���������     �������     ��������





�. �. ��������

���������



����� XVI � XVIII ��. � ����� ��������� ���������� ���� ���������� ����������� � ���������� ��������� ��������� �����. � ���������� � �������������� ����� ���������� ���������� ������ � ��������, ����� ��������-������������� �����, ����� � ���������, �������쳿, ����������, �������� ����, �� ���������� � ������ 1.

� �������� �������������� �����, ���������� �� �� �������� ���� ������� ���������� ��������� ����������� �������-����������� �����, �� ����� �������� �������� ��� ����� ������� (����������, ��������, ��������), ��������, ������� ������� ���� � �. ��. ���� ������ ��������, � ����� � ������ ������, �� �� ��� ���, ������� ��� �������, ������� ���, �����, ����� �������, ���� �� ����, ���������� ������� � �. �., � ����� ��������� ��� ��, �� ��������� � ���������, ����.

�� �� ��������������� ��������� �������-����������� ����� ���� ��������, ������� �� ����������� ���������. �������� ��������� ��������� �� ������ ��������� ��������� � ��������, ��������� �� ���������㳿, �������� � ������, �����쳿, ������㳿. ����������� ��������� ������ ���� ��� ������� ������������, ������� ����������, ��� ������������, ������������, �����������, ������� �� ��.

�������� ��������� � ������������� ���������� ������� �� ������������������ ����� ���� �����. �� ������� �. �. ��������������, ������� �������� ���� ���� �� � ������� ���, � ������� � �������� � �����쳿, ������㳿, �������� ���� �������� � � �������� ������ ����� 2. ��� � ��� ��� �� �������, �� �. �. �������������, ���������� ��������-��������������� ���������, ������� � ��������� 3. �� ������ XVI � XVIII ��. �������� �� ����� ��������-������������ ��������, � � ������, �� ���� ��� ������� ���������� ������������ �������� 4.



1 ���������� ��� �� ���.: ���� ����� ��������� ���������� ����. T. 1 (����������� �����) / �� ���. �. �. �������. � �., 1958, �. 68 � 138; ���� �. �. ������ ��������� ���������� ����. � �., 1971, �. 152 � 260.

2 ������������� �. �. ������������� ���������� � XI � XVII ��. � �., 1960; ������������� �. �. ������������� �������� � ���������� � ������� ������� : (�������� �������-������. ������������� �� ������� �� ������ ����� XVIII �.). � �., 1970.

3 ������������ �. �. ������ �������� � �������� � ������� ����. � �., 1965.

4 ������������ �. �. ������ ��������. � 2-� ���., ���. � ��������. � �., 1974, �. 161 � 177.



� �������� ������� ����� ����� ���� ������� ��������� � ���� XVI ��. ��������� �������, �� ������� \6\ �������� ����� ������� 5. ����� � ������ �������� �������� �� ������� ���������� ������ ������������ �������� 6 � ��������� �������.

���, �������� �� ����������� �������� ������� ��� �������� �������� ����� � ������� ������ �� ���� ����������� � ��������� ��������� �������� ����� � ³����, �������� � �������� ������. ����� ���������, �� �� ���������� ������ ������������ � ����������������� ������� ��������� ��������� �����, ������ ������� ���� �������� ������ ��� � ����� �������� XVI � ������ �������� XVII ��.7

������� ������� �������-����������� �����, ������� ��������������� ����������-�������� �����, ���������� � XVI ��.8 ʳ������ ��� ������� ������ � XVII ��., �������� � ����� ���� ��������, �� � XVIII ��., �� ������� ��� �� ������������ � ���������� �������. ���, � ����� �������� XVII ��. �������� ������� ������� ���ε�(�)��, ������ ����� ������(�)���� 9, � ����� ������� XVIII ��. � ������� (�������� ������������, ������� ������), ������� �� ˳������ �������� �. ������������ (�������) 10, � ����� �������� XVIII ��. � ��������� � ������������� �������� 11, � �������� XVIII ��. � ���� ���, ��������� ������ �� ��. �� ������ ���������ε�, ��� ���ε��, ��� ����ε����� 12, � �������� ������� �� ���� XVIII ��. � ���������� �������, ������� �� ����������� ������, ���������� 13, ��������� �������� � ������� �� ����� ����� ������������ 1781 �.14, ������� �� ���������� �� �������������� ��������, ������������, ���������� ��������� �� ��.15 ��� ���������, �������, ���������� �������������� ���������� 16, �������������� 17, �������� 18,



5 ������ �. �. ��������� �������� � �� ���� � �������� ������������ ����������� �� �������������� ������ (XVI � XVII ��.). � � ��.: K ������� �������� �� ������� : (�� ���������� �����. ���. ����, ���������� � ��������). �����, 1961, �. 261 � 279.

6 ������������ �. �. ������. �����, �. 3; ������������� �. �. ������������� ����������..., �. 3.

7 Falimirz S. O ziołach i mocy ich. � Kraków, 1534; Siennik M. Herbarz, to jest ziót tutecznych, postronnych y zamorskich opisanie... � Kraków, 1568; Urzędow M. Herbarz polski. � Kraków, 1595; Syrennius Sz. Zielnik herbarzem. � Kraków, 1613; Pedemontan A. Tajemnice wszystkim... � Kraków, 1620.

8 ͳ���� �. �. ���� ����������� �������� XVI ��. � ������������, 1976, � 5, �. 43 � 55.

9 ������� ���������� � ����������� ������� �������� �� ����, ���� 186/362�, ���. 248 � 309.

10 ������� ���������� � ��������� �������� ��. �. �. ������ � �����, �. 178, � 2748, ���. 190 � 191.

11 ������� ���������� � ����������� ������� �������� �� ����, ���� �. 759.

12 ������� ���������� � ����������� ������� �������� �� ����, ���� �. 697.

13 ��������� ����� ���������� � ����������� ������� �������� �� ����, ���� ͳ�. 146.

14 ��������� ����� ���������� � ����������� ������� �������� �� ����, ���� ��/�537, ���. 73 � 77.

15 ��������� ����� ���������� � ����������� ������� �������� �� ����, ���� 1.7574, ���. 76 � 106.

16 ˳������ � ����������� ������, �������� ������� ����� �� ����� ������ � ��������, ��������� ���� ������� ����-����������� �����쳿 ����� ��������, 1739 � 1746 ��. ������� ���������� � ��������� �������� ��. �. �. ������ � �����, �. 396, � 2851, ���.

17 ���, �� ���. 62 ��. �������� ���������ε�...� � �����: ��ε� ���(�)�� ������ �� ������� � ������ �� ������ ����ε������� ���������ω Θ����� ��(�)�������ω�.

���������� �� ���������� ������ � �������� ������ ���������� ����� �� ������������� ������� �����, ���. ���������: �������� �������, 1898, 60, ���., �. 10 � 11.



����� ���� ���� ����� ������� \7\ �� ��������� �����. ���� ���� �������� ������� ������� �������-����������� ����� ���� ����� ���� �����������. �� ��� ������� �������� �������A ��A ������������, �� ������ ������ � ��������� ���� 1788 �., � ������ ������������ ������� ��� �������� ������, �����, �� ����� ������� ������������ ����, � ����� ������ ������ ������� ���� �������� �����A�, ������������ ��� �� 1770 �. �� ������ ������� �. ������, ����� ������ ��� ������� ��� ���������� ������� ������� �� ��� 19.

ʳ������ ��������� �� ���������� XVI � XVIII ��. �� �������� ����� ������ ��������. �� �������� ��������� �������� ���� ����������� 143 ��������� ������� �� ����� �������� XVIII ��., �� ��������, �������, �������������� ����������� ������ ������� 20. ���� ��������� �������� �. �. ������ 21, �. �. ������� 22, �. �. ������ 23, �. �. ���������� 24, �. ������ 25, �. �. ��������� 26. �������� ����� �. �. ͳ���� ���������� ��������� �� ������� ������ ����������� �������� XVI ��., ��������� ���� ��������� ����������� ����� 27.




* * *


� ������ ������� ����������� ��� ������� �������-����������� ����� �������� � ����� �������� XVIII ��.:

1) ��������� �������� ��������� ω����(��)���, �������� �(�) �(��)�� � ���� ��A�� ����������A ������ ������ ����� XVIII ��., �� �������� � �. �������� ���������� ����� (��� � ��������� ω����(��)����, � ��� ������������� �������������� �������� � ��);

2) ��������� �������� ������ �����[�]A ω(�) �����(�) ��������� ����� �������� XVIII ��. � �������� ����������, � ��������� (��� � �������� ������ ��ε��[�]A� � ��);

3) ������������� �������� ��������� �A, ��� ����ε��ε, ����������� ��������ε��, �ε�(�)�� ����������, �(�) ������� ������ ������� ���ε�� ���������ε��ε �������� ���� ����, �ε���, ��� � ω�ε��, ���ε�� ��(�)���� �(�̃)�� � ���, ��� � ���� ω(�)������� ��(�)������ �ε������� � ������ε�� �ε����� ����������� �������� XVIII ��., ���������� ������ ���������� � �. ������ �� ��������� (��� � �������� ��������� � ��.).



19 ������ �. ���������� ������������� �������� � 1788 �. � ������� ��������� ���������� ��. ��������, 1915, 122, �. 37 � 58.

20 ������������� ��������� � ����������� �������. � ����. �������, 1883, 7, ����. � ���., �. 237 � 253, 637 � 671.

21 ������ �. �. ��������� � ������� �������� � �������: I. K ������� ��������; II. K ������� �������. � ���., 1899 � 1901.

22 ������� �. �. ����������� �������� ��������� XVIII �. � ����. �������, 1890, 38, �. 1 � 59 (������������).

23 ������ �. �. ����������� �������. � ��� ��, 36, 1892, �. 482 � 484.

24 ���������� �. �. ����������� ��������, ���� ���� ��� �����, ��������� 1776 ���� (�������� �. �. ����). � ��� ��, �. 119 � 130.

25 ������ �. ����������� �������� � ���������� ������ XVIII �. � � ��.: ��������� ��� ������� �������� ����. ���., 1906, ���. 4.

26 �������� �. �. �������� � �������������� ������� �� �������������� ��������� XVIII � ������ XIX �. � ���. �����. �����., 1915, � 2, �. 193 � 223.

27 ͳ���� �. �. ������. �����.



����� �� ���������� ������� � ��������� ω����(��)���� � �� � �������� �� ���� �������. �������� �� ������� ��������� ����� ��������� \8\ ω����(��)����, ������� �� ���. 2 ��. � 89. �� ���. 89 � 104 ��. ���������� ������ �� ������� ����� � ����ε�� ������, �� ���� ������� ���ε�A ω��������� �ε��(�)[����]�. ���������� ������� �������� ������� ���(�) �(�)������ ������(�)���� � ��(�)���� �(�̃)� �������ε�� ����, ��� �ε�ε��ε���ε� (���. 1 � 2) �� ������� ��������ε �����, �� ε(��) �������ε ���� �ε�ε(�)����(�), � ������(�) �� ���� ������ ����� ����(��) ��(�) ���ε� (���. 2 � 2 ��.), � ���������� �������� �� ���. 105 � 111 �������� ������� ������� � �����, �� ��������� � �������� �������. ����� �����, ������� �� ������ ��������. ���� ��������� ������ ��������� �����, �� ���������� � ³��� �������� ���������� ������� �������� �� ���� � ��� (���� 30 �� � 132). �� ���. 1 ���������: ��� ���������� �. �. ������. ������ �������. � 327�. �� ����� ������ ������ � ����� ���� ������� ������ � ����������� �����: �� 327. ��������, �� �������������� �����. ���������� XVIII ����, � ������������� ��������, �� 114 ������. ���. ���.� �� ������ ����� � ���������� �������� �������������� ��������� �. �. ������ (���. 1, ������, 1881, �. 61. ������� � ���������� ������系 � �327). ����, ��������� ������� ������� �. �. ������ �, ��������, ��� ��������� ��� 1880 �. ����� � �������� ������� �������� ������� �. �. ����������� 28. ����� ������ � �������� ������ ������� ������ � ������� �������� �. �. ������ (� ����� ��� �� ������� ����������� � ��������� �������� �������� ��. �. �. ���������-������ � ���������) � ���� �������� ³����� �������� ��� �� ���� 20 ������ 1968 �. ����� ����������� ��������.



28 ����� �. �������� �������������� ���������, ����������� � �������� �����-�������������� ���. ��-�� ��������� ������� ������������ �. �. ������. � ���., 1893, �. I, �. I, �. 2.



������� ������� � ��������� ����������, ��������� �����; ���������� ������ ���������, �������� �����. ����� 114 �������. ���� �������� ��������. ����� � ���, ���������, ������ ������������ ��������� ����, �� ���� ������ 86 ��. ��������� ������ 87 � 88 ��. � ��� ���������� ����� 89, ���� ��� ����� �� �����������; �� ������������� ����� 110 � 110 ��. ��� ��������� ��������� ��������� ��������: �� ������������� ����� ������� � 110 � 110 ��., � ���������� ����� 110 � ������ � 111; ��� ����, �������� ����� �������, �� � ������� ��������� ������������ ����� �������� ������� �� ������� ������. ����� � ����� �������� �������� ��� ������ �������: ����� ��� ��� �������� ���������, � �����, ����������, �������� ��� ������ � ³��� �������� ��� �� ����.

������ ������� � 210 X 170 ��, ����� 4�. ���� ����, ������� �������� ��� XVIII ��. � �����, � ��������� �������. ������ ������� ���� ������� ���������, �������� � ����� �������� ��������. �� ������� �������� �������� 14 � 15 ����� �������� ������� 17 �� ������. ���� ���� 1,5 ��, ����� � ���� � � ���������� �� 2 ��.

������ ������� ������ ������� ����������, ������� ��� ���������� ������� �������� XVIII ��. ˳���� �������, ������ �� �� 3 ��, ������. ��������� ������� ���������� ������� ����� ������ �������, � � ���� �������� � �������� �����������: �� ���. 2 ��. � 89 (�� ��������� ������� ������). ������ ����� ����������� ��������� �����, ������ ������, ����������� ����. �� ����� � ����� �� ������� � ������ ������� ����. ��� ����, �� ����� ������� �������� ������ �������� �� ��������� ��������� � ��������, �������� �� �������� � �������. ������� ���� ���� �� ��-\9\������ � ������ ������� � ����� �������� ���� ��� �� ������������� ��������������, ������ �� � �������� ������� � �� �����������, � ��� ���� ���������� � �������: ������ ��������� ���� ���ε����� �ε��ε��� ���ε��� ������ �ε���� ����� (���. 5, �� ��� � ������� ���� �� ��������); ����������� �������[�] ����� ���������� � ���� ����������� (���. 5, �� ��� ����� � ���������� ��������); ���ε[����]� (���. 6, �� l i 2 ������� �����); ���̃�ε ��� ��ε���ε����, � �ε���� �������ε, ε���� � �����ε�� (���. 6 ��., �� ��� � ������� ���� �� ��������); ���������� � ��������ε�� ����� �� �� ����ε��ε �ε� ��� ����, � ��������� ε��, ���� �(�)�� ��ε��, � ����ε�� ε��, ��������, ����������� (���. 7 ��., �� ��� � ����� ���� �� ��������); �� �ε�� ������ ���ε�� ��ε���� ������ ����������� (���. 8 ��., �� ��� �����); ��������ε������� ��ε���� ���������� ����������� (���. 9, �� ��� �����); ��ε���� �ε�ε�ε��� (���. 9 ��., �� ��� ����); ���� ����ε������� �ε�ε�ε��[��]?� (���. 9 ��., �� ��� � ����� ���� �� ��������); ������ ε� ���ε���������� �ε���ε���� �����ε����� ��ε��������� � �������� (���. 9 ��., �� ��� ����� � ���������� ��������); �����ε����� ����ε������� ��ε��� �ε�ε�ε��. ���ε��� (���. 10, �� ��� � ������� ���� �� ��������); �������� ���ε����� �ε�� ������ε�����, 1775 ����. 1777 ���� ��� �ε����� ���. �, ���ε ������...� (���. 10, �� ��� ����� � ���������� ��������); �1777 ���� ��� �ε����� 11 ���� (���. 10 ��., �� ��� � ����� ���� �� ��������); ������������� �ε�ε�� ������(�)���(�)... ������� ���ε����(�), ����������. �(�) �������� �������� ����ε������ (���. 17 ��. � 18, �������� �� ����� � ������� � ����� ����); �����ε������� ��ε����� �� ��ε�ε� ������� (���. 23 ��., �� ��� � ����� ���� �� ��������); ��������� �������� ����ε����(��) ������ ���ε�����(�) ����������. ��������� ����ε������...� (���. 24 ��., �� ��� ����� � ���������� ��������); �������� �ε�� ��������� (���. 25, �� ��� ����); ���������� ����ε������� �ε�ε�� ����������� (���. 25, �� ��� � ����� ���� �� ��������); �����ε������� �ε�ε�� �����������. ����� �ε����� �ε���� ��������� (���. 32 ��., �� ��� � ����� ���� �� ��������); ��������� ��������� (���. 33, �� ��� � ����� ���� �� ��������); ���������. ����ε������� �ε�ε�� ����������(�). 777 ���� ��� �ε(�), 27� (���. 33, �� ��� ����� � ���������� ��������); �...��� ������, 1776 ����, �(�)�� �ε����� (���. 36, �� ��� ����� � ���������� ��������); �� ��ε����� ����������� ���������. �������� � ��ε����� ����������� (���. 39, �� ��� � ����� ���� �� ��������); ����������� ����� ���������� 1776 ���� ���������� ��� ����� (���. 39 ��., �� ��� � ������� ���� �� ��������); �����ε������� ��ε���� ������, 1776 ���� �(�)�� �ε����� 29 ���� (���. 40, �� ��� ����� � ���������� ��������); ��������� �ε������� (���. 41 ��., �� ��� ����); ����������� �������� �ε�ε�� �ε�ε��� ����� (���. 42, �� ��� ����); �������� ���ε�����(�) �ε�� ������ε����� ����������. 1777 ���� �(�)�� �ε�[�]���� (���. 42, �� ��� ����� � ���������� ��������); �� �ε�� �����ε��� ��ε��ε�� ������ ����� ����ε��� ���� ������� ����ε������ �� ������� ���� ���ε����� �������� ����ε��� (���. 42 ��., �� ����� ����� �� ��������); ���ε����� ������ ����� ����ε��� ���� �������� ����ε������ (���. 43, �� ��� � ����� ����); ������������ (���. 44 ��., �� ��� � ������� ���� �� ��������); ��������ε������� ��ε���� ��������(�)� (���. 45 ��., �� ��� ����); �����ε������� ��ε���� ������, 1776 ���� (���. 46, �� ��� � ����� ���� �� ��������); ������� ���ε���� ����� ��ε�������, ������� �������� ������ ���ε�ε����� ����������� � �1776 ���� ��� �ε����� (���. 48, \10\ �� ��� ����� � ���������� �������� �� �� ��� � ����� ���� �� ��������); ���������� ����� ������� ����ε����� ���������� 1777 ����...� (���. 48 ��., �� ��� � ������� ���� �� ��������); �������� ������� (���. 49, �� ��� ����); �������� ����ε� ��������� � ���� ����ε����� ����� �ε�ε���� �ε��������� ������������� ���������� �������́ ��ε���ε��� � ������� �������� �����[ε�]� ����� �ε��� ��ε����������� (���. 50 ��., �� ����� ����, ����� �� � ������� ���� �� ��������); ��(�̃)�� ����� 1 (�). �, ���ε �������������, ��� ��� �������� ������ ������ε������ �ε���� ����ε����� � ����, ��� ���...� (���. 71 ��., �� ��� � ������� ���� �� ��������); �����ε������� ���ε��� ���ε����� ����ε���� ���ε��� (���. 78, �� ��� ����� � ���������� ��������); ��ε�ε�ε��� (���. 90, �� ��� �����); �������� ����ε����� ����������� (���. 93 ��., �� ��� � ������� ���� �� ��������); �������� ����ε��� ����������� (���. 95 ��., �� ��� ����� � ���������� ��������); �������� ���ε����� �ε�� ������ε����(�)� (���. 96, �� ��� ����� � ���������� ��������) �� ��.

�� ������ ������ ��� ����� ��������, ��� � ����� ���, ��� ���������� ����� ���������, ���� ������� �� �����. �������� �� ��, �� ����� �� ��� ����� �������� � ��������� ���������� ���������� �� � ��������� ��������, ���� ����� �������� ��� ������� ������, ������������ � ����� � ��� ��ε�ε��, ���, ���� �������, ������ ��������, ������� ��� ����������� ��������, �� ����� ������� �������, �� �� ����� ������ �� ���. 58 ��., ���� ��������� �� ���������� � �������� ��������� ������������.

�������� ������ ������� �������� �� ����������� ����, ������ ��� �� ����� ���� �������� �������: �� 1775 � 1777 ��. �� ��������� ���� ������ ������� ����� ������ �� ���. 27 ��., �������� �� ��� ���� ��� ����� �������� � ��������, �� � ����� ���������: ����ε��� [!] 1 ����, � �ε�� ����� 70 �ε(�)�� �����. 1759 ���� �ε(�)���� 28 (�). �������� � ��εξ� �����ε���, � ������ε ѳ���� ���ε�����, ����� ε�� ������, ����(�ε�)[��]�. ����, ��������� ������� ���� �������� �� ������ 1759 �. � �� ������ 1775 �., ����� � ����� ����� XVIII ��.

�������� ������� � ������ ���[�]A� � ���������� �� ��������� �������� �������� �� ���� �� �������� �. �. ����������� � 159, �� ������ �� ���. 202 � 240. �� ���� ������� ���� ���������� ���, �� � �� �����, ��� ������ ��������� ����� � �������, � ����� �������-����������.

�������, � ����� ������ �������, � ������ ����� ������: ��� ��������� ������ � ������� ��������� ����� 1618 �. ��ε����� ��������A� (���. 17 � 168), �������, ������� (���ε����� ��ε� �����(�)�, ������� ω �����(�) ���ε���� � ω ���(�̃)��� � ���. 169 � 174 ��., 185 � 194 ��.), ���� �� ��., ������� �������� ������ ������ ���������. �� ���. 168 ��. � ��������, �����, � �. �. � ������ ��ε��[�]A�, � ������� ������� ����� �������� XVIII ��.

������� �� ��������� ����������, �����, �� ������� �. ����������, � ������ �������� XVI ��.29 ��� ������� � ��� 242, ������ 4�. ������� ������� �� �����������. ���� ����, ������ ����������� �������. �� ������� �������� � ���������� ������� 20 �����. �� �. �. ����������� ������� �������� ����� � ��� ��������� �������� ������ ����������.



29 ���������� �. ���� �������� ��������� ���� � �������� ������ �����������. � ����, 1911, �. 2, �. 167 � 172 (���������-������� �����, �. 6. �������� ��������� �����, ���. 2). \11\



������, ��������� � �� ������������� �������� �������� XVIII ��. ³� ������ ������� ��� �������, ����, ����� ������� � ���., ����������� ��������, �� ��������� ��� ���������� ���������, ����� �����, ����� ������������ �� ��.

��������� ���������� ����� �� ��������� �������� �������� �� ���� �� �������� �. �. ����������� � 108, �� ������ �� ���. 1 ��. � 10 ��. ֳ��� ������� �� 21 �����. ��� ���������� ������� ��� � �� ��������� ���(�)���� � ������ �����������...�, ���������� ������ ���������� 1740 �. � �. ������, ��� �� ������� ������ �� ���. 15 ��. ����� ������ ��������-��������� ����� (���. 16 � 21 ��.).

���������� ��������� ��������, ��������, ����� 1740 �., ���� � ������� ���� � �� �������. ���������� ������, ���������� ���� ������� �������� �� ��, �� ����� ��������� �������� ���������, ����� 1740 �.

�������� ������� �������: ����� �������, ������� ������� ������� �� ������������, � �������, �������� �� ��������� ������� ������, ������� ����������� �� �������, � ���� ���� � ��������. � ������������� ����� �������� ���� ��������.

����� ������� �������� �������� �������� ������ � ������ ��� ���� ����������� ����. �� ��� ������ 20 � 22 ����� ������. ������� ������ ������ �������� ���������� �������� XVIII ��., ������, �� ������� �. ����������, ����� ����� ����������� � ������� � ������������ ��������.

�� ���. 2 ��. � ������: �Ex libris Reverendi Joanni Swidzinski, parodii in Jawornik Ruski� 30.

����� �����, ��� �������, �� �����������, �������� � �������� �� �������-�������, ��� � �������-�������� ������. ����������� ������������� �������� � ����� �������� XVIII ��., ���� ��������� ���� ������� ������������ �������� �������������� ����������-������� ���� �� ���� ���������� ����, �� ����������� �� �������� �����. ������� ��������� �����������, ����������, ����������� ������������ ���������� �������, �� ���������� ������ ����.

�������� ����������� ������ �����������, �������� �� ������������ ���������, � ������ � ��� ��������� ������ ���������� ������������. ����� ��� � �� ������ �������� ���� ���� ������� ������. ���, ����� � ��������� ��� ���������� ����������� ����� ���������� ���� � �������� ������� [�], ��� �� ������� �������� ����� ������ ����������� � ������� �� ���������� ���: ����ε(�)�� (��, 78), �������ε, �������, ����(�)�� (98), ���� ������ (100). ��������, ������� ��������� ��������� ������� ��������� ω����(��)����, �� ������ ���� ������ ��������������� ������. �� ������� ������ [�] ����� ����� �������� ����� ������ , ��������� � ������ ��������: �����z�� [!] �� �ε��� (��, 101), ������(�) �ε�́ ��� (��., 5 ��.). �����, �����, ���������, �� � ������� ������� ������������� ����������� ��������� �������� , ������ � ��� ����������� ��������: ����� (��, 56 ��.), ��(�)���� (��, 203), ��(�)�ε �����, ������ε�� (206), ������� ���� (209), �� �� ���� (217), ������� (��., 2 ��.), �� (4). � ������� ������ ��ε��[�]A� ������ ��������� ��������� ������: ����ε(�) (206), ���.



30 � ���� ������ �����������, ������ � �������� �������� (���.). \12\



������ ����� � ����������� ��������, �������� � ����������� ω����(��)�����, ��������� ����� �́ � ������������ ������� (������� � ������ ��� ���), �� ��������� �� ����������� ������: ����� ���́ (��, 30), �� �ε�́ (58 ��.), ����́�� (69), �́��� (��, 209), �́�� (217), ������́ ������ ��(��) (218), ω���� ������́ ������́ (��., 7).

˳���� � ������� ������� ��������������� ����������� ���������. ³������ �� ��� ������� ��������� �������� �� �� ������ �� [�]. ���, ����� ��������, � � ����� �������� �������: (�)�ε� (��, 69), ��� ����� (��, 220). ����� ����������� , � ���� �����, ����������� ������ : ��̃��ε �� �����(�) (��, 214). � ������� ������ �� � ������ ����������� ���������� �������� ������������� �������� ��� , �� ����� �� ������� ������ ����������: �����ε�� z�������� de melliloho � ����� ���� �ε��������� (��, 93 ��.), ���������� � ��������� (��., 10). �����, �����, ����������, �� � ����������� ω����(��)����� ����������� ������� ����� ����� �� ε, �� ���� ������� ��� ����������������� �������� �� ������, ��������� � ������� �������: ��ε����� (��, 30), ��ε����� (100).

³�������� � ����� �������� ���� ������� ��������������� ����, �� ������ ������ ����������� ����� ε: ��(�)�� ���ε(�)���� ����ε���� ���� (��, 103), �ε�ε(�) ω���(�) (��, 209), �ε�ε�� (��., 3 ��.). ���� ���������� � ��� ������� ����������� ����, �� ����� �, �������, ������ � ����� �, �� �� �������� ������������� � ���������� ������� ����� �; ���.: ������ (��, 67 ��.), ����ε���� (90 ��.).

��� ����� ���������� ��, �� ��� ���������� ���������� ������ ����� [�]: ���� (��, 86), ����� (��, 205). � ������ ����, ��� �� ������� ��������� ����� x ������ , �� ����� ����������� � �������: ��� (��, 205). � ������� ����, ��� ���������� ���������� ����� [g] ��������� ��������� ��������� ����� g ��� ����� : ��� ny(p)ga��� (��, 6), ��A��� ������� (��, 204).

��� �������� ����� [�] ����� � ��� �������� ��������������� ����� �: ��ε�� ������� ������ (��, 64). ˳���� ω, �� �� ������� ���������� ��� �������� ������� XVIII ��., ����������� ��������� ������� �������, ������� ����� ������ � ������� �� ������� ����� ��� � ����������� ω �� ω(�): ω(m) ��A�� (��, 204), ��(�) ω��� (233), ω ����, ��������� �������� (��., 5).

������� �� ��� ��������� �� ����������� ���� ����������� ����������, �������� � ����� ��������:

�) ���������� ��, �� ������ ������������� ��, ��, ��, ��: ���������� (��, 30), �����(�)���� (90), �����(�) (��., 5 ��.);

�) ��������� � ���������� �����������: �� �ε���ε�� (��, 202), ����(�) (205), �ε����� sε�ε (214), � A�(�)��� ������ (217), ����� c �������� (219), ������� (220), ����������� (231), �����́ (��., 4). �� ����� ������ ��������� � �������� � ������� �������-�������� ������, �������� � ������ε��[]�;

�) ������� �������� ������ ������ p ����� �, �, �: �� ������(��) �ε� (��, 10 ��.), �� ����� (��, 218), ��ω����� (��., 4);

�) ������� ���� �������� ����� ������ ������� �����������: ���(�)������ �ε�ε (��, 212), �������� (203);

�) ������ ���� ������� �������� ������������ �, � � ����� �������� �������: (�)�ε� (��, 69), ����� (��, 206). ��������� � �������� �������-��������� ���������� ���������� ����� ����: �������� (��, 219), � �������� (220), ������ ��������� (��., 6 ��.) � ����� �������� � �������� \13\ ��������. ����� ���������� �, � �����������: ����� ���� (��, 98 ��.), ��(�) �����(�) (��, 203), ���������(�) (218). ϳ���������, �� ������� ������� ��� �������� ���� ����� ����� ������ ��������, ��������� � ��������� � �������� -����: ��ε�� �����(��) �������� (��, 212);

�) ��������� ����� �������� ������ ������ �������� ��������� ���� II �����: ω(�) ������ (��., 2), ����� ����� �����(�) ��� (��, 98 ��.), ��ε��� �����;

�) ����� ���������� ������ ������ �������� ��������� ���� II ����� s ����������� -���, -���: ������ �����(�) (��., 5). ����� ��� ����� ���������� ���� � ������ � ��������� ����������� �������;

�) ����� �������� ������ ������ ����������� ��������� � ���������� ���� � ���������� -��� ��� ����� ������ ��������� ���� �� ���������� -���: c ���� ������������, ����������, ����������, �������������, ��(�)������, ��(�)����(�)[�] (��, 98 ��.);

�) ���������� �, �, x �� �, �, c � ������ ���������� � �������� ������ ������ �������� I �����: �� ����� (��, 217), �(�) ������(�)� (��, 78). � ����������� ω����(��)����� ����� ��������� � ���� ��������������� ����, ��: �� ������ (53);

�) ���������� ���������� � �������� -��: ������ (��, 218), ������ (232), �������� (��., 4). ����� � ��� � ����������� ω����(��)����� ����� ����������� ��������� ������� � �������� -��: ������(�) (66 ��.), �������(�), �����(�) (69);

�) ������ �������� -�� � 3-�� ���� ������ 䳺��� I 䳺����� ����������� � ����������� �������� ����: ���ε (��, 102), A��ε (��, 202), ����ε (204), ���ε (209), ��� ���� ��ε (217);

�) ������ ��������� ���� ����������� ���������� � ���������� ������ 䳺��� 2-� � 3-� ����� ������: �ε��� ���� ��ε�� ���ε(�) �� ���� (��, 69); ������� ���� �(�)��(�)..., ��ε�� ε�� � ������ε� ���� � �����ε�� ������, ����� �����..., ��� ����, ������..., ���(�)�� �(�) ��(�)�A, ����(�) ����, �����, �� ε(��) �������, ������(�) ���(�)��, ��� ��������ε, ������ (98 ��. � 99); �ε��� ����(��) ���ε�� �ε�ε���� ����, �� ������ ��ε����, ���� ε��(�) (101); ����� ���A������� ������ ���� ������, ������, ���� � ���, ����� �� ������ (��, 222). ��������� ���������� ���� ����������� �������-������������ ������������� ������������ �������.

� ������ε��[]� �� ��������� ���������� �������-������� �������� ����� ����: ���������, ���(�) �ε�� ������ ����(�) (��, 202), A ���(�)��� ����� ����ε(�) ��������� �� ��ε��� (202), �� ̃ [2] ����� (219) � ����� ��� 2 �����, ���������� (��., 4), ����� ����� (5 ��.). г��� ����������� �� �������-������ �������� ���� � ����������� ω����(��)�����: ��� ... � ���ε(�)���� ������ (21 ��.).

��������� ��� ������ ��������� ��������, � ���� ���� ����������, ������� ������� ��� ��, �� ���������� ��������� � ������������ ��� ����������� �������. ��������������� ���� � �� ������ �� ��������, ���������, ������� ����.

����� � ��� � ����� �������� ����������� �� ���� �������� ����� ���, ������� ��������. ���, � ����������� ω����(��)����� ��������� ����� ���������� �� ������������, ��������, ��������, ��������� �����. ��� �� ������� ��������-���������� �� �������� ���������: �(�)������� (2) ����� �� �(�)���ε�� (2 ��.), ���ε�� (2 ��.), �������(�)���� (4), �������ε�� (6 ��.), \14\ ����(�)�ε�� (30), � ��(�)� ������� (62), �����(�) (95) � ����� ��������, ����� ... ���� ����ε������� (101) �� ��. ��������, �� ���� ���� ������� �������� �������� � � ���������� �� ���� ������� �������� ��������� ����. � ����� ���� ������� ���������, �����, ���������, �������� � ���������� ��������� ����������-�������� ���: �ε �ε� �ε������ ������ (2 ��.), �� ����ε���(�) ������� (4) ����.

����� ���������, �� ������� ������� ��������� ω����(��)��ε� ������� ����� �������� ��������� �� ������������ �������� �������� ����; ������ ������� ���� �� ����� �� �� ������� �������� ������� ��� ��������� ������ ���� ����������� �����, ������� ���� � ������� ������� ������������ � ����������.

� �������� ������ ���[�]A� �� ��������� ���������� ���������, ������� ���� ����� ������������ �� �������-������� ����������, � �� ���� �� ������������� �������� ��������: ������� (��, 202), ���(�)�� ��� (216), ����� ������ (��., 5 ��.).

� ����������� ω����(��)����� ���������� ����� �������� �������� ����, �� � �������� XVIII ��. ��� ���������� � ��������. ��������, �������� ������� ��������: ���(�) ����ε(�)�� (31 ��.), �(�)�ε� (101 ��.) � ����� ����� ����. ������ ����������� �� ��� ��������, �� �������� �� ����������� �������� � �������������� ���� � ��������������� �������� �������� XVIII ��., ��������, ������������� ������� �������� ����: ����� (2 ��.), ����ε�� ����ε, ���(�) �(�) ���������(�) (6) �� ��.

������� ����������� ��������� ����������� �������� � �������������� ����� ������. ��������, ��������� ������� �� � �� ��������������� �����, ���� � ����� ������ � ������. ����� ������ ��� �������, ���������� ������� ���� ��� ����� �������, ��� ������� ��� ���������-���������� ����. ���������� �� �������, �������� � ���������� ������ �� ���� ������, �� ��������� � ������������ �������, ��������, ������: (�)���(�)�� ... �� �� (��, 239-240), �ε�����ε (��, 49 ��.), ������� ���ε� ����� ����ε�� � �ε���� ��������� (��., 9 ��.), ����(�) (��, 19), ������ ���� ������ε��ε(�)�� (51), ��ε�� �(�) ���� ����� (59), �� �����ε�� � �ε��ε�� � ������ (60), ��(�)�ε ���� (��, 234), ��� ���� �������� (��, 43), � ����� ���� ����(�)�� � ���� � ������� �� ��� (42 ��.).

������ ����� ��������� ��������� �������, ����� ������� � ������ ��������� ���, ����� ��������� �������: ������ ������� ������ (��, 49 ��.), ��� (58 ��.), ω(�) ���� A (��, 203), ��(�) ������ ������ (��, 49 ��.), �� ������ (��, 203), ��� ��(�)�������� ����� (��, 106), �������� (��, 206), � ��������� �� ������ (��, 43 ��.), ��ε(�) ���� �����(�) ��������� (105 ��.), �� ���ε�� � ��(�)���� (21 ��.), ������(��) �������� �������(�) ����(�)�� ��(�)��ε (19).

��������, ��� ������� ������������ ����� ���������� ���������� ������� ������� � ����������, �������� � ��������� ������, �� ���������, ����������� �������� ����. �������, ���������� ��� ���������-��������� �����:

�) ����� ���������� ������: �ε��� (��, 59), �����(�) �� ������� (60), �����(�) ����ε � �� �������� ������ (59 ��.), ��ε���, ���� ������� (��, 213), ����� (��, 106), ���ε�� �����(�) (��, 206), �� ������� (219), ��� ��ε� �� ������ (��, 19), ������� �� ������(�)��� (60), �� ���ε�� � ��(�)���� (60);

�) ����� ������� � ������� ��������: ������� ��ε (��, 220), �(�) \15\ ������ (��, 50 ��.), ����� ������� (58 ��.), �����ε�� ���ε��ε����� ���ε������� (51), ���� �ε ω���(�) ���������� ω�� (��, 230), ����� ������� ����ε���� (��, 49 ��.), ������ ���� ������� �(�) ��� �������� (59), �����(�), ��� ����, � ������(�) ����� (52 ��.), ���� ��� �� ������ ���ε�� (59), ��������(�) �� ���ε (60), ������� �� ��ε ���ε�� (21 ��.), ���́�� (60);

�) ����� ��������� �������, ����� ����, �� ����� ����������������� �� ������ �������� ��� ��� ������������ �������� ���������: ����� ���ε����� ���������� ������ ����, ������, ��ε�����, ������ (��, 51), ����� ���� ������� (49 ��.), �(�) ���ε�� ������ (50 ��.), ����� �ε�� ������� �ε���(�) ����(�) (��, 236), � ��� ��� ���� ����������� ���� ��(�)���ε��� (��, 49 ��.), ����� ... � ��� (21). � ������ �������� ���� ����� ������� �� ���������, ������������ �� ���, ����������� ������� ��������������: ����� ...: ������, �����������, �� ε(��) � �ε������́, ��ε������, ����(�)����, �����������, ��(�)���ε��, ���������, �������, ��������, ������, ���ε��, z ����� ��������, �(�) ���� ������(�)��������, ... ��ε����, � ���� ��(�)���, � ��(�)���, �����(�)����, ����������, �ε�ε(�)����, �� ε(��) � ���ε��(�)��, �ε���(�)��, ... ��������, �����ε��, �ε�ε����, �ε��(�)����, ... �(�) ���� ��������, ��������, ... �(�) ���� ����(�)������, ... ��������, ... ������� ����ε���� (��, 90 � 90 ��.).

˳������ ��������� ������� ������� �������� ��� ���������� ��������� ������������. ��� ����� ����� ����� ����, ��������� ������������ ������, �����, �����, �������� ������, �����: ����� ������ �ε�ε���� (��, 59), ���� ���� �������, ��ε����, ���(�)��́, ���� ����������, ����(�)��, ���� ����� (49 ��.), ���� �ε�����A ��������A (��, 230), ����� �ε����ε��, ... ����(�)���� (��, 42 ��.), �(�) ������ ��� �����(�)���� (51), ������ ω��� (��, 220), ���� ����(�)���� (��, 43), �������� ����� �������� (50).

����� ������, �� � ������������ �������� ������ ����� ����� ����� ������� ��� � ����, �� ���������� � �������� �������� ������� ������ �� ���� �������� ��� �� ������������: ���� �� �� ������ ������ ������ �������ε(�)�� (��, 50 ��.), ������ ... ������� �������� (50 ��.), �(�)��(�) ε�� ����� (51), ����� ... ���ε�� �������́ ���� (73 ��.), ���� ������ (89 ��.).

���������� ��������� ��������� ��������� ������. ���� ����������� �� �������-���������� �������� � ��������� ������� ������ ������� ��������� �� ���� ������ �������� ����� �������, ������� ���� ������� ������������ ��� �� ��. �� �������, ����� ������� � �� ����� ��������� �������, ��������, ������� ����, �������� ��������� �� �������, �� �������� � ��������� ������� �� �������, ��� �������� ��� ���� ����������, �� �������� �������, �� ������������ ������� ���, ������� �� ������������, ������������ � �. �. ��������� ������� ������������ � ������ ���������, � ���� ������� �� ������ ������� �� ������� �������; ����� ���������� � ������� �����, ���� � � ����� �������.

�������� ��� ��������� �������� ������ ���� ���� ��������� ����� �� ������� ��������� ω����(��)��ε�:

�� �ε�ε��ε ����� z ����. ����� �����ε ε��� � ������, ε�ε�� ���ε, � ����ε, ������ ������, �(�) ������, ������ �� ��(�)��, ����ε��, ������� �ε ����� �� ������� � ����������� �� ����� ����, ε(��) �(�) ����(�)����. � ��(�): ����� ������, ���́ �� �����(�) �ε�ε��(�) ��������(�) ��������(�), �����, ���� �� �����(�), ��� ������ ���� �������, ������ �������ε �ε�ε��ε (57 � 57 ��.). \16\

����� �� ������ ���� ������ ������� ������� ����������; �� �����������, ���������, � ������� ������ ���[�]A�.




* * *


˳������ ��������� (��������� ω����(��)���� � ������ ��ε��[�]A�) ����������� �� ������� ���� �������� � ����� �������� XVIII ��. ������ ������� � �������� ��� ����� �� �� ������ �������. �������� ���� ������ ���� ���������� �������� ������� ����� �� ������ ���� ����, � ���� ���� �������� �������. � XVIII ��. ���� ����, ��� �������, ��������� ��������: ������ ��������� �������������� ��� ����, ��� �������� ����� ���������� ���� ��� �������� ����� ������ ����. ������� �� �������, �����, ����������, �� �������� ������ ���� �� ����� ��������������� ���������� ��������� �� ������� ����������� �� 䳿�; �� ���� ������� ����. � ������� ������� �������� �� �������, ��������, ������� � ���� ���� ������������ ���� � ������� �������� ���� ������������ � ���������� ���������.




* * *


������ ����������� �� ���������� ������� ������� ��������� ���� XIV � XVIII ��.�, ������������� �. �. ����� �� �. �. ������������ (�., 1961).

�� �������� ������� ���������� ���� �������� �������� ���������� �������. ����������� , A, ω, �, �, ��, v, θ, x, ξ, ψ �� �� ����� �� ���������� , ����� �, g, ���, z, s.

���������� �́ � ������������ ������� (������� � ������ ��� ���), �� ��������� �� ����������� ������.

��������� ����� ��������� � ����� � ������� ������. ���� � ���� ������ ����������� ������� � � � � ������� ������.

����� ����������� (��̃��).

³������� �� ������ ��������� ����������� ���������:

�) ��������� ������ �����;

�) �������� ���� ������ �� �����. ������ �� � ����������� �������� ����� � ���������� 䳺������� �������, � ���������� � ������;

�) �������������� ������������ �����.

ʳ���� ������� ������ ����������� ����� ������� ������������ �������, ����� ���� �� ����� ����������� �������� ������ �������.


�. �. ���������



















���������     �������     ��������


����������� ������� � c������ ua_kobzar:

�. �����-�����������, 1840 �.:   ����, � �����, �� � ����� �������� � �� � ���� ������� �� ���� ����, �� ���� ���� � ����, �� ������� ����, ����� �����������. ���� ���� �� ������ �������� � �� ���� �� ���� �������� � ��������. � �������� �� ������, �� ��� � ����� ������, ��������� ���� ���������� ��������� � ���� �����, ��� ��������. . . . )



���� ������� ������� ������ �� �i� ����i��i, ���i�i�� �� ������ �� ��������� Ctrl+Enter.