Het programma TV-TV, vanaf deze week bij de VPRO, wil ΓÇÿtornen aan zowel de kern als de grenzen van het medium televisieΓÇÖ. Zegt het persbericht. TV-TV belooft verder ΓÇÿvideodrugs, bewegende schilderijen en mengvormen met andere media, waaronder elektronische prikborden, interactieve romans of computerspelen.ΓÇÖ Dat vraagt om een toelichting.
Vraag aan programma-samensteller Peter Mertens wie hij is en hij zegt dat hij daar liever niet over praat. ΓÇÖIk ben slechts een postbode die thuis bezorgt wat anderen maken.ΓÇÖ
Vraag hem ΓÇÿWat is TV-TV?ΓÇÖ en hij glimlacht geheimzinnig, om dan te antwoorden: ΓÇÿTV-TV is televisie. Het is dubbel-op, maar ook weer niets als je het van elkaar aftrekt.ΓÇÖ Het persbericht bij het programma houdt het op: ΓÇÿTV-TV is ΓÇ£andereΓÇ¥ televisie waarbij aan zowel de kern als de grenzen van het medium televisie getornd wordt.ΓÇÖ Terwijl voorbeschouwing leert: het programma laat per keer een aantal filmpjes zien, veelal gemaakt door jonge kunstenaars gespecialiseerd in wat heet audio-visuele vormgeving. Mertens is samensteller, hij gaf opdrachten, verzamelde bovendien bestaand materiaal en tekent voor de uiteindelijke selectie.
Is hier sprake van videokunst? Mertens haast zich van dit begrip afstand te nemen: ΓÇÖNee, het is televisie. Het kunsthistorische begrip ΓÇ£videokunstΓÇ¥ is enorm te grabbel gegooid door charlatans en nietsnutten. Bij gebrek aan een uitlaatklep op televisie is dat genre verworden tot ΓÇ£installatiesΓÇ¥ en ΓÇ£beeldhouwkunstΓÇ¥, het is nog maar zelden interessant. Op de zogeheten ΓÇ£videokunstΓÇ¥ van dit moment ben ik uitgekeken.ΓÇÖ
Televisie voor nieuws en actualiteiten kennen we, als leverancier van documentaires en speelfilms en als brenger van amusement ook. Jij wilt iets anders?
‘Niet om tegen de gebruikelijke televisie aan te schoppen, maar als iets erbíj. Er wordt anders naar televisie gekeken dan vroeger. De tijd dat de gordijnen dicht gingen en men er echt voor ging zitten met een pot thee lijkt voorbij. Televisie is iets in de huiskamer geworden waar niemand om heen kan. Wat je er verder mee kunt, boeit mij.’
Dat je er kopjes op kunt zetten?
ΓÇÿOok. Ik vind het mooi als het een klein altaartje in huis is. Maar het gaat mij toch vooral om wat er op het scherm te zien is. Ik spreek het liefst over ΓÇ£ver-zendingenΓÇ¥ in plaats van ΓÇ£uitzendingenΓÇ¥. Want ik beschouw televisie als een brievenbus: ik verzend produkten die naar ik hoop op video worden opgenomen.ΓÇÖ
Dat wil iedere programmamaker wel…
‘Een actualiteitenrubriek neem je niet op - een krant gooi je ook weg als je hem uit hebt. Maar de produkten die ik uitzend hebben een andere waarde. Wie opneemt, kan kijken wanneer hij wil. En zijn eigen keuze bepalen. TV-TV is een programma met twee lagen. Ten eerste is het gewoon amusement, want het zijn leuke filmpjes. Maar ook laat het vernieuwende aspecten zien, waarvan een selecte groep kijkers zich zal afvragen door wie het gedaan is, waarom het gedaan is, enzovoorts. Die uitgebreide informatie bied ik op de zogenaamde data-flits, tekstpagina’s die heel kort verschijnen en alleen te lezen zijn met behulp van de pauzeknop op de videorecorder. Zo bied ik veel informatie zonder dat de uitzending langdradig wordt (…) Ik hoop dat kijkers na afloop zullen zeggen dat ze iets anders gezien hebben dan ze totdusver op televisie hebben gezien. Er is veel van die “andere” televisie die totnogtoe zijn plek niet heeft gevonden op televisie.
In de eerste uitzending verwijs ik bijvoorbeeld naar een conferentie over ‘tactische televisie’ die in Paradiso wordt georganiseerd. Ik voel me daar aan verwant. Iedereen kan tegenwoordig televisie maken door de beschikbaarheid van de techniek. Dat levert in Roemenië revolutie op tv op; het levert Rodney King op in de Verenigde Staten, de zwarte die in L.A. werd neergeknuppeld door agenten, met alle rellen vandien. Dat werd gewoon met video opgenomen. Als ik door Amsterdam fiets en er gebeurt iets, dan staat er gelijk een cameraman bij. Dat is wat de zogeheten camcorder-revolutie wordt genoemd.’
Maar wat is nu ΓÇÿandereΓÇÖ televisie?
‘Een voorbeeld is wat ik “house-behang” noem, het scherm als lichtbron met opgewonden knipperende beelden die je doen swingen. Maar het kan ook heel rustgevend zijn, de beeldbuis gebruikt voor video-drugs…’
Video-drugs..?
ΓÇÿTelevisie als ontspanningsmiddel. Om je in de stemming te laten raken. Als gangmaker. In Drenthe hebben ze ronde koeken met een abrikoos in het midden, dat zijn ΓÇ£gangmakersΓÇ¥: als je de gasten bij elkaar hebt geef je ze koffie en... gangmakers!ΓÇÖ
