Tanzania

Wkraczasz na rozleg│e otwarte przestrzenie dominuj▒ce w Tanzanii i nagle czujesz siΩ bardzo, bardzo ma│y. I tak byµ powinno. W│a╢nie znalaz│e╢ siΩ na terytorium najwiΩkszej i najdzikszej populacji na ╢wiecie. Ma│py, antylopy, lwy, gepardy, krokodyle, gazele, flamingi - mo┐esz do nich nawet strzelaµ. Teraz preferuje siΩ raczej aparaty fotograficzne a nie bro±.
S│abo ekonomicznie rozwiniΩta, borykaj▒ca siΩ z awanturniczymi s▒siadami, Tanzania oferuje jedne z najlepszych na kontynencie mo┐liwo╢ci do obserwacji dzikiej przyrody. Najs│ynniejsze parki, takie jak np. Serengeti, g≤ra Kilimand┐aro czy cudowny krater Ngorongoro sprawiaj▒, ┐e warto zatrzymaµ siΩ nawet w pobliskich bezbarwnych miasteczkach.
A na koniec bardzo interesuj▒cy dodatek - Zanzibar, jedna z kilku wysp na wybrze┐u Tanzanii.

Pe│na nazwa kraju	Zjednoczona Republika Tanzanii
Powierzchnia	945,090 km2
Populacja	29 mln
Stolica	Dar es Salaam
Ludno╢µ	rodowici Afryka±czycy (ponad 100 plemion) (99%), Azjac,i Europejczycy i Arabowie (1%)
JΩzyk	swahili, angielski
Religia	chrze╢cijanie (45%), muzu│manie (35%)
Ustr≤j	republika (system wielopartyjny)
Prezydent	Benjamin Mkapa

Tanzania to kraj r≤wnin, jezior i g≤r z w▒skim, obni┐onym pasem wybrze┐a. Jest najwiΩkszym krajem we wschodniej Afryce. PowierzchniΩ kraju zdominowa│o wysoko po│o┐one p│askowzg≤rze, kt≤rego czΩ╢µ jest p≤│pustyni▒ a reszta niezbyt gΩstym buszem. Najwy┐sze g≤ry - Mera (4556 m n. p. m.) i Kilimad┐aro (5895 m n. p. m. - najwy┐sza w Afryce) po│o┐one s▒ w p≤│nocno-wschodniej czΩ╢ci, wzd│u┐ granicy z Keni▒.

Nigdzie na ╢wiecie nie zobaczysz gazel, zebr i antylop w tak ogromnej liczbie. Na tych terenach wystΩpuje te┐ najwiΩksza koncentracja s│oni, bawo│≤w, krokodyli, hipopotam≤w i szympans≤w, a charakterystyczne r≤wniny Tanzanii zapewniaj▒ doskona│e warunki do obserwacji.
Znaczna r≤┐norodno╢µ krajobrazu Tanzanii t│umaczy mocno zr≤┐nicowane warunki klimatyczne. Wysoko╢µ na jakiej po│o┐one s▒ p│askowzg≤rza znacznie │agodzi klimat, kt≤ry powinien byµ nimal tropikalny. W wielu miejscach w nocy mo┐e byµ nawet do╢µ ch│odno.Skrawek wybrze┐a wzd│u┐ Oceanu Indyjskiego i pobliskie wyspy : Pemba, Zanzibar i Mfia maj▒ gor▒cy, wilgotny klimat │agodzony jednak przez morsk▒ bryzΩ. Tylko na zboczach g≤r w p≤│nocno-wschodniej czΩ╢ci kraj ten mo┐e przez wiΩkszo╢c roku cieczyµ siΩ klimatem umiarkowanym.
Wizyt w Tanzanii nale┐y unikaµ podczas d│ugiego sezonu deszczowego od Marca do Maja, kiedy pada niemal┐e codziennie. Nie lepiej jest od listopada do stycznia.

NajwiΩkszym wydarzeniem w Tanzanii jest coroczna migracja ponad 2 milion≤w zwierz▒t, kt≤ra zaczyna siΩ w kwietniu Parku Narodowym Serengeti. Zebry, antylopy i gazele przez po│udniowe r≤wniny zmierzaj▒ ku ╢wie┐ym pastwiskom w Kenii. Przy takim rozmachu blednie Dzie± Niepodlelo╢ci obchodzony 9 grudnia.

Wiza	potrzebuj▒ jej wszyscy za wyj▒tkiem kraj≤w Wsp≤lnoty Brytyjskiej (nie dotyczy Wielkiej Brytanii i Kanady), kraj≤w skandynawskich, Irlandii, Rwandy i Sudanu
Zagro┐enia zdrowia	bilharzia, cholera, malaria, w╢cieklizna, muchy tse-tse, zapalenie w▒troby, zapalenie opon m≤zgowych, ┐≤│ta febra, HIV/AIDS
Czas	+ 2 godziny do Polski
Elektryczno╢µ	230V
Waga i miary	system metryczny

waluta	szyling tanza±ski (TSh)
kurs wymiany	1 USD = 18 Z$
koszty wzglΩdne
tani pok≤j	US$ 10-15
╢redni hotel	US$ 30-40
wysokiej klasy hotel	US$ 50 i w g≤rΩ
posi│ek w taniej restauracji	US$ 3-10
posi│ek w ╢redniej klasy restauracji	US$ 8-15
posi│ek w wysokiej klasy restauracji	US$ 15 i w g≤rΩ

R≤┐norodno╢µ hoteli jest ogromna - od malutkich i skromnych klitek do ogromnych, luksusowych kompleks≤w wypoczynkowych. Decyzja nale┐y do Ciebie i naprawdΩ jest w czym wybieraµ. Gorzej jest z kempingami - te z r≤┐nymi udogodnieniami s▒ raczej rzadko╢ci▒ (za wyj▒tkiem park≤w narodowych). Na wystarczaj▒co komfortow▒ wycieczkΩ potrzebowaµ bΩdziesz oko│o 20$ na dzie±. Safari to ju┐ wudatek oko│o 100$. Je╢li masz czas na poszukiwania, trafisz na ca│kiem niez│e restauracje i hotele, kt≤re nie bΩd▒ kosztowaµ wiΩcej ni┐ 30-35$ dziennie.
Mimo liberalizacji waluty ci▒gle obowi▒zuje oficjalny kurs wymiany (1$ USA = 345 TSh). Dotyczy to tylko tych, kt≤rzy pos│uguj▒ siΩ miΩdzynarodowymi kartami kredytowymi (np. American Express stosuje miejscowy przelicznik je╢li przekracza siΩ sumΩ 1000$). Powoduje to, ┐e pos│ugiwanie siΩ kredyt≤wkami jest trochΩ bezsensowne, ale "plastikowy pieni▒dz" du┐o nie wa┐y - warto mieµ go w zapasie. W wiΩkszo╢ci miast znajdziesz biura wymieniaj▒ce pieni▒dze po wolnorynkowym kursie. Banki w zdecydowanej wiΩkszo╢ci stosuj▒ oficjalny (czyli bardzo niekorzystny) kurs wymiany. Nie ma te┐ "czarnego rynku", wiΩc je╢li kto╢ twierdzi, ┐e mo┐e Ci pom≤c, trzymaj mocno portfel i oddal siΩ w innym kierunku.

Standardowym terminem jest stycze± i luty, kiedy to gor▒ca, sucha pogoda uwa┐ana jest za "w miarΩ przyjemn▒". Je╢li chcesz jednak zastaµ Serengeti w pe│nej krasie, powiniene╢ unikaµ pory suchej poniewa┐ praktycznie wszystkie zwierzΩta s▒ wtedy w Kenii. Uwa┐aj na opady - wiele dr≤g, szczeg≤lnie na po│udniowym wybrze┐u, jest wtedy ca│kowicie nieprzejezdnych.

Nazwa stolicy Tanzanii oznacza "niebia±ski spok≤j". Ta pocz▒tkowo niewielka wioska rybacka powsta│a w po│owie XIX wieku kiedy to su│tan Zanzibaru postanowi│ zamieniµ zatoczkΩ (bΩd▒c▒ teraz przystani▒) w bezpieczny port i centrum handlowe. Obecnie jest to bardzo rojna p≤│toramilionowa metropolia. Tak jak w wiΩkszo╢ci afryka±skich miast │atwo dostrzeglany jest znaczny kontrast pomiΩdzy r≤┐nymi czΩ╢ciami miasta. Choµ zat│oczone uliczki wok≤│ kolorowego Rynku Kariakoo s▒ o wieki za bulwarami siedziby rz▒du, to i tak nie maj▒ one charakteru ruder.
Muzeum Narodowe po│o┐one jest w centrum, obok ogrodu botanicznego. Szczeg≤lnie warte obejrzenia s▒ : kolekcja skamienia│o╢ci Zinjanthropusa i niezbyt przyjemna historia handlu niewolnikami. Godne uwagi jest te┐, po│o┐one oko│o 10 km od centrum miasta, muzeum - wioska, tΩtni▒ca ┐yciem autentycznych mieszka±c≤w z r≤┐nych stron Tanzanii. W weekendy odbywaj▒ siΩ tu pokazy tradycyjnych ta±c≤w. Najbli┐sza pla┐a miejska to Zatoka Ostryg.

Trzeba wiedzieµ, ┐e znalezienie miejsca na nocleg w Dar mo┐e byµ dosyµ trudne. Powodem nie jest bynajmniej brak hoteli - po prostu wydaj▒ siΩ byµ ca│y czas pe│ne bez wzglΩdu czy s▒ drogie czy tanie. Jest na to rada : bierz co jest i nie wybrzydzaj na temat koloru zas│on w pokoju, a w miΩdzyczasie mo┐e trafi siΩ co╢ lepszego.
Linia kolejowa TAZARA kursuje pomiΩdzy Dar es Salaam i Kapiri Mposhi w Zambii. Poniewa┐ nie ma g│≤wnego dworca, autobusy do wiΩkszo╢ci zak▒tk≤w Tanzanii odje┐d┐aj▒ z r≤┐nych czΩ╢ci miasta.

Ten raj obok wybrze┐a Tanzanii od wiek≤w nΩci│ podr≤┐nik≤w. Niekt≤rych kusi│ przyprawami, takimi jak go╝dziki, innych wizj▒ bogatych │up≤w. Wyspa ta przy│▒czy│a siΩ do Tanzanii stosunkowo niedawno, po pa╢mie gor▒cych zwi▒zk≤w z Sumeryjczykami, Egipcjanami, Fenicjanami, Chi±czykami, Persami, Portugalczykami, Holendrami i Anglikami. NajwiΩkszy wp│yw na wyspΩ, kt≤rego przejawy dostrzec mo┐na i dzi╢, mia│ pobyt Arab≤w Omani i Pers≤w.
Stare Miasto jest jednym z najbardziej interesuj▒cych miejsc na wschodmim wybrze┐u. Natkniesz siΩ tam na niezliczone ma│e sklepiki, bazary, meczety, dziedzi±ce i fortece, dwa stare pa│ace su│tana, dwie ogromne katedry, zrujnowane budynki kolonialne, nieu┐ywane ju┐ │a╝nie perskie i ca│kiem i niezwyk│▒ kolekcjΩ zagranicznych konsulat≤w. Ca│a wyspa jest usiana historycznymi miejscami, takimi jak np. ruiny pa│cau Maruhhubi, wybudowanego w 1882 przez su│tana Bargasha kt≤ry umie╢ci│ w nim sw≤j harem.

Warto skorzystaµ z jednej z wielu ofert wycieczek po ca│ej wyspie. Oferta obejmuje ruiny pa│ac≤w, GrotΩ Niewolnik≤w Magapwani i r≤┐ne plantacje przypraw i owoc≤w w samym sercu wyspy.
Linie Lotinicze Tanzanii oferuj▒ jeden lot dziennie (opr≤cz czwartk≤w i niedziel) miΩdzy Dar es Salaam i Zanzibarem, ale i tak wiΩszo╢µ podr≤┐nik≤w licz▒cych siΩ z kosztami dostaje siΩ na wyspΩ promem z Dar. Raz lub dwa razy w tygodniu p│ywaj▒ te┐ │odzie pomiΩzdy Zanzibarem i Mombas▒ w Kenii.

Niemal idealnie ukszta│towany wulkan stromo wznosi siΩ na p≤│nocno-wschodniej czΩ╢ci r≤wniny. G≤ra Kilimand┐aro jest jednym z najwspanialszych widok≤w Afryki. Ten wci▒┐ jeszcze czynny i pokryty na szczycie ╢niegiem wulkan jest najwy┐szym szczytem w Afryce (5895 m n. p. m.). Na ni┐szych poziomach znajduj▒ siΩ pola uprawne, wy┐ej lasy deszczowe, alpejskie │▒ki i w ko±cu ja│owy, niemal ksiΩzycowy krajobraz dw≤ch szczyt≤w. Lasy deszczowe s▒ domem s│oni, bawo│ow, leopard≤w i r≤┐nych ma│p. MiΩdzy szczytami Mawenzi i Kibo mo┐esz siΩ natkn▒µ na stada antylop eland. Marzeniem ka┐dego prawdziwego podr≤┐nika jest wspinaczka na szczyt i podziwianie widok≤w buszu podczas wschodu s│o±ca, ale je╢li wzi▒µ pod uwagΩ wysoko╢µ, 5895 m, nie jest to wycieczka dla wszystkich.

Kilimand┐aro

Zwyk│a, piΩciodoniowa wycieczka wok≤│ Marangu kosztuje przynajmniej 400$ od osoby. Na g│≤wnym szlaku, pomiΩdzy Moshi a Marangu, codziennie kursuj▒ minibusy.

Serengeti, kt≤re rozci▒ga siΩ na powierzchni 14 763 km² jest najs│ynniejszym parkiem Tanzanii. Tutaj mo┐esz rzuciµ okiem na to, jak wygl▒da│a Wschodnia Afryka przed er▒ bia│ych my╢liwych. Pod koniec XIX w. rozpoczΩ│a siΩ bezsensowna rze╝ zwierz▒t, a ostatnio daj▒ siΩ we znaki k│usownicy poszukuj▒cy ko╢ci s│oniowej. Na wydaj▒cym siΩ nie mieµ ko±ca i niemal bezdrzewnym Serengeti ┐yje ponad milion zwierz▒t kopytnych. W poszukiwaniu po┐ywienia musz▒ ci▒gle przemieszczaµ siΩ, co jest bacznie obserwowane przez r≤┐nego rodzaju drapie┐niki. Serengeti jest wiΩc r≤wnie┐ popularne z powodu lw≤w, gepard≤w, a tak┐e ┐yraf, wiΩc nie zapomnij o lornetce.

Rezerwat Ngorongoro

Widoki z 600 metrowego krateru po│o┐onego na p≤│nocnym-wschodzie nie s▒ mo┐e zbyt imponuj▒ce, ale kiedy ju┐ pokonasz gΩst▒ d┐unglΩ schodz▒c w d≤│, na pewno bΩdziesz s▒dzi│, ┐e warto by│o siΩ tam wdrapaµ. Rejon ten por≤wnuje siΩ do Arki Noego lub Rajskiego Ogrodu Eden, z tym, ┐e istnieje do dzisiaj. Noe m≤g│by byµ trochΩ zaniepokojony dzisiejszym nikniΩciem gatunk≤w, lecz tutaj bez problemu znalaz│by lwy, s│onie, nosoro┐ce, bawo│y i inne ro╢lino┐erne : gazele Thomsona, zebry, jak r≤wnie┐ flamingi brodz▒ce w p│ytkich wodach jeziora Magadi, le┐▒cego u st≤p krateru. Miejscowe plemiona Masaj≤w maj▒ prawo do wypasu byd│a wiΩc mo┐esz siΩ tu czΩsto na nich natkn▒µ.
Do krateru mo┐na dojechaµ prywatnym autobusem z Arusha lub z Karatu. CiΩ┐ko jest znale╝µ co╢ poza tym, chyba, ┐e skorzystasz z jakiej╢ ciΩ┐ar≤wki.

Nie wszyscy podr≤┐nicy odwiedzaj▒ po│udniowo-wschodni▒ czΩ╢µ Tanzanii s▒siaduj▒c▒ z Mozambikiem. St▒d pochodz▒ s│ynni rze╝biarze makonde, kt≤rych styl jest ju┐ kopiowany przez rzemie╢lnik≤w w│a╢ciwie w ca│ej wschodniej Afryce. Poza tym to naprawdΩ │adny obszar. Dotarcie tutaj poci▒ga jednak za sob▒ seriΩ podr≤┐y autobusami, a tak┐e kilka nocleg≤w w przydro┐nych miasteczkach. Z wybraniem ╢rodka transportu nie ma za to problem≤w. Pierwszym etapem jest autobus z Mbeya do Njombe, jednego z najwy┐ej po│o┐onych i najch│odniejszych miejsc w Tanzanii. Potem do ha│a╢liwego Songea i dalej do Tunduru i Masai, ju┐ na P│askowy┐u Makonde. MiΩdzy Dar es Salaam i Mtwara, po│o┐onego ko│o p│askowy┐u, regularnie kursuje prom.

Ten wielki, rzadko odwiedzany obszar, jest uwa┐any za najwiΩkszy rezerwat na ╢wiecie. Ma 54,600 km². Szacuje siΩ, ┐e znajduje siΩ tu najwiΩksze na ╢wiecie skupisko s│oni, bawo│≤w, krokodyli, hipopotam≤w czy lw≤w, nosoro┐c≤w i antylop. Na brak ptak≤w te┐ nie mo┐na siΩ uskar┐aµ.
Charakterystycznym elementem parku jest rzeka Rufiji. Najwygodniejszym sposobem dotarcia do Selous jest bezpo╢redni lot z Dar es Salaam. Podr≤┐ l▒dem jest w│a╢ciwie niemo┐liwa - nie ma autobus≤w, chocia┐ linie kolejowe TAZARA doje┐d┐aj▒ do Fuga, le┐▒cego niemal przy rezerwacie.

Podczas gdy wiΩkszo╢µ podr≤┐nik≤w odwiedza Zanzibar, niewielu udaje siΩ na po│o┐on▒ dalej PembΩ. Powodem nie jest brak historycznych miejsc czy dobrych pla┐. I jednych i drugich jest mn≤stwo.

G│≤wnym zajΩciem turyst≤w w Tanzanii jest oczywi╢cie safari. Kulminacyjnym punktem podr≤┐y powinna byµ wyprawa na Kilimand┐aro. Mo┐na r≤wnie┐ polataµ nad Serengeti balonem na ogrzane powietrze. Bardzo popularne jest p│ywanie z delfinami wok≤│ Zanzibaru. Podobnie jest z nurkowaniem na rafach ko│o Pemby.

PomiΩdzy Dar es Salaam i Nairobi, a tak┐e miΩdzy Zanzibarem i Mombas▒ dostΩpnych jest wiele tanich i godnych zaufania lot≤w. Istniej▒ r≤wnie┐ po│▒czenia l▒dowe Kenii i Tanzanii - np. z Mombasy lub Nairobi do Dar es Salaam, z Nairobi do Arusha czy cotygodniowy poci▒g z Voi do Moshi. Autobusom pomiΩdzy Rwand▒ a Ugand▒ nie mo┐na ca│kowicie zaufaµ , lecz jest to jakie╢ rozwi▒zanie. Mo┐na spr≤bowaµ pop│yn▒µ z Mombasy na PembΩ i Zanzibar, ale rejsy s▒ bardzo nieregularne. Pewniejsze s▒ rejsy z Port Bell (w Kampali) do Mwanza (w Tanzanii).

Linie Lotnicze Tanzanii, jako narodowy przewo╝nik, zapewniaj▒ wiΩkszo╢µ po│▒cze± wewn▒trz kraju, ale ich flota powietrzna nie nale┐y niestety do tych najnowszych. Na g│≤wnych szlakach dzia│a kilka prywatnych linii lotniczych. Obs│uguj▒ one r≤wnie┐ trasy mniej uczΩszczane i po│▒czenia do park≤w narodowych : Serengeti, Selous, i Ruaha. Podatek p│acony przy wylocie wynosi 1000 szyling≤w. Z wyj▒tkiem Arusha, wiΩkszo╢µ tanza±skich miast ma po│▒czenia kolejowe. Podr≤┐e samochodem s▒ dosyµ uci▒┐liwe ze wzglΩdu na koszmarny stan dr≤g. Zbyt gΩsty ruch uliczny nie jest problemem, ale tylko poza du┐ymi miastami. Wypo┐yczenie jakiego╢ pojazdu, to raczej kosztowna sprawa. Rozwi▒zaniem s▒ podr≤┐e autobusami, od kt≤rych nie wymagaj jednak zbyt wiele. Na d│u┐szych trasach teoretycznie masz wyb≤r pomiΩdzy wersj▒ luksusow▒ i normaln▒, ale r≤┐nica jest BARDZO wzglΩdna. Na kr≤tkich trasach kursuj▒ zwyk│e "afryka±skie" autobusy i dalla dalla - tanza±ski ekwiwalent kenijskich matutu.

PKB	US$ 21 mld
PKB na mieszka±ca	US$ 750
Inflacja	40%
G│≤wny przemys│	tytoniowy, cukrowniczy, wydobywczy (z│oto i diamenty), turystyka
G│≤wni partnerzy handlowi	Uganda, Kenia