1. Wyb≤r zestawu plastykowego.
2. Przygotowanie dokumentacji.
4. Malowanie i oznaczenia modelu samolotu.
5. Poprawki, uzupe│nienia, konwersje.
Na wstΩpie ka┐dy modelarz powinien sobie odpowiedzieµ na pytanie, jaki rodzaj modeli
i w jakiej skali go interesuje. Modele samolot≤w najczΩ£ciej oferowane s╣ w nastΩpuj╣cych
skalach: 1/144, 1/72, 1/48, 1/32, 1/24. Modele 1/144 s╣ tak mocno zmniejszone, ┐e nie
stanowi╣ zainteresowania modelerzy, kt≤rych praca w tym przypadku bardziej przypomina│aby
zajΩcie jubilera czy te┐ zegarmistrza (uwaga ta nie dotyczy mi│o£nik≤w wielkich
airliner'≤w!). Najbardziej popularna, tradycyjna skala to 1/72.
W tej skali dostΩpna jest najwiΩksza ilo£µ modeli, czΩsto mamy mo┐liwo£µ wyboru zestawu
r≤┐nych producent≤w. Inn╣ zalet╣ tej skali jest to, ┐e powierzchnia zajmowana przez
stale rosn╣c╣ kolekcje jest do zaakceptowania w przeciΩtnych polskich warunkach
mieszkaniowych (w szczeg≤lno£ci dotyczy to mi│o£nik≤w wielosilnikowych bombowc≤w).
W chwili obecnej coraz wiΩksza ilo£µ modelarzy przychyla siΩ ku dok│adniejszej skali 1/48,
gdzie odwzorowanie element≤w samolotu (szczeg≤lnie w zestawach opracowanych niedawno) jest
znakomite. Jednak┐e modelarz musi siΩ liczyµ w tym przypadku z wiΩkszymi kosztami hobby
(dro┐sze modele, wiΩksze zu┐ycie farby i innych materia│≤w modelarskich). Skala 1/32 i 1/24
nie oferuje zbyt du┐ego wyboru modeli samolot≤w i jest raczej przeznaczona dla ludzi,
kt≤rzy nie maj╣ zamiaru stworzyµ zbyt rozbudowanej kolekcji a wykonane modele maj╣
stanowiµ z daleka widoczn╣ ozdobΩ. Istotne jest, ┐e wiΩkszo£µ dodatk≤w do
fabrycznych zestaw≤w (jak dodatkowe kalkomanie, czΩ£ci fototrawione, '┐ywice' itp)
oferowane s╣ do skali 1/72 i 1/48. Bior╣c pod uwagΩ, ┐e skale te zapewniaj╣ najwiΩkszy
wyb≤r zestaw≤w, polecam wszystkim zaczynaj╣cym przygodΩ z modelarstwem wyb≤r jednej
z tych skal (1/72 ? 1/48). Osobi£cie posiadam zbi≤r w skali 1/72, poniewa┐ w 'dawniejszych'
czasach dostΩpno£µ modeli 1/48 by│a w Polsce mocno ograniczona.
Wyb≤r skali jest na pewno wa┐nym wyborem, ale przy wielo£ci r≤┐nych typ≤w samolot≤w, wiΩkszo£µ modelarzy decyduje siΩ w jaki£ logiczny spos≤b ograniczyµ pole zainteresowania. Przedmiotem specjalizacji mo┐e byµ okres historyczny ( I Wî, okres miΩdzywojenny, II Wî, okres powojenny, ...), konflikty i teatr dzia│a± lotniczych (Front Rosyjski, Konflikt Falklandzki, Pustynna Burza, ...), rodzaj lotnictwa (samoloty cywilne, wojskowe: my£liwskie, bombowe, rozpoznawcze, ...), samoloty as≤w itp. Kryteri≤w wyboru mo┐e byµ tyle, ilu jest modelarzy, mog╣ one byµ │╣czone i bardzo uszczeg≤lawiane (np: samoloty niemieckich as≤w lotnictwa dziennego frontu wschodniego z okresu 1941-1943). Decyzja o 'zacie£nieniu' zainteresowa± zdecydowanie u│atwia zebranie niezbΩdnej literatury, ogranicza konieczno£µ u┐ywanych barw w malowaniu samolot≤w (co ma istotne znaczenie przy kosztach naszego hobby). W ci╣gu kr≤tkiego czasu modelarz staje siΩ wtedy prawdziwym ekspertem w wybranej dziedzinie.
Kiedy ju┐ wiemy, jaka skala i jaki zakres modelarstwa nas interesuje, mo┐emy siΩ udaµ
do najbliszego sklepu modelarskiego i wybraµ obiekt naszej p≤ƒniejszej pracy.
CzΩsto zdarza siΩ, ┐e wybrany przez nas typ jest oferowany przez kilku producent≤w
(jako ciekawostkΩ dla m│odszych modelarzy mogΩ podaµ, ┐e pamiΩtam czasy, kiedy kupno
plastikowego modelu by│o du┐ym osi╣gniΩciem, a wyb≤r by│ ograniczony do modeli KP,
czapli i jaka-1). Wyb≤r najlepszego z dostΩpnych zestaw≤w jest nie lada problemem,
zazwyczaj tekturowe opakowanie jest albo zafoliowane albo fabrycznie zaklejone.
Niewielu modelarzy staµ na zakup kilku zestaw≤w r≤┐nych producent≤w i wyb≤r w│a£ciwego
w domowym zaciszu. Czasami mo┐emy liczyµ na pomoc kompetentnego sprzedawcy (pod warunkiem,
┐e nie jest to 'sprytny' sprzedawca, kt≤ry wci£nie nam bezwarto£ciowy, zalegaj╣cy p≤│ki
zestaw). Najlepszym rozwi╣zaniem jest znalezienie informacji w zr≤d│ach niezale┐nych jak
czasopisma ( Fanatyk Plastiku , Aeroplane,
Skrzydlata Polska , Modelarz, Fine Scale Modeler , ...)
lub strony WWW klub≤w IPMS i prywatnych
pasjonat≤w tej dziedziny. Dla nowicjuszy przedstawiΩ kilka informacji o najczΩ£ciej
spotykanych, popularnych producentach modeli plastikowych.
Jednym z producent≤w-weteran≤w jest brytyjska firma AIRFIX.
Ma on stosunkowo bogaty program produkcyjny, mo┐na znaleƒµ tam takie ciekawostki
jak CA-13 Boomerang, Hs-123 czy Fiat G-50. Jednak zestawy AIRFIXa zazwyczaj s╣ dosyµ stare,
z lat 70-ych (nawet 60-ych!). Linie podzia│u blach s╣ wypuk│e, brak jest wyposa┐enia wnΩtrz,
szczeg≤│≤w, detali itp. Niekt≤re zestawy s╣ na tyle poprawne wymiarowo, ┐e s╣ nawet
obecnie wybierane przez do£wiadczonych modelarzy jako baza do wykonania znakomitych modeli
(np: Me-109E czy Spitfire Vb). Obecnie w│ascicielem AIRFIXa jest
znana firma produkuj╣ca farby modelarskie - HUMBROL. Z HUMBROLem jest tak┐e obecnie zwi╣zany
francuski wytw≤rca HELLER. WiΩkszo£µ modeli spod znaku tej firmy godna jest uwagi, mimo
wypuk│ych linii podzia│u blach. Ciekawostk╣ s╣ polonica, ca│kiem dobre modele P-11c, Karasia
oraz CR-714 w polskich barwach. Czeska firma SMER oferuje w swoich opakowanich w│asnie
du┐╣ czΩ£µ modeli 1/72 HELLERa. Znak REVELL jest znany chyba ka┐demu mi│o£nikowi modeli
plastikowych. Program produkcji jest bardzo szeroki, a jako£µ oferowanych modeli bardzo
zr≤┐nicowana, od prymitywnych (z lat 60-ych - patrz Spitfire Mk II) do ciekawych
wsp≤│czesnych opracowa± (np: Me-109 G-10). Nale┐y nadmieniµ, ┐e REVELL jest tak┐e
producentem r≤┐nych akcesori≤w modelarskich jak farby (moim zdaniem kiepskie), kleje,
szpachl≤wki itp. Z REVELLem £ci£le zwi╣zany jest amerykanski producent MONOGRAM,
kt≤ry specjalizuje siΩ g│≤wnie w skali 1/48, ale w skali 1/72 mo┐na znaleƒµ kilka
poprawnych wymiarowo modeli (P-51 B czy Me-110). Zwi╣zany z REVELLem jest tak┐e inny
popularny w latach 70-ych producent - MATCHBOX.
Modele tej firmy charakteryzuj╣ siΩ
zazwyczaj poprawno£ci╣ wymiarow╣ (choµ i tutaj zdarzaj╣ siΩ fatalne wpadki np: A6M2 Zero),
bardzo grubymi, wklΩs│ymi i uproszczonymi liniami podzia│u
blach oraz brakiem wielu detali i szczeg≤│≤w. Zestawy MATCHBOXa mog╣ byµ polecane
tylko pocz╣tkuj╣cym modelarzom (ze wzglΩdu na stosunkowo │atwy monta┐) lub w
niekt≤rych przypadkach mog╣ stanowiµ dobry p≤│fabrykat dla zaawansowanego modelarza.
Wiele warto£ciowych zestaw≤w oferuje w│oski wytw≤rca
ITALERI (np: linia my£liwc≤w me-109).
Istotn╣ zalet╣ zestaw≤w tej firmy s╣ niewyg≤rowane ceny i stosunkowo du┐a
dostΩpno£µ na polskim rynku.
Osobn╣ grupΩ stanowi╣ modele producent≤w azjatyckich jak HASEGAWA, FUJIMI, ACADEMY,
TAMIYA .
HASEGAWA s│ynie z produkcji zestaw≤w opracowanych na najwy┐szym poziomie technicznym,
linie podzia│≤w s╣ bardzo delikatne, elementy s╣ bardzo szczeg≤lowo wykonane. Modele
wspaniale siΩ prezentuj╣, nie wymagaj╣ od modelarza wiele pracy przy dopasowywaniu
czΩsci. Niestety, wad╣ jest stosunkowo wysoka cena (3-4 razy wiΩksza ni┐ konkurent≤w),
oraz to, ┐e niestety niekt≤re modele znakomicie wygl╣daj╣ tylko w pude│ku, po
por≤wnaniu z planami, entuzjazm mo┐e opa£µ. Ciekaw╣ ofert╣ mog╣ byµ w wiΩkszo£ci
modele FUJIMI oraz czΩ£µ modeli ACADEMY.
W Polsce egzystuje kilku krajowych producent≤w: PZW, Plastyk, Intech, RPM, AGA, SK-MODEL.
Tylko w niewielkiej ilo£ci przypadk≤w oferowane przez te firmy modele
stanowi╣ w│asne opracowanie. CzΩsto produkcja jest wykonywana w oparciu o matryce innych
firm jak: NOVO, KP czy AIRFIX. Je£li mowa o modelach pochodz╣cych od rosyjskiego NOVO -
s╣ to modele dosyµ stare, wykonane przez nieistniej╣c╣ brytyjsk╣ firmΩ FROG. Wiele zestaw≤w
oferuje poziom wczesniejszych zestaw≤w AIRFIXa czy REVELLa i mog╣ stanowiµ bazΩ do
wykonania wielu ciekawych modeli (np: P-39F Airacobra, bombowca
Whitley ).
Oczywi£cie pobie┐ne wymienienie najbardziej popularnych wytw≤rc≤w nie wyczerpuje tematu.
Najwa┐niejsza informacja jest taka: nie ma zdecydowanie najlepszego producenta, chc╣c
wykonaµ poprawny model, nale┐y wybraµ model odpowiedni naszym aspiracjom modelarskim
i zawarto£ci kieszeni. B│Ωdny wyb≤r owocuje czΩsto nadmiernym nak│adem pracy lub
zmarnowaniem wydanych pieniΩdzy.
Wspomnian╣ wcze£niej zgodno£µ wymiarow╣ mo┐emy por≤wnaµ z dostΩpnymi planami
modelarskimi, a szczeg≤│y i detale z zachowanymi zdjΩciami samolot≤w. Opr≤cz
wymienionych ju┐ czasopism lotniczych i modelarskich, godne uwagi s╣ serie monografii
samolot≤w publikowane przez wydawnictwa: ACE PUBLICATION, AJ PRESS, MILITARIA. Jedn╣ z
najstarszych serii s╣ 'Typy Broni i Uzbrojenia' wydawane przez BellonΩ (wcze£niej WMON).
Nie znajdziemy tutaj plan≤w modelarskich, natomiast mo┐emy oczekiwaµ opisu konstrukcji i
jej rozwoju, zdjΩµ i schemat≤w malowania. W latach 'komuny' by│o to praktycznie jedyne
wydawnictwo polskojΩzyczne tego typu. Specjalnie dla modelarzy przeznaczona jest seria
'Pod lup╣' wydawnictwa ACE PUBLICATION. Opr≤cz plan≤w w skali 1/72 lub 1/48, zdjΩµ i opisu
rozwoju, mo┐na znaleƒµ tam om≤wienie dostΩpnych zestaw≤w modelarskich w r≤┐nych skalach.
Ceniona przez modelarzy jest seria monografii lotniczych publikowana przez AJ PRESS,
zawieraj╣ca opr≤cz szczeg≤lowych opis≤w, du┐╣ liczbΩ zdjΩµ samolotu i jego detali.
Z wydawnictw zagranicznych najbardziej znana jest seria 'IN ACTION' wydawnictwa
Squadron/Signal Publications oraz PROFILE PUBLICATIONS.
Nale┐y zwr≤ciµ uwagΩ, ┐e w/w publikacje nale┐╣ do stosunkowo drogich, ich cena jest
czΩsto wy┐sza ni┐ samego modelu redukcyjnego w skali 1/72. Jednak┐e bez odpowiednich
materia│≤w uzyskanie poprawnie wykonanego modelu jest czΩsto bardzo utrudnione. Producenci
zestaw≤w czΩsto myl╣ w│a£ciwe oznaczenia wersji samolot≤w, zamieszczone fabryczne
schematy malowania bardzo czΩsto zawieraj╣ b│Ωdy merytoryczne. Tutaj drobna uwaga
dotycz╣ca malowania modelu: historyczne zdjΩcia s╣ zawsze bardziej warto£ciowe ni┐ nawet
najlepsze schematy malowania opracowane przez plastyka. R≤wnie┐ w przypadku wielu
szczeg≤│≤w i detali konstrukcji samolot≤w nale┐y bardziej wierzyµ zdjΩciom ni┐
rysunkom.
Do£wiadczeni modelarze podczas budowy zestawu czΩsto korzystaj╣ z kilku
niezale┐nych ƒr≤de│ informacji, konfrontuj╣c je ze sob╣. W przypadku r≤┐nic, ju┐ od
modelarza zale┐y, kt≤re plany, informacje czy dane uzna za wiarygodne. Tutaj
przydatne jest do£wiadczenie, kt≤re mo┐na zdobyµ dopiero z czasem.
Plany modelarskie najlepiej mieµ w skali, w kt≤rej wykonujemy model, w innym przypadku
nale┐y je odpowiednio zeskalowaµ na kserografie. Przy│o┐enie po│≤wek kad│uba i
skrzyde│ do plan≤w daje nam wstΩpn╣ odpowiedƒ na temat w│a£ciwych kszta│t≤w i proporcji
zestawu.
Nale┐y sprawdziµ tak┐e adekwatno£µ umiejscowienia szczeg≤│≤w zewnΩtrznych
jak maszty antenowe, lufy dzia│ek, rurki Pitota itp. Dokumentacja powinna nam tak┐e daµ
odpowiedƒ jak wygl╣daj╣ detale niewidoczne na og≤lnych zdjΩciach samolot≤w jak:
szczeg≤│y podwozia, wnΩki podwozia, luki bombowe, wnΩtrze ... . Natomiast do cel≤w
przygotowania schematu malowania i oznacze± najbardziej s╣ przydatne zdjΩcia obejmuj╣ce
jak najwiΩksz╣ czΩsµ samolotu. Idealnym przypadkiem jest, gdy osi╣galne s╣ r≤┐ne zdjΩcia
wybranego egzemplarza, z r≤┐nych stron.
powa┐nieszych uszkodzeniach mo┐emy spr≤bowaµ reklamowaµ towar u sprzedawcy (droga szybsza,
ale mniej pewna) lub u producenta (trochΩ trwa, ale z pewno£ci╣ zostaniemy obs│u┐eni).
Sprawdzamy tak┐e czy s╣ dostΩpne wszystkie wymienione w instrukcji czΩ£ci oraz kalkomanie.
W przypadku stwierdzenia braku jakich£ element≤w (co siΩ zdarza: w niedawno zakupionym
przeze mnie AIRFIXie CA-13 Boomerang brak by│o czΩ£ci przezroczystych) nale┐y wype│niµ
kupon reklamacyjny - o ile jest do│╣czony do zestawu i wys│aµ na podany adres dzia│u
obs│ugi klient≤w producenta. Po okresie oko│o miesi╣ca mo┐emy liczyµ na otrzymanie
brakuj╣cych czΩ£ci. Tutaj drobna uwaga. Wielu modelarzy nadu┐ywa tej mo┐liwo£ci w celu
zdobycia uszkodzonych w czasie obr≤bki czy monta┐u czΩ£ci, co jest oczywi£cie nieuczciwe.
Przed rozpoczΩciem monta┐u modelarz powinien mieµ sprecyzowane zdanie na temat konkretnej
wersji samolotu, a nawet jego schematu malowania. Warunkuje to zazwyczaj u┐ycie czΩ£ci
alternatywnych, wykonanie poprawek, u┐ycie barw powierzchni wewnΩtrznych itp.
Nale┐y siΩ zapoznaµ z intrukcj╣ monta┐u, choµ ja osobi£cie prawie nigdy nie wykonujΩ
modelu w kolejno£ci za│o┐onej przez producenta. Wytw≤rcy bardzo czΩsto stosuj╣ zasadΩ, ┐e
monta┐ jest zdeterminowany poprzez widok rysunku monta┐owego, a nie odwrotnie! Dla
pocz╣tkuj╣cych podam kilka zasad, kt≤re z pewno£ci╣ bΩd╣ pomocne dla sprawnego
wykonania modelu.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
| |
 |
|
Ta strona znajduje sie na serwerze Polbox On-Line Service http://free.polbox.pl - bezplatne konta pocztowe oraz strony WWW |