Jak prze┐yµ w terenie

Dzikie zwierzΩta

Pan m≤wi teraz oáprzyrodzie... teraz... (cytat zá"Rejsu")

O przyrodzie, a konkretnie o zwierz▒tkach. Je┐d┐▒c po lasach nie zdeptanych przez turyst≤w mo┐emy spotkaµ ich sporo. Dobrze wiedzieµ jak siΩ zachowaµ, by nie zrobiµ im krzywdy i ┐eby one nie zrobi│y nam czego╢ z│ego.

WiΩkszo╢µ zwierz▒t ucieka na widok cz│owieka. Tylko w zupe│nie wyj▒tkowych sytuacjach, zaskoczone, zaatakowane lub pilnuj▒ce m│odych mog▒ byµ niebezpieczne.

Spotykaj▒c zwierzaka nale┐y zawsze daµ mu czas na wycofanie siΩ. Na pewno odejdzie. W pewnych przypadkach lepiej (dla ciebie) bΩdzie je╢li ty odejdziesz. Je╢li spotkasz m│ode np. sarny czyli ko╝lΩ - nie bierz go na rΩce ani nie dotykaj. Matka, kt≤ra poczuje na jego sier╢ci zapach cz│owieka porzuci je i m│ode padnie. Je╢li bΩdzie to uroczy warchlaczek (m│ody dzik) lub mi╢ ca│a zabawa mo┐e sko±czyµ siΩ tragicznie dla ciebie. Atakiem rozjuszonej lochy lub nied╝wiedzicy.

Kr≤tki opis zachowania kilku gatunk≤w

»mija zygzakowata

Jedyny w▒┐ jadowity wystΩpuj▒cy w Polsce. Spotyka siΩ go do╢µ czΩsto na Pomorzu, w p≤│nocno-wschodniej Polsce, Sudetach i Karpatach (tam zw│aszcza w Bieszczadach). Czasami mo┐na j▒ spotkaµ w Tatrach Zachodnich. W▒┐ ten najchΩtniej zamieszkuje wilgotne polany le╢ne, okolice dr≤g i przecinek w pobli┐u gΩstych zaro╢li albo ska│ i pni ╢ciΩtych drzew. CzΩsto spotyka siΩ ┐mije w pobli┐u r≤┐nych bajor i row≤w wype│nionych wod▒.

»mija zygzakowata osi▒ga wielko╢µ do 75 cm, jej cia│o jest do╢µ krΩpe, z wyra╝nie oddzielon▒, p│ask▒, szerok▒ g│ow▒. W Polsce wystΩpuje najczΩ╢ciej odmiana brunatna, z wyra╝nym zygzakiem na grzbiecie, i czarna. Z t▒ ostatni▒ czΩsto mylony jest poczciwy zaskroniec, kt≤rego │atwo jest jednak rozpoznaµ po smuklejszym ciele i ┐≤│topomara±czowych plamach po bokach g│owy. W odr≤┐nieniu od niejadowitych wΩ┐y wystΩpuj▒cych w Polsce, oko ┐mii ma pionow▒, eliptyczn▒ ╝renicΩ.

Nie jest to bardzo niebezpieczne zwierzΩ. Atakuje tylko, gdy siΩ je zaskoczy, zwykle jednak stara siΩ uciec. Warto jednak patrzeµ pod nogi przechodz▒c przez krzaki lub rumowiska skalne.

Jad ┐mii nie jest raczej gro╝ny dla doros│ego cz│owieka i bardzo rzadko bywa przyczyn▒ zgon≤w. Jest natomiast bardzo niebezpieczny dla dzieci i os≤b starych i wyczerpanych. Im mniejszy ciΩ┐ar cia│a poszkodowanego, tym wiΩksze ryzyko. Rana po uk▒szeniu ┐mii ma wygl▒d dw≤ch nak│uµ oddalonych od siebie o oko│o 1 cm. Pocz▒tkowo nie jest zbyt bolesna, p≤╝niej czerwienieje, puchnie i zaczyna silnie boleµ. Pojawia siΩ niepok≤j, b≤l g│owy, nudno╢ci, wymioty, biegunka, zaburzenia w po│ykaniu, w ciΩ┐kich przypadkach omdlenie.

Pomoc w przypadkach uk▒sze± to za│o┐enie opaski uciskowej na pok▒san▒ ko±czynΩ powy┐ej rany. Ucisk nie mo┐e byµ zbyt silny. Co 20-30 minut nale┐y zdj▒µ opaskΩ ca│kowicie, by nie spowodowaµ zgorzeli. Bezpo╢rednio po uk▒szeniu nale┐y spr≤bowaµ odessaµ chocia┐ czΩ╢µ trucizny z rany, np. przez postawienie ba±ki lekarskiej lub ustami (pod warunkiem, ┐e nie ma w nich skalecze±) chorego trzeba jak najszybciej przetransportowaµ do najbli┐szego osiedla i wezwaµ lekarza. Dobrze jest podawaµ mu du┐e ilo╢ci p│yn≤w, byle nie alkoholu - przyspiesza kr▒┐enie i wch│anianie jadu.

Dzik

Do╢µ powszechny, najczΩ╢ciej wystΩpuje w li╢ciastych lasach, zwykle wilgotnych. »yje w watahach. Widz▒c cz│owieka ucieka. Bardzo niebezpieczny jest tylko, gdy jest zraniony (np. podczas polowania) a tak┐e locha pilnuj▒ca warchlak≤w, przeczulona na punkcie ich bezpiecze±stwa. Trwa to od ko±ca marca do pocz▒tku jesieni. Dlatego je╢li zobaczymy pasiastego prosiaczka lub us│yszymy cienkie kwiczenie lepiej uciekaµ jak najdalej. Podobno jego agresjΩ budz▒ jaskrawe kolory.

Jele±

Dosyµ rzadki. Zaatakowaµ mo┐e czasem │ania pilnuj▒ca m│odych (maj-luty), o ile nie bΩdzie mia│a mo┐liwo╢ci ucieczki lub zostanie zaskoczona. Podobnie samiec (byk) w czasie rykowiska (wrzesie±-pa╝dziernik).

Wilk

Straszne opowie╢ci o wilku s▒ grubo przesadzone. Cz│owieka mog▒ zaatakowaµ tylko, gdy s▒ chore na w╢ciekliznΩ lub skrajnie wyg│odzone, czyli w zimie. Szansa spotkania jest niewielka.

Sarna

Czujna, p│ochliwa i zupe│nie niegro╝na. Tyle teorii, m≤j kumpel jednak zosta│ zaatakowany przez m│odego kozio│ka. Znajomy my╢liwy wyt│umaczy│ to tym, ┐e kozio│ek ╢ciera│ sobie sk≤rΩ pokrywaj▒c▒ ma│e jeszcze rogi. W porz▒dku, ale dlaczego o nowego Mongoose'a?

Lis

Zupe│nie niegro╝ny, chyba ┐e jest chory na w╢ciekliznΩ.

Nied╝wied╝

NajwiΩkszy polski drapie┐nik. WystΩpuje w Tatrach, Bieszczadach, Beskidzie Niskim, czasem w Gorcach, Pieninach, Beskidzie »ywieckim i Wyspowym. Wszystko┐erne, w ich menu czΩsto znajduje siΩ zawarto╢µ pobliskich ╢mietnik≤w, (czego skrajnym przyk│adem jest regularne sto│owanie siΩ misi≤w przy schronisku w Roztoce w Tatrach). Niebezpieczne, gdy siΩ je zaskoczy, dlatego w rejonach, gdzie przebywaj▒ lepiej robiµ du┐o ha│asu. Bardzo niebezpieczna jest samica z m│odymi.

Gdy ju┐ ucieka siΩ przed misiem co si│ w nogach, podobno lepiej nie zostawiaµ za sob▒ ┐adnego jedzenia, gdy┐ sprytny wykombinuje sobie, ┐e pewnie masz przy sobie wiΩcej i bΩdzie ciΩ goni│. Mi╢ki najbardziej drapie┐ne s▒ wczesn▒ wiosn▒, gdy┐ nie znajduj▒ jeszcze pokarmu ro╢linnego.

Rada dla zmotoryzowanych - w rejonach, gdzie spotyka siΩ misie, lepiej nie zostawiaµ jedzenia w zaparkowanym samochodzie - nied╝wied╝ mo┐e pr≤bowaµ je wyci▒gn▒µ. Jednak je╢li zginΩ│o ci te┐ radio, to raczej by│ to kto╢ inny.

Bardzo niebezpieczne mog▒ byµ zwierzΩta chore na w╢ciekliznΩ!

NajczΩ╢ciej s▒ to lisy i borsuki, ale r≤wnie┐ dobrze mog▒ byµ to wilki, sarny, wiewi≤rki czy ┐biki. Chore zwierzΩta s▒ osowia│e, nie boj▒ siΩ cz│owieka, w p≤╝niejszych stadiach go atakuj▒. Dlatego widz▒c lisa czy sarnΩ, kt≤ra nie ucieka na tw≤j widok lepiej szybko siΩ oddaliµ. Infekcja nastΩpuje przez kontakt ze ╢lin▒, krwi▒ lub ka│em chorego osobnika. Gdy zauwa┐ysz podejrzanie zachowuj▒ce siΩ zwierzΩta powiadom o tym le╢niczego. Je╢li zosta│e╢ ugryziony natychmiast zg│o╢ siΩ do lekarza.

Ryzykowne mo┐e byµ zabieranie do lasu psa. W przypadku jego zaka┐enia musi byµ bezwzglΩdnie u╢piony.

Potencjalnie niebezpieczne dla MTBikera mo┐e byµ polowanie. Powody s▒ dwa. Mo┐esz zostaµ przypadkowo postrzelony (ka┐dy my╢liwy zaprzeczy, ale wypadki siΩ zdarzaj▒). Po drugie mo┐esz natkn▒µ siΩ na ranne zwierze np. ody±ca, kt≤re z du┐ym prawdopodobie±stwem ciΩ zaatakuje, a to mo┐e byµ bardzo gro╝ne. Polowania odbywaj▒ siΩ najczΩ╢ciej w niedziele.

PS. PodziΩkowania dla Micha│a Czecz≤tki, my╢liwego z ko│a │owieckiego "Jaworz", za pomoc przy powstaniu tekstu.

Piotr Oleksy

bikeBoard 11-12/1999

Napisz do redakcji

Web design
& mastering:
Zbooy