbreken van enige sociale voorziening in die tijd - dat tot
een vroegtijdige dood heeft geleid van vele duizenden onderdanen.
Dit door verhongering, bevriezing en ziekte door besmettingen als
gevolg van de uitsluiting van het economische proces door het ook
toen totaal ontbreken van GELD..!!

Ook gezagsgetrouw het feilbare beleid van dergelijke instellingen
zomaar te accepteren - zonder dan vragen te stellen - kan leiden,
net als kort geleden in de geschiedenis, tot enorme ontsporingen.
De recente golf van schandalen en fraudegevallen van grote omvang
heeft 't vertrouwen van vele burgers (in welke overheidsinstantie
dan ook) beslist niet doen vergroten. Waarbij ook opgemerkt dient
te worden, dat hier slechts het topje van de ijsberg zichtbaar is
geworden.

Uw opmerking, dat het verstandig lijkt om mijn nieuwe benadering
van de omloop van het geld voor te leggen aan onze universiteiten
acht ik zinnig. Op dit punt zijn de afgelopen jaren door mij ook
wat initiatieven genomen - waarbij de juistheid van de benadering
wel werd erkend - maar helaas nog niemand met een gekwalificeerde
positie er toe gebracht heeft in het openbaar een diskussie over
dit onderwerp te laten ontbranden. In tegendeel zelfs. Heel vaak
ontvluchte men onmiddellijk de verantwoordelijkheid. Men vermijdt
in de meeste gevallen de dialoog, wanneer er beseft wordt dat het
fundament van ons economische funktioneren dreigt te worden bloot
gelegd.

Ik ben evenwel niet met u eens, dat bij de bisschoppen (of andere
kerkelijke organisaties) geen kennis of dieper inzicht erover zou
bestaan. Het citaat uit het artikel van Mgr. Dr. F. Simons toont
duidelijk aan, dat die kwaliteiten binnen de kerk(en) beslist wel
te vinden zijn. Met klem dring ik er op aan, deze kwaliteiten ook
te benutten in het belang van de vrede en de gerechtigheid.  Met
betrekking tot uw hoofddoelstelling om de Blijde Boodschap van de
Christus te verkondigen ben ik van mening, dat met de waarneming
van de werkelijkheid om ons heen, veel mensen in toenemende mate
deze "blijheid" van de boodschap niet zo scherp meer zien zitten.
Niet in de laatste plaats, omdat dit rechtstreeks te maken heeft
met een als maar toenemend gebrek aan de sociale [geld] middelen.
Waarbij ik dus terugkom op "het wezenlijke" van mijn verhandeling
namelijk: HET GELD en de SOCIAAL-MAATSCHAPPELIJKE FUNKTIE ervan.

In vrijwel alle gevallen is een verkeerd gevoerde geldpolitiek de
rechtstreekse oorzaak van sociale ontwrichting. Dit heeft in 1987
geleid tot meer dan 6.800 pogingen tot zelfdoding door jeugdigen,
waarvan meer dan 500 kinderen nog geen 15 jaar oud waren.
Ook berooft elke dag in Nederland een agrariër zich van het leven
omdat de uitzichtloosheid van zijn financiële situatie in onze zo
kapitalistisch georganiseerde maatschappij nog geen andere wetten
kent dan die van de jungle, in een opjaagsysteem van meedogenloze
concurrentie. Daarnaast laat dit ook nog gigantische overschotten
ontstaan, waarvan door de arme evenmin gebruik mag worden gemaakt
in onze kortzichtige christelijke kultuur, waarin slechts hij die
in het zweet zijns aanschijns zwoegt te eten zal hebben. Althans,
wanneer men betaald wordt voor het werk;...want vrijwilligerswerk
blijft altijd onbetaald van harte welkom.

Wederom zijn we nu terug op de funktie van het geld, waarbij dan
de nadruk komt te liggen op het individuele aspekt van het bezit.
Naar mijn mening ligt hier een geweldig uitgangspunt, maar ook de
verantwoordelijkheid voor een praktische en sociale verkondiging
van met name het Evangelie van Marcus 10-17. De bijbel kan op dit
punt even duidelijk zijn als de stijlchristelijke houding van het
niet werken is niet eten, met:

   WIE NIET SCHENKT VAN ZIJN OVERVLOED, ZAL NIET HEMELEN.

Bij deze verkondiging krijgt m.i. de sociale verantwoordelijkheid
van het bezit - naast het gebrek aan kennisgeving uit de sociale
encyclieken - nauwelijks enige aandacht, zodat het niet zo heel
verwonderlijk moet zijn dat veel mensen de kerk de rug toe keren.
Men kan geen herkenning vinden in "Het Woord" binnen de kerk, en
de harde werkelijkheid buiten die kerk.

Daarnaast zal er bij 'n toenemend aantal christenen een afnemende
behoefte aan wonderen gaan ontstaan - door betere scholing - als
dragers van de evangelische boodschap. Men zal meer aanspreekbaar
worden op de sociale kontekst, waarmee er in het bestaan van alle
dag dan iets gedaan zal kunnen worden. Het scheppingsverhaal, het
veranderen van water in wijn of het geboren worden uit een maagd,
zijn dan niet meer zo belangrijk als bizondere gebeurtenissen, om
de werkelijke boodschap over te kunnen brengen. De Christus werd
volgens bijbelse overleveringen geboren uit de maagd Maria zonder
tussenkomst van een man. Een waarlijk wonder dus.

De genetica leert ons inmiddels wel dat zoiets slechts zal kunnen
geschieden, wanneer van spontane kloning sprake is. Deze zou door
Gods Wil kunnen zijn bewerkstelligd. Maar dan nog zou dit wonder
een wonder boven wonder betekenen, omdat in dat geval de Christus
'n vrouw moet zijn geweest. Ook al neem ik aan dat Jezus Christus
(als politiek aktivist) een man was in de kultuur van zijn tijd,
waar een vrouw toen, maar ook vandaag, niet een rol van betekenis
kon spelen, om een blijvende boodschap achter te kunnen laten aan
de mensheid (intocht in Jeruzalem). Een aspekt waarvan het tweede
gebod ook de kerk zèlf nog niet heeft kunnen bevrijden.

Dat is wat ik wil noemen: DE INVERSIE VAN HET GELOVEN, omdat soms
afstandelijkheid en onwaarschijnlijkheid, niet in overeenstemming
te brengen zijn met het "weten en het begrijpen" van de mens Anno
Domini 1988. Frappant is evenwel, dat weliswaar onze jaartelling
wel afgestemd blijkt te zijn op het christendom, maar "NIET" onze
benamingen van de kulturele vormgeving, zoals het benoemen van de
dagen en van de maanden en de seizoenen. Misschien is het wel een
teken dat verstaan moet worden, om zo te begrijpen waarom in onze
CHRISTELIJKE KULTUUR, nu toch heidense namen worden gebruikt voor
dingen waarvoor de Batavieren en de oude Romeinen respekt hadden,
en daarin ook hun geloof beleefden.

Het lijkt mij duidelijk dat de grootste krachtproef van deze tijd
zal zijn: het dichten van de kloof tussen arm en rijk, en tussen
Noord en Zuid. Daarbij zal de kerk steeds duidelijker de kant van
de armen moeten kiezen, om de leer dan weer in overeenstemming te
brengen met het maatschappelijk funktioneren van onze kerken. Het
particuliere bezit van een Japanse miljardair bijvoorbeeld, wordt
per ultimo 7 juni 1988 hoger geschat dan vijftig miljard gulden.
Waarmee tevens heel duidelijk wordt, dat andere mensen hiervan nu
niets bezitten. Deze menselijke vergaarbak van bezit zal naar de
verkondiging van Marcus 10 beslist geen schijn van kans maken, om
Petrus aan de Hemelpoort te passeren.

De laatste opmerking lijkt wat onwerkelijk, omdat door het begrip
HEMELPOORT iets konkreets als van 'n bouwwerk wordt gesuggereerd;
en met de optie om in een kennelijk begrensde ruimte - DE HEMEL -
binnen te kunnen gaan. Ik geloof dat wanneer de mens een toekomst
heeft na de dood - dat zonder de dubbele bodem van de uitbuiting
van het hedendaagse - deze dan als entiteit van geluk mag spreken
op te kunnen gaan in de kollektiviteit van het eeuwig bewustzijn.

Ik weid hierover even uit, om aan te geven dat men begrippen vaak
hanteert zonder eigenlijk de juiste betekenis of de kontekst daar
van te kennen. Bovendien had ik gehoopt op 'n meer konkrete aktie
vanuit de leiding van de kerk; en eigenlijk niet op een enigszins
ongrijpbare verwijzing naar een encycliek, waaruit ook in de kerk
nauwelijks geciteerd wordt.
Daarom vraag ik u met klem, de vermaning van de paus ten opzichte
van bezit en geld ook door te trekken naar de beschouwing over de
verantwoordelijkheid van onze wereldlijke overheid met betrekking
tot het beheren en sturen van het instrument dat mensen - zonder
uitzondering - met elkaar verbindt.

In afwachting namens de armen,

Westkade 227,
1273 RJ Huizen.                           Tr. R.M. Brockhus