Ostatnia aktualizacja artyku│u: 16.3.2001

MARS

îrednica Marsa to tylko nieco ponad po│owa £rednicy Ziemi. GΩsto£µ o oko│o 30% mniejsza. Ma j╣dro z ┐elaza, bardzo ma│e, o £rednicy 3000 km. P│aszcz grubo£ci oko│o 1800 km, skorupa ma tylko 100 km.

Mars wykonuje obr≤t wok≤│ S│o±ca w prawie 2 lata ziemskie (1,9 roku ziemskiego). Dzie± jest prawie identyczny jak na Ziewmi - 24,6 godzin. O£ obrotu wynosi 25 [stopni] (Ziemi - 23,4 [stopni]). Pory roku bardzo zbli┐one do ziemskich.

Co za tym wszystkim idzie dawni astronomowie uwa┐ali, ┐e na Marsie istnieje ┐ycie i woda. Powodem by│y zmiany koloru planety - od czerwonego, nawet po lekko zielony ( zmiany p≤r roku). Drugi pow≤d to zmiany wielko£ci czap polarnych - r≤wnie┐ dobrze widocznych.

Atomsfera sk│ada siΩ g│≤wnie z dwutlenku wΩgla - 95%, 2,7% to azot i 1,6% argonu, tlenu jest 1,3%, a pary wodnej 0,3%. (przypomina mi to ZiemiΩ, za pare tysiΩcy lat :-) ) Atmosfera jest bardzo rzadka, a ci£nienie 0,7% ci£nienia ziemskiego. Temparatury spadaj╣ nawet do -133 [stopni] C na biegunach. Z powodu braku wody na Marsie, planeta bardzo szybko i gwa│townie reaguje na zmiany temperatury. Powstaj╣ wiatry wiej╣ce nawet z preko£ci╣ od 45-90 m/s.

Przy dobrych warunkach mo┐na na powierzchni planety dostrzec d│ugie proste pasy - astronom Giovanni Schioparelli nazwa│ je kana│ami. Dawni astronomowie wziΩli to oczywi£cie za kana│y wody i ┐e na Marsie istnieje zycie. Pogl╣dy te rozwia│a sonda Mariner 4 - ukazujac planetΩ ja│ow╣. Gdy w 1971 r. Mariner 9 dostarczy│ zdjΩµ o wiele lepszej jako£ci i rozdzielczo£ci okaza│o siΩ, ┐e na Marsie s╣ wielkie kaniony, wulkany i linie, wygl╣daj╣ce jak wyschniΩte │o┐yska rzek.

Sondy Viking dostarczy│y jak na razie chyba najwiΩcej informacji na temat czerwonej planety.Powierzchnia Marsa widziana z bliska na prawdΩ jest czerwona. Cz╣steczki piasku sk│adaj╣ siΩ w 2/3 z krzemu i ┐elaza. Czerwie± pochodzi od rdzy, czyli tlenku ┐elaza i innych domieszek. Okaza│o siΩ r≤wnie┐, ┐e niebo Marsa nie jest niebieskie, tylko r≤┐owe. Sondy Viking ujawni│y te┐, ┐e na powierzchni Marsa s╣ twory przypominaj╣ce wyschniΩte koryta rzek (nie s╣ to "kana│y", udowodniono, ┐e te s╣ z│udzeniem optycznym).

Na Marsie nie ma wody, ale mog│a ona byµ tam kiedy£. Mars m≤g│ utraciµ swoj╣ pierwotn╣ atmosferΩ we wczesnym rozwoju Uk│adu S│onecznego. Wtedy, gdy przez kr≤tki czas trwa│o wzmo┐one promieniowanie S│o±ca.

Obecnie nie ma dowod≤w na istnienie form ┐ycia na Marsie.

Autor: Krzysztof Gaudy
e-mail: gaudy3@poczta.onet.pl