Niewinni czarodzieje

fot: Renata Pajchel

Niewinni czarodzieje s▒ dzi╢ pewnie jednym z najbardziej obojΩtnych politycznie film≤w, jakie zrealizowa│em. Ca│kowicie inaczej ocenia│y go jednak w│adze z czas≤w Gomu│ki. Niewinny temat m│odego lekarza, kt≤ry lubi elastyczne skarpetki i dobre papierosy, posiada magnetofon i nagrywa na nim swoje dialogi z dziewczΩtami, kt≤rego jedyn▒ pasj▒ jest gra na perkusji w jazzowym zespole Krzysztofa Komedy - okaza│ siΩ bardziej dra┐liwy dla ideolog≤w-wychowawc≤w ni┐ Armia Krajowa i powstanie warszawskie.

Andrzej Wajda

Recenzje

Dla niejednego widza, zw│aszcza m│odcgo, zawarta w filmie pr≤ba krytyki bΩdzie zgo│a niedostrzega│na. Znacznie bardziej atrakcyjny wyda mu siΩ ≤w wzorzec │atwego ┐ycia i u┐ycia, tak ponΩtnie przez realizator≤w wyeksponowany. A to mo┐na ju┐ ujmowaµ w kategorie spo│ecznej szkodliwo╢ci.

Janusz Wilhelmi
"Trybuna Ludu", Warszawa, 23 XII 1960

Wajda-batalista (bo wci▒┐ wojna, okupacja, powstanie), Wajda, kt≤rego pomawiano o sk│onno╢ci do barokowego patosu i zdobnictwa, w Niewinnych czarodziejach pokaza│ sw≤j warsztat re┐yserski od innej strony. Wy│o┐y│ atut, kt≤ry ╢wiadczy o jego talencie wszechstronnym, wra┐liwo╢ci nieomylnej, i przede wszystkim o tym, ┐e jego wszystkie dot▒d jakoby "barokowe" smaczki s▒ po prostu kapitalnym wyczuciem swoistych dla filmu ╢rodk≤w wyrazu. (...)
Film jest spo│ecznie u┐yteczny. I, wed│ug mnie, jest on - mimo i┐ intencje autor≤w by│y obiektywistyczne - filmem oskar┐ycielskim. Oskar┐enie zosta│o os│abione niepotrzebn▒ ko±c≤wk▒ (powrotem Pelagii), ale i tak dostatecznie wyraziste jest bankructwo reprezentowanej tu postawy ┐yciowej. Ten film alarmuje, gdy┐ Bazyli i jemu pokrewni przera┐aj▒ swoj▒ pustk▒ i bierno╢ci▒. Alarmuje, je╢li nie samych m│odych (kt≤rzy bynajmniej nie s▒ niewinnymi czarodziejami), to doros│ych.

Stefan Morawski
"Ekran", Warszawa, 8 I 1961

Tak jak Maciek w swych ciemnych okularach w Popiele i diamencie, tak┐e i doktor ma sposoby budowania pewno╢ci siebie w ┐yciu: tlenione w│osy, swoboda zachowania, motocykl nora pe│ni▒ca funkcjΩ pokoju z r≤┐nymi trofeami i fotografi▒ Einsteina. Bohater jest jednak, tak jak Maciek, pe│en w▒tpliwo╢ci, tak samo zniechΩcony do pojednania siΩ ze sob▒. Lecz ranek musi nadej╢µ. Beztroska gra mi│osna zmienia siΩ w gor▒czkowego rozbieranego pokera, kt≤rego kulminacj▒ jest niespotykanie z│o┐ony moment winy i wstydu, kiedy to obna┐ona zostaje dusza, a nie cia│o. (...)
Fascynuj▒ce jest ujrzeµ tego re┐ysera, ostatnio zatracaj▒cego siΩ w romantycznej szar┐y kawaleryjskiej Lotnej, jak odnajduje swoje prawdziwe "ja" w ci▒gu czterdziestominutowej sceny w pustym pokoju. Ukazuje on swych antybohater≤w jako sympatycznych i niewinnych, jako zbuntowane ofiary ╢wiatowego klimatu przesyconego strachem i nihilizmem.

Robert Vas
"Sight and Sound", Londyn, Zima, 1961/62

[cyt. za: Wajda-filmy, WAiF, Warszawa 1996]

Film mo┐na kupiµ w ksiΩgarni internetowej Merlin