home *** CD-ROM | disk | FTP | other *** search
/ Enter 2000 January / ENTER_1_2000_2.iso / demo / MHP / MAPA / ES185006.MAP < prev    next >
Encoding:
Text File  |  1999-09-01  |  3.9 KB  |  78 lines
  1. 2
  2. 6 Stany Zjednoczone/Waszyngton:
  3. 1) Od uzyskania niepodleg│o£ci Stany Zjednoczone 
  4. prze┐ywa│y szybki wzrost ludno£ci, postΩpuj╣cy r≤wnolegle 
  5. do rozwoju gospodarczego, stymuluj╣cego zarobkow╣ 
  6. emigracjΩ z ca│ej Europy, w tym (szczeg≤lnie w drugiej po│. 
  7. XIX w.) zacofanych region≤w Polski. Ludno£µ w 1865 liczy│a 
  8. ju┐ 34 mln (w 1850 - 23 mln), w ci╣gu nastΩpnego 
  9. µwierµwiecza uleg│a niemal┐e podwojeniu. Na sile przybra│a 
  10. wΩdr≤wka do rozleg│ych terytori≤w "Dzikiego Zachodu", na 
  11. kt≤rych rozwija│o siΩ farmerskie rolnictwo i g≤rnictwo. 
  12.  
  13. 2) Stany Zjednoczone utrzyma│y w drugiej po│owie stulecia 
  14. pozycje g│≤wnego eksportera produkowanej na Po│udniu 
  15. bawe│ny do Europy Zachodniej (Anglii, Francji, Niemiec, 
  16. Belgii, W│och, Kr≤lestwa Polskiego). Przetwarza│ j╣ 
  17. gwa│townie rozwijaj╣cy siΩ przemys│ w│≤kienniczy, oparty 
  18. o ten w│a£nie, tani i │atwy w obr≤bce surowiec. W Stanach 
  19. Zjednoczonych na czo│o wysun╣│ siΩ przemys│ wydobywczy, 
  20. hutniczy, maszynowy, w│≤kienniczy i odzie┐owy. Obok 
  21. Anglii, USA by│y ojczyzn╣ masowej, taniej produkcji gotowej 
  22. odzie┐y i obuwia, kt≤r╣ umo┐liwi│ wynalazek maszyny do 
  23. szycia. Wielka popularno£µ zdoby│y w Ameryce, 
  24. a w nastΩpnym stuleciu tak┐e w Europie, robocze spodnie 
  25. produkowane z p│≤tna ┐aglowego, farbowane naturalnym 
  26. barwnikiem indygo, zwane "farmerkami" lub "d┐insami" (blue 
  27. jeans). 
  28.  
  29. 3) Zapocz╣tkowany w latach 30-tych ruch abolicjonist≤w, 
  30. kt≤rzy domagali siΩ zniesienia niewolnictwa na Po│udniu 
  31. Stan≤w Zjednoczonych, zyskiwa│ wci╣┐ nowych 
  32. zwolennik≤w. Do argument≤w natury etycznej dosz│y 
  33. o charakterze ekonomicznym; w oczach wielu Amerykan≤w 
  34. niewolnictwo stawa│o siΩ przeszkod╣ w rozwoju 
  35. gospodarczym ca│ego spo│ecze±stwa. Zadawali oni pytanie, 
  36. czy mo┐e istnieµ pa±stwo, kt≤rego po│owa posiada 
  37. gospodarkΩ wolnorynkow╣ (P≤│noc), a po│owa 
  38. niewolniczo-plantatorsk╣ (Po│udnie). Stosunek si│ miΩdzy 
  39. obu czΩ£ciami Stan≤w Zjednoczonych by│ niekorzystny dla 
  40. stan≤w po│udniowych. Na P≤│noc w 1860 sk│ada│y siΩ 23 
  41. stany z 22 mln ludno£ci, podczas gdy 11 stan≤w Po│udnia 
  42. zamieszkiwa│o 9 mln ludzi, w ich liczbie a┐ 3 mln 
  43. murzy±skich niewolnik≤w. P≤│noc dysponowa│a przy tym 
  44. rozwiniΩtym przemys│em, sieci╣ linii kolejowych i sp│awnych 
  45. dr≤g wodnych. Podstawowym ƒr≤d│em utrzymania Po│udnia 
  46. by│a bawe│na, produkowana na niewolniczych plantacjach; 
  47. ewentualna blokada eksportu tego surowca ze strony 
  48. p≤│nocy, musia│aby doprowadziµ do ruiny gospodarczej 
  49. stan≤w po│udniowych. 
  50.  
  51. 4) Trwaj╣ca cztery lata wojna domowa w Stanach 
  52. Zjednoczonych (1861-1865), zwana wojn╣ secesyjn╣ 
  53. przynios│a zasadnicze zmiany w stosunkach prawnych, 
  54. spo│ecznych i gospodarczych Stan≤w Zjednoczonych. 
  55. Zniesione zosta│o niewolnictwo, formalna przyczyna wojny 
  56. P≤│nocy z Po│udniem,. Na mocy trzech poprawek do 
  57. konstytucji USA: trzynastej (1865), czternastej (1868) 
  58. i piΩtnastej (1870) Murzyni zostali ca│kowicie zr≤wnani 
  59. z ludno£ci╣ bia│╣. Stopniowa gospodarcza integracja obu 
  60. czΩ£ci pa±stwa przyspieszy│a i tak imponuj╣cy rozw≤j 
  61. gospodarczy Stan≤w Zjednoczonych. Szed│ on w parze 
  62. z powstawaniem wielkich £rodowisk robotniczych 
  63. w miastach przemys│owych i tworzeniem siΩ organizacji 
  64. nowego typu. Nale┐a│ do nich powsta│y w 1866 Krajowy 
  65. Zwi╣zek Robotniczy, kt≤ry wysun╣│ postulat 8-godzinnego 
  66. dnia pracy. Zwi╣zek nie akceptowa│ strajk≤w, uwa┐aj╣c, ┐e 
  67. przynosz╣ one wiΩksze szkody robotnikom ni┐ 
  68. przedsiΩbiorcom. Sukcesem organizacji by│o uchwalenie 
  69. przez Kongres ustawy o 8-godzinnym dniu pracy - ale 
  70. jedynie w przedsiΩbiorstwach i instytucjach pa±stwowych. 
  71. Inne metody dzia│ania przyjΩ│a organizacja o nazwie 
  72. Szlachetny Zakon Rycerzy Pracy, kt≤ra dzia│a│a pocz╣tkowo 
  73. konspiracyjnie i dopiero w 1878 przekszta│ci│a siΩ 
  74. w organizacjΩ legaln╣. W 1874 powsta│a - po rozwi╣zaniu siΩ 
  75. ameryka±skiej sekcji Pierwszej MiΩdzynarod≤wki - partia 
  76. socjalistyczna, kt≤ra jednak nie odegra│a wiΩkszej roli 
  77. w ┐yciu politycznym Stan≤w Zjednoczonych. 
  78.