czasopi╢miennictwo
 
Ogromne znaczenie w rozwoju kultury polskiej mia│o za│o┐enie czasopism, przede wszystkim 
"Monitora", oraz otwarcie pierwszego w Polsce teatru publicznego. W 1765 roku pojawiaj▒ siΩ 
pierwsze numery "Monitora", wydawanego i redagowanego przez Franciszka Bohomolca 
(1721-1784). Pismo, wzorowane na angielskim czasopi╢mie "Spectator", ukazywa│o siΩ dwa razy 
w tygodniu i rozwija│o dzia│alno╢µ spo│eczn▒, polityczn▒ i o╢wiatow▒. Do wsp≤│pracownik≤w 
"Monitora" nale┐eli wybitni pisarze, jak I. Krasicki czy A. Naruszewicz. Na │amach czasopisma 
propagowano idee o╢wiecenia, walczono z ciemnot▒ i zacofaniem, o╢mieszano sarmatyzm 
szlachecki. G│≤wnym przedmiotem krytyki sta│a siΩ obyczajowo╢µ szlachecka, a przede 
wszystkim pija±stwo, marnotrawstwo, ┐ycie nad stan, okrucie±stwo wobec poddanych, pogo± za 
cudzoziemszczyzn▒. 
 
Innym czasopismem, o charakterze typowo literackim, by│y "Zabawy Przyjemne i Po┐yteczne", 
kt≤re powsta│o w 1770 r. Przyczyni│o siΩ ono do kszta│towania smaku literackiego, rozwija│o 
zami│owanie do ksi▒┐ki i szerzy│o znajomo╢µ tw≤rczo╢ci najwybitniejszych pisarzy. 
W "Zabawach..." drukowali swoje utwory tacy poeci, jak: Krasicki, Naruszewicz, Knia╝nin, 
Zab│ocki i WΩgierski, a redaktorem pisma by│ najpierw Jan Albertandi (1731-1808), a p≤╝niej A. 
Naruszewicz (1733-1796). Do najbardziej popularnych czasopism ukazuj▒cych siΩ codziennie 
nale┐a│a "Gazeta Warszawska", a w okresie obrad Sejmu Czteroletniego "Gazeta Narodowa 
i Obca", po╢wiΩcona zagadnieniom politycznym. W o╢wieceniu upowszechni│y siΩ takie gatunki 
publicystyczne, jak felieton i esej. 
 
 
Lektura dodatkowa: 
 - J. úojek, "Dziennikarze i prasa w Warszawie w XVIII wieku"
 - M. Klimowicz, "O╢wiecenie"