Badb

Irlandzka bogini wojny. CzΩsto przyjmowa│a postaµ kruka lub padlino┐ernej wrony, nazywana by│a przez to Badb Catha, czyli "Bitewnym Krukiem". Nie tylko sama bra│a udzia│ w bitwach, ale te┐ wp│ywa│a na walcz▒cych, mieszaj▒c szyki wojownikom sw▒ magi▒. Pole bitewne czΩsto by│o nazywane "ziemi▒ Badb".
Wraz z Macha (Nemain) i Morrigan, innymi boginiami wojny tworzy│a bosk▒ triadΩ.

Balor

B≤g ╢mierci i kr≤l Fomorian, rasy gigant≤w. By│ synem Buarainech i Cethleen. Mia│ tylko jedno oko, kt≤re trzyma│ stale zamkniΩte, poniewa┐ na cokolwiek by nie spojrza│, umiera│o natychmiast.
Jak m≤wi│y przepowiednie, Balor mia│ byµ zabity przez swego wnuka. Zamkn▒│ wiΩc sw▒ jedyna c≤rkΩ Ethllinn w kryszta│owej wie┐y, chowaj▒c j▒ przed ╢wiatem. Z pomoc▒ druidki Birog, Cian zdo│a│ dostaµ siΩ do wie┐y i przespaµ siΩ z Ethlinn. Urodzi│a syna, ale kiedy Balor dowiedzia│ siΩ o tym, wyrzuci│ go do oceanu. Jednak Birog ocali│a dziecko i przekaza│a go do Manannana Mac Lira, boga morza, kt≤ry go wychowa│. Ch│opiec nazwany Lugh Lamhfada (Lugh D│ugorΩki) sta│ siΩ przyw≤dc▒ Tuatha De Danann i poprowadzi│ ich w drugiej bitwie pod Mag Tuireadh.
W bitwie tej Balor zabi│ spojrzeniem kr≤la NuadΩ, ale w momencie, kiedy otworzy│ oko, jego wnuk, Lugh wybi│ je strza│em z procy, Balor umar│, a przepowiednia siΩ spe│ni│a.

Banba

Bogini, uosobienie ducha Irlandii, ┐ona kr≤la MacCuilla. Uwa┐a siΩ, ┐e by│a pierwsz▒ osadniczk▒ na Zielonej Wyspie. By│a czΩ╢ci▒ tr≤jcy bogi±, c≤rek Fiachna, razem z Fodl▒ i Eriu. Amergin, syn Mileda, obieca│ jej nazwaµ wyspΩ jej imieniem - do dzi╢ uzywa siΩ jej w poezji jako nazwΩ Irlandii.
Pocz▒tkowo mog│a byµ bogini▒ wojny lub ┐yzno╢ci.

Bres

B≤g p│odno╢ci i rolnictwa. By│ synem Elatha, fomoria±skiego ksiΩcia i bogini Eriu. Kiedy Nuada straci│ rΩkΩ w pierwszej bitwie pod Mag Tuireadh zosta│ wybrany na przyw≤dcΩ Tuatha De Danann. Jego ┐on▒ zosta│a bogini Brigid.
Bres okaza│ siΩ jednak s│abym w│adc▒. Okaza│ siΩ byµ tyranem, poza tym podni≤s│ podatki do olbrzymich rozmiar≤w, tak, ┐e Tuatha De Danann pracowali jak niewolnicy. Kiedy Nuada odzyska│ sw▒ rΩkΩ, zrobion▒ ze srebra, Bres szybko uciek│ z tronu. Uda│ siΩ na wygnanie i przy│▒czy│ do Fomorian. Po bitwie z Tuatha De Danann zosta│ pochwycony. Jednak ocalono mu ┐ycie po tym jak obieca│ nauczyµ Tuatha De Danann sztuki rolnictwa i uczyniµ irlandzk▒ ziemiΩ bardziej ┐yzn▒.

Dagda

B≤g przymierzy, w│adca ┐ycia i ╢mierci. Dagda (dos│ownie "dobry b≤g") by│ jednym z najbardziej znacz▒cych bog≤w i przyw≤dc▒ Tuatha De Danann. Mistrz magii, nieustraszony wojownik i zdolny artysta. By│ synem Danu i ojcem bogini Brigid i Aengusa Mac Oc. Jego ┐on▒ by│a Morrigan.
Jego atrybutami by│y: kocio│ z niewyczerpywalnym zapasem jedzenia, magiczna harfa, kt≤r▒ przywo│ywa│ nastroje i ogromna maczuga, kt≤ra potrafi│a zar≤wno cz│owieka zabiµ jak i przywr≤ciµ do ┐ycia. Jednym z jego przydomk≤w by│ "Ollathir", czyli "Ojciec wszystkiego". Identyfikuje siΩ go z walijskim Gwydionem i galijskim Sucellosem.

Danu

Panceltycka bogini ziemi, matka Tuatha De Danann (czyli dos│ownie "ludzi bogini Danu"). Jest matk▒ wielu irlandzkich bog≤w, Dagdy, DianCechta, Lira, Lugha i wielu innych. Jej walijsk▒ odpowiedniczk▒ by│a bogini Don.

Dian Cecht

B≤g uzdrowie± i lekarz Tuatha De Danann. Zrobi│ swemu bratu Nuadzie srebrn▒ rΩkΩ dla zast▒pienia tej, kt≤r▒ straci│ w bitwie. Dian Cecht pob│ogos│awi│ studniΩ Slane, kt≤rej wody u┐ywali w bitwie Tuatha De Danann do leczenia ran. Woda ta leczy│a wszystkie rany, a wojownicy Tuatha De Danann mogli natychmiast kontynowaµ bitwΩ. Mia│ syna, Miacha, kt≤rego zabi│ z zazdro╢ci o swe umiejΩno╢ci. Miach bowiem zast▒pi│ srebrn▒ rΩkΩ Nuady jego w│asn▒, ┐yw▒ rΩk▒. Diancecht by│ te┐ dziadkiem Lugha.

Eriu

Personifikacja Irlandii, nale┐a│a do Fomorian, by│a matk▒ Bresa, kr≤la Irlandii. Dzisiejsza nazwa wyspy pochodzi od jej imienia (Eyre, Eire albo Eiriu).

Firbolg

Firbolgowie nale┐eli do trzeciej fali przybysz≤w zamieszkuj▒cych IrlandiΩ. Podbili j▒ i pokonali Fomorian. Ich nazwΩ mo┐na przet│umaczyµ jako "ludzie z torbami".

Fodla

Jedna z trzech bogi±, jakie rz▒dzi│y Irlandi▒ przed przybyciem Gael≤w. Jej imiΩ by│o jedn▒ z nazw Irlandii. Jej mΩ┐em by│ kr≤l MacCecht. Patrz tak┐e Banba i Fodla.

Fomorianie

Rasa demonicznych gigant≤w, staro┐ytni mieszka±cy Irlandii (czasem wspominani jako lud, kt≤ry naje┐d┐a│ i pl▒drowa│ IrlandiΩ z morza). Pierwszymi osadnikami na wyspie byli Partholonowie, ale po wielu starciach, Fomorianie sprowadzili na nich zarazΩ i zniszczyli doszczΩtnie. Potem przyszli Nemedowie, ale ju┐ w pierwszej bitwie ponie╢li sromotn▒ pora┐kΩ i stali siΩ niewolnikami Fomorian. NastΩpni byli Firbolgowie, kt≤rym powiod│o siΩ znacznie lepiej, opanowali Fomorian i ┐yli w pokoju pomiΩdzy nimi.
Po pewnym czasie przybyli Tuatha De Danann, rasa bog≤w. Pokonali Firbolg≤w, ale obeszli siΩ │agodniej z Fomorianami, kt≤rych pokonali w drugiej bitwie pod Mag Tuireadh - otrzymali oni prowincjΩ Connacht i pozwolono im wi▒zaµ siΩ z Tuatha De Danann. Kr≤lem Fomorian by│ jednooki Balor. Innymi wa┐nymi postaciami byli: Bres, Eriu, Tethra.
Fomorianie czasem byli wi▒zani z si│ami natury, kt≤re zagra┐a│y cz│owiekowi - mg│▒, sztormem, zim▒, chorob▒, g│odem. Sama ich nazwa pochodzi od s│owa "fomo" - "gigant", "rozb≤jnik".

Goibniu

B≤g kowali, syn bogini Danu. Robi│ miecze, kt≤re zawsze trafia│y wroga i posiada│ tajemnicΩ wiecznego ┐ycia. Wytwarza│ wraz z Credne i Luchtainelem uzbrojenie dla Tuatha De Danann. Jak mistrz browarnictwa by│ niedo╢cigniony - jego piwo dawa│o pij▒cemu nie╢miertelno╢µ. Walijczycy nazywali go Govannonem.

Lia Fail

"Kamie± Przeznaczenia", czΩsto wspominany w irlandzkich opowie╢ciach. Jak powiadaj▒, kiedy stopna prawowitego kr≤la spocznie na kamieniu, ten wyda z siebie okrzyk rado╢ci. Wed│ug legendy do Irlandii przywie╝li go Tuatha De Danann.
Wed│ug tradycji kamie± ten przewieziony do Szkocji sta│ siΩ s│ynnym Kamieniem ze Scone (Stone of Scone) na kt≤ry podczas koronacji wstΩpowali szkoccy kr≤lowie. Zosta│ on skradziony przez angielskiego kr≤la, Edwarda I w roku 1296 i przewieziony do Westminster Abbey do Londynu i umieszczony pod tronem ╢w. Edwarda. Zosta│ z kolei wykradziony w roku 1950 przez szkockich nacjonalist≤w, ale powr≤ci│ na miejsce w lutym 1952 r. Ostatecznie w 1994 roku zamie± zosta│ przekazany Szkotom i obecnie mo┐na go ogl▒daµ na zamku Edynburskim (by│em - widzia│em, szczerze m≤wi▒c nic ciekawego - taki spory m│y±ski kamie± [komentarz w│asny - G.I.])

Lugh

B≤g, mistrz sztuk wszelakich. Patron Lugodunum (dzisiejsze Lyons) w Galii. On i jego ┐e±ski odpowiednik Rosmerta byli czczeni podczas ╢wiΩta letniego przesilenia - Lugnasad. Jego wstawiennictwo mia│o zapewniµ dobre i pomy╢lne zbiory zb≤┐. By│ zwany "Lamfhada" (D│ugorΩki) dlatego, ┐e mia│ wielk▒ w│≤czniΩ i procΩ. Jego zwierzΩcymi atrybutami by│ kruk i lis. Jego odpowiednikami by│ wedyjski Karttikeya i rzymski Merkury, boski pos│aniec. Jego czyny sa szczeg≤│owo opisane w historii Tuatha De Danann.

Milezjanie

╢ci╢le trzymaj▒c siΩ nazwy to mieszka±cy Miletu w Azji Mniejszej; jednak to miano zosta│o nadane mieszka±com staro┐ytnej Irlandii od legendarnego kr≤la Hiszpanii - Mileta (Mileda), kt≤rego dw≤ch syn≤w podbi│o IrlandiΩ pokonawszy rasΩ Tuatha De Danann.

Morrigan

Bogini pola bitewnego, walki i p│odno╢ci. Jej imiΩ t│umaczy siΩ jako "Wielka" albo "Widmowa" Kr≤lowa - oba te epitety dobrze do niej pasuj▒. Morrigan pojawia siΩ zar≤wno jako pojedyncza bogini albo jako tr≤jca bogi±. Pozosta│ymi istotami tr≤jcy s▒ Badb ("Wrona"), Macha (to imiΩ r≤wnie┐ znaczy "Wrona") lub Nemain ("Szale±stwo"). Morrigan czΩsto pojawia siΩ pod zwierzΩc▒ postaci▒ wrony. Jest jedn▒ z kobiet Tuatha De Danann i pomog│a pokonaµ Firbolg≤w podczas pierwszej bitwy pod Mag Tuireadh.

Nuada

Tak┐e Nudd lub Ludd. SrebrnorΩki. Przyw≤dca Tuatha De Danann i b≤g uzdrowie±, s│o±ca, urodzin, m│odo╢ci, urody, morza, ps≤w, poezji, pisania, magii, czarnoksiΩstwa, broni i wojny. Podobny do rzymskiego Neptuna, Nuada tak┐e mia│ niewidzialny miecz, jeden z wielkich skarb≤w Tuatha De Danann, kt≤ry przecina│ wrog≤w na p≤│.
Zosta│ uznany za bezu┐ytecznego i zast▒piony przez Bresa po stracie rΩki w bitwie. Jego brat Dian Cecht, wielki b≤g uzdrowie± sporz▒dzi│ mu srebrn▒ rΩkΩ. Przez ten czas Bres sta│ siΩ w│adc▒-tyranem i zosta│ wygnany przez Tuatha De Danann a Nuada wr≤ci│ na kr≤lewski tron. Zosta│ zbity przez boga ╢mierci Balora.

Ogma

B≤g elokwencji i nauki. Syn bogini Danu i Dagdy jest jednym z najbardziej znacz▒cych ludzi Tuatha De Danann. Wed│ug legendy by│ wynalazc▒ pisma ogamicznego, u┐ywanego do najstarszych irlandzkich zapis≤w.
Podczas drugiej bitwy pod Mag Tuireadh uda│o mu siΩ wyrwaµ miecz kr≤la Fomorian, ale zap│aci│ za to ┐yciem. Jego panceltyckim odpowiednikiem jest Ogmios.

Tuatha DΘ Danann

"Lud bogini Danu" - irlandzka rasa bog≤w. Pierwotnie mieszkali na "zachodnich wyspach", do perfekcji opanowali u┐ywanie magii. Przybyli na wielkiej chmurze do Irlandii i tam osiedli.
Kr≤tko po przybyciu pokonali Firbolg≤w w pierwszej bitwie pod Mag Tuireadh. W drugiej walczyli i pokonali Fomorian, rasΩ gigant≤w, kt≤rzy zamieszkiwali IrlandiΩ przed nimi.
Tuatha De Danann zostali potem zmuszeni do przeniesienia siΩ do podziemnego ╢wiata przez Milezjan, ludzi legendarnego kr≤la Mileta. Wci▒┐ tam mieszkaj▒ jako niewidzialne dla zwyk│ych ╢miertelnik≤w istoty nazywane Aes Sidhe. W ostatniej bitwie bΩd▒ walczyµ wraz z lud╝mi uzbrojeni w lance z niebieskiego p│omienia i ╢nie┐nobia│e tarcze.
Najwa┐niejsi Tuatha De Danann to: Dagda, Brigid, Nuada, Lugh, Dian Cecht, Ogma, Lir.


Ostatnia aktualizacja:
Strona kodowa: ISO-8859-2

© 1998 - 2000 by Grzegorz Iwaniuk
e-mail: irlandia@webcom.pl