Istnieje wiele r≤┐nych lek≤w przeciwpadaczkowych. R≤┐ni▒ siΩ one zakresem dzia│ania, skuteczno╢ci▒ oraz ewentualnymi objawami niepo┐▒danymi. Wyb≤r leku zale┐y od rodzaju napad≤w i padaczki.  Leczenie rozpoczyna siΩ od stosowania ma│ych dawek jednego leku, a nastΩpnie dawkΩ zwiΩksza siΩ. Lek zmienia siΩ na inny, gdy napady ustΩpuj▒. WiΩkszo╢µ chorych otrzymuje tylko jeden lek, a tylko u czΩ╢ci chorych istniej▒ wskazania do stosowania terapii skojarzonej dwoma lekami przeciwpadaczkowymi. Leki przyjmuje siΩ codziennie, st▒d niezwykle istotne jest szybkie wyrobienie sobie nawyku ich regularnego przyjmowania.

PostΩpem w leczeniu okaza│a siΩ terapia monitorowania padaczki. Metoda ta polega na oznaczaniu stΩ┐enia leku przeciwpadaczkowego we krwi i na tej podstawie dobraniu optymalnej dla danego chorego dawki leku. Krew do badania pobiera sie zwykle o godzinie 8.00 rano, przed przyjΩciem porannej dawki lek≤w.
 

Regularne przyjmowanie lek≤w.

Jest ono podstawowym warunkiem skutecznego leczenia. Niesystematyczne przyjmowanie lek≤w jest jedn▒ z najczΩstszych przyczyn niepowodze± w leczeniu padaczki. Sprzyja tak┐e rozwojowi tzw. padaczki przewlek│ej, lekoopornej. Nag│e odstawienie leku przeciwpadaczkowego grozi nie tylko nawrotem napad≤w, ale tak┐e wyst▒pieniem tzw. stanu padaczkowego, kt≤ry jest stanem zagro┐enia ┐ycia i zawszewymaga leczenia szpitalnego.
 

Czy padaczka jest chorob▒ uleczaln▒ ?

Jest to najczΩ╢ciej zadawane pytanie przez chorych i ich rodziny, na ktore jednak nie ma jednoznacznej odpowiedzi. W zale┐no╢ci od takich danych, jak: wiek ujawnienia siΩ padaczki, rodzaj napad≤w, etiologia, charakter zmian w EEG wyr≤┐nia siΩ kilkadziesi▒t zespo│≤w padaczkowych. Poszczeg≤lne zespo│y r≤┐ni▒ siΩ nie tylko reaktywn╢ci▒ na leki, ale tak┐e rokowaniem. S▒ w╢r≤d nich takie, jak np.: Zes≤│ Lennoxa - Gastauta^*, w kt≤rym szanse zar≤wno na opanowanie napad≤w, jak i mo┐liwo╢µ p≤╝niejszego odstawienia lek≤w, s▒ minimalne. W padaczce mioklonicznej m│odzie±czej szanse na ca│kowite opanowanie napad≤w siΩgaj▒ 90%, ale nawet po wielu latach beznapadowych po odstawieniu lek≤w u 95% chorych napady wracaj▒. Padaczka rolandyczna ustΩpuje na trwa│e praktycznie u wszystkich przed uko±czeniem 16 roku ┐ycia. W ka┐dym wiΩc przypadku pr≤ba odpowiedzi na pytanie, czy i jakie s▒ szanse na uzyskanie ca│kowitego wyleczenia z padaczki musi opieraµ siΩ na dok│adnym jej rozpoznaniu. Nie zawsze ustalenie rodzaju padaczki jest mo┐liwe na pocz▒tku leczenia. W niekt≤rych przypadkach obraz kliniczny w trakcie trwania choroby zmienia siΩ i w│a╢ciwe rozpoznanie mo┐liwe jest dopiero po d│u┐szej obserwacji.
 

Decyzja o podjΩciu pr≤by odstawieniu lek≤w.

DecyzjΩ tak▒ mo┐na podj▒µ dopiero po 3 latach beznapadowych i zalezy od takich czynnik≤w, jak: dotychczasowy przebieg choroby i jej leczenia, rodzaj padaczki, wyniki bada± EEG. Je┐eli chory spe│nia potrzebne kryteria, leki odstawia siΩ stopniowo w ci▒gu dalszych kilku, kilkunastu miesiΩcy, zawsze zgodnie z zaleceniami lekarza.

Nawroty napad≤w zdarzaj▒ siΩ u oko│o 25-30% dzieci (u doros│ych s▒ czestsze). WiΩkszo╢µ z nich ma miejsce w ci▒gu pierwszego roku po odstawieniu lek≤w.

Po pieciu latach od ich odstawienia, nawroty praktycznie ju┐ nie wystΩpuj▒. Warunkiem koniecznym i najwa┐niejszym do podjΩcia decyzji o pr≤bie zaprzestania leczenia jest jednak uzyskanie co najmniej 3-letniego okresu beznapadowego. Inne czynniki (w tym EEG) maj▒ znaczenie pomocnicze.
 

Jak unikn▒µ napad≤w ?

Wyniki leczenia zale┐▒ nie tylko od regularnego przyjmowania lek≤w, ale tak┐Ω od unikania czynnik≤w, kt≤re prowokuj▒ wystΩpowanie napad≤w. Najwa┐niejsze z nich to :

• Nieregularny tryb ┐ycia, a w szczeg≤lno╢ci niedob≤r snu
• Spo┐ywanie alkoholu
• U niekt≤rych chorych liczba napad≤w zwiΩksza siΩ podczas chor≤b infekcyjnych (dotyczy to g│≤wnie dzieci)
• U czΩ╢ci kobiet napady wystΩpuj▒ w okresie oko│omiesi▒czkowym
• Aktywno╢µ umys│owa i umiarkowana fizyczna zmniejsza ryzykow wyst▒pienia napad≤w.

Zasady postΩpowania dla chorych z padaczk▒ fotogenn▒:

• Nie nale┐y ogl▒daµ telewizji w zupe│nie ciemnym pokoju
• Nale┐y ogl▒daµ z odleg│oci co najmniej 2 metr≤w
• W│▒czaµ odbiornik przy pomocy pilota, nie patrz▒c na ekran
• Unikaµ dyskotek, pracy przy komputerze
• Praca przy komputerze jest przeciwskazana tylkodla chorych z padaczk▒ fotogenn▒, a nie dla wszystkich chorych na padaczkΩ
• Wra┐liwo╢µ na przerywany bodziec ╢wietlny maleje z wiekiem, znacznie zmniejszaj▒c siΩ oko│o 30 roku ┐ycia

Rozpoznanie padaczki wzbudza czΩsto u rodzic≤w postawy nadopieku±cze. S▒ one bardzo niekorzystne, gdy┐ dziecko chore na chorobΩ przewlek│▒ musi byµ przygotowane na pokonywanie wiΩkszych trudno╢ci ┐yciowych ni┐ jego zdrowi r≤wie╢nicy. W│a╢ciwe i wcze╢nie leczona padaczka nie odbiera chorym szans rozwoju. Szanse takie odebraµ mu mo┐e jednak nieprzychylnie nastawione lub niedoinformowane spo│ecze±stwo: rodzice, szko│a, s│u┐ba zdrowia. W ka┐dym przypadku wsp≤ln▒ trosk▒ rodzic≤w, nauczycieli, lekarzy i samego chorego dziecka, winno byµ uzyskanie przez nie mo┐liwie jak najlepszego wykszta│cenia dostosowanego do jego indywidualnych mo┐liwo╢ci. Ograniczenia trybu ┐ycia u dzieci chorych na padaczkΩ zale┐▒ g│≤wnie od przebiegu choroby. U chorych leczonych skutecznie nie odbiegaj▒ istotnie od ogranicze± jakim podlegaj▒ inne, zdrowe dzieci. Aktywno╢µ ruchowa, w tym amatorskie uprawianie sportu (poza sportami walki) nie jest tu przeciwskazana, a nawet korzystna. Dzieciom mo┐na pozwoliµ na grΩ w pi│kΩ no┐n▒, jazdΩ na rowerze poza drogami publicznymi. lekkoatletkΩ. Mo┐liwe jest tak┐e p│ywanie w basenie pod warunkiem zapewnienia indywidualnej fachowej opieki. Ograniczenia powinny byµ zredukowane do niezbΩdnego minimum, a ich zakres zale┐y od wieku dziecka i wynik≤w leczenia. Dzieci leczone skutecznie mog▒ uczestniczyµ w obozach i koloniach letnich pod warunkiem zapewnienia regularnego przyjmowania lek≤w i poinformowania o chorobie wychowawc≤w.

Tekst opracowano na postawie ksi▒┐ki autorstwa dr n.med. Andrzeja Kozika
"Poradnik dla chorych na padaczke" a wydanej przez Sanofi Biocom, 1998