Pokolenie

fot: Renata Pajchel

Pokolenie, kt≤re opisa│ w swej powie╢ci Bohdan Czeszko, nie by│o moim pokoleniem. A jednak tytu│ filmu w jaki╢ spos≤b kojarzy│ mi siΩ z pierwszym pokoleniem filmowc≤w polskich, kt≤rzy wyszli z │≤dzkiej Szko│y Filmowej. Wszyscy w tym filmie byli╢my debiutantami. (...)
Najsilniejsz▒ stron▒ Pokolenia byli aktorzy. Ich styl gry daleko odbiega│ od przedwojennych wzor≤w. Rodzi│o siΩ rzeczywi╢cie co╢ nowego. Pokolenie m│odych aktor≤w: Cybulski, Pola±ski, Janczar, kt≤rych ┐ywio│em stanie siΩ w przysz│o╢ci kino. Zw│aszcza rola zagrana przez Tadeusza Janczara by│a wa┐nym wydarzeniem. Uderza│a prawda wypowiadanych przez Janczara dialog≤w, kt≤rych "aktorsko╢µ" w przedwojennych polskich filmach razi│a szczeg≤lnie nasze ucho.
W Pokoleniu pojawi│y siΩ dobrze mi znane z okupacji warsztaty rzemie╢lnik≤w, w kt≤rych sam pracowa│em, czynszowe kamienice i nΩdzne podmiejskie uliczki, gdzie toczy│o siΩ moje codzienne ┐ycie lat wojny. Zale┐a│o mi, by ciΩ┐ar wielkich spraw przenie╢µ na bohater≤w filmu - ch│opc≤w z przedmie╢cia i ich rodzic≤w - robotnik≤w z Woli i z Ko│a. Okupacja by│a klΩsk▒ dla naszego narodu, ale dla nich ┐ycie nigdy nie by│o zbyt piΩkne, zbyt beztroskie. Dlatego nasi ch│opcy s▒ normalni - nie wykrojeni na miarΩ bohater≤w.

Andrzej Wajda

Recenzje

Pokolenie osi▒ga wiarygodno╢µ niemal kroniki filmowej, portretuj▒c udrΩczony nar≤d w zbrojnym odwecie. Pozostaj▒ce w pamiΩci obrazy - m│ody ch│opak zabijaj▒cy hitlerowca z niecierpliw▒ po┐▒dliwo╢ci▒ w oczach, morderczy po╢cig w fabryce - przera┐aj▒ jednoznaczn▒ autentyczno╢ci▒.

T. H., "Daily Cinema", Londyn, 24 VI 1960

Dla bohatera filmu walka, kt≤r▒ prowadzi, nie jest ┐adnym odruchowym oporem, ale walk▒ klas. Nawet je╢li film jest w pewnym sensie "prawdziwy", to nie pokazuje typowego bojownika podziemia. Dla ka┐dego konspiratora w czasie wojny rozstrzygaj▒c▒ by│a walka z hitlerowskimi Niemcami. Ka┐da organizacja daj▒ca rewolwer by│a uwa┐ana za w│a╢ciw▒ i patriotyczn▒. W fi│mie Wajdy chodzi niestety o to, by komunistom przyznaµ w tej mierze pierwsze±stwo przed innymi. Tymczasem w czasie wojny komuni╢ci nie za wiele zdzia│ali, co sta│o siΩ ich piΩt▒ achillesow▒. Nale┐a│o wiΩc stworzyµ odpowiedni mit.

Marek H│asko
"Die Weltwoche", Zurych, 13 V 1968

[cyt. za: Wajda-filmy, WAiF, Warszawa 1996]