Miniony rok by│ dla miniaturowych komputerk≤w znacz▒cy. Z pocz▒tku wielki boom systemu Windows CE, kt≤ry, ╢miem twierdziµ, niebawem opanuje rynek i kto wie, czy nie spotkamy siΩ z nim w naszym przeno╢nym telefonie. P≤╝niej, coraz to nowe palmtopy wyposa┐one w ten system zaczΩ│y wyrastaµ jak grzyby po deszczu. ZaczΩto w nich powszechnie stosowaµ z│▒cze podczerwieni IrDA umo┐liwiaj▒ce komunikacjΩ miΩdzy komputerkami - ale tylko w obrΩbie jednego systemu, np. EPOC 32 - i drukark▒. Tymczasem Psion wypu╢ci│ sw≤j nowy model - Series 5 - wyposa┐ony w szybki (w wielu wypadkach szybszy ni┐ CE) w│asny system EPOC 32, ale Windows CE rozwinΩ│o siΩ dalej.
Powsta│a wersja 2.0 (wiΩcej na str. 54), kt≤ra pozwala na zast▒pienie zielonych ekran≤w nawet 24-bitowym kolorem, no i jest zgodna z Windows 95/98. Na tym nie koniec. Obecny od lat Newton (jeden z palmtop≤w) definitywnie zosta│ wycofany przez Apple'a z produkcji. Trudno powiedzieµ, ile wsp≤lnego ma z tym Microsoft i jego miniokienka, niemniej pojawi│y siΩ ju┐ na rynku palmtopy takie jak Newton, bezklawiaturowe i skonstruowane w uk│adzie pionowym - Philips Nino czy Cassiopeia E-10, kt≤re z pewno╢ci▒ wype│ni▒ tΩ lukΩ. Przypomnijmy, ┐e Newton doskonale sprawdza│ siΩ w pracy policji, magazynier≤w i lekarzy jako podrΩczny notes. Co bΩdzie dalej? Trudno powiedzieµ, warto jednak, by minikomputery z kolorowymi ekranami i Windows CE dzia│a│y znacznie szybciej, bo wci▒┐ s▒ one do╢µ powolne, (np. w por≤wnaniu z Psionem) i by producenci zadbali o solidne ekrany i klawiatury, poniewa┐ wci▒┐ pozostawiaj▒ one wiele do ┐yczenia.
W tym te╢cie prezentujemy przegl▒d palmtopowego rynku
(stan: maj '98).
Co to jest palmtop?
Palmtop (ang. dos│. "na wierzchu d│oni") jest urz▒dzeniem znacznie mniejszym od komputera przeno╢nego (notebook) wyposa┐onym w procesor, pamiΩµ ROM i RAM oraz ekran LCD - coraz czΩ╢ciej kolorowy i reaguj▒cy na dotyk. Palmtop mo┐e wsp≤│pracowaµ z modemem, faksem, drukark▒. Mo┐e te┐ wymieniaµ dane z komputerem PC. WiΩkszo╢µ palmtop≤w ma zainstaloway system operacyjny Windows CE.
W╢r≤d standardowych aplikacji, kt≤re wchodz▒ w sk│ad oprogramowania PDA (inna nazwa palmtop≤w - Personal Digital Assistant), s▒: profesjonalny edytor tekst≤w, baza danych
i arkusz kalkulacyjny. Wszystkie te aplikacje s▒ zgodne z programami u┐ywanymi na du┐ym komputerze. Dope│nieniem tego jest jeszcze software zapewniaj▒cy dostΩp do sieci Internet oraz nadawanie i odbieranie faks≤w.
W palmtopach nie brakuje r≤wnie┐ aplikacji znanych z PIM-≤w (osobistych mened┐er≤w informacji), czyli terminarza spotka±, kalendarza, "przypominacza" o rocznicach, ╢wiΩtach,
listy rzeczy do zrobienia, zegara uwzglΩdniaj▒cego zmianΩ stref czasowych.
S▒ te┐ proste, ale umilaj▒ce czas gry.
Testowali╢my
3Com Palm III
3Com PalmPilot PRO
Casio Cassiopeia A-10/A-11/A-11+
Casio Cassiopeia A-20
Casio Cassiopeia E-10
Compaq C-Series
Hewlett-Packard Palmtop 360 LX
Hewlett-Packard Palmtop 620 LX
Nokia 9000
Nokia 9110
Philips Nino
Philips Velo1
Philips Velo 500
Psion Series 3c
Psion Series 5
Sharp Mobilon 4100
Sharp Mobilon 4500
Toshiba Libretto 100
3Com Palm
Kiedy╢ znany jako produkt US Roboticsa, obecnie ukrywa siΩ pod mark▒ producenta kart sieciowych (i nie tylko) firmy 3Com. Obecnie wystΩpuje w dw≤ch wersjach: Palm III i Palm Pilot Professional. Palm III jest wzbogacon▒ wersj▒ Pilota. Ma 2 razy wiΩcej pamiΩci (2 MB), pod╢wietlany wy╢wietlacz i z│▒cze IrDA, poza tym nie r≤┐ni siΩ niczym od poprzednika. W sumie obydwa urz▒dzenia s▒ ma│e i wygodnie le┐▒ w d│oni. Palmtopy 3Com pozbawione s▒ klawiatury, a do wprowadzania danych oraz poruszania siΩ po zainstalowanych aplikacjach s│u┐y rysik przypominaj▒cy pi≤ro. Tekst piszemy pi≤rkiem po powierzchni ekranu, kt≤ra jest czu│a na nacisk. ResztΩ za│atwia system rozpoznawania pisma rΩcznego Graffiti. Jednak by komputerek bezb│Ωdnie rozpoznawa│ nasze odrΩczne pismo, trzeba go tego nauczyµ. Dla os≤b, kt≤rym "edukacja" sprawia trudno╢ci, dostΩpna jest klawiatura wy╢wietlana na ekranie.
Komputerki standardowo wyposa┐one s▒ w pakiet oprogramowania, kt≤re jest zainstalowane w pamiΩci. Date Book, czyli terminarz, ksi▒┐ka adresowa, lista rzeczy do zrobienia, notatnik - prosty edytor, kalkulator, obs│uga poczty elektronicznej to podstawowe aplikacje.
Urz▒dzenie mo┐na po│▒czyµ z komputerem za pomoc▒ obecnego w zestawie kabelka. Palm mo┐e tak┐e wsp≤│pracowaµ z modemem.
Nadal nie wiadomo, jakie s▒ losy polskich znak≤w na tych urz▒dzeniach.
palmpilot.3com.com
Casio Cassiopeia
Przez ponad roczn▒ obecno╢µ na rynku Cassiopeia doczeka│a siΩ czterech modeli: A-10, A-11, A-11+ i A-20, kt≤re r≤┐ni▒ siΩ przede wszystkim liczb▒ zainstalowanej pamiΩci (od 2 do 8 MB RAM). Jednak model A-20 opr≤cz tego, ┐e charakteryzuje siΩ najwiΩksz▒ pamiΩci▒ (po 8 MB RAM i ROM), ma tak┐e wiΩkszy i nieco lepszy wy╢wietlacz (640╫480). Ten wyposa┐ony w system Windows CE palmtop zaopatrzony jest w w wersji A-20 w mikrofon i z│▒cze pamiΩci Flash. Wszystkie programy uruchamia siΩ dotykaj▒c pi≤rkiem czu│ego na dotyk ekranu, co podczas korzystania z edytora tekst≤w stwarza potrzebΩ posiadania trzeciej rΩki. We wcze╢niejszych modelach wy╢wietlacz nie prezentuje siΩ najlepiej. Znaki s▒ s│abo widoczne i najlepiej pracuje siΩ w ciemno╢ci... przy w│▒czonym pod╢wietlaniu ekranu. Palmtop ma mo┐liwo╢µ rozbudowy o kartΩ PC Card np. modem, jednak bez zewnΩtrznego zasilacza (w zestawie z A-20) baterie odmawiaj▒ pos│usze±stwa po kilku chwilach.
Cassiopeia ma wbudowane z│▒cze Data Connection Jack do przesy│ania np. fotografii z aparatu cyfrowego. Poza tym dostarczana jest z kr▒┐kiem zawieraj▒cym przydatne programy dodatkowe. W╢r≤d nich znalaz│y siΩ: FAX s│u┐▒cy do faksowania i Remote e-mail do obs│ugi poczty pracuj▒cej w standardzie Lotus cc:Mail oraz rozbudowany kalkulator finansowy.
www.casiohpc.com
Casio Cassiopeia E-10
Ten wchodz▒cy w│a╢nie na rynek model Cassiopei postanowi│em oddzieliµ
od innych. Jest to bowiem, podobnie jak w przypadku Philipsa Nino, pionowo u│o┐ony palmtop. E-10 jest kieszonkowym palmtopem wyposa┐onym w pod╢wietlany ekran 320╫240 punkt≤w
i oczywi╢cie rysik. Opr≤cz ekranu na p│ycie czo│owej znalaz│y siΩ przyciski Esc, Enter i przycisk aplikacji. Inne udogodnienia to z│▒cze pamiΩci Flash, port IrDA, mikrofon i g│o╢nik. E-10 jest bardziej nastawiony na przypominanie o spotkaniach, podrΩczn▒ bazΩ danych ni┐ na w│a╢ciw▒ pracΩ.
www.casiohpc.com
Compaq C-Series
Palmtop Compaqa charakteryzuje siΩ, podobnie jak Philips Velo, dopracowanym wygl▒dem. Jest jednym z trzech, kt≤re wyposa┐one s▒ w kolorowy ekran. Kolejnym atutem tego palmtopa jest wbudowany modem 36,6 Kbps, kt≤ry wraz z oprogramowaniem Remote Access Service umo┐liwia zdalny dostΩp i zarz▒dzanie sieci▒. Dodatkowo, C-Series wyposa┐ony zosta│ w programowanie QuickNotes i SpellCheck firmy CIC s│u┐▒ce do zarz▒dzania rΩcznie pisanymi notatkami. Natomiast program Pocket Carbon Copy Compaqa wzbogaca funkcje przesy│ania danych i zdalnego dostΩpu. Opr≤cz wersji z kolorowym ekranem jest dostΩpna ta±sza wersja monochromatyczna. Idea Compaqa wi▒┐▒ca siΩ ze sprzeda┐▒ palmtop≤w ma polegaµ na do│▒czaniu ich do komputer≤w desktop tej firmy. W ten spos≤b u┐ytkownik dostanie "kompana" du┐ego peceta.
www.compaq.com.pl
HP Palmtop 360LX i 620LX
Hewlett Packard 620 LX to pierwszy palmtop wyposa┐ony w Windows CE 2.0 i kolorowy(!) wy╢wietlacz 640╫240 punkt≤w. Przyznam, ┐e robi wra┐enie. Chyba po raz pierwszy ekran palmtopa z Win CE jest czytelny, a poza tym kolorowy (256 kolor≤w). Na dodatek na obu komputerkach dostΩpne s▒ polskie znaki. Uzyskujemy je dziΩki programowi ARTskey rosyjskiej firmy Artsoft (nie dziΩki Win CE) przez naci╢niΩcie tyldy przed danym "polskim znakiem". Nie jest to co prawda tak wygodne, jak praca z klawiszem ALT, czy polsk▒ tzw. klawiatur▒ maszynistki, ale wreszcie jest (wcze╢niejsze miniokienka nie mia│y takiej mo┐liwo╢ci).
Poza tym palmtopy HP r≤┐ni▒ siΩ od siebie nieco wymiarami i wag▒. Podobnie jest z pamiΩci▒: w 360 LX - 8 MB RAM, a w 620 LX - 16 MB RAM. Ten drugi wyposa┐ony jest tak┐e w nieco szybszy procesor. Obydwa maj▒ niezbyt wygodn▒ w u┐ytkowaniu klawiaturΩ, kt≤ra odpowiada standardowi QWERTY. Niedogodno╢µ kryje siΩ w niezbyt udanym tworzywie, z kt≤rego wykonano klawisze. R≤wnie┐ wielko╢µ klawiszy bardziej odpowiada miniaturowym kalkulatorom ni┐ palmtopowi. W efekcie pisanie jest bardzo niewygodne. Wydaje siΩ, ┐e HP powtarza b│Ωdy, kt≤re wystΩpowa│y we wcze╢niejszych modelach palmtop≤w pamiΩtaj▒cych jeszcze czasy OmniGo. Palmtopy maj▒ mo┐liwo╢µ robienia, podobnie jak Psion, notatek g│osowych. Jednak ich jako╢µ, w por≤wnaniu z konkurencj▒ i realnymi wymogami, pozostawia wiele do ┐yczenia.
Obydwa modele mog▒ byµ po│▒czone
z komputerem stacjonarnym przez kabel lub ministacjΩ dokuj▒c▒ (w zestawie). S▒ tak┐e wyposa┐one w z│▒cze IrDA, PC Card i CompactFlash. Ciekawostk▒ jest zastosowanie w nich akumulatora (w zestawie wraz z │adowark▒-zasilaczem), kt≤ry mo┐e byµ stosowany wymiennie z bateriami.
www.hp.com.pl
www.glen.com.pl
Nokia 9000/9110 Communicator
To urz▒dzenie jest hybryd▒ telefonu kom≤rkowego systemu GSM/DCS i osobistego asystenta cyfrowego. Z wygl▒du model 9000 przypomina popularny do niedawna model telefonu Nokii 2110,
z tym, ┐e jest dwa razy grubszy. Obudowa po otworzeniu udostΩpnia klawiaturΩ
i ekran pracuj▒cy w o╢miu odcieniach szaro╢ci z rozdzielczo╢ci▒ 640╫200 punkt≤w. Du┐y ekran jest bardzo przydatny podczas przegl▒dania zasob≤w Internetu lub wysy│ania/odbierania faks≤w. NokiΩ mo┐na po│▒czyµ z PC za pomoc▒ dodatkowego kabla, kt≤ry niestety trzeba ku-piµ oddzielnie. Na szczΩ╢cie drukowanie
i wymianΩ informacji mo┐na wykonywaµ przez z│▒cze podczerwieni IrDA.
Nowy model oznaczony numerem 9110 ma znacznie mniejsze rozmiary. Konstruktorzy poprawili w nim zar≤wno system funkcji samego telefonu wyposa┐aj▒c go
w najnowocze╢niejsze rozwi▒zania zastosowane wcze╢niej w modelu 6100, jak i modu│ zaawansowanego organizera, w kt≤rym zwiΩkszono pamiΩµ, a ca│o╢µ oparto na procesorze 486 AMD oraz platformie systemu operacyjnego GEOS 3.0. Rozbudowana zosta│a r≤wnie┐ obs│uga bezprzewodowych po│▒cze± i wymiany informacji z komputerem PC. 9100 jako pierwszy w ╢wiecie ma mo┐liwo╢µ transmisji obraz≤w, kt≤re np. otrzymane z kamery za pomoc▒ │▒cza na podczerwie±, mog▒ byµ dalej przetransmitowane drog▒ radiow▒ lub do│▒czone do poczty elektronicznej czy faksu.
Aplikacje zawarte w Nokii zosta│y podzielone na dziewiΩµ grup, do kt≤rych wchodzimy przez naci╢niΩcie jednego z klawiszy odpowiedzialnego za dan▒ grupΩ program≤w. W╢r≤d nich s▒: ksi▒┐ka adresowa, obs│uga e-mail'a, przegl▒darka WWW, notatnik. Dodatkowo z poziomu przegl▒darki WWW mo┐liwe jest za│adowanie dodatkowego oprogramowania.
www.nokia.com
Philips Nino
Philips jako pierwszy wpad│ na pomys│ skonstruowania bezklawiaturowego palmtopa wyposa┐onego w Windows CE. Niewielki, naprawdΩ kieszonkowy, u┐ywa szybkiej pamiΩci EDO RAM i procesora 75 MHz. To w po│▒czeniu z monochromatycznym ekranem LCD 320╫240 punkt≤w i rozpoznawaniem pisma rΩcznego daje ╢wietne urz▒dzenie dla lekarzy, policjant≤w czy magazynier≤w. W razie potrzeby Nino dysponuje wirtualn▒ klawiatur▒ i z│▒czem IrDA do przesy│ania danych. Pomys│ nie jest nowy, znamy go przecie┐ z produkt≤w 3Com, kt≤re po prezentacji Philipsa i Casio s▒ mocno zagro┐one. W wersji wyposa┐onej w 8 MB (opcja 4 MB) RAM Nino mo┐e zapisywaµ notatki g│osowe i korzystaµ z software'owego modemu 19,2 Kbps.
www.nino.philips.com
Philips Velo 1/Velo 500
Rodzina Philips Velo to najbardziej estetyczne i zarazem najszybsze palmtopy z systemem Windows CE. Velo 1 nie ma z│▒cza PC Card, ale ma za to wbudowany (i dostosowany do waruk≤w pracy palmtopa) modem 19,2 kb/s. Ci, kt≤rzy chcieliby po│▒czyµ Velo z telefonem GSM lub odbiornikiem GPS mog▒ dokupiµ adapter PC Card. Ciekawym rozwi▒zaniem zastosowanym
w tym modelu jest mo┐liwo╢µ jego rozbudowy o Mini Card. S▒ to karty pamiΩci DRAM, kt≤re mog▒ rozbudowaµ system nawet o 36 MB. Gniazdo Mini Card (2╫) wp≤│pracuje te┐ z kartami pamiΩci typu Flash. Niedogodno╢ci zwi▒zane z brakiem z│▒cza PC Card (kt≤re i tak ma du-┐e zapotrzebowanie na energiΩ) likwiduje wyposa┐ona w nie stacja dokuj▒ca. Velo, podobnie jak Psion, ma mo┐li-wo╢µ nagrywania notatek g│osowych - Voice Memo. Tutaj jednak g│o╢nik jest bardzo s│aby.
Velo 500 jest szybszy od poprzednika. Wyposa┐ony w 2 razy wydajniejszy procesor i 16 lub 24 MB standardowo zainstalownego ROM-u, modem 28,8 Kbps jest powa┐nym zagro┐eniem dla HP 620 LX. Jedyn▒ przewag▒ tego ostatniego jest kolorowy wy╢wietlacz.
www.velo.philips.com
Psion Series 3c
Ekspansja miniokienek zaczyna powa┐nie zagra┐aµ obecnemu od dziesiΩciu lat na polskim rynku Psionowi. Sama "tr≤jka" zostaje powoli wypierana przez Psiona 5, kt≤ry ma lepszy system operacyjny. Wydaje siΩ, ┐e rynek palmtop≤w mo┐e doprowadziµ do upadku tego modelu, a szkoda. Psion 3c dziΩki niewielkiemu zapotrzebowaniu na pamiΩµ systemu i aplikacji, niewielkie wymiary, ma│▒ wagΩ i estetykΩ wykonania pozostaje nadal jednym z najlepszych komputerk≤w (stosunek ceny/mo┐liwo╢ci/aplikacji). Wyposa┐ony jest w najlepsz▒ bodaj z omawianych asystent≤w klawiaturΩ. Wbrew pozorom, najlepiej wygl▒daj▒ca klawiatura Psiona 5 (prawie taka jak w notebooku) nie jest a┐ tak wygodna. Jego si│▒ wci▒┐ pozostaje ogromna liczba aplikacji dostΩpnych on-line. Pocz▒wszy od gry w statki, a sko±czywszy na wspomaganiu nawigowania z u┐yciem systemu GPS (satelitarny system globalnej nawigacji).
Psion 3, jako jedyny, nie jest wyposa┐ony w ekran dotykowy. Firmy Microsoft i Symantec przenios│y na Psiona popularne atlasy samochodowe Automap
i ACT. Edytor tekstu, zreszt▒ o nazwie Word, jest zgodny z MS Wordem. Podobnie jest z arkuszem kalkulacyjnym czy agend▒, kt≤ra jest zgodna z programem Schedule +. Na tym palmtopie mo┐na tak┐e obejrzeµ GIF-a lub ods│uchaµ plik WAW (bardzo dobry g│o╢nik). DostΩpne s▒ tak┐e polskie znaki. Aby skorzystaµ z kart PC Card, do Psiona trzeba dokupiµ specjalny modu│ zewnΩtrzny, w kt≤rym umieszczone jest ich z│▒cze (Psion jest do╢µ ma│y).
www.psion.com
Psion Series 5
"Pi▒tka" z 8 MB RAM (s▒ dostΩpne
wersje z 4 MB) mile nas zaskoczy│a. Jako komputer nie wypo-
sa┐ony w zdobywaj▒cy rynek system Windows CE, a we w│asny 32-bitowy system EPOC, komputer dzia│a│ niezwykle szybko. Mo┐na go rozbudowaµ o pamiΩµ typu Flash
lub do│▒czyµ modem PC Card, do tego potrzebny jest jednak specjalny adapter.
www.psion.com
Sharp Mobilon 4100/4500
Mobilion 4500 to drugi po HP 620 LX palmtop z kolorowym wy╢wietlaczem 640╫240. Wyposa┐ony jest w 4-16 MB RAM i ma wbudowany modem 33,6 Kbps, co stawia go nieco wy┐ej ni┐ produkt HP. Podobnie jak pozosta│e palmtopy wyposa┐ony jest w notatnik d╝wiΩkowy i dodatkowo mo┐e zostaµ wzbogacony o PC Card, na kt≤rej znajduje siΩ kamera (TrueColor, 4-krotny zoom)! W ten spos≤b palmtop mo┐e staµ siΩ aparatem fotograficznym, co opr≤cz turystyki otwiera nowe zastosowania Mobilona, np. w pracy policji czy s│u┐b miejskich. Dodatkowo zainstalowana
w palmtopie aplikacja Image Editor pozwala na do│▒czenie tekstu i d╝wiΩku do zrobionych zdjΩµ. Wersja 4100 jest monochromatyczna (16 odcieni szaro╢ci)
i wyposa┐ona w 12 MB RAM.
www.mobilon.com
Toshiba Libretto 100
Libretto 100 to alternatywa dla omawianych palmtop≤w. Niewiele wiΩkszy
i ciΩ┐szy, jest pe│nowarto╢ciowym komputerem przeno╢nym (mininotebook). Przy swoich wymiarach 210╫132╫35 mm, 950 gramach i Pentium 166 MMX pod klawiatur▒ robi na u┐ytkowniku du┐e wra┐enie. Libretto ma 32 MB RAM, 2,1 GB HDD, kolorowy wy╢wietlacz Active TFT 7.1" (800╫600) i wygodn▒ notebookow▒ klawiaturΩ. Pojedyncze z│▒cze PC Card pozwala na przy│▒czenie modemu, CD-ROM-u lub innych urz▒dze±. Co ciekawe, komputer ma zainstalowan▒ kartΩ d╝wiΩkow▒ zgodn▒ z Sound Blasterem Pro. Do Libretto mo┐na do│▒czyµ adapter port≤w (w zestawie): szeregowego i r≤wnoleg│ego. Na komputerze zainstalowano system Windows 95 i dzia│a-
j▒ tu wszystkie apli-kacje napisane na komputer PC. Je┐e-li kto╢ uwa┐a,
┐e Libretto 100 jest zbyt du┐y, mo┐e kupiµ model 50 CT o wymiarach 210╫ ╫115╫34 mm i wadze 850 g (P75, 16 MB RAM, 810 MB HDD, 4490 z│ + VAT).
www.toshiba.com
(c) Copyright LUPUS |
