Panna Nikt

fot: Renata Pajchel

Recenzje

Kto czyta│ powie╢µ Tryzny, mo┐e potwierdziµ, ┐e s▒ w niej pomys│y na kilka bardzo r≤┐nych film≤w. R≤┐nych stylistycznie i tematycznie. Wajda wybra│ w▒tek, kt≤ry pozwoli│ mu uznaµ PannΩ Nikt za wsp≤│czesny moralitet. Za opowie╢µ o dziewczynce, kt≤ra my╢la│a, ┐e ╢wiat jest prosty, a on okaza│ siΩ gorzkim chaosem, dziewczynce, kt≤ra chc▒c ten ╢wiat zdobyµ, uleg│a kuszeniu dwu swych przyjaci≤│ek i dwukrotnie zapar│a siΩ siebie, okazuj▒c siΩ nikim. St▒d te┐, o ile ksi▒┐ka Tryzny jest "tajemnicz▒ powie╢ci▒ o dojrzewaniu", o tyle film Wajdy mo┐na nazwaµ "dojrza│▒ powie╢ci▒ o tajemnicy niedoros│o╢ci". Przy czym okre╢lenie "dojrza│a" nie ma tu charakteru warto╢ciuj▒cego, lecz precyzuje punkt widzenia autora. Ma to swoje konsekwencje, choµby formalne...

Lech Kurpiewski, Film, XI/96

Rezygnuj▒c z fantasmagorii drugiej czΩ╢ci literackiego pierwowzoru (pozosta│a tylko domieszka marze± i sn≤w bohaterki) i element≤w seksu, obdarzaj▒c domowy ╢wiat Marysi zrozumieniem i sympati▒ - Andrzej Wajda przeni≤s│ na ekran PannΩ Nikt Tryzny, lecz zrobi│ w istocie w│asny film. Inna sprawa, czy omin▒│ wszystkie pu│apki, np. czy uda│o mu siΩ zachowaµ w│a╢ciw▒ odleg│o╢µ miΩdzy sob▒ a postaciami dziewcz▒t. Ta pu│apka by│a szczeg≤lnie niebezpieczna; nadmierny dystans grozi│ przemΩdrkowaniem, brak - niebezpiecze±stwem przes▒czenia siΩ naturalnych cech bohaterek, takich jak infantylizm i pretensjonalno╢µ - w materiΩ samego filmu. W niekt≤rych scenach nie uda│o siΩ tej pu│apki unikn▒µ.

Bo┐ena Janicka,
"Kino" XI/96

Po premierze kto╢ podsun▒│ my╢l, ┐e byµ mo┐e Andrzej Wajda nie chcia│ wcale robiµ filmu o Pannie Nikt, lecz zamierzy│ metaforyczn▒ przypowie╢µ o zupe│nie innej pannie, zwanej w swoim czasie pann▒ "S". Propozycja takiej interpretacji jest bardzo atrakcyjna. ProszΩ bardzo, oto pr≤bka. Panna Nikt przenosi siΩ ze wsi do miasta - liderzy "S" byli w wiΩkszo╢ci robotnikami z wiejsk▒ genealogi▒. Marysia jest bardzo religijna - i znowu mamy oczywist▒ analogiΩ. Kasia - to inteligencja tw≤rcza, wspieraj▒ca ruch robotniczy. Ewa - mo┐e na przyk│ad wyobra┐aµ ca│▒ nowo-star▒ klasΩ biznesu, kt≤ra ╢wietnie urz▒dzi│a siΩ w nowej RP. Kasia i Ewa padaj▒ sobie w objΩcia, ┐artuj▒c okrutnie z │atwowiernej Panny Nikt, kt≤r▒ wcze╢niej wrednie siΩ pos│ugiwa│y - metafora a┐ nadto czytelna.

Zdzis│aw Pietrasik,
"Polityka" nr 43, X/96

Ksi▒┐kΩ Tomka Tryzny Panna Nikt mo┐na kupiµ w ksiΩgarni internetowej Merlin