Ostatnia aktualizacja artyku│u: 16.3.2001

MERKURY

Merkury jest najbli┐sz╣ S│o±cu planet╣ naszego Uk│adu S│onecznego. Sondy i teleskopy odkry│y, ┐e jest to wysuszona, pozbawiona powietrza, pokryta kraterami pustynia. Obserwacja Merkurego jest utrudniona, bo gdy widaµ ca│y dysk Merkurego (wtedy najlepiej sie obserwuje) planeta jest po przeciwnej stronie S│o±ca. Jest wtedy po prostu najdalej od Ziemi. Natomiast, kiedy Merkury jest najbli┐ej Ziemi, S│o±ce "o£lepia" ziemskie teleskopy i nawet teleskop Keck-a (ponad 10m) nie mo┐e dostrzec wiΩkszych szczeg≤│≤w na powierzchni Merkurego.

Merkury przypomina wygl╣dem powierzchniΩ KsiΩ┐yca, r≤wnie┐ jest usiany kraterami, nie ma jednak tak rozleg│ych m≤rz - pokrytych law╣ r≤wnin. Kratery nadal tam powstaj╣, jednak czΩsto£µ uderze± jest na Merkurym 20% wiΩksza.

Kr╣┐╣c po eliptycznej orbicie Merkury oddala siΩ od S│o±ca na odleg│o£µ r≤wn╣ 69,7 mln. km., zbli┐a siΩ natomiast na odleg│o£µ 49,5 mln. km. (Ziemia na oko│o 150 mln km.). Oznacza to, ┐e Merkury otrzymuje 4,7 razy wiΩcej ciep│a ni┐ Ziemia. Temperatura jego powierzchni wynosi nawet 467 ^O C.

Ciep│o i s│aba grawitacja spowodowa│y, ┐e Merkury szybko pozby│ siΩ swojej atmosfery, ma bardzo sk╣p╣ - g│≤wnie z wodoru i helu (zawdziΩcza to oczywi£cie blisko£µ S│o±ca i omiataj╣cemu planetΩ wiatrowi s│onecznemu), ale jest ona nie widoczna z Ziemi go│ym okiem - przez teleskop.

Masa Merkurego wynosi tylko 5,5% masy Ziemi (!). Jest wiΩkszy od KsiΩzyca tylko o 1,4 razy. Za to jego gΩsto£µ jest 1,7 razy wiΩksza. Jest prawie taka sama jak gΩsto£µ Ziemi i z tego powodu naukowcy doszli do wniosku, ze Merkury musi przypominaµ wewnΩtrzn╣ budow╣, budowΩ Ziemi - musi mieµ ┐elazo-niklowe j╣dro. Obliczenia dowodz╣, ┐e j╣dro to jest bardzo du┐e (wiΩksze od KsiΩ┐yca) - 3600 km., na zewn╣trz j╣dra jest p│aszcz, bardzo cienki - 600 km. i skorupa nie przekraczaj╣ca 66km.

Sonda Mariner wykaza│a, ┐e Merkury ma s│╣be pole magnetyczne (100 razy s│absze od ziemskiego). Stanowi ono s│ab╣ ochronΩ przed promieniowaniem S│o±ca, lecz praktycznie brak atmosfery, s│abe pole magnetyczne, oznaczaj╣, ┐e Merkury jest ci╣gle bombardowany promieniami X i groƒnym promieniowanie ultrafioletowym. Co oczywi£cie oznacza, ┐Ω planeta ta, jest jedn╣ z najmniej nadaj╣cych siΩ do zamieszkania przez jakiekolwiek organizmy.

Autor: Krzysztof Gaudy
e-mail: gaudy3@poczta.onet.pl