Rebecca Horn, Time Goes By

   Prezentacja w Warszawie jednej z najwybitniejszych artystek niemieckich ostatniego µwierµwiecza (ur. 1944 w Bonn) jest du┐▒ niespodziank▒ tak jak poprzedzaj▒ca j▒ wystawa Tony Ourslera. [ > recycle ] Horn uprawia video, performance, tworzy instalacje i rze╝bΩ, pisze poezjΩ.
W jej repertuarze plastycznym niew▒tpliwie do najlepszych nale┐▒ przestrzenne instalacje: cia│a - instrumenty czy rze╝by mechaniczne.
Estetyczne wizje Horn sk│adaj▒ siΩ na niezwykle sp≤jne oeuvre, w kt≤rym pojedyncze prace zazΩbiaj▒ siΩ, uzupe│niaj▒, wsp≤│graj▒ jedna z drug▒ tworz▒c wyj▒tkowy formalno-poetycki zbi≤r.
Temat jej prac zawsze ogniskuje siΩ na cz│owieku, a ╢ci╢lej na jego cielesno╢ci. Nierzadko wik│a siΩ w dyskursy polityczne. ChΩtnie pokazuje poza przestrzeniami muzealnymi i galeryjnymi nawi▒zuj▒c zawsze do miejsca, w kt≤rym wystawia. Podobnie jest w Warszawie.
G│≤wnym elementem pokazu jest tytu│owa, wielowarstwowa instalacja Time Goes By - glosa do premiery filmu Horn Busters Bedroom po╢wiΩconego Busterowi Keatonowi.
Pokazowi w CSW towarzyszy przegl▒d film≤w artystki z lat 1970-1999.

Nedko Solakov, Obiekty i aran┐acje

   Nedko Solakov jest dzi╢ najlepiej znanym artyst▒ bu│garskim w Europie. Jego prace prezentowane by│y na Manifesta I w Rotterdamie, Biennale w Istambule, Apperto - wystawie towarzysz▒cej poprzedniej edycji Biennale w Wenecji, Biennale w Sao Paulo.
Jego instalacje zbudowane z przedmiot≤w "pseudoartystycznych" ( wykonanych przez artystΩ lub znalezionych ) s▒ wielop│aszczyznowe i ironiczne.
Ich bajkowa narracja jest komentarzem do postaw establishmentu artystycznego i przemieniania sztuki w obiekt konsumpcji.

Swoj▒ postawΩ artystyczn▒ sam Solakov okre╢la nastΩpuj▒co:
"Usi│ujΩ znale╝µ jak najbardziej absurdalny punkt widzenia, dziΩki kt≤remu mogΩ spojrzeµ z g≤ry na ca│y system rz▒dz▒cy sztuk▒ i rzeczywisto╢ci▒."

Zrealizowa│ m.in.: The World is Flat (Ziemia jest p│aska), Z│odziej sztuki.

Joanna Rajkowska
Rzeczy, kt≤re robiΩ wieczorem na Al. Jerozolimskich

   W Galerii Manhattan pokaz instalacji komputerowej Rajkowskiej - artystki z Krakowa, kt≤ra da│a siΩ poznaµ z wystaw w Zderzaku i ZachΩcie. Obiecuj▒cy tytu│.

   Anonsujemy dwie wystawy artystki ira±skiej (ur. 1957) - ┐yj▒cej od roku 1974 w Stanach Zjednoczonych - otwierane niemal w tym samym czasie w Pary┐u i Malm÷.
Neshat znana jest szerzej od paru lat zar≤wno po drugiej stronie oceanu jak i w Europie. Najkr≤cej m≤wi▒c jej tw≤rczo╢µ jest pr≤b▒ rozrachunku, niewoln▒ od podtekst≤w politycznych, z kultur▒ islamsk▒.
Choµ w jej tw≤rczo╢ci g│≤wny akcent po│o┐ony jest na mentalne i kulturowe rygory na│o┐one na "kobieco╢µ" to jej postawy nie daje siΩ sprowadziµ do feminizmu. Zniewolenie, kt≤re ukazuje Neshat jest uniwersalne.
Paryski pokaz Rapture ( w Galerie Jerome de Noirmont ) zapewne potwierdzi ameryka±ski sukces tej monumentalnej pracy po raz pierwszy pokazanej w Art Institute of Chicago w maju 1999 roku [patrz "Magazyn Sztuki" nr 22/99; Smutek Chicago].

Zapewne niezamierzonym uzupe│nieniem wystawy w Pary┐u bΩdzie pokaz instalacji wideo Neshat zatytu│owanej Turbulent w Malm÷ Konsthall.

   W Deutsche Guggenheim du┐a wystawa Amazons of the Avant-Garde, czyli kolejny przyk│ad nieco politycznego i ideologicznego rozkochania w rosyjskiej awangardzie pocz▒tku naszego wieku. Tym razem prezentacja dziewcz▒t: Alexandry EXter, Natalii Gonczarovej, Liubov Popovej, Olgi Rozanowej, Varvary Stepanovej i Nadiezhdy Udaltsovej. Ta niez│a sztuka wpl▒tana jest jednak, co niestety siΩ czuje podsk≤rnie, w interesy bankowe: jest przede wszystkim lokat▒ kapita│u. Zapo┐yczaj▒c ze stylu gazetowego: dla bogatych koneser≤w.

Anish Kapoor, A site-specific installation

   To ju┐ by│o, ale z r≤┐nych wzglΩd≤w trzeba o tym napisaµ. Po pierwsze z powodu samego miejsca. ôBaltic Centre for Contemporary Art.ö zwany kr≤tko BALTIC, na dobre zainaugurowa│ swoj▒ dzia│alno╢µ wsp≤│organizacj▒ wystawy Kurta Schwittersa w The Hatton Gallery w Newcastle w kwietniu br. Centrum zosta│o powo│ane do ┐ycia w celu o┐ywienia nadbrze┐nych, p≤│nocno-wschodnich rubie┐y wyspy a na jego potrzeby przekazano ogromny, nieczynny elewator zbo┐owy po│o┐ony w porcie. Szacunek wzbudza zar≤wno skala przedsiΩwziΩcia (przygotowanie obiektu, kt≤rego d│ugo╢µ siΩga 52 metr≤w do cel≤w wystawienniczych i edukacyjnych [biblioteka, sale wyk│adowe i kinowe] ma byµ sko±czone w 2001 roku) jak i program. Dwa miesi▒ce po wystawie Schwittersa, w lipcu, ju┐ w samym centrum odby│ siΩ pokaz instalacji przestrzennej Kapoora, kt≤ry wype│ni│ monumentaln▒, halow▒ nawΩ a┐urow▒ konstrukcj▒ rozpiΩt▒ w przestrzeni ponad g│ow▒ widza. Metafizyka na peryferiach.

The 1999 Turner Prize Exhibition

   W Tate Gallery pokaz prac artyst≤w wyr≤┐nionych presti┐ow▒ The Turner Prize. Tym razem otrzyma│o j▒ a┐ piΩµ os≤b:

• Tracey Emin,
• Steve McQueen,
• Steven Pippin
• siostry Jane i Louise Wilson.
  

Nagrody zostan▒ oficjalnie wrΩczone przez s│ynnego architekta Zaha Haddidiego 30.11.99 a uroczysto╢µ bΩdzie transmitowana przez internetowy Channel 4.

Tate Gallery: Tate Britain & Tate Modern

   Na przek≤r katastrofistom i prorokom tryumfu Internetu londy±ska Tate Gallery w roku 2000 otwiera dwa nowe dzia│y.

Pierwszy - Tate Britain - w przebudowanym p≤│nocno-zachodnim skrzydle starej siedziby przy Millbank zostanie otwarty 24.03.00. Jak sama nazwa wskazuje bΩdzie to miejsce pokaz≤w najwiΩkszych kolekcji sztuki brytyjskiej od XVI wieku po dzi╢ dzie±.
Drugi - Tate Modern - to zupe│nie nowe muzeum sztuki wsp≤│czesnej ju┐ dzi╢ uwa┐ane za jedno z najlepszych na ╢wiecie. Tu bΩd▒ siΩ odbywa│y pokazy sztuki powsta│ej od 1900 roku wzwy┐.
Otwarcie przewidziane na 12.05.00. por≤wnuje siΩ z otworzeniem nowojorskiej MOMA [ http://www.moma.com ] w 1920 roku i Centrum Pompidou w Pary┐u w roku 1970. R≤wnie┐ wiosn▒ przysz│ego roku obie galerie ma po│▒czyµ zaplanowany specjalnie trakt komunikacyjny [aleja dla pieszych i rowerzyst≤w, linia autobusowa oraz statek na Tamizie]. Tate Modern powstaje wed│ug projektu Szwajcar≤w Herzoga & de Meurona, kt≤rzy wygrali miΩdzynarodowy konkurs (nades│ano 148 projekt≤w).

W dniu otwarcia publiczno╢µ zobaczy ekspozycjΩ kolekcji fotografii z lat 1920-1930 z Victoria and Albert Museum, s│ynn▒ kolekcjΩ Josefa i Anny Froehlich ze Stutgartu obejmuj▒c▒ 320 prac artyst≤w Niemieckich i Ameryka±skich, Level4 - czyli wielkoformatowe prace z kolekcji Tate ( rzadko pokazywane ze wzglΩdu na ich skalΩ i komplikacjΩ techniczn▒ ), m.in. Matthew Barneya, Rebecci Horn, Corneli Parker, Billa Violi. Nadto zostan▒ otwarte dwie wystawy: Louise Bourgeois The Unilever Series i prezentacjΩ tw≤rczo╢ci architektonicznej autor≤w Tate Modern - Herzoga & de Meurona.

ICA: Revolutionary Capitals

W listopadowym menu ICA /Institute of Contemporary Art./ g│≤wnym daniem jest wsp≤│czesna kultura Chin. R≤wnolegle z pokazem najnowszych film≤w chi±skich re┐yser≤w otwarto wystawΩ prac 25 artyst≤w z Pekinu, kt≤rej autork▒ jest Wu Meichun - jedna z dw≤ch kobiet-kuratorek pracuj▒cych w og≤le w Chinach. Zas│ynΩ│a ona organizacj▒ pierwszej wystawy sztuki wideo w Chinach oraz pierwszej prawdziwie "underground exhibition" w Pekinie zatytu│owanej Post-Sense Sensibility, Alien Bodies and Delusion (stycze±'99).
W londy±skim pokazie bior╣▒ udzia│ arty╢ci reprezentuj▒cy Chiny na tegorocznym Biennale w Wenecji, kt≤rzy zwr≤cili na siebie powszechn▒ uwagΩ krytyki europejskiej i uwa┐ani s▒ za "wschodz▒ce" gwiazdy sztuki ╢wiatowej.
Program festiwalu "Londyn - Pekin" skupia siΩ na rejestracji tych wydarze± wsp≤│czesnej kultury chi±skiej, kt≤re s▒ poza oficjalnym zainteresowaniem instytucji i w│adz Chin. Ma wiΩc charakter offowy.

www.ica.org.uk
www.newmediacentre.com

Korzystaj▒c z okazji nale┐y zwr≤ciµ uwagΩ na "chi±ski syndrom", kt≤ry przetacza siΩ przez EuropΩ, a nieco wcze╢niej przez Stany Zjednoczone. Nie Europa Wschodnia, nie Rosja, ale w│a╢nie Chiny stoj▒ w centrum uwagi wiecznie spragnionej nowo╢ci kultury globalnej. Odkrycie wsp≤│czesnej sztuki i filmu chi±skiego staje siΩ wydarzeniem zamykaj▒cym dekadΩ i jednocze╢nie symbolicznym wskazaniem na centrum, kt≤rego warto╢ci s╣ w stanie przyci▒gn╣µ uwagΩ. Czas koniunktury dla Europy Wschodniej min▒│ a jej rezultaty mo┐emy ogl▒daµ w Sztokholmie na wystawie > After the Wall < - niew▒tpliwie ciekawej ale nie pora┐aj▒cej i prze│omowej.
W globalnym ╢wiecie licz▒ siΩ tylko zwyciΩscy. O sukcesie w│asnej sztuki (i polityki promocji) spo╢r≤d pa±stw by│ego bloku wschodniego mog▒ m≤wiµ tylko S│owe±cy. O tryumfie Chi±czycy. Ich przyk│ad wskazuje na uniwersalny trend poszukiwania prawd i zasad niezbywalnych, kt≤re najczΩ╢ciej i naj┐ywiej pojawiaj▒ siΩ tam gdzie jeszcze toczy siΩ historia. A wiΩc na obrze┐ach globalnej cywilizacji (Chiny, Iran, Gruzja). Poni┐ej kolejne przyk│ady.

ICA: Crash

Chocia┐ ICA jest przede wszystkim centrum multimedialnym, kt≤rego program skupia siΩ na prezentacji kina, performance, teatru, od czasu do czasu organizuje wiΩksze wystawy tak jak ta opisana powy┐ej po╢wiΩcona m│odej sztuce chi±skiej.
Crash - to nastΩpny, wiΩkszy pokaz, kt≤rego bohaterami s▒ m│odzi arty╢ci koncentruj▒cy siΩ na tzw. "kulturze korporacji" i badaj▒cy ka┐dy aspekt wsp≤│czesnego ┐ycia w wielkomiejskich centrach. W wypadku artyst≤w zaproszonych do udzia│u w Crash eksploracja rzeczywisto╢ci rozpiΩta jest miΩdzy zainteresowaniem szkoln▒ pielΩgniark▒ a prywatnymi zarobkami mieszczuch≤w. Prowadzeni przez artyst≤w ogl▒damy ironiczne, drastyczne i prowokuj▒ce schematy codziennych czynno╢ci, kt≤re wykonuje ka┐dy z nas: zakupy, strzy┐enie, pracΩ, ogl▒danie TV, s│uchanie radia etc.

Widzimy jak nasze rutynowe zachowania sterowane s▒ globalnymi technikami marketingu i jednocze╢nie podgl▒damy ciΩ┐k▒ pracΩ tych, kt≤rzy nami steruj▒ (tzw. burze m≤zg≤w, tajemne schematy rz▒dz▒ce reklam▒, sposoby szpiegowania potencjalnego konsumenta, sesje treningowe...).

WystawΩ w ICA wspieraj▒ m.in. Szuper Gallery, fanzinowe pismo "Inventory", jeden z supermarket≤w, firma "Diesel".
R≤wnolegle z wystaw▒ prowadzona jest specjalna (na po│y demaskatorska) kampania na │amach magazyn≤w "Sleazenation", "Dazed and Confused", "The Face" oraz "i-D", kt≤rej celem jest poszerzenie krytycznych aspekt≤w kultury wsp≤│czesnych massmedi≤w.

W╢r≤d wydarze± towarzysz▒cych pokazowi znajdujemy m.in.: wizytΩ w agencji pracy, akcjΩ reklamow▒ "Not Sponsored By", darmowe strzy┐enie w jednym z najmodniejszych salon≤w fryzjerskich pod warunkiem zgody na filmowanie zabiegu zatytu│owane wprost: 'don't panic: free haircut'.

Wystawa w KIASMA - nowym muzeum sztuki wsp≤│czesnej - jest kontynuacj▒ pokaz≤w organizowanych od roku 1997 (Wiede±, Nowy Jork, Kopenhaga), kt≤rych celem jest pokazanie wsp≤│czesnego, azjatyckiego modelu molocha miejskiego.
Obraz dzisiejszych wielkich miast Azji mia│ tu byµ pr≤b▒ modernizacji miasta jako takiego, pr≤b▒ pozbawion▒ europocentryzmu. W rzeczy samej ekspozycja jest zniewalaj▒c▒ prezentacj▒ sztuki i architektury Chin i Hong Kongu.
To, co mog│o byµ przedmiotem krytyki okaza│o siΩ byµ zbyt fascynuj▒ce.

Cai Guo-Qiang, I am the Y2K Bug

Pokaz w Kunsthalle Wien nie jest pierwsz▒ prezentacj▒ tw≤rczo╢ci Cai Guo-Qianga w Europie. Urodzony w 1957 roku w Guangzhou (prowincja Fujian, Chiny) studiowa│ w Szanghaju i Japonii. Od 1985 roku mieszka w Nowym Jorku. Uznanie przynios│y mu 'Paperdrawings' - rysunki wykonane prochem strzelniczym oraz seria pirotechnicznych projekt≤w zatytu│owana Extraterrestrials. Nieco p≤╝niej - w po│owie lat 90. - artysta rozpocz▒│ seriΩ prac zatytu│owan▒ Mushroom Clouds nawi▒zuj▒c▒ do ob│ok≤w grzyba atomowego, kt≤ry, wed│ug Caia, jest dominuj▒cym obrazem wizualnym naszego wieku.
Wyrazem uznania dla tw≤rczo╢ci Cai Guo-Qianga by│o przyznanie mu nagrody na tegorocznym Biennale w Wenecji.
W Wiedniu artysta poka┐e cztery nowe, monumentalne instalacje nawi▒zuj▒ce do historii, historii i krytyki sztuki oraz tradycyjnej medycyny chi±skiej. W ramach wystawy zrealizowany zosta│ dodatkowo projekt z serii Extraterrestials (no. 32) (06.11.99).
Tytu│ wystawy wiede±skiej nawi▒zuje do problemu roku 2000, kt≤ry artysta rozpatruje z punktu widzenia teorii chaosu.

   Z d│ugiej serii wystaw milenijnych warto bΩdzie zobaczyµ wystawΩ w Kunsthalle przy Karlsplatz prezentuj▒c▒ projekty wykonane przez duety artystyczne. Projekt zapowiada siΩ ciekawie z dw≤ch powod≤w: listy zaproszonych artyst≤w i spiΩcia duet≤w w kontrastowe pary. Dodaµ te┐ trzeba, ┐e autorzy wystawy raczej k│ad▒ nacisk na realizacje ôposzukuj▒ceö i ôbadawczeö ni┐ same jΩzykowe kontrasty. Zaproszono m.in. Gottfrida Bechtolda/Huberta MattΩ, Jeana Fabra/IliΩ Kabakova, Angusa Fairhusta/Damiana Hirsta a z grup artystycznych BANK/Art.&Language.

   Wszystko wskazuje na to, ┐e wystawa jest raczej udana, choµ generalnie rozczarowuje. NajwiΩkszym zaskoczeniem wystawy jest artysta gruzi±ski....trawestuj▒cy Tancerki Dega. Znakomicie wypad│ Robert Rumas, kt≤ry pokaza│ starsze prace z cyklu akwari≤w, nad kt≤rym pracowa│ w roku 1993. Dobre wra┐enie robi Artur »mijewski i Katarzyna Kozyra. Moskwiczanin - Oleg Kulik - choµ dobrze przyjΩty rozczarowa│. Zofia Kulik z najnowsz▒ prac▒ zatytu│owan▒ Cyberiada wypad│a nieprzekonywuj▒co (monumentalna praca zosta│a bardzo ╝le wyeksponowana).
Podobnie blado wypad│ Zbigniew Libera z zestawami Lego.
Og≤lnie jednak, w tej mozaice, czΩsto egzotycznej, reprezentacja Polska wygl▒da ca│kiem dobrze. Najs│abszy jest pokaz Niemc≤w.
Wystawa nie ujawnia wprost problem≤w i proces≤w globalizuj▒cej siΩ prowincji; nie ma te┐ na niej wielkich odkryµ. Mimo znak≤w zapytania stawianych przez poszczeg≤lnych artyst≤w jest raczej potwierdzeniem i akceptacj╣ nowej rzeczywisto╢ci ni┐ zaprzeczeniem czy buntem. No w│a╢nie. Arty╢ci wydaj▒ siΩ pogodzeni, a now▒ rzeczywisto╢µ traktuj▒ jak bogaty ╢mietnik, z kt≤rego mo┐na wiele wydobyµ na w│asny u┐ytek. Wydaje siΩ oczywiste, ┐e modernizm umiera na ca│ym obszarze by│ego Bloku Wschodniego, nie tylko w Polsce czy Czechach.
I jeszcze jedna uwaga: After the Wall jest dobrym przyk│adem polityki eksploracji peryferii przez rozwiniΩte o╢rodki i instytucje Zachodu. Za szklanymi, ale zamkniΩtymi drzwiami odbywaj▒ siΩ narady kurator≤w dziel▒cych miΩdzy siebie zdobycz; trwa wykre╢lanie nowych granic i stref wp│yw≤w. Odbywa siΩ to poza plecami artyst≤w, zgodnie ze sprawdzonymi dawno regu│ami. Ekspansja ta jest manipulacj▒. Zawsze tak by│o i pewnie bΩdzie. Dla nas wa┐ne jest to, ┐e w tej grupie strateg≤w nie ma kurator≤w z Polski. Z jednej strony to dobrze, bo to znak, ┐e w tej grze jeste╢my marginesem w pozytywnym znaczeniu tego s│owa. Z drugiej jednak, ╝le, bo nie mamy wp│ywu na globaln▒ manipulacjΩ, a wiΩc kariery naszych artyst≤w bΩd▒ ci╣gle do╢µ przypadkowe.

[szerzej o wystawie --> patrz tutaj --> korespondencja Agnieszki Wo│od╝ko ze Sztokholmu specjalnie dla MSzOnLine ]

Pierwsza na p≤│noc od Warszawy wielka retrospektywa tw≤rczo╢ci Gobera (ur. 1954 w Minneapolis, USA), wiod▒cego artysty ameryka±skiego ko±ca lat 80. Pokaz wzbogacony o ma│o znane obrazy i rysunki.
Wystawa potwierdza "renesans" sztuki ko±ca poprzedniej dekady w wydaniu nowojorskim. Widzom z Polski raz jeszcze mo┐e u╢wiadomiµ, gdzie szukaµ ╝r≤de│ zainteresowania cia│em w╢r≤d polskich artyst≤w lat 90.

[ WiΩcej o Goberze > "Magazyn Sztuki" nr 10/96, Pawe│ Leszkowicz Robert Gober, s.259-261.]