Languages Around the World/LanguageWorld.iso/translat/babylon/minister.zns

Text File | 1992-09-29 | 15.7 KB | 308 lines

Aan de Raad van Ministers                   Huizen, 28 juli 1989.
Binnenhof 20, kamer 1
2513 AA 's-Gravenhage

Excellenties,


Referend naar mijn brief van gisteren, waarin ik u een tabel deed
toekomen met 't leggen van enige relatie van het monetaire beleid
van de Nederlandsche Bank NV, vanaf 1955, met de ontwikkeling van
de werkloosheid, laat ik u weten dat de konklusie in die brief al
te zeer beperkt is. Natuurlijk was dat niet voor niets gedaan; en
dit schrijven uiteraard ook niet.  Ook nu weer zal ik niet geheel
hoeven ontsluieren, waarom de werkloosheid zich ontwikkelde in de
afgelopen decennia zoals deze zich ontwikkelde, omdat ik meen dat
u, universiteiten en politieke partijen al voldoende geïnformeerd
zijn in de afgelopen zeven jaren.

Vandaag vier(?) ik de verjaardag van het feit dat ik samen met de
heer H.H. Bor in persoon een analyse overhandigde over de relatie
tussen:

    "DE FATALE GELDPOLITIEK VAN DE NEDERLANDSCHE BANK NV EN DE
     WERKLOOSHEIDSONTWIKKELING IN DE ZESTIGER-ZEVENTIGER JAREN"

aan een medewerker ten kantore van de FNV-vakcentrale  - om 13.15
uur -  en een uur later bij het VNO. Toentertijd (het was net als
nu bloedheet) was de heer Wim Kok nog voorzitter van zijn FNV, en
de heer Chris van Veen de voorzitter van het VNO.

Zoals u zeker bekend moet zijn, is de heer H.H. Bor de werkelijke
ontdekker van de technische oorzaken van de economische recessie.
Ik heb ooit eigenlijk alleen de rol gespeeld van sparring-partner
of van de tovenaarsleerling. Het heeft mij veel tijd gekost om de
materie voldoende te beheersen, omdat het niet zo eenvoudig is om
oude denkpatronen te doorbreken en revolutionaire ontdekkingen in
hanteerbare strukturen om te zetten.  Zoals u weet, heb ik eerder
geprobeerd om met een vriendelijker aanzet tot dialoog, deze door
H.H. Bor ontwikkelde technieken en theorieën in de samenleving te
integreren, en daarmee dan een echte oplossing ter beschikking te
krijgen voor het vermijden van een onnodige, vooral onvrijwillige
werkloosheid en verarming.

Ik hoor nog door de telefoon de hartekreet van Henk Bor, toen hij
ontdekt had, dat de BTW nog niet verwerkt was in de struktuur van
ons monetaire stelsel met:

    "DE BTW IS NIET IN DE TABELLEN VAN HET CBS VERWERKT, ZE
     HANTEREN ALLE CIJFERS EXCLUSIEF DE BTW IN DE NATIONALE
     REKENINGEN.  MIJN GOD, ALS DAT WááR IS !!  ALS DAT NOU
     WERKELIJK WááR IS !"

Vanaf dat moment, werd toen de ene crisisveroorzaker na de andere
snel gevonden, die stuk voor stuk het werkgelegenheidonderhoudend
vermogen van de geldmassa in ons Nederland aantastten. Ik verwijs
u naar het aan de heer Wiegel persoonlijk toegezonden boekje:

   "Het economische schandaal van de Eeuw", een fragment
    uit "Good-bye Money" en gepubliceerd in 1981.

De heer Wiegel was toen nog vice-premier en stuurde op de laatste
dag van zijn ambtstermijn een brief met 'n korte, nu wel cruciale
reaktie.  Sindsdien heeft hij gezwegen als het alom bekende graf.
Net als G.A. Wagner (ex-Shell), en de huidige president-direkteur
van het Vendex-concern de heer A.J. Verhoef.
Na de betreffende bezoeken begreep men - o.a. bij V&D - waarom de
koopkrachtgrafiek zo'n vreemde knik had gemaakt bij het standaard
bestedingspatroon van de konsument. Natuurlijk heeft men dankbaar
gebruik gemaakt van de kennis en ging sterk op het overnamepad om
de zeer grote voordelen van de "interne liquiditeit" zo te kunnen
ontwikkelen en benutten.

Ik moet overigens de Nederlandse pers die uitgebreid op de hoogte
was gesteld hier nadrukkelijk "medeverantwoordelijk" stellen voor
de werkloosheid van vandaag en de pensioenbreuken die daarvan het
gevolg waren. Verder stel ik de respectieve kabinetten vanaf 1981
en alle politieke partijen, rechtstreeks verantwoordelijk voor de
ca. tienduizend zelfdodingen, die het gevolg waren van de sociale
ontwrichting.  U begrijpt wel, dat na zolang proberen iets op een
fatsoenlijke manier in de diskussie te krijgen, en te trachten de
uit de dialoog voortkomende beleidsinstrumenten ten gunste van de
samenleving te activeren, dat ik zo af en toe nogal wat scherp in
mijn benadering van instanties en personen ben geworden. In ieder
geval kan niemand in de laatste kabinetten voor zich opeisen, dat
hij of zij de ambtseed werkelijk serieus heeft genomen.

Consequent heeft een ieder die op beleidsbepalende bestuursposten
verantwoordelijk was voor het vormgeven van het beleid voor enige
werkloosheidvermindering ten onrechte gezwegen. Ook de ambtenaar.
Om het nu evenwel niet te uitvoerig te maken en ter zake te komen
wil ik u een hoofdstuk uit zijn boek:  "HET ECONOMISCHE SCHANDAAL
VAN DE EEUW" overnemen. En zoals al mijn brieven is ook deze c.c.
pagina 22

De quantiteitsformules van de Nederlandsche Bank NV

U begrijpt dat een dergelijk eenvoudig getal, dat wordt verkregen
door de hoeveelheid "primair-geld" te delen door het door het CBS
gepubliceerde getal, dat onze nationale produktie weergeeft, geen
uitgangspunt kan zijn voor beslissingen van de Nederlandsche Bank
NV. Voor het vaststellen van de hoeveelheid geld die in Nederland
nu in omloop moet zijn, kunnen zeer complexe, ook heel ingenieuze
theorieën worden toegepast.
Deze theorieën, zijn meestal niet gebaseerd op de reeds eerder in
dit boek gehanteerde quantiteitsformules.  Bij het bepalen van de
hoeveelheid geld die in omloop is, wordt nu al vele jaren gebruik
gemaakt van het begrip GELDQUOTE of LIQUIDITEITSQUOTE, waarbij de
geldhoeveelheid of liquiditeitmassa wordt uitgedrukt in procenten
van het nationaal inkomen.

Zowel de overheid, als de Centrale Banken van West-Europa, hebben
bij het bepalen van hun economisch beleid altijd zeer veel waarde
gehecht aan de Keynesiaanse theorie van John Maynard Keynes. Deze
ongetwijfeld beroemde econoom, heeft de kasvoorraadtheorie verder
uitgediept die reeds door andere geld-deskundigen, die ook tot de
Cambridge-school behoorden, was ontwikkeld.
De opvattingen van Keynes breken met de gedachte dat rechtstreeks
een betrekking bestaat, tussen de geldhoeveelheden en de prijzen.
(Irving Fisher deed dat in 1911 niet) Dat is dus de gedachte, die
in de eerder ontwikkelde "quantiteitstheorieën" wordt gehanteerd.
Volgens Keynes beïnvloedt de geldhoeveelheid indirekt de prijzen.
In dit verband spelen ook al de rentevoet, de werkgelegenheid, de
investeringen en de produktie een belangrijke rol.
Ook de goederenvraag en het goederenaanbod worden in deze theorie
niet vergeten. J.M. Keynes was als engels econoom 'n zeer geziene
figuur.  Hij publiceerde in 1936 een uiterst belangrijk boek, met
als titel:  "DE THEORIE VAN DE WERKGELEGENHEID, INTEREST EN GELD"

Keynes heeft vele regeringen geadviseerd. Van Roosevelt tot & met
Churchill. Hij was de grote man die het hoofdbeleid bepaalde voor
de financiering van de Tweede Wereldoorlog aan geallieerde zijde.
Hij was ook de man die, betrokken als hij was bij het VERDRAG VAN
VERSAILLES dat in 1919 werd gesloten, voorspelde: dat dit verdrag
door zijn bekrompenheid wel de kiem in zich droeg voor een nieuwe
oorlog. Keynes was dus een man, die het gelijk aan z'n zijde had.
Ook een man,  die in zijn boek van 1936 toch ruiterlijk durfde te
erkennen,  dat een aantal van zijn eerder gepubliceerde inzichten
geen hout sneden.

Keynes hanteerde in zijn vele adviezen het principe dat:
- Volledige werkgelegenheid uitsluitend kan worden bereikt indien
  de overheid en de centrale banken heel bewust de investering in
  nieuwe kapitaalgoederen bevorderen, tegelijkertijd een goedkoop
  geld politiek hanteren; en in een tijd van recessie eveneens de
  overheidsinvesteringen laten toenemen.

We weten nu, met alle respect voor Keynes, dat zijn theorieën ook
discutabel zijn.   Natuurlijk waren er Nederlanders, die al jaren
fel opponeerden tegen deze, naar hun mening onjuiste opvattingen.
Een van de velen, die in Nederland nauwelijks is gehoord, was Dr.
W.P. Roelofs, voormalig stafmedewerker van de Nederlandse Octrooi
Raad.
Dr. Roelofs promoveerde in 1951 in Delft op een proefschrift over
een angelsaksische monetaire en economische ketterij. Dr. Roelofs
wordt hier aangehaald, omdat ondanks het feit, dat hij in 1974 de
eerste prijs won in een in Italië uitgeschreven "essay-wedstrijd"
met een opstel over:

   "DE FATALE FOUT IN:
    THE GENERAL THEORY OF EMPLOYMENT, INTEREST AND MONEY"

van Dr. John Maynard Keynes, toch nimmer enige aandacht, noch van
het Ministerie van Economische Zaken, noch van het Ministerie van
Financiën heeft gekregen.
In zijn afscheidscollege van Dr. Roelofs voor de Octrooiraad op 2
mei 1975, noemde Dr. Roelofs zichzelf - naar zijn mening niet ten
onrechte - een Donquichotte die niet vecht tegen windmolens, maar
wel tegen de Bierkaai.
Roelofs stelt dat de Bierkaai in Nederland wordt vertegenwoordigd
door die lieden die het vak, de wetenschap van de droevige figuur
- The Dismal Science, zoals dat in 't engels wel heet - officieel
hebben gestudeerd, en die door hun opleiding van meet af aan zijn
verprutst - deze Bierkaai wordt vertegenwoordigd door geborneerde
ignoranten.

Het is misschien nuttig, om een deel uit het bedoelde college aan
te halen.

  - The Dismal Science was de spotnaam die 'political economy' in
    de vorige eeuw kreeg,  wegens het volstrekte gebrek aan enige
    overeenstemming tussen theorie en werkelijkheid.  Dat gold al
    voor de klassieke economie (Adam Smith, Ricardo cs) het geldt
    helaas nog altijd zo'n kleine veertig jaar na de Keynesiaanse
    revolutie, die J.M. Keynes in de economie veroorzaakt heet te
    hebben.

In zijn reeds genoemde in 1936 verschenen boek,  waarin Keynes de
moed heeft uit te spreken, "dat veel van wat hij tientallen jaren
heeft onderwezen fout was". Waarmee hij aantoonde, dat het gebrek
aan overeenstemming tussen theorie en werkelijkheid z'n oorsprong
vindt in premissen waarop de theorie berust.
Premissen, die niet blijken te beantwoorden aan de werkelijkheid.
Te weten:  (a) De stelling dat elk aanbod van goederen zijn eigen
vraag schept. Wat impliceert, dat er een tekort aan koopkrachtige
vraag niet kan bestaan, evenmin als afzet-crises of conjuncturele
werkloosheid, en (b) de opvatting dat interest de prijs is die de
investeerders (en uiteindelijk de consumenten) moeten betalen, om
spaarders te doen sparen, en de interestvoet de grootheid is, die
sparen en investeren met elkaar in evenwicht brengt; en wel onder
de condities van een "volledige werkgelegenheid" die noodzakelijk
voortvloeien uit de eerste premisse. [*]

Dat deze eerste premisse steeds meer in flagrante strijd met vele
feiten bleek te zijn, kon de gemoedsrust van de econoom blijkbaar
niet verstoren. Ik wil hierop nu niet heel uitvoerig ingaan. [**]
Keynes heeft toch in zijn boek de onjuistheid van beide premissen
overtuigend genoeg aangetoond. Ketters met een minder gezag [***]
hadden dat al eerder gedaan.  Helaas, heeft Marx zijn economische
theorie gebaseerd op de theorie van de klassieke economen en daar
mee de socialisten in het slop gevoerd.  [Tot zover Dr. Roelofs.]

Het is dus duidelijk dat Keynes en zijn opvattingen en het daarop
gebaseerde economische beleid in Nederland niet overal in gelijke
mate werd geapprecieerd. Het heeft er zo alle schijn van, dat het
misschien toch wel nuttig zou zijn geweest indien men ook eens de
tegenstanders van de leer aan het woord zou hebben gelaten.
Het staat evenwel vast,  dat de opvattingen van Keynes een zekere
goedmoedigheid met betrekking tot een wat ruimere inflatie hebben
doen ontstaan. (Nu geheel niets van te merken) Men heeft algemeen
verondersteld, dat die goedmoedigheid de onontkoombare: "CREEPING
INFLATION" in "Inflation á la Speedy Gonzales" heeft omgezet. Dat
was echter een duidelijke "denkfout".

Met betrekking tot  de door de Nederlandsche Bank N.V. toegepaste
formules voor het bepalen van de geldhoeveelheid, stoten we nu op
nog een econoom,  die een uitermate grote invloed op de handel en
wandel van de Nederlandsche Bank N.V. heeft gehad.  Bedoeld wordt
hier Wilhelm Marinus Holtrop. De man die van 1 mei 1946 tot 1 mei
1967 als president van de Nederlandsche Bank NV in Nederland toen
economische accenten zette.
Holtrop trad in de voetsporen van Keynes. Daar Dr.Holtrop in 1928
promoveerde op het onderwerp van "DE OMLOOPSNELHEID VAN HET GELD"
mogen we aannemen, dat binnen deze Nederlandsche Bank de bewaking
van het geldvolume een heilig huis is.
De auteur heeft er geen behoefte aan de deur van dit heilige huis
in te trappen. Dat geldt temeer indien men bedenkt dat Dr.Holtrop
bovendien in 1963 een boek schreef met als titel:

      "MONETARY POLICY IN AN OPEN ECONOMY".

Het staat echter wel vast,  dat de gezichtspunten van Dr. Holtrop
zijn geformuleerd voor de jaren na 1965. Ook Dr. Holtrop kon niet
voorzien,  welke ingrijpende veranderingen er in onze samenleving
zouden plaatsvinden die dan alle bestaande theorieën omver zouden
werpen.
Door deze veranderingen niet te zien, (zie de brief aan de Tweede
Kamer als bijlage van de brief van gisteren) heeft de leiding van
de Nederlandsche Bank N.V., zichzelf (en nu ook de politiek) voor
onbarmhartige kritiek opengesteld. Het heilige huis is afgebrand.

Tot zover dit fragment, wat ik aanvul met een volgend, elders uit
het boek van H.H. Bor.

DE CONSEQUENTIES VAN DE BTW-PING-PONG

Het feit, dat we hiervoor geregistreerd hebben is natuurlijk heel
absurd. Om vast te kunnen stellen hoe absurd het is kijken we nog
weer eens naar het percentage van de Primaire Liquiditeit van het
Bruto Nationaal Produkt over een aantal jaren.

jaartal      % PL van het BNP
1965     |        13,57 %      |  Het gat in de "geldvoorziening"
1966     |        13,52 %      |  in 1969 was 1,44 % van het BNP,
1967     |        13,41 %      |  ofwel: 13,652 miljard gulden !!
1968     |        13,36 %      |
1969     |        13,44 %      |  14,88 % | <=== Dit is het % aan
1970     |        13,23 %      |  PL dat minimaal ter beschikking
1971     |        13,74 %      |  had moeten zijn !

Er is wel geen twijfel over, dat de Nederlandsche Bank NV op geen
enkele wijze enige behoefte had gevoeld om ten behoeve van de BTW
geld in omloop te brengen. Ook de overheid pakt de BTW-zaak op 'n
meer dan dilettantische wijze aan. Er is/was geen kijk op dat het
bedrijfsleven enige hulp wordt geboden om problemen op te lossen.
Er ontstonden twee problemen:

 1) Het bedrijfsleven moest geld in die BTW-PING-PONG investeren.
    Men realiseerde zich in 1969 nog niet dat die investering met
    elke verhoging van deze BTW dus aanzienlijk groter werd.
 2) De werkelijk beschikbare geldhoeveelheid wordt daarmee verder
    verkleind, doordat ook voor deze "funktionele verandering" in
    onze economie weer meer circulatievermogen (geld) nodig is.

Excellenties, het zal u wel duidelijk zijn dat ik een ieder van u
aansprakelijk stel voor de werkloosheid van welke Nederlander dan
ook. Dit naast het gegeven, dat werkloosheid op zich heus niet zo
verschrikkelijk behoeft te zijn. Maar wel de armoede die zeker al
te vaak een gevolg is van een te laag inkomen, en het verlies van
een pensioenvoorziening; danwel van het niet kunnen opbouwen daar
van. Bij u persoonlijk zit dit laatste wel goed, heb ik begrepen.

Noten:
*   Eva werd verleid door een slang in het paradijs. De uitvinder
    van de slang moet in ieder geval wel familie van Roelofs zijn
    gezien zijn ellenlange zinnen.

**  Onze Nobelprijswinnaar Jan Tinbergen is, tot nu toe, de enige
*** econoom die zwart op wit durft te erkennen: "Dat hij van geld
    geen verstand heeft." Hij mag, wat mij betreft, hiervoor weer
    een nieuwe Nobelprijs ontvangen. Maar dan voor "eerlijkheid".

c.c. Tr. R.M. Brockhus
     Westkade 227
     1273 RJ Huizen                                  hoogachtend,
     02152-68153

p.s. Afschrift naar Paul Witteman voor de verkiezingsdiskussies.