╧┼╫└╦▄═╬┼ ─└╨┼═╚┼

╧≡Φπδα°σφΦσ φα ∩ε⌡ε≡εφ√ ΩφΦπε■ ßα±σφ
╤Γσ≥δαφα ╠απΦΣ±εφ

...▌≥ε≥ ≈σδεΓσΩ ταπαΣΩα, Φ ∩≡σΓσδΦΩα !

╩εφ±≥αφ≥Φφ ┴α≥■°ΩεΓ

╧╨╬═╚╓└╥┼╦▄═█╔ ┴α≥■°ΩεΓ ß√δ ∩≡αΓ: µΦτφⁿ Φ Σσ φΦ  ╚Γαφα └φΣ≡σσΓΦ≈α ╩≡√δεΓα Γε ∞φεπε∞ ∩εΩ≡√≥√ ≥αΘφεΘ... ╬φ ß√δ ±Ω≡√≥σφ, ≥∙α≥σδⁿφε εßσ≡σπαδ ±Γε■ Σ≤°≤ ε≥ ∩≡ατΣφεπε δ■ßε∩√≥±≥Γα. └ ΩαΩ ⌡ε≥σδε±ⁿ ταπδ φ≤≥ⁿ Γ φσσ Φ ═ΦΩεδα■ I, Φ ├≡σ≈≤, Φ ╪Φ°ΩεΓ≤, Φ π≡α⌠≤ ╒Γε±≥εΓ≤, Φ "ßδαπεΣσ≥σδ■" ╬δσφΦφ≤, Φ µ≤≡φαδΦ±≥≤ ╧επεΣΦφ≤, Φ ∩ε²≥≤ ┬ τσ∞±Ωε∞≤, Φ Ω≡Φ≥ΦΩ≤ ╩α≈σφεΓ±Ωε∞≤, Φ ≤≈σφε∞≤ (Φ±±δσΣεΓα≥σδ■ ≥Γε≡≈σ±≥Γα ╩α≡α∞τΦφα) ┴δ≤ΣεΓ≤...

┬±■ µΦτφⁿ εφ ∞≤≈Φδ± , ±≥≡αΣαδ, ≥αΦδ± , ±∩ε≡Φδ, ±Ω≡√Γαδ ±ΓεΦ ≈≤Γ±≥Γα, ∞√±δΦ... ┴ε≡εδ± , φσφαΓΦΣσδ. ═ε Ωεπε φσφαΓΦΣσδ? ┬ε Φ∞  ≈σπε ±≥≡αΣαδ? ┬ε≥ ²≥ε-≥ε Φ ß√δε ≥αΘφεΘ Σδ  ±εΓ≡σ∞σφφΦΩεΓ.

╟α∞σ≈αδΦ δΦ Γ√, ≈≥ε ±∞σ≡≥ⁿ δ■ΣσΘ ∩≡Φ∞σ≈α≥σδⁿφ√⌡ φσεß√≈φα? ┬ φσΘ, ΩαΩ Γ ⌠εΩ≤±σ, ±Ωεφ÷σφ≥≡Φ≡εΓαφ√ Γ±σ δΦφΦΦ ±≤Σⁿß√ ≈σδεΓσΩα, Γ±σ δ≤≈Φ σπε ΓεδΦ, πδαΓφ√σ ≈σ≡≥√ σπε ⌡α≡αΩ≥σ≡α, ε±φεΓ√ ∞Φ≡ε∩εφΦ∞αφΦ , ßεπα≥±≥Γε Γεεß≡αµσφΦ . ┬ ∩≡σΣ±∞σ≡≥φ√⌡ ∞πφεΓσφΦ ⌡ ΩαΩ ß√ ±∩≡εσΩ≥Φ≡εΓαφα ∩≡ε°σΣ°α  µΦτφⁿ. ╤∞σ≡≥ⁿ ╚Γαφα └φΣ≡σσΓΦ≈α ╩≡√δεΓα, Γσ≡φσσ, ∩ε±δσΣφΦσ σπε ≈α±√ ≤ΣΦΓΦ≥σδⁿφ√. ╬φ ≤∞σ≡ Γ 1844 πεΣ≤, 9 φε ß≡ , φα ∩α±∞≤≡φεΘ ΣεµΣδΦΓεΘ τα≡σ, Γ ±εß±≥Γσφφε∞ Σε∞σ. ▌≥ε εß∙σΦτΓσ±≥φε. ═ε Ω≥ε τφασ≥, ≈≥ε φα ∩ε⌡ε≡εφ√ ±ΓεΦ ≡σ°Φδ εφ ∩≡Φπδα±Φ≥ⁿ Σ≡≤τσΘ ε≈σφⁿ φσ∩≡ΦΓ√≈φ√∞ ±∩ε±εßε∞: ΩφΦπε■ ßα±σφ?

* * *

...┬ 1841 πεΣ≤, Γ ∞α≡≥σ, ╩≡√δεΓ Γ√°σδ Γ ε≥±≥αΓΩ≤, ∩εΩΦφ≤Γ πε≡ ≈ε δ■ßΦ∞≤■ Φ∞ ╧≤ßδΦ≈φ≤■ ßΦßδΦε≥σΩ≤, Γ ╨≤±±Ωε∞ ε≥Σσδσ Ωε≥ε≡εΘ ∩≡ε≡αßε≥αδ ∩ε≈≥Φ ≥≡ΦΣ÷α≥ⁿ δσ≥. ─α φσ ∩≡ε±≥ε ∩≡ε≡αßε≥αδ, α ±ετΣαδ ²≥ε≥ ε≥Σσδ. ┼∞≤ Φ±∩εδφΦδε±ⁿ 72 πεΣα; ß√δε ≥ µσδε ≡αφε Γ±≥αΓα≥ⁿ; ⌡εΣΦ≥ⁿ σµσΣφσΓφε ∩ε εΣφεΘ Φ ≥εΘ µσ δσ±≥φΦ÷σ; ∩Φ±α≥ⁿ ∩≡ε±≥≡αφφ√σ "ΣΦ∩δε∞α≥Φ≈σ±ΩΦσ" ≡σ±Ω≡Φ∩≥≤∞√ ΣΦ≡σΩ≥ε≡≤ ßΦßδΦε≥σΩΦ ╬δσφΦφ≤; ßσ±σΣεΓα≥ⁿ Γε Γ≡σ∞  Σσµ≤≡±≥Γ ± ∞φεπε≈Φ±δσφφ√∞Φ ≈Φ≥α≥σδ ∞Φ; ±δσΣΦ≥ⁿ τα ∩ε±≥≤∩δσφΦσ∞ Γ ╨≤±±ΩΦΘ ε≥Σσδ εß τα≥σδⁿφεπε ²Ωτσ∞∩δ ≡α Γ±σ⌡ ∩σ≈α≥αΓ°Φ⌡±  Γ ±≥≡αφσ ΩφΦπ; ∩ε∩εδφ ≥ⁿ Ωα≥αδεπΦ; σµσΣφσΓφε ∩≡εΣεδµα≥ⁿ ßΦßδΦεπ≡α⌠Φ≈σ±Ω≤■ ≡ε±∩Φ±ⁿ ≡≤±±ΩΦ⌡ ΩφΦπ... Σα ∞αδε δΦ σ∙σ ΩαΩΦσ ταφ ≥Φ  ß√δΦ Γ ßΦßδΦε≥σΩσ, Ωε≥ε≡α  Ω ≥ε∞≤ Γ≡σ∞σφΦ ±≥αδα φα±≥ε ∙Φ∞ ε≈απε∞ ∩≡ε±Γσ∙σφΦ . ┴εδσσ ≥√± ≈Φ ΩφΦπ δεµΦδε±ⁿ σµσΣφσΓφε φα ≈Φ≥α≥σδⁿ±ΩΦσ ±≥εδ√. ╚ ∩ε≈≤Γ±≥ΓεΓαδ ╩≡√δεΓ, ≈≥ε ≥≡α≥Φ≥ φα Γ±σ ²≥ε ±δΦ°Ωε∞ ∞φεπε Σ≤°σΓφεΘ ²φσ≡πΦΦ.

╧σ≡Γ√∞ Σσδε∞, Γ√ΘΣ  Γ ε≥±≥αΓΩ≤, ≡σ°Φδ ╚Γαφ └φΣ≡σσΓΦ≈ ∩ε∞σφ ≥ⁿ ΩΓα≡≥Φ≡≤. ╧ε≈≥Φ ≥≡ΦΣ÷α≥ⁿ δσ≥ ∩≡εµΦδ εφ Γ τΣαφΦΦ ╧≤ßδΦ≈φεΘ ßΦßδΦε≥σΩΦ φα ≤πδ≤ ╤αΣεΓεΘ Φ ═σΓ±Ωεπε ∩≡ε±∩σΩ≥α. ╩ατσφφα  ΩΓα≡≥Φ≡α ß√δα ßεδⁿ°α , φα Γ≥ε≡ε∞ ²≥αµσ, ∞επ εφ ε±≥αΓα≥ⁿ±  Γ φσΘ Φ Σαδⁿ°σ, φε °≤∞ ├ε±≥Φφεπε ΣΓε≡α, Σεφε±ΦΓ°ΦΘ±  Φτ εΩεφ, ±≥αδ σπε ≡ατΣ≡αµα≥ⁿ. └ ΓσΣⁿ ≡αφⁿ°σ εφ δ■ßΦδ ∩≡Φ±δ≤°ΦΓα≥ⁿ±  Ω ≡ατπεΓε≡α∞ Ω≤∩÷εΓ, ∩σ≡σß≡αφΩσ ∩≡ΦΩατ≈ΦΩεΓ, δ■ßΦδ ∩εΣ±δ≤°α≥ⁿ ≤ εΩεφ ±εδσφ≤■ °≤≥Ω≤ ∩ⁿ φεπε ≥ε≡πεΓεπε δ■Σα!..

╬φ Ω≤∩Φδ φα ╧σ≡ΓεΘ δΦφΦΦ ┬α±ΦδⁿσΓ±Ωεπε ε±≥≡εΓα ßεδⁿ°εΘ Ωα∞σφφ√Θ Σε∞ ≤ Ω≤∩÷α ┴δΦφεΓα, ∩ε±σδΦδ Γ φσπε ±Γε■ Ω≡σ±≥φΦ÷≤ ╤α°≤ ± ∞≤µσ∞ Φ Σσ≥ⁿ∞Φ. ┬±Ωε≡σ ∩σ≡σσ⌡αδ Φ ±α∞, ταφ Γ ∩σ≡Γ√Θ ²≥αµ. ╤≥α≡√Θ Σε∞ ΓΣ≡≤π εµΦδ. ╨α±÷Γσδ Γσ±φεΘ ±αΣ. ╟ατσδσφσδα ∞αδΦφα. ╨α±∩≤±≥Φδα±ⁿ ≈σ≡σ∞≤⌡α. ╙≥≡ε φα≈Φφαδ ╩≡√δεΓ ± πδαΓφεΘ ΩφΦπΦ: ∩≡ΦΓεΣΦδ Γ ∩ε≡ ΣεΩ ±ΓεΦ ßα±φΦ, φα∩Φ±αφφ√σ τα ∩ε±δσΣφΦσ ≥≡ΦΣ÷α≥ⁿ ∩ ≥ⁿ δσ≥. ╚⌡ ß√δε φσ∞αδε - 205. ╨αßε≥αδ ∩ε²≥ φσ ≥ε≡ε∩ ±ⁿ, φε ±Φ±≥σ∞α≥Φ≈σ±ΩΦ. ┬±≥αΓαδ ΣεΓεδⁿφε ∩ετΣφε. ═αΣσΓαδ °Φ≡εΩΦΘ ⌡αδα≥, ∩εΣ⌡εΣΦδ Ω εΩφ≤, ∩εΣß≡α±√Γαδ Ωε≡∞ πεδ≤ß ∞. ┼∙σ Σε ταΓ≥≡αΩα εφ ß≡αδ±  τα ∩σ≡ε Φ ∩εΣεδπ≤ ±ΦΣσδ φαΣ ßα±φ ∞Φ. ╤ε±≥αΓδ   ∩ε±δσΣφ■■ ΩφΦπ≤, ╩≡√δεΓ ≤∩ε≡φεΘ ≡αßε≥εΘ (ΦφεπΣα ∩ε 15-16 ≈α±εΓ Γ ±≤≥ΩΦ) ΣεßΦδ±  ≥επε, ≈≥ε φσ Φτ εΣφεΘ σπε ßα±φΦ, ΩαΩ Φτ ∩σ±φΦ, φσδⁿτ  ß√δε Γ√ΩΦφ≤≥ⁿ φΦ ±δεΓα.

* * *

╬≥σ÷ ßα±φε∩Φ±÷α └φΣ≡σΘ ╧≡ε⌡ε≡εΓΦ≈ ╩≡√δεΓ ß√δ ßσΣσφ. ╚, ≤∞Φ≡α , ε±≥αΓΦδ Γ φα±δσΣ±≥Γε ±√φ≤ ╚Γαφ≤ δΦ°ⁿ ±≤φΣ≤Ω ± ΩφΦπα∞Φ. ┬±Ωε≡σ ┬αφ  ∩≡ε≈Φ≥αδ Γ±σ ΩφΦπΦ Φτ ²≥επε ±≤φΣ≤Ωα. ┴√δα εΣφα, δσµαΓ°α  φα ±α∞ε∞ Σφσ, Ωε≥ε≡≤■ εφ δ■ßΦδ ∩σ≡σ≈Φ≥√Γα≥ⁿ, - "▌τε∩εΓ√ ßα±φΦ" ± "φ≡αΓε≤≈σφΦ ∞Φ Φ ∩≡Φ∞σ≈αφΦ ∞Φ Γ ∩σ≡σΓεΣσ ╤.┬εδ≈ΩεΓα". ─≡σΓφσπ≡σ≈σ±ΩΦΘ ∩ε²≥, µΦΓ°ΦΘ Γ VI ΓσΩσ Σε φα°σΘ ²≡√, ß√δ φσ ≥εδⁿΩε ∩εφ ≥σφ, φε Φ ≈σ∞-≥ε ßδΦτεΩ. ┴α±φΦ ß√δΦ Φ ±σ≡ⁿστφ√, Φ ±∞σ°φ√. ╚Γαφ ≥ε ταΣ≤∞√Γαδ± , ≥ε ⌡ε⌡ε≥αδ Σε ±δστ... ╧ε±≥σ∩σφφε εφ Γ√≤≈Φδ Φ⌡ φαΦτ≤±≥ⁿ, τα∩Φφα ±ⁿ ≥εδⁿΩε ≥α∞, πΣσ ß√δΦ Φφε±≥≡αφφ√σ ±δεΓα, φε Φ ²≥≤ ≥≡≤Σφε±≥ⁿ εΣεδσδ, Γ√≤≈ΦΓ°Φ±ⁿ δα≥Φφ±Ωε∞≤ αδ⌠αΓΦ≥≤ ≤ ταστµσπε ε⌠Φ÷σ≡α. └ ΓσΣⁿ ß√δε σ∞≤ Γε±σ∞ⁿ δσ≥...

╧ετµσ, Γ τ≡σδ√σ πεΣ√, ╩≡√δεΓ ≈Φ≥αδ ßα±φΦ ▌τε∩α Γ ∩εΣδΦφφΦΩσ. ┬ ∩εΣδΦφφΦΩσ ≈Φ≥αδ εφ Φ ╦α⌠εφ≥σφα, Φ ┬εδⁿ≥σ≡α, Φ ╨≤±±ε, Φ ├ε∞σ≡α, Φ ├σ≡εΣε≥α. ┬√≤≈Φδ π≡σ≈σ±ΩΦΘ.

┬ ■φε±≥Φ ∩≡Φ±≥≡α±≥Φδ±  Φ Ω ╦α⌠εφ≥σφ≤. ╧σ≡σΓεΣ√ Φτ ╦α⌠εφ≥σφα φα≈αδ ± "─≤ßα Φ ≥≡ε±≥Φ". ┼∞≤ ⌡ε≥σδε±ⁿ, ≈≥εß√ ßα±φ  φσ ε∙≤∙αδα±ⁿ ΩαΩ ∩σ≡σΓεΣ, α ß√δα ±δεΓφε ß√ ≡εµΣσφφεΘ φα ≡≤±±ΩεΘ ∩ε≈Γσ. ╬φ φσ ±≥εδⁿΩε ∩σ≡σΓεΣΦδ, ±ΩεδⁿΩε ∩σ≡σ±Ωατ√Γαδ ╦α⌠εφ≥σφα. ┬±σ Γ ßα±φσ, Σ≤∞αδε±ⁿ ╩≡√δεΓ≤, Σεδµφε ß√≥ⁿ ∩εφ ≥φε ≈Φ≥α≥σδ■, δ■ßε∞≤ Ω≡σ±≥ⁿ φΦφ≤. ▌≥ε φσ ετφα≈ασ≥, ≈≥ε Γ±σ ∞√±δΦ φαΣε ≡ατµσΓ√Γα≥ⁿ, ≈≥ε εφΦ Σεδµφ√ δσµα≥ⁿ φα ∩εΓσ≡⌡φε±≥Φ. ═σ≥, "Φ±≥Φφα, - ±≈Φ≥αδ ╩≡√δεΓ, - ±φε±φσσ Γ∩εδε≥Ω≡√≥α".

┴α±φ  "─≤ß Φ ≥≡ε±≥ⁿ", ΓσδΦΩεδσ∩φε ∩σ≡σΓσΣσφφα  ╩≡√δεΓ√∞, ±≥αδα ∩≤≥σΓεΣφεΘ τΓστΣεΘ Γ σπε δΦ≥σ≡α≥≤≡φεΘ ±≤Σⁿßσ. ╚τΓσ±≥φ√Θ ßα±φε∩Φ±σ÷ ╚Γαφ ─∞Φ≥≡ΦσΓ, φα ±≤Σ Ωε≥ε≡επε ╩≡√δεΓ ε≥Σαδ ±ΓεΘ ∩σ≡σΓεΣ, πε≡ ≈ε εΣεß≡Φδ ßα±φ■ Φ Σαµσ ±α∞ ∩ε∩≡ε±Φδ ≡σΣαΩ≥ε≡α φεΓεπε µ≤≡φαδα "╠ε±ΩεΓ±ΩΦΘ τ≡Φ≥σδⁿ" ╧σ≥≡α ╪αδΦΩεΓα φα∩σ≈α≥α≥ⁿ σσ. ╚ εφα Γ∞σ±≥σ ± ΣΓ≤∞  Σ≡≤πΦ∞Φ ("╨ατßε≡≈ΦΓα  φσΓσ±≥α", "╤≥α≡ΦΩ Φ ≥≡εσ ∞εδεΣ√⌡") ≤ΓΦΣσδα ±Γσ≥ Γ ∩σ≡Γε∞ φε∞σ≡σ ²≥επε µ≤≡φαδα τα 1806 πεΣ. ═ε ßα±φε∩Φ±÷α φσ ≤±≥≡αΦΓαδ µ≤≡φαδ ╪αδΦΩεΓα, ≈σδεΓσΩα ≥≡≤±δΦΓεπε Φ φ≡αΓ±≥Γσφφε φσ≈Φ±≥ε∩δε≥φεπε. ╚Γαφ └φΣ≡σσΓΦ≈ ≡σ°Φδ ±ετΣα≥ⁿ ±εß±≥Γσφφ√Θ µ≤≡φαδ, Γ Ωε≥ε≡ε∞ σ∞≤ ß√δε ß√ ±∩εΣ≡≤≈φε ∩σ≈α≥α≥ⁿ ±ΓεΦ ßα±φΦ. ╬φ ±≥αΓΦ≥ "φα≈αδⁿφΦΩε∞ µ≤≡φαδα" Ωφ τ  ╪α⌡εΓ±Ωεπε, ≡σ±∩σΩ≥αßσδⁿφεπε Σ≡α∞α≥≤≡πα, ßδαπεφα∞σ≡σφφεπε ≈σδεΓσΩα. ╚τΣαφΦσ ß√δε ∩ε±Γ ∙σφε Γε∩≡ε±α∞ ≥σα≥≡α. ╚ ≥εΓα≡Φ∙Φ φα°δΦ±ⁿ: ▀τ√ΩεΓ, ╧Φ±α≡σΓ, ├φσΣΦ≈, ╬δσφΦφ. ┬  φΓα≡σ 1808 πεΣα Γ√°σδ ∩σ≡Γ√Θ φε∞σ≡ "─≡α∞α≥Φ≈σ±Ωεπε Γσ±≥φΦΩα", Γ ε≥Σσδσ "╤≥≡αφΦ≈ΩΦ ■∞ε≡α" Ωε≥ε≡επε ß√δΦ ∩ε∞σ∙σφ√ Ω≡√δεΓ±ΩΦσ ßα±φΦ τα ∩εΣ∩Φ±ⁿ■ "╩.". ╬φΦ ∩σ≈α≥αδΦ±ⁿ Γ ΩαµΣε∞ φε∞σ≡σ. ╟α πεΣ ╩≡√δεΓ φα∩σ≈α≥αδ 20 ßα±σφ. ╠εµφε ß√δε Γ√∩≤±Ωα≥ⁿ ΩφΦπ≤. ┬ α∩≡σδσ 1809 πεΣα εφα ≤ΓΦΣσδα ±Γσ≥. ▌≥ε ≥εφσφⁿΩΦΘ ±ßε≡φΦΩ, ε≈σφⁿ ±Ω≡ε∞φε ΦτΣαφφ√Θ Γ ≥Φ∩επ≡α⌠ΦΦ ├≤ßσ≡φ±Ωεπε ∩≡αΓδσφΦ  φσßεδⁿ°Φ∞ ≥Φ≡αµε∞ - 1200 ²Ωτσ∞∩δ ≡εΓ. ┬ φσ∞ ß√δε Γ±σπε 23 ßα±φΦ. ═ε τα≥ε ΩαΩΦσ!..

╩αµΣα  ∩ε±δσΣ≤■∙α  ΩφΦπα ±ΓΦΣσ≥σδⁿ±≥ΓεΓαδα, ≈≥ε αΓ≥ε≡ φσ ταΩαφ≈ΦΓαδ ≡αßε≥≤ φαΣ ∩≡εΦτΓσΣσφΦσ∞ Σαµσ ∩ε±δσ ≥επε, ΩαΩ εφε ∩≤ßδΦΩεΓαδε±ⁿ. ╩±≥α≥Φ ±Ωατα≥ⁿ, ∩σ≡Γ≤■ ±Γε■ ßα±φ■ "─≤ß Φ ≥≡ε±≥ⁿ" ╩≡√δεΓ ∩σ≡σΣσδ√Γαδ 16 ≡ατ!

* * *

└ Γε≥ ∩ε±δσΣφ   ΩφΦπα ╩≡√δεΓα. ▌Ωτσ∞∩δ ≡ ∩εΩεΘφεπε ╠Φ⌡αΦδα ╚ΓαφεΓΦ≈α ╫≤ΓαφεΓα, ΦτΓσ±≥φεπε ∞ε±ΩεΓ±Ωεπε ßΦßδΦε⌠Φδα. ╠φεπεσ Γ ΩφΦπσ ∩εΩαταδε±ⁿ ∞φσ ταπαΣε≈φ√∞: αΓ≥επ≡α⌠√ Φ φαΣ∩Φ±Φ φα φσΘ, πεΣ ΦτΣαφΦ  Φ Γ√∩≤±Ωα Γ ±Γσ≥, ≥≡α≤≡φα  ≡α∞Ωα φα °∞≤÷≥Φ≥≤δσ, ßσΣφε±≥ⁿ ε⌠ε≡∞δσφΦ ... ═α ≥Φ≥≤δⁿφε∞ δΦ±≥σ φα∩Φ±αφε: "┴α±φΦ ╚.└. ╩≡√δεΓα. ┬ ΣσΓ ≥Φ ΩφΦπα⌡". ▌≥ε ±α∞εσ ∩εδφεσ Φτ Γ√∩≤∙σφφ√⌡ ≡αφσσ ΦτΣαφΦΘ. └ Γ√πδ ΣΦ≥ ²≥α ∩ε±δσΣφ   ∩≡ΦµΦτφσφφα  ΩφΦπα ßα±φε∩Φ±÷α ΣαδσΩε φσ ±≥εδⁿ εß·σ∞φεΘ Σδ  ≥αΩεπε, ∩ε≈≥Φ ∩εδφεπε ±εß≡αφΦ . ╧≡Φ≈Φφα Γ ≥ε∞, ≈≥ε φα∩σ≈α≥αφα εφα φα ≥εφΩεΘ ß≤∞απσ, Φ ßα±φΦ ΦΣ≤≥ ∩εΣ≡ Σ. ┬√πδ ΣΦ≥ ΩφΦπα ß≤ΣφΦ≈φε: Γ φσΘ - φΦ εΣφεΘ Φδδ■±≥≡α÷ΦΦ; φσ≥ τα±≥αΓεΩ, ΓΦφⁿσ≥εΩ, ≡α∞εΩ, φαß≡αφα ∩≡ε±≥√∞ °≡Φ⌠≥ε∞. ╤≡ατ≤ µσ Γ±∩ε∞Φφα■≥±  ∩≡σΣ√Σ≤∙Φσ ΦτΣαφΦ  ╩≡√δεΓα. ╬φΦ ß√δΦ Ω≡α±ε≈φ√, φα≡ Σφ√, ßεπα≥√...

╚Γαφ └φΣ≡σσΓΦ≈ ≥εδⁿΩε φα ταΩα≥σ µΦτφΦ Γεδσφ ß√δ ±α∞ ≡α±∩ε≡ µα≥ⁿ±  ΦτΣαφΦσ∞ ±ΓεΦ⌡ ΩφΦπ, ≡αφσσ ²≥ε ∩≡αΓε ∩≡ΦφαΣδσµαδε ≥ε≡πεΓ÷≤-ΦτΣα≥σδ■ └δσΩ±αφΣ≡≤ ╘ΦδΦ∩∩εΓΦ≈≤ ╤∞Φ≡ΣΦφ≤. ╧ε±δσΣφ■■ ΩφΦπ≤ ∩≡σΣφατφα≈αδ ╩≡√δεΓ ±α∞ε∞≤ ßσΣφε∞≤ ≈Φ≥α≥σδ■. ╚Γαφ └φΣ≡σσΓΦ≈ ∩≡σΩ≡α±φε τφαδ, ≈≥ε ßα±φΦ σπε ∩εφΦ∞α■≥ Φ δ■ß ≥ ∩≡σµΣσ Γ±σπε ∩≡ε±≥√σ δ■ΣΦ, εφΦ Φ∞σδΦ Φτ≤±≥φ≤■ ±δαΓ≤: Φ⌡ τφαδΦ Σε ≥επε, ΩαΩ ∩≡ε≈Φ≥√ΓαδΦ. ╧ε²≥ ±≈Φ≥αδ, ≈≥ε ΩφΦπα, ∩≡σΣφατφα≈α■∙α ±  Σδ  φα≡εΣφεπε ≈Φ≥α≥σδ , Σεδµφα ß√≥ⁿ Σσ°σΓεΘ.

* * *

╬φ "Γ±≥≡σ≈αδ±  Σε∞α∞Φ" ± πσφσ≡αδ-∞αΘε≡ε∞ ╨ε±≥εΓ÷σΓ√∞ - φα≈αδⁿφΦΩε∞ °≥αßα Γεσφφε-≤≈σßφ√⌡ ταΓσΣσφΦΘ. ▌≥ε ß√δ ≈σδεΓσΩ ΣεΓεδⁿφε ∞εδεΣεΘ (≡εΣΦδ±  Γ 1803 πεΣ≤), ε≈σφⁿ ²φσ≡πΦ≈φ√Θ, ⌡ε≡ε°ε εß≡ατεΓαφφ√Θ, δ■ßΦΓ°ΦΘ ╚Γαφα └φΣ≡σσΓΦ≈α. ╩αΩ-≥ε ≡ατ, ßσ±σΣ≤  ± ╩≡√δεΓ√∞ εß ΦτΣαφΦΦ σπε ∩ε±δσΣφσΘ ΩφΦπΦ, ╨ε±≥εΓ÷σΓ ∩≡σΣδεµΦδ φα∩σ≈α≥α≥ⁿ σσ Γ ≥Φ∩επ≡α⌠ΦΦ Γεσφφε-≤≈σßφ√⌡ ταΓσΣσφΦΘ.

┬σ≡ε ≥φε, Ω ±σ≡σΣΦφσ 1843 πεΣα αΓ≥ε≡±Ωα  ≡αßε≥α φαΣ ∩ε±δσΣφΦ∞ ΦτΣαφΦσ∞ ßα±σφ ß√δα ταΩεφ≈σφα, ≈≥ε ∩εΣ≥Γσ≡µΣασ≥ ÷σφτ≤≡φεσ ≡ατ≡σ°σφΦσ. ╩φΦπα ß√δα ∩εδφε±≥ⁿ■ ε≥∩σ≈α≥αφα Ω Ωεφ÷≤ ΣσΩαß≡  1843 πεΣα. ╩≡√δεΓ ±α∞ Σσ≡µαδ Γ±σ Ωε≡≡σΩ≥≤≡√. ╚τΣαφΦσ ²≥ε ±εΣσ≡µΦ≥ 197 ßα±σφ (Γ±σπε, ΩαΩ ΦτΓσ±≥φε, ╩≡√δεΓ ±ετΣαδ 205).

╤ε±≥αΓδ   ∩ε±δσΣφ■■ ΩφΦπ≤, ╩≡√δεΓ ±≥≡σ∞Φδ±  ≡α±∩εδεµΦ≥ⁿ ßα±φΦ ≥αΩ, ≈≥εß√ ≈Φ≥α≥σδⁿ ∩ε≈≤Γ±≥ΓεΓαδ ΣΦφα∞Φ≈σ±Ωεσ φα≡α±≥αφΦσ ±Φδ√ αΓ≥ε≡±ΩεΘ ∞√±δΦ, ∩ε≈≤Γ±≥ΓεΓαδ φεΓΦτφ≤ Φ ßεπα≥±≥Γε εß≡ατεΓ. ╨α±∩εδεµσφΦσ ßα±σφ φσ Γ±σπΣα ±εε≥Γσ≥±≥Γ≤σ≥ ⌡≡εφεδεπΦΦ φα∩Φ±αφΦ .

╧≡σΣφατφα≈α  ΩφΦπ≤ ≈Φ≥α≥σδ ∞ Φτ φα≡εΣα, ╩≡√δεΓ Φ Γ√±≥≡εΦδ σσ ≥αΩ, ≈≥εß√ εφα ß√δα Σε±≥≤∩φα δ■ßε∞≤ Φτ φΦ⌡. ╫≥εß√ Φ∞ ß√δα ∩εφ ≥φα ∩≡αΓΣα, Ωε≥ε≡εΘ εφ Γ±■ µΦτφⁿ ±δ≤µΦδ, ⌡ε≥  ²≥≤ ∩≡αΓΣ≤ εφ Φτδαπαδ φα ²τε∩εΓε∞, Φφε±Ωατα≥σδⁿφε∞  τ√Ωσ, φε φα≡εΣ ∩εφΦ∞αδ ßα±φε∩Φ±÷α ± ∩εδ≤±δεΓα. ╧ε²≥ε∞≤ Φ εßεµαδ σπε.

┬ ²Ωτσ∞∩δ ≡σ ╫≤ΓαφεΓα φα °∞≤÷≥Φ≥≤δσ ΓΦΣΦ∞ φαΩδσσφφ√Θ δΦ±≥εΩ Γ ≥≡α≤≡φεΘ ≡α∞Ωσ, φα Ωε≥ε≡ε∞ φα∩Φ±αφε:

"9-πε ±σπε ═ε ß≡ , Γ Φ±⌡εΣσ ε±ⁿ∞επε ≤≥≡ε∞, ±Ωεφ≈αδ±  ╚Γαφ └φΣ≡σσΓΦ≈ ╩≡√δεΓ. ╧ε φσΦ∞σφΦ■ ≤ ╚.└. ≡εΣ±≥ΓσφφΦΩεΓ, Σ≤°σ∩≡ΦΩατ≈ΦΩ σπε Φ∞σσ≥ ≈σ±≥ⁿ ∩εΩε≡φσΘ°σ ┬α± ∩≡ε±Φ≥ⁿ: ∩ε≈≥Φ≥ⁿ ∩επ≡σßσφΦσ σπε ≥σδα, 13-πε φε ß≡ , Γ ╧εφσΣσδⁿφΦΩ, ┬α°Φ∞ ∩≡Φ±≤≥±≥ΓΦσ∞. ┬√φε± φατφα≈σφ Φτ ╓σ≡ΩΓΦ ╤Γ. ╚±ααΩΦα ─αδ∞α≥±Ωεπε, Γ 10-≥ⁿ ≈α±εΓ ≤≥≡α, α ε≥∩σΓαφΦσ Γ └δσΩ±αφΣ≡ε-═σΓ±ΩεΘ ╦αΓ≡σ".

╧ε≈σ∞≤ µσ "∩≡Φπδα°σφΦσ φα ∩ε⌡ε≡εφ√" ±Γ ταφε ± ΩφΦπεΘ?.. ─δ  ≥επε ≈≥εß√ ε≥Γσ≥Φ≥ⁿ φα ²≥ε≥ Γε∩≡ε±, φαΣε εß≡α≥Φ≥ⁿ±  Ω ∩ε±δσΣφΦ∞ Σφ ∞ µΦτφΦ ╚.└. ╩≡√δεΓα.

...╚≥αΩ, ΩφΦπα ßα±σφ ß√δα ≤µσ ε≥∩σ≈α≥αφα. ═ε αΓ≥ε≡ φσ ≥ε≡ε∩Φδ±  ∩≤±Ωα≥ⁿ Γ ∩≡εΣαµ≤ πε≥εΓ√σ ²Ωτσ∞∩δ ≡√. ╬φ ε≥Σασ≥ ≡α±∩ε≡ µσφΦσ ╨ε±≥εΓ÷σΓ≤ τα∩αΩεΓα≥ⁿ ΩφΦπΦ Γ ßεδⁿ°Φσ ⌡εδ∙εΓ√σ ≥■ΩΦ Φ ∩εδεµΦ≥ⁿ Φ⌡ φα ≥Φ∩επ≡α⌠±ΩΦΘ ±ΩδαΣ. ╥ε≥ δΦ°ⁿ ∩εµΦ∞αδ ∩δσ≈α∞Φ, ±≈Φ≥α , ≈≥ε ╩≡√δεΓ φα ±≥α≡ε±≥Φ δσ≥ ±≥αδ "≈≤ΣΦ≥ⁿ". ═ε Σαµσ "≈≤Σα≈σ±≥Γα" ±Γεσπε πσφΦαδⁿφεπε Σ≡≤πα εφ ≤Γαµαδ. ╚ ßσ±∩≡σΩε±δεΓφε Γ√∩εδφΦδ Γεδ■ αΓ≥ε≡α. ├ε≥εΓ√σ Ω ∩≡εΣαµσ ΩφΦπΦ δσµαδΦ φα ±ΩδαΣσ. └ Γ≡σ∞  °δε Φ ≥ε≡ε∩Φδε ≡ατΓ τΩ≤...

╩≡√δεΓ ±Φδⁿφε εß≡■τπ Φ ε≥ µσδσδ. ─ΓΦπαδ±  ≤µσ ± ≥≡≤Σε∞, φε Γ±σ µσ ΦφεπΣα Γ√στµαδ - ≥ε φα ΣΓαΣ÷α≥Φδσ≥φΦΘ ■ßΦδσΘ ╧σ≥σ≡ß≤≡π±Ωεπε ≤φΦΓσ≡±Φ≥σ≥α, ∩ε≈σ≥φ√∞ ≈δσφε∞ Ωε≥ε≡επε εφ ±ε±≥ε δ, ≥ε φα Ωεφ÷σ≡≥ ╧εδΦφ√ ┬Φα≡Σε. ═α≥≤≡α ≥≡σßεΓαδα µΦΓ√⌡ Γ∩σ≈α≥δσφΦΘ.

4 φε ß≡  1844 πεΣα εφ ß√δ σ∙σ τΣε≡εΓ. ┬σ≈σ≡ε∞ ∩ε∩≡ε±Φδ ±ΓεΦ⌡ Σε∞α°φΦ⌡ ±Σσδα≥ⁿ σ∞≤ ∩≡ε≥σ≡≥√⌡ ≡ ß≈ΦΩεΓ, εßΦδⁿφε ∩εδΦδ Φ⌡ ∞α±δε∞ Φ ± α∩∩σ≥Φ≥ε∞ ∩ε≤µΦφαδ (ΦτΓσ±≥φε σπε ∩≡Φ±≥≡α±≥Φσ Ω ΓΩ≤±φεΘ σΣσ). ═ε≈ⁿ■ ╚Γαφ └φΣ≡σσΓΦ≈ ∩ε≈≤Γ±≥ΓεΓαδ ε±≥≡≤■ µσδ≤Σε≈φ≤■ ßεδⁿ. ┴εδστφⁿ ∩≡επ≡σ±±Φ≡εΓαδα ± ΩαµΣ√∞ ≈α±ε∞, α Γ≡α≈Φ ≡ατΓεΣΦδΦ ≡≤Ωα∞Φ... ╥αΩ φα≈αδ±  Ωεφσ÷.

═α ≥≡σ≥ΦΘ Σσφⁿ ßεδστφΦ ≡σ°Φδ εφ ±Σσδα≥ⁿ ταΓσ∙αφΦσ. ╧Φ±α≥ⁿ ≤µσ φσ ∞επ Φ ΣΦΩ≥εΓαδ ±Γε■ Γεδ■. ╙ ∩ε±≥σδΦ ßεδⁿφεπε φα⌡εΣΦδΦ±ⁿ ±Γ ∙σφφΦΩ ╥Φ∞ε⌠σΘ ═ΦΩεδⁿ±ΩΦΘ, ΣεΩ≥ε≡ ∞σΣΦ÷Φφ√ ╘σ≡ΣΦφαφΣ ├αδδσ≡, πσφσ≡αδ-∞αΘε≡ ▀ΩεΓ ╨ε±≥εΓ÷σΓ, ∞≤µ σπε Ω≡σ±≥φΦ÷√ ╩αδΦ±≥≡α≥ ╤αΓσδⁿσΓ. ┬±σ ±Γεσ Φ∞≤∙σ±≥Γε, ΣΓΦµΦ∞εσ Φ φσΣΓΦµΦ∞εσ, Γ±σ ±ΓεΦ ±ε≈ΦφσφΦ , ± ∩≡αΓε∞ ΦτΣαΓα≥ⁿ Φ⌡ Γ ≥σ≈σφΦσ 25 δσ≥, "±≥α≥±ΩΦΘ ±εΓσ≥φΦΩ Φ ΩαΓαδσ≡ ╚Γαφ └φΣ≡σσΓ ±√φ ╩≡√δεΓ" ταΓσ∙αδ ╩αδΦ±≥≡α≥≤ ╤αΓσδⁿσΓΦ≈≤ ╤αΓσδⁿσΓ≤, "α≤ΣΦ≥ε≡≤ ╪≥αßα Γεσφφε-≤≈σßφ√⌡ ταΓσΣσφΦΘ", φα≈αδⁿφΦΩε∞ Ωε≥ε≡επε ß√δ φα° τφαΩε∞σ÷ ▀.╚. ╨ε±≥εΓ÷σΓ.

╧ετΣφσΘ φε≈ⁿ■, τα φσ±ΩεδⁿΩε ≈α±εΓ Σε ±∞σ≡≥Φ, ╩≡√δεΓ ∩ε∩√≥αδ±  ≡ατΓσ±σδΦ≥ⁿ Γ±σ⌡ ±ΦΣσΓ°Φ⌡ ≤ σπε ∩ε±≥σδΦ ßα±φσΘ ε ±α∞ε∞ ±σßσ. ╤≡αΓφΦΓαδ ±σß  ± ∞≤µΦ≈Ωε∞, Ωε≥ε≡√Θ φαΓαδΦδ φα Γετ 400 ∩≤ΣεΓ ±≤°σφεΘ ≡√ß√, φσ ≡α±±≈Φ≥√Γα , Ωεφσ≈φε, εß≡σ∞σφΦ≥ⁿ ±Γε■ ⌡≤Σ≤■ δε°αΣσφΩ≤. ╬φ ε∩≡αΓΣ√Γαδ±  ≥σ∞, ≈≥ε-Σσ ≡√ßΩα-≥ε ±≤°σφα , α δε°αΣⁿ ²≥επε φσ ∩εφ δα, Σα ±Σ≤≡≤ Φ εΩε≈≤≡Φδα±ⁿ. "╨ ß≈ΦΩΦ-≥ε ß√δΦ ∩≡ε≥σ≡≥√σ, - πεΓε≡Φδ ╩≡√δεΓ, - φε δΦ°σΩ-≥ε Γ±σπΣα φσ Γ ∩εδⁿτ≤". ═αΩεφσ÷ εφ ∩ε∩≡ε±Φδ, ≈≥εß√ Γ√∩εδφΦδΦ σπε ∩ε±δσΣφ■■ Γεδ■ - ∩ε≡αΣεΓαδΦ Σ≡≤τσΘ "∩≡Φπδα°σφΦσ∞ φα ∩ε⌡ε≡εφ√ ΩφΦπεΘ σπε ßα±σφ". ▌≥ε ╩≡√δεΓ ∩ε≡≤≈Φδ ±Σσδα≥ⁿ ±Γεσ∞≤ Σ≤°σ∩≡ΦΩατ≈ΦΩ≤ Φ ΦτΣα≥σδ■ ▀ΩεΓ≤ ╚ΓαφεΓΦ≈≤ ╨ε±≥εΓ÷σΓ≤.

╧≡σΓετ∞επα  ßεδⁿ, εφ Σαδ ≤ΩαταφΦ  ╨ε±≥εΓ÷σΓ≤ ε ≡ατΣα≈σ δσµαΓ°Φ⌡ φα ±ΩδαΣσ ΩφΦπ σπε ßα±σφ, ε ≥Φ∩επ≡α⌠±ΩεΘ ∩εΣπε≥εΓΩσ Φ⌡ "Σδ  ∩σ≈αδⁿφεπε Σα≡σφΦ ".

┬ ≥≤ ∩α∞ ≥≤■ φε≈ⁿ ╨ε±≥εΓ÷σΓ φσ ±ε∞Ωφ≤δ πδατ. ╧≡ΦΣ  Γ ≥Φ∩επ≡α⌠Φ■, εφ ≤∩≡ε±Φδ φαßε≡∙ΦΩεΓ, ≈≥εß√ εφΦ ≡≤≈φ√∞ ±∩ε±εßε∞ ε≥≥Φ±φ≤δΦ φα ∩σ≡Γε∞ ≈Φ±≥ε∞ δΦ±≥σ ΩαµΣεπε ²Ωτσ∞∩δ ≡α ∩≡Φφσ±σφφ√⌡ ≥≤≥ µσ ±ε ±ΩδαΣα ΩφΦπ ±δσΣ≤■∙Φσ ±δεΓα: "9-πε φε ß≡ , 4 1/2 ≈α±εΓ ≤≥≡α. ╧ε µσδαφΦ■ ╚Γαφα └φΣ≡σσΓΦ≈α ╩≡√δεΓα ∩≡Φ±δαφφεσ Σ≤°σ∩≡ΦΩατ≈ΦΩε∞ σπε ▀ΩεΓε∞ ╚ΓαφεΓΦ≈σ∞ ╨ε±≥εΓ÷σΓ√∞". ╤ ≥αΩΦ∞ "εß· ΓδσφΦσ∞" φσßεδⁿ°α  ≈α±≥ⁿ ≥≡α≤≡φ√⌡ ΩφΦπ ß√δα Γ ≥≤ µσ φε≈ⁿ ≡ατε±δαφα φσΩε≥ε≡√∞ ßδΦτΩΦ∞ Σ≡≤τⁿ ∞ ╩≡√δεΓα.

└ ≥σ∞ Γ≡σ∞σφσ∞, ±ΣσδαΓ Γ±σ φσεß⌡εΣΦ∞√σ ≡α±∩ε≡ µσφΦ  Γ ≥Φ∩επ≡α⌠ΦΦ, ▀ΩεΓ ╚ΓαφεΓΦ≈ ±φεΓα ∩εßσµαδ Γ ⌡εδεΣφ≤■ Φ ≥σ∞φ≤■ φε ß≡ⁿ±Ω≤■ φε≈ⁿ Ω ∩ε±≥σδΦ ╩≡√δεΓα. ╬Ωεδε Γε±ⁿ∞Φ ≈α±εΓ ≤≥≡α 9 φε ß≡  1844 πεΣα ╚Γαφα └φΣ≡σσΓΦ≈α φσ ±≥αδε. ╨ε±≥εΓ÷σΓ ≥≤≥ µσ ∩ε±∩σ°Φδ ±φεΓα Γ ≥Φ∩επ≡α⌠Φ■, ≈≥εß√ φαßε≡∙ΦΩΦ ≤±∩σδΦ ±Σσδα≥ⁿ φεΓ≤■ εßδεµΩ≤ Φ φεΓ√Θ ≥Φ≥≤δ Σδ  ΩφΦπΦ. ╙±∩σδΦ ß√±≥≡ε ≥Φ±φ≤≥ⁿ Φ φεΓ≤■ Σα≡±≥Γσφφ≤■ φαΣ∩Φ±ⁿ: "╧≡Φφε°σφΦσ φα ∩α∞ ≥ⁿ εß ╚Γαφσ └φΣ≡σσΓΦ≈σ, ∩ε σπε µσδαφΦ■. ╤αφΩ≥-╧σ≥σ≡ß≤≡π, 1844. 9 φε ß≡  3/4 8-πε ≤≥≡ε∞", ≥αΩ φαΣ∩Φ±ⁿ φα ΩφΦπσ ≤Σε±≥εΓσ≡ δα ≥ε≈φ√Θ ≈α± ±∞σ≡≥Φ ∩ε²≥α.

...╤Γ√°σ ≥√± ≈Φ ∩σ≥σ≡ß≤≡µ÷σΓ ∩εδ≤≈ΦδΦ 9 φε ß≡  1844 πεΣα ∩αΩσ≥√, Γ Ωε≥ε≡√⌡ δσµαδ ²Ωτσ∞∩δ ≡ ßα±σφ ╩≡√δεΓα ± Σα≡±≥ΓσφφεΘ φαΣ∩Φ±ⁿ■. ╩εφσ≈φε, ²≥ε ß√δ ∩σ≈αδⁿφ√Θ, φε φσταß√Γασ∞√Θ ∩εΣα≡εΩ ε≥ ∩εΩεΘφεπε.

(╤) "Ex Libris ═├" (EL═├), ²δσΩ≥≡εφφα  Γσ≡±Φ  ∩≡ΦδεµσφΦ  Ω "═├" (▌┬EL═├). ═ε∞σ≡ 018 (39) ε≥ 14 ∞α  1998 π., ≈σ≥Γσ≡π. ╧εδε±α 8. ╧σ≡σ∩σ≈α≥Ωα τα ≡≤ßσµε∞ Σε∩≤±Ωασ≥±  ∩ε ±επδα°σφΦ■ ± ≡σΣαΩ÷ΦσΘ. ╤±√δΩα φα "EL═├" Φ ▌┬EL═├ εß τα≥σδⁿφα. ╤∩≡αΓΩΦ ∩ε αΣ≡σ±≤ evng@ng.ru
╩ ±εΣσ≡µαφΦ■ ²≥επε φε∞σ≡α.