home *** CD-ROM | disk | FTP | other *** search
- 2
- 13 Niemcy/Berlin:
- 1) Proklamowane (w Sali Zwierciadlanej Wersalu, a wiΩc
- w sercu pokonanej i upokorzonej Francji) nowe cesarstwo
- niemieckie 18 stycznia 1871 otrzyma│o strukturΩ
- federacyjna, odzwierciedlon╣ w nazwie pa±stwa: Rzesza
- Niemiecka (Deutsches Reich). Uchwalona konstytucja
- przekazywa│a krajom Rzeszy (Reichsland ) niekt≤re
- uprawnienia w│adzy centralnej: w dziedzinie o£wiaty,
- s╣downictwa, administracji. Kr≤lestwa po│udniowe,
- z Bawari╣, Badeni╣ i Wirtembergi╣ zachowa│y pewien
- stopie± symboliczno-ceremonialnej natury w polityce
- zagranicznej, a ich armie podlegaµ mia│y armii Rzeszy (w
- praktyce pruskiej) tylko w czasie wojny. Czo│owa rola
- przypad│a w tym organiƒmie Kr≤lestwu Prus. Mia│o ono
- najwiΩksz╣ liczbΩ g│os≤w w Radzie Zwi╣zku (Bundesrath)
- - 17 na 58 (Bawaria otrzyma│a 6 g│os≤w, Saksonia
- i Wirtembergia po 5). Reprezentantem narodu niemieckiego
- sta│ siΩ Sejm Rzeszy, Reichstag, wybierany
- w demokratycznych, jak na XIX wiek, wyborach
- powszechnych (spo£r≤d mΩ┐czyzn od 25 roku ┐ycia). Jego
- kompetencje by│y ograniczone, nie tylko ze wzglΩdu na
- federacyjn╣ strukturΩ pa±stwa; odegra│ jednak powa┐n╣ rolΩ
- jako forum og≤lnoniemieckie.
-
- 2) Proklamowana przez kanclerza Rzeszy, Otto von
- Bismarcka (1815-1898) "walka o kulturΩ", Kulturkampf, by│a
- etapem trwaj╣cej ju┐ od lat pruskiej kampanii przeciwko
- Ko£cio│owi katolickiemu, ale dopiero po zjednoczeniu
- Niemiec przybra│a 1873 radykalne formy. Oficjalnie mia│a na
- celu prawne zr≤wnanie Ko£cio│a rzymskiego
- z reformowanymi i poddanie go identycznej, jak w przypadku
- zbor≤w, kurateli i cenzurze pa±stwa. Dotyczyµ ona mia│a
- dokument≤w ko£cielnych, wydawnictw, kaza±, kszta│cenia
- i utrzymania kleru. R≤wnocze£nie Kulturkampf mia│ na celu
- rozgraniczenie pa±stwa i ko£cio│≤w (nie tylko katolickiego),
- m. in. poprzez wprowadzenie £lub≤w cywilnych i eliminacjΩ
- duchowie±stwa z administracji szkolnej. Akcja, podjΩta
- przez Bismarcka i popierana przez libera│≤w, spotka│a siΩ
- z dramatycznym oporem hierarchii katolickiej i polskich
- poddanych Prus, dla kt≤rych Kulturkampf oznacza│
- w pierwszym rzΩdzie pr≤bΩ ca│kowitego wyparcia jΩzyka
- i kultury polskiej z ┐ycia publicznego (ko£cio│≤w, nauczania).
-
- 3) Wysokie odszkodowanie, jakie Rzesza uzyska│a od
- Francji w 1871 (ok. 5 mld frank≤w wraz z odsetkami) oraz
- aneksja Alzacji i Lotaryngii z ich surowcami i przemys│ami
- (m.in. hutnictwem, przemys│em tekstylnym) sta│y siΩ
- bodƒcem dla gospodarki niemieckiej. Zmodernizowany
- przemys│ zacz╣│ teraz skutecznie konkurowaµ z brytyjskim
- czy francuskim; choµ prze wiele lat wyroby opatrzone
- znakiem "Made in Germany" kojarzy│y siΩ bardziej
- z przystΩpn╣ cen╣ ni┐ wysok╣ jako£ci╣. Du┐a ilo£µ got≤wki,
- jaka znalaz│a siΩ w rΩkach pa±stwa, przedsiΩbiorc≤w
- i zwyk│ych konsument≤w spowodowa│a nie tylko gwa│towny
- wzrost inwestycji, ale i spekulacji gie│dowych. Zjawiskiem
- korzystnym by│ rozw≤j budownictwa, szczeg≤lnie rzucaj╣cy
- siΩ w oczy w Berlinie, gdzie powsta│y nowe dzielnice, a stare
- u£wietni│y gmachy u┐yteczno£ci publicznej. Nie by│o
- w Niemczech miasteczka, kt≤re nie wybudowa│oby lub nie
- zmodernizowa│o ratusza, gmachu szkolnego, stacji kolejowej
- lub poczty. Do poziomu nieznanego dot╣d w oszczΩdnym
- spo│ecze±stwie niemieckim wzros│a konsumpcja towar≤w
- luksusowych. Klasa £rednia zaczΩ│a nie tylko urz╣dzaµ
- wnΩtrza dom≤w meblami, obrazami i srebrami, ale
- i - "doganiaj╣c" Francuz≤w, mistrz≤w wykwintnego stylu
- ┐ycia - wydawaµ pieni╣dze w drogich lokalach, powstaj╣cych
- w wiΩkszych miastach.
- Nieuchronny w warunkach przegrzania koniunktury kryzys
- gospodarczy, kt≤ry dotkn╣│ Niemcy po raz pierwszy w 1873,
- spowodowa│ nastroje antysemickie w£r≤d mieszcza±stwa
- i klasy robotniczej. W│a£nie »yd≤w obarczono
- odpowiedzialno£ci╣ za zako±czone krachem spekulacje
- gie│dowe, oskar┐ano o rzekome wymierzone w nar≤d
- niemiecki spiski. Tendencje antysemickie mia│y nasiliµ siΩ
- w nastΩpnych dziesiΩcioleciach, aby osi╣gn╣µ apogeum po
- zako±czeniu I wojny £wiatowej.
-
- 4) W 1875 powo│ana zosta│a do ┐ycia Socjaldemokratyczna
- Partia Niemiec, kt≤ra zdobywaµ zaczΩ│a coraz wiΩksz╣
- popularno£µ, widoczn╣ m.in. w wyborach do Reichstagu.
- Kanclerz Bismarck nie doceniaj╣c zmian, jakie zasz│y
- w ruchu robotniczym od lat sze£µdziesi╣tych, kiedy
- dominowa│y w nim tendencje anarchistyczne
- i komunistyczne, wyda│ socjaldemokracji niemieckiej
- bezwzglΩdn╣ walkΩ.
-