Τα Ιστορικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη αποτελούν ένα από τα πλέον συγκροτημένα και πλούσια αρχειοφυλάκια στον ελληνικό χώρο, που οργανώθηκε και άρχισε να λειτουργεί ως ιδιαίτερο Τμήμα από το 1955.

Το αρχειακό υλικό προέρχεται κατά κύριο λόγο από την προσωπική συλλογή του Αντώνη Μπενάκη, καθώς και από μεταγενέστερες δωρεές ιδιωτικών φορέων.

Με άξονα την ιστορική πορεία του ελληνικού έθνους, συγκεντρώθηκαν έγγραφα, αρχεία και άλλα ιστορικά κειμήλια, τα οποία καλύπτουν ως επί το πλείστον τους τελευταίους τρεις αιώνες της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ζωής.

Ένας αρκετά σημαντικός αριθμός των συλλογών αναφέρεται στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας του 1821. Για την προετοιμασία της Επανάστασης πολύτιμες πληροφορίες αντλούνται από τα αρχεία των μυστικών Εταιρειών και φιλελληνικών σωματείων, όπως της Φιλικής Εταιρείας, της φιλομούσου Εταιρείας, του φιλελληνικού κομιτάτου των Παρισίων κ.ά., ενώ για την εξέλιξη του Αγώνα τα τεκμήρια προέρχονται από προσωπικά αρχεία αγωνιστών, διαταγές και επιστολές ναυάρχων για τον κατά θάλασσα αγώνα, αναφορές των ευρωπαίων και αμερικανών φιλελλήνων, καθώς και από πλήθος νομοθετικών και διοικητικών εγγράφων, τα οποία αποτελούν αξιόπιστη πηγή γνώσης για την ιστορική αυτή περίοδο. Εξέχουσα θέση κατέχει το αρχείο του Αγώνα, του Γεωργίου Καραϊσκάκη, το αρχείο Αναστάση και Ανδρέα Λόντου, Μιχαήλ Σούτσου και Ιωάννου Καρατζά, η συλλογή Φιλελλήνων, Πετράκου, κ.ά.

Αντιπροσωπευτικό για την περίοδο της μοναρχίας του Όθωνα και την επανάσταση της Γ’ Σεπτεμβρίου είναι το προσωπικό αρχείο του στρατηγού Δημητρίου Καλλέργη, ενώ, για τη μακρόχρονη βασιλεία του Γεωργιου Α’ και τα γεγονότα που τη σημαδεύουν, πολλά στοιχεία αντλούνται από τη συλλογή Δαμιανού Κυριαζή, Ιωάννας Στεφανόπολι, Τιμολέοντος Βάσσου, Άθω Ρωμάνου, κ.ά.

Η περίοδος του πρώτου τετάρτου του 20ού αιώνα είναι άμεσα συνδεδεμένη με την πολιτική παρουσία του Ελευθερίου Βενιζέλου. Η πολυκύμαντη δράση του και οι προσπάθειες για την αναδιοργάνωση της χώρας διαγράφονται μέσα από το πλήθος των γραπτών του κειμένων, την αλληλογραφία και τα έγγραφα που περιέχονται τόσο στο προσωπικό του αρχείο, όσο και στα αρχεία των συνεργατών του και πολιτικών της εποχής, Π. Δαγκλή, Α. Ρωμάνου, Γ. Βεντήρη και Ν. Πλαστήρα.

Αξιόλογη είναι η ενότητα των αρχείων της Εθνικής Αντίστασης, η οποία περιλαμβάνει τα προσωπικά αρχεία ατόμων που έδρασαν σε διάφορες παράνομες οργανώσεις κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής, όπως των Ιωάννη Πελτέκη, Στεφάνου Δούκα, Ερρίκου Μοάτσου, Ηρακλή Πετμεζά, Κωνσταντίνου Μπενάκη, τα οποία αναφέρονται στις οργανώσεις Απόλλων, Υβόννη, Μύδας και Ε.Δ.Ε.Σ.

Τέλος, δεν πρέπει να παραλείψουμε τα αρχεία ελλήνων συνθετών, Νικολάου Μάντζαρου, Νικολάου Σκαλκώτα, Γιάννη Ανδρ. Παπαϊωάννου, καθώς και των ποιητών και λογοτεχνών, Διονυσίου Σολωμού, Κωνσταντίνου Καβάφη, Γρηγορίου Ξενόπουλου, Άγγελου Σικελιανού, τα οποία πλαισιωμένα από οικογενειακές και ιστορικές φωτογραφίες, δεν αποτελούν παρά ελάχιστο δείγμα του πλούτου που φυλάσσεται στο Μουσείο Μπενάκη.

© 2000, Μουσείο Μπενάκη
Αρχική Σελίδα - Το Μουσείο - Συλλογές - Εκθέσεις/Εκδηλώσεις - Αρχεία - Εκπαίδευση
Πληροφορίες - Εκδόσεις - Βιβλιοθήκη - Πωλητήριο - Site Map

Από το 1994 το Τμήμα των Ιστορικών Αρχείων μεταστεγάστηκε στην Κηφισιά, στο μέγαρο του Στέφανου και της Πηνελόπης Δέλτα (Οδός Εμμανουήλ Μπενάκη 38 και Στέφανου Δέλτα), δωρεά της κόρης τους Αλεξάνδρας Δέλτα-Παπαδοπούλου.