Gdy rozum ╢pi...

Recenzje

(...) Istotna jest (...) atmosfera nieustannego zagro┐enia wszechobecny lΩk, kt≤ry dotyczy nie tylko poddanych, lecz r≤wnie┐ kr≤lewskich urzΩdnik≤w, a nawet samego tyrana. Wajda podkre╢li│ tΩ atmosferΩ nie tylko poprzez drobne, lecz jak┐e wyraziste zabiegi (gdy na korytarzu pa│acu s│ychaµ szmer, kr≤l chwyta za pistolet, z kt≤rym siΩ nigdy nie rozstaje), lecz tak┐e przez wprowadzenie grupki ochotnik≤w kr≤lewskich, kt≤rzy co jaki╢ czas pojawiali siΩ na moment, by obserwowaµ akcjΩ, jakby czekaj▒c na has│o do ostatecznej rozprawy z Goy▒ (...). Gdy has│o takie pada (...) nastΩpuje najbardziej dramatyczna scena przedstawienia: bezsilny Goya zostaje ubrany w b│aze±ski str≤j kacerza (tak dobrze znany z jego w│asnych rysunk≤w, ukazuj▒cych auto da fΘ) i przywi▒zany do krzes│a, jest ╢wiadkiem, jak ┐o│dacy gwa│c▒ LeokadiΩ, towarzyszkΩ ┐ycia jego ostatnich lat, gospodyniΩ i kochankΩ. (...) W warstwie wizualnej ta scena - zreszt▒ nie tylko ta - przypomina grafiki Goi. W innym miejscu Wajda skomponowa│ na scenie niemal dok│adn▒ replikΩ grafiki tytu│owej, przy czym mΩ┐czyzn▒ ╢pi▒cym przy stole by│ sam Goya, za╢ role potwor≤w odgrywaj▒ ochotnicy kr≤lewscy.

Maciej Karpi±ski, Andrzej Wajda - teatr, Warszawa 1980, s.72.