Polskie litery w X Windows

Aby m≤c widzieµ i wpisywaµ polskie litery w programach pod X Windows nale┐y:

Procedura instalacji font≤w zosta│a opisana tutaj.

Zmiana font≤w w konfiguracji program≤w

Niekt≤re programy, np. Netscape pozwalaj▒ wykonaµ tak▒ zmianΩ w konfiguracji w prostszy spos≤b - poprzez odpowiedni▒ zmianΩ w menu "Options". Je╢li jednak program tego nie potrafi (sprawd╝!), to mo┐na post▒piµ nastΩpuj▒co:

W systemie X Windows programy zwykle czytaj▒ informacje konfiguracyjne w nastΩpuj▒cy spos≤b:

Odpytuj▒ X serwer, czy przypadkiem on nie zna warto╢ci odpowiednich zmiennych konfiguracyjnych. Do serwera │aduje sie informacje konfiguracyjne z plik≤w komend▒ xrdb:
xrdb -merge plik_z_opcjami
Zwykle za│adowanie odpowiednich plik≤w z opcjami odbywa siΩ w trakcie operacji "logowywania siΩ" do systemu - odpowiednie komendy xrdb mo┐na wpisaµ np. do pliku ~/.xinitrc.
Je╢li serwer nie ma za│adowanych zmiennych konfiguracyjnych dla danego programu, to program szuka pliku konfiguracyjnego na dysku - najpierw w katalogu domowym u┐ytkownika, a nastΩpnie w katalogach systemowych - wyliczonych w zmiennej ╢rodowiskowej XAPPLRESDIR albo w katalogu standardowym (np. w systemie Solaris jest to /usr/openwin/lib/app-defaults).
Nazwa pliku konfiguracyjna zwykle jest podobna do nazwy programu - np. plik konfiguracyjny dla programu xterm nosi nazwΩ "XTerm", dla netscape "Netscape", itp.

W pliku konfiguracyjnym znajduj▒ siΩ linie postaci:
nazwa_zmiennej: warto╢µ
ewentualnie przeplatane liniami pustymi lub komentarzami (linie zaczynaj▒ce siΩ od wykrzyknika).
Zar≤wno w nazwie zmiennej jak i w warto╢ci mog▒ wystΩpowaµ gwiazdki, kt≤re oznaczaj▒ dopasowywanie do wzorca - dla nazw zmiennych pozwala to skracaµ nazwy, a dla warto╢ci: wybierz pierwsze zgodne z podanym wzorcem.

Aby zmieniµ fonty stosowane dla danego programu nale┐y we wszystkich liniach zawieraj▒cych zmienne odnosz▒ce siΩ do font≤w (zwykle w nazwie jest s│owo "font") zmieniµ: "8859-1" lub "8859-*" na "8859-2".

Po takiej zmianie (i ewentualnie prze│adowaniu warto╢ci w serwerze za pomoc▒ polecenia xrdb -merge) nale┐y jeszcze uruchomiµ dany program i sprawdziµ czy wszystko jest w porz▒dku - czy np. teraz nie s▒ "│apane" fonty o innej wielko╢ci, itp. Je╢li tak siΩ zdarzy (raczej rzadko), to przy odrobinie uwagi zwykle mo┐na to poprawiµ w pliku konfiguracyjnym - np. zmieniaj▒c dla odpowiednich warto╢ci gwiazdki na w│a╢ciwie dobrane liczby.

Wpisywanie polskich liter z klawiatury

Chyba najnaturalniejszy spos≤b wprowadzania polskich liter, to tzw. uk│ad "programisty", gdzie polskie litery wprowadza siΩ naciskaj▒c "japko" (klawisz obok klawisza ALT - zwykle go dubluj▒cy; nieortograficznej nazwy "japko" u┐y│em celowo - jaki╢ klawisz ko│o ALT zwykle jest, tylko opisany przer≤┐nie (SUN: poduszeczka, pecet; deadkey lub W95, itp.) - "japka" nie ma nigdzie i mo┐e dlatego nie bΩdzie nieporozumie±) i odpowiedni▒ literΩ, np. ▒, to japko-a. Aby to uzyskaµ, nale┐y, najlepiej automatycznie podczas "logowania siΩ" wykonaµ:

xmodmap .xmodmaprc

gdzie plik .xmodmaprc powinien zawieraµ:

add mod1 = Mode_switch

keysym A = a A plusminus exclamdown
keysym L = l L threesuperior sterling
keysym S = s S paragraph brokenbar
keysym C = c C ae AE
keysym O = o O oacute Oacute
keysym N = n N ntilde Ntilde
keysym E = e E ecircumflex Ecircumflex
keysym Z = z Z questiondown macron
keysym X = x X onequarter notsign

UWAGA: zawarto╢µ pliku .xmodmaprc jest silnie zale┐na od systemu i od konkretnej klawiatury - np. Mode_switch to systemowa nazwa "japka" na klawiaturze SUN'owskiej.

Dla XFree (systemy Linux i FreeBSD) odpowiedniejszy bΩdzie .xmodmaprc opisany tutaj

Patrz tak┐e opis problem≤w z u┐ywaniem japka pod Netscape.

Po dokonaniu powy┐szych zmian bΩdziesz m≤g│ uzyskiwaµ polskie litery nie tylko w programach graficznych, ale tak┐e w tekstowych uruchamianych np. w okienku xterm'a (je╢li bΩdziesz mia│ problemy - sprawd╝ czy masz dobrze ustawione parametry terminala stty -a powinno wypisaµ ┐e terminal jest obs│ugiwany o╢miobitowo (cs8).

Problemy mog▒ siΩ jeszcze pojawiµ je╢li program uruchamiany w okienku xterm'a bΩdzie siΩ ekstra broni│ przed znakami o╢miobitowymi - np. program vi w standardowej konfiguracji s│owo "m≤c" wy╢wietla jako "m\163c". Dzieje siΩ tak z powodu niew│a╢ciwego ustawienia w systemie tzw. NLS (National Language Support). Wla╢ciwie NLS powinien byµ ustawiony na jΩzyk polski, ale jako ┐e ci▒gle jeszcze jest to do╢µ trudne do zrobienia, to wystarczy je╢li ustawisz NLS na kt≤ry╢ z jezyk≤w europejskich - wtedy np. vi nie bΩdzie specjalnie traktowa│ kod≤w o╢miobitowych.

A je╢li nie chce Ci siΩ bawiµ z NLS, to w emacs'ie lub Allegro nie ma tych problem≤w - mo┐e to jest w│a╢ciwy moment na po┐egnanie siΩ ze staruszkiem vi?