�� �ʳ������ �������� 1886 �., � 2, ���� ���������� ������ �. ������ �������� ���� ������ ������� �. �. ���������, ��� ������ �� ��������� ����������� ���������� � ���� ������ ����, ������� ������� ���� ��������� ������ � ������������� ���-�� �������� ������� ����������, ��� ���� ����������� ������ �������� � ������ ������ �. �. ��������. ������� � ������ �������� ���������� ���� ������������-��������� ������, ������� �������� �����-�� ����-�� �������� ����� ������������ ���������� ���������� ����, �. �. � ����������� ������ � ��������. ������������� ����� ���� ����� ��, ���� �������� ���������� ��������, ���� � ����������� � ��������, ������� �� ����, ��� �������� ��������, �������, ����, � ��� ����� ������� � �� ��� ����, ���� �������� �� �������� �������� ��������� ��������� ������� ����������� �����������, �������������� ��� ���������� �� ������ ���� �. �. �������� � ���������� ����� �������� ��������� �� �������� ������ ���. ��������� ������ ���������� ������ ��� ���������� ������ �. ������, �� �������� ��������� �� ���������� ������������ ������, �������� ���������� ��������� �������� ������ �. �. ��������, ���������� ������������� �� �������� ������� �������� �. �. ������������� ��������, ���������� �����-�� ����� ������� �� ���� �� ������ ������ ��������. �� �������� �����, ��� /231/ ����� �������� ���� ���������� �. �. ������������� �� ���� ��������� ������� ������ ����������, ���� ���������� ����� �������������� �� ����. �� ������������� �� ���� ������������ ���������� ������� ��������� ����������� ������������� �. �. �����������.
* * *
������� �� �. ������ � ������ ��������. �������� ���������� �� ���������� ������� ���� ��� �������������� ��� ���������� �� �������� ����� ���� �������� �������������� ����� �������� � ��� ���������� ��� �� �����, ���������� ��� ������ ��� ����� 1). �� ���� ������ � �������� ��� ���������� ���������� �� 28-��������� ������� �� ������� �������� � �� ������� ����� �� ������ ʳ��� �������� ���� ����� �� ������ ������������ ��� �������� � ������, ������� ��������� ����� ����� �� ������ ��������� �� ������ 6 ��� ��������, � 7-��, ���������� ��������, ��������� �� ���� �� �������� ������������. 8-�� ��� �� 7-�� ������ ���� �������� ������ �� �������� � ��������� ���� �� ������ �� ������. � ������������� �� ������� �� ����, ����� ���������, ��� ���������� ����� � �������������-�� �� ���� �����, ������� ��� ���� ������� ��� ���� ��� ��� �����. �������� ���� �� ������, �������� ����������. ������ ���� �������� ���������� ʳ������� ������������, �������� � �������������� ��������� � ���������� ��������, �������� ��� ����� ��������� � �������� ������ ���.
1) ��� ��������� ���� ������� ������� ���� �� ���������� ��� ������������� ��������� (���� ����, �� ���������...�); �������� ������� ������������ �� ������ ����� ������ ����� �� ������. ��. ʳ����. ����. 1893 �., � 2, ���. 316. � ����. �. �.
�� �������� ���� �����, ������� ��������� ����� ��������� �����, ��� ��������������� ��� ʳ��� � ������� ����� ������ ������������, � ����� 12-�� ����� � �����, ��������� ������, ����� ��������� ���� ������ ��������� ����������� �������� � �����, ����� �� ������� ����, ������� ���������� ������, �� ����������� ������ ������� ��� ������: �� ����-/232/���� ������������ �� �������, ��� �������� ���� ������ ������ � �������� �������, � �������� ������ ���������� �� ��� ������� �����. �����: � ��� �� ��������� ���� ���� ������� ������ �� ��� ���������? �� �����������-�� ���?
���� �������� �� ���� ������ ��� ������ ���� ����, ���� ���-�� ��� ������ �� ����������� ������� ������-�������� � ����� � ��������������� �������������, ���������� ��� ���� ������� �����, ���� � ����� � ���� ������ �� ��������; ��� ������ ������ ����, �� �������: �����, ������ ����, ���������, �������� �������� ������� �������� �� ������� ������ ��������� ���������� � ��������� �� ��� ������ ��������� ������� ��������� ������ ������������ �������� � ����� ������.
�������� � ����� ��������� � �������� �� ��������� ����� �� ������ �������, ����� ������ ������ �������� �� ��������� ����� 18-��-������� ����� ���������, � ������ ��� ����������� ��������� �����, ��������� �� ���������� �������� ������ ������, � � ����� ���������� �� ����� �������������, � ������� ��� ����������� ���� ���������� ������, ��� � ���� ������� ���.
����� ������� �� �� ������ �����, ���������� ������������ ������� �� ��������� ���������, �� ����� ��� ������� �� ��������� ��������� �� ����� ��������� � ������������� ���� � ����� �� �� ������, ��� � ���� ��������� ��������� (���� ���������� ������������ �����) ��� �������� �� ������ �� ������ ������ ��������� ��� ��������� ���� ����������� ���������, ������: ��� ��� ����������� ���������.
������ �������� ������ ��� ������� ������; ����� ���� � ������� �������: ���� ������ �������� �����, ��� ������ �������� � ����������, ���� ������� �� ������, � �� ������ �� ������, ���� �������� ������.
� �� ����� ������� ������� ������, ��� � ��������� � ������� ������ �� ����, ����� �������� ������ ������ �������� ������� � ��������� �����, � �� ������, ����, ����, �� � ������ ��� ���� �� ������� ����������� �� ��� ������ ��������. /233/
��������� �� ��������. ����� ���� �� ����������� ������� � ������� � ���������� ���� �������� �� ������, ������������ ��������� ������� ������ ������, ����� ���������� ������ � ����������� ����� ���������. ����� ���������� ��������, ������ �� ������ ������ ���������, ����� �� ������ � ������� �� ������, ��������� �� ������ � ����������� ���� ���� � ����� ������� �������� ����, �� ������� ��������� ����� (������ ����� ������� ����� �������; ����������� ���� ��������� ��� �����������), � ����� �� ����������, ����������� �� ���������� ��� ������ ��������. ���������� �� ���������� ������� ����� ����������� �������: �������, ���������� ���������, ��������, ���� � ������� ������ ����. ������ ���, �� ���� ������������������ �������; ������ �������� ������ ����� ����������� � ������� ������ ��� ������������, �� ����������� �� ���������� � ����������� ���.
��������� ����� ��������� ���� ��������� �������� ������ ���� ������� ������ ������ ������, 12 ��� � �������� ��� ������ � ��������� �� ���������� ������, �� ���������� ������� ������ ��� ������ ������ � �� ����� �� ��������� ��� ������, ��� ������ ����� ��������� �������� �� �������� �� �������� ����� �� ������� ������. �� ����� ������������ ������ � �� ��� ����� ���������� ����� �� ������, � ��������� ��������� ����� ����������� � ��������� �� ����, ���� �������� �������� �������� � ����������, ������� � ����������, ������ ������� � �� ������� � ���� ������ ��� �������� 1).
1) �. �. ח�� �� ������������� ���� ���� �����������, ������ ��� ���������. �. �.
�� ������ ������� ��� � ������-���� ������������� ��������� ���, ���� �������� � ���� � �������, �� ������� ��� � �6�������� ��� �������� ������������� ��������� ����, ����� ��������� ����� ����� � ������� ������� ������������� ����������, �� ������������ �� ���� ������ ������������� � �������. �����-�� ��������� ���������� �� ��������� ������������ ��� ������� ��� ������������� ��������� ��� /234/ �� �������� �� ����������� ������ (����������), ����� � ��������� ���, ��� � ���� ��������� � ������� ��������� �� ������ � �� ���� ������� �� ���� �����������, ������ � �� ���� ��� ��� ����� �������� ������ ���������, ����� ������ ����������, ����� �������������� ��� ������������ ������ ������ � ���������-�� ��� �����������, ���� � ������, ��� �� ���������� ������, ���� ���� �������, ��� ����������� ���� ������� ���� � ���������������, ���� ���� ��� ����� �������. ������� ��������� �������� ���, ��� �����-�� �� ��������� ���� ����� ������� �������, ������� �����-�� �������, � ��� �� ������, ��� �� ���� ������� ��������. ����� � ������� ���, ��� ��� ����� ����, � ��� ����� �� �����������. � � ������������� � �������, ��������� ��� ������, ���������� ���������� �� ��������� ������ �� ���������� ����������; �� ������-�� ���������������� � �� ������� ���������� � ���� �� ������ �����������. �����-�� ������ �. ������ ���������� �� ��� �� �������� ��������� � ������������ ��� ��� ������-�������� �����, � ��������� ������� ��������� ����� ��������� � ��� �������, � ���������� ��� ����� ����� ���������, �������� ��� ����������, ��� �� ���� ��������� ��� �������, ��� � ���� ���� ������� ���� � ��������� ������������ ���� �� ������-�� �� �������� ��������� � ��������, ���, �������, ������� ���� ��������� ������������, � ������ ������� ��� ������ �� ���������� ����� �� ��� �� ��������� ���������. ������, �� ��������� ��� ����������� ����� ��� ������ ������ � ��������� ����������� �� ������ ������������ � �� ������� ��������� �� ������������� ������ � ��������� ���, �� ��������� ��� ���� �������������� �����, ������ ����� � ������� ���������� ��������� ��������, ������������ � ������� �������������� �������. ����� � ������� ���, ���� �������� � ������������ �� ������� ��������� ���� ������� ��� ���������� �� ����� ��� ����������, � ��������� �������� ��� ��� ���� �� ������� ������.
����������� ��������� ������ � ��������� ����. �������� ��� �������, �������� � �������� ��������� �� ����������� /235/ � ������� ������ ��� ������ ���������� �� ���� ����� �� ��� ������ � ������������, � ��� ����� ����� �������� ���� ������ �������. ��������� ����, ���� ���, ��� �������� � ������ �������� ����, �������� �� ��� �� �� �����-�� ��������� � ���������� �, ���� ��� ��������, ��� ��� ��� ����� ����� �� ���� ����������� �� ��, ��� � ���� ��������� ����������� �� ���������� �� ��� ����� ��������, ���� ��������, ������� ��� ���� ������ ������������, �� �������� �������� ��������, � �� ��, ��� � �� ����� ������ �� ��� ����� ����� ���������� �� ������ �� ����� �������� ����������, �� �������� �� ���� � �� �������� �������� �������� �� ��� ����������� � �� ��������� ��� �� ���� ������ ������� ������, ������� �������� �� ������� ����� ��� ��������� � �������, ���� ������, � �� ������ ������� ����� ���������. ������ �� ����������� � �� ��������� � �� ���������� ��� ��������, ��� ��� �� ������ ��������� �� ��� � ����� � �� ������������ ���������� ����������� ������ ���������� ������ ��� ����� �� ���� �����������-�������� ����; ��� ����� ���������� �������� �����-������ ������, �������� �� �� ���� � �������� ��� ��������� ���������, � �����, ���� ������ ���� �, �������� �� ����. ���������, ��� ����� ������ ���� ����� ���� � � �� ������. ���� �������� ��������� �������: ����� ��� ���� ���������, ��� � ����� ����������. � ������, ��� ������� �� ��������� �������� � ��� ����������� �� ������ �� �������, ��� ��������� �����, ����� �� ����������� ���� ��������� �� ����. ���� �� ���������, � �������� ������������ �� �� �������� �� ������� �� ������, � �������� ������� ������� � ����������, ���� �� ��� ��� � ������������ �� ���� ������.
���������� �� ������ ������ � ������� ������������ ��������. �� ������������ ��������� ����� ������ � ������������ ����� �� ���������� ���� ��������, � ����� ��������� ����� ������� �� ���������� � 18 ���� ��������, ����� �� ���������� �������, ���������� ��������� ���������, ������� � ������ ��� ���� �� �������. ��������� � ������� ��� ��������� �� ������ ���� ������, �. �. 19 ����. /236/
����� �� � ����������� �� ���� �������� � ����� ���������� ���� ����, ������������� �� �������, �� ������ �� ��� ����������� ����������� (��� ���� ��� �������) � ��������, ��� ���������� ������� �������� ���� ���������� �� ����. ��������� ������ ���������� �� ��������� ����� � ����������� ����� �������, � ������� ���������� ������ �� ������������ ������������� �, ����� ������� �� ���������� �������, �� ��� ����������� ��� ���� �������� ���� ������� ����� �������� ���������������� � �������� ����� ��� ������ ������ ������ �� ���������� ����������, ��������, �������, ��� � ������� ����� ���������� � ����� �� ���� �����. ��������� �������������� ���������� ���������� �������, � ���������� ������� �� �������� ����, � �� ���� ������� ��������� ������� �� ���� ������� ���������� �������. ������� �������� ������ ����� � �� �������� �������� � ������� ���������� ����, � ������ ��� ����� ����� ����������.
����� ���� �������� � ������, ��� ��� �������� ������� ������ ������ ������� ��� �������� �� ʳ��� �� ��������-����������� � ����, ����� �� � ������� �� ������ �� ������������� ������� ����������� � �������� ������ ������� �� ����� � ������ ��������� ������. ��������� ���� 20 ���� ������� �� ������: ���������� �������� ��������-���������� �����, ���������� ������� ���������� ��������� � ��������� ������� ��������� ��������-�����������.
�� ���������� ���������� ����, � ������� ������ �� �. ����������� �, ��������� ��� ������� ���������� ����� �� ������, ��������� ��� �� ����������� � ��������� ��������, ������������� ��� ����������, ������� ����������� ������� � ��������� �� ���� ������ ������. ��� ���� ��� ������������������, ��������� ������� ��������� ��������, �������� ���� ����������� �� ��, ��� �� �������� ������� ���� ������ �������� �� �� ��������� ���, ��� ����� �� �������� ������ ������� ������� ������������� ����������, � ���� ���� �� ��� ����, ���� �������, � ����. � �� ���������� �� ���� ������� �������� ��������� �������� ������� ���: ��������� ��-/237/������� ����, �� ��������, ���� ����, � ���� �� ��������� �� ����������, �� ��������� ����, �� ���������� �� ������, ����� � �������� ��� � �� ������ �� �� ����. ����� ���� �. �����������, ������� �� ������ 6 ���� � �� ������� �������� ����������, ���������, ����� ����������� ���������� � ������ � ��������������� �� ������ �������, �������� ������� ���� �������� ����������� �����-�� ���������� ��������� ��� ������� ������ ������ � �����������, � �������� �� ���� ���� ������������� � 25 ���� ������ ������� �� ʳ���, �������� ��� ����������� ������������� ���������� ����������� � ���������... �� ����� �� ������������, ���� ��� ��������, �������� ������������ ������� �� ����, � ������� �������� ���� ������� ������ �� ��������, � � � ��������� �� �������� ���� ��������� ������� � �� ������������ �������� ������ ��������.
��������� ���������� ��������. 1-�� ������� � ���� ����������� �� ���������� ������� ���������� �����������, �������� ���� ���������� ��� 15 ���������� �������� ������ ����������, ���� �� ���� ������������ ���������������� �����������, ��������� ���������� � ����� ������� ������� � ������������� ����������. �� ��������� �� ��� ���� �� ��� ��� ������ ����������, �. ��������� ������� ���� ��������� ����� ���������� �� ʳ��� � ������� �� ��������-����������� ����� ������������ ����, ����� ������� �� ����� � �� ������ �� ������ ���� ���� ����� ��� � ����� ������, ��� �� �������� ���� � ���� ���������.
���������� �� ��������-������������� ������� �������������� �� ʳ���. �� ������ ����� �� ʳ��� � ������, ��� ��������-����������� ��������� �� ����, �� 7-�� �������� ��� ������; ���� �� ���� ������ ��������, ���������� ���� �, ����� ��� �� ���� ��������� �� ������, ������ ����� ���� � ������ �����������, �� ��� ��������� ��� ������� �� ���� ��� ���������� �� ʳ��� �� ������ ����, ��� ��� ������ �� 12 ������. ����� �� ������ � �� ���� �� ʳ���, �� ����� ���������� ��� ����������� ���������, � ���� ��������, ��� ��������, �� ���� ����������� ��� ������� ������ �� ������? /238/ � ��������, ��� �� ������������� ������ ��� ���������� ���� ��������� �������� � ������ �� ���, ������ ���������, �� ���� �������, ������ �� ��������� �� ������ ������������. ������ ����� ����� ��������: �� ��� ���� ��� �������, ��� ������� ���-�� ������?� � ��������: ������� ���� �� ����������, �� ������ ����-�� ��� ����� ������ ���������, ��� � �������� � ������ ����������. ����� ���� ����� �������: ����� ��-��! ����� ������ ��� ��������, �� ������ �������� � ���������� ������ �� ����������� ����� ����������� ����� ���� � ������� ���������� �� ���������� ������ � �������; � ����� ��������� ��� ������, � �������� ��� ���� ��� ������� ����� �� ��������� ���������� �� ���� � �� ����� ������� ���� �������� �����, ��� ������ ���� ����� �� ������, �� ���� ���� ���� ����������� ������, �� �� ����� ���� ������� ���������� ��������. ������ ��������, ��� � �������� �� �����������. � ��������, ��� �������� �� ���� ������� ������ ��� ��� �������� ���� � ����� ������, ������������ ��������, �� ����������� �� ���� ������ ������������� � ������ �������. ��� ���� ���������: ���� ��������� ������� ���� ��������� ��� ����� ���������, ���� ��� ����������� ������������ ���������� �� ���� �������, ���� ������ ������� ���� ��������� ���������� � ���� ��������� � �������� ��� ������� � ���� ��� �����������, ����� �� �������, ������� ����������, � ������ �� ������� �����-��������, ��������� �� ��� �� ��������, ��� ��� ������ � ���� ���������. ������ ����� ��������� ����� �� ��� �� ���������� ���������: ���� ����-�� �� ����� �������� ����� ������ ��������� �� ���� �������������� ������? ���� ���-�� � �����������, ��� �� ������������ ������! ��������-�� ��������� ��� ���?� � ���������, ��� ������� ������ ������ ����� ������� � ������������: ������-�� � �������������, � ������ ������ ������� �� �������� ����� � ������ ����������� ������, �������� �� ���� �� ������� ����� ������, ��� ���� �������, ��������� �� ���� ������ ��������, �������, �� �������, ���� �������� �������� �������� � ����������, ��� ������ ����������� �� ���� ���� ������� ��������, ���� ���� /239/ ������, �������� ��� ������ � ������� ���� ���, ������������� ���, ��� ������� � ����������� ��� ������������ ����������� ������������. ����� ��� ���� ����� �� ��� ������ �������, �� ������ �����, ���� �� ������� ������. ��� ����-�� ������� ��������� �������� �� ������� ������ ������� ��� ���� ��������� ������� ��������, � ���� ������� �� �����, ���� ���������� ����� ��� ���� � �������� ����� �������� ���� ��� ����� ������ � ��� �����, ���� � �������� ���, ��� �������� �������� ��������� �� �������, ���� �� ���� ������, �� ��� ������� ��� �����, � �� �� ���� ����, � ��� � ����� �� ��� ���� ��������, � ������ ������� ��� ������������ ����� ������, ����� ���������� ���� �������� ����� � ����� ������ ������ � �������� ������� ���������. �� �� ����� ���� ������ ���� �������� �� ������ ������, ��� � ����� ������� ���� ������ ��������� ����� �� ������: �������� ������, ��� ��� ����, ���� ���� �����, � ����� ��� ����� ����, �� ������ � ���� ����� �� �����, �� ������ � �� ����� ����� ������ ���� �������� ��������, � �� ��� ����, �� ����, ������ ������� ������� ����, ��� �� ������!�
�����-�� � �������� �����, ��� ������������ ���������� � ������ �������� ��������� ������������ ��� � �������������� ��������� ��� ���� ����������, ����� ����� ���������: ���������! �� ����� �� ��������! � ������� ����� �� ����� �����-�� ������, ������ ������ ���, ��� ������� � ���� �� ���������� ����, � ��� �������� �������� ��� ����� ������ ������ ��� ���� �����, � � �������� ������� �� ���� �����������, ��� �������� ����� �� ������, �� ���������, ������� ������������ ����, ��� ���-�� ���������� � ����� ��������� ��� ������������ ��������� ��� ����������� ���. ������ ����� ��������� �� ��� �� �������: ������ ���� ����, ������� ���� �������� ������� ���� �� ����� � �� ������� �������, ��������� ����, �� ��� �� ������ ���� ������� ����.�
�����-�� � ����� ���������, ��� ��� ���� � ������� � � ����� �����������, ��� � ������ �� ����, ���� ���� ��������, � ����� ����� �������, ��� ��� ������� ���������� ����� ��-/240/���� � ����� � �� ������ � ��������, �������������: �����! ��� ������� ���������� ������ ��������� , � � ��������� �����: �������� �������-�� ������������ �� ����� ������ ��������, � ��� ����� ��������, ��� �� ������� �� ������ �������� �� ������� �������� ���� ���������� ���������� �������� � ������ ����������, ���� ��� ��� ����������, ���������. � �������� ����������� �� ���������� ��������, ���� ������ ��������, � � ��� �������� �� ���� ��� �����. ������ �������� ������ ���������, ��������� ��� ������� ���� �� ���������� �������� � ������� ���, ��� � ���� ����� ��������, � �������� ��� �������� �� �������������. ��� ���� � ������� ���������� ������� �� ʳ��� ��� ���, ����� ���������� ����� ���� � ʳ���-��������� �����, �� ��� �������� ����������, � ����� ����� ����������� ��� ����������.
���������� �� ������������ ��������. ����� �� ���������� ��������, ���� ��������� ��������, � ��������� �� ���� �� ���������: �� ������-�� ����� �������� ������ ����� ������� ������ �� ��� ������? ��� ��������: ��� ���-��! �� ������ ������ �� ������ � ����, �� ���-�� �� ����� ��������, � ������ ������� �������� ����������� ����, ��� �����-�� ��������� ������������� ��������� �� ������-�� �������� ����������� �� �������� � ��� �� ������ � �����-�� ����� �� �� ������� �������� ������� ���������� ����� ��������������� �����, ����� ������ ���������� ����� ����., � ������ �� ������� � ��� ���� � ��������; � ���� ���-�� ������ ���� ���� �� ���, �� �������!� ������ � ��������� ���������� ��������, ��� ������� ��������� ���� ������ �������, ���� ��� ��������, ���������� ��������� ������ ������, �����������, ��� �� ������ �� ������ ���, �����������, �� ���� �������� ���������� �������, ��� ���� ���� � ��������, ���� � ������, �� ����� ������ � ����� ������ � ���������� ������ ��� �� ������, �� ����� ������ ����� ���� ����� ����-�� ��������� � �������������� ������� ��������� ����� ������ ����, ���� ����� ��� ������ �� ���� �������, �������������, ��������, ��-/241/���� ��� ����� �� ����� ����, ���� �����������, �� ������� ���� ��������.
��������� ����, ����������� �������� �������� ���� ����, ������, ��� ���� ���� ���� �������� ������� � ��� ��� ���������� ��� ������� ������ �� ���-�� ������ ������, � ������ ������ �� ������. ��������� ����, ����������� ��������, �������-�� � ��������-����������� � ��������� �������������? � ��������, ��� �������, � ���, ���� ����� ��������� �����, �������������: �� ����� ������ �������, ��� �������, �� ��� ���� � ������� ���� ��������, ��� ������� �� ���� ���������� �� �������� �������� �������� � �������� ��� � �������, � ����������, � �����������, � ����������� � ������ � ����, ��� ���� ������, ���� �� ���������� �� ������ ������ ������, ��� ������ ��� �����������. ������ ���� �� ��������, �� ���������� � ������� ����������: ���� ����� �������� � ����� �������� �����������, � ����� ����� ������, ������ ��� ����� �������� ��� ������ �, ����, ��������, ��� ��������� ���������� ������ �� ������ ���� ��� ��������� ���������������, �� ��� ������, ����� �� ���� �� ������ ���������. � �������� �� ���, ��� ���� ������� � �������� ����, ���������� ������ �� ����������� ��������, ������� ���� ����������� ����� ������ � ���� ������� ���� ���������, � ����������-�� �� �����������, � ������ ��� ��, ��� ���� �� �������, ����� ����, ��� ��������, ��� ������ �������� ���������� ��� ���� �� ����, ��� ���� �� ����, ��� ������ �� ������, � ���� �����, �, ����� ��������� �� �����, ������ ������ ������������ �� ��� ��������. �� ���� �� ������������, � �, ������� ����� ���� �� ʳ��� ��� ���, ������ �� ����������.
[������ �� ������ ������ �������� (������� ��������� �������������) //
�������� �������. � 1896. � �. 52. � � 2. � ���. 1. � �. 230-241.]
� ���������� �� �������: ������, ��������� (http://litopys.kiev.ua/)
17.VI.2009