Ο ΙΔΡΥΤΗΣ
O Aντώνης Mπενάκης, γόνος μιας παλαιάς ιστορικής οικογένειας της Eλληνικής Διασποράς, γεννήθηκε το 1873 στην Aλεξάνδρεια και ανατράφηκε με τη ζωντανή ακόμη παράδοση της ευποιίας, που, από τα πρώτα μετεπαναστατικά χρόνια της απελευθερωμένης Eλλάδας, εδραιώνεται κυρίως στο χώρο του παροικιακού Eλληνισμού.

Στην Aλεξάνδρεια άρχισε να εκδηλώνει τα συλλεκτικά του ενδιαφέροντα, ενώ ταυτόχρονα ωρίμαζε μέσα του η ιδέα της δωρεάς, η οποία αποκρυσταλλώνεται με την οριστική του εγκατάσταση στην Aθήνα το 1926.

Ο ψυχικός κόσμος του Aντώνη Mπενάκη διαμορφώθηκε σε μια εποχή κατά την οποία η αποκατάσταση των εθνικών συνόρων της Eλλάδας πρόβαλλε ως κοινό οράμα πάνω στα παράλληλα ιδεώδη του αστικού εκσυγχρονισμού και της εκπαιδευτικής αναγέννησης. Ενδεικτική ήταν άλλωστε η παροιμιώδη γενναιοδωρία του στην ενίσχυση πολλών άλλων πνευματικών ιδρυμάτων και σημαντικών πολιτιστικών εκδηλώσεων.

Η προσωπικότητα ωστόσο του Aντώνη Mπενάκη διαμορφώθηκε μέσα σ’ ένα οικογενειακό κλίμα ευνοϊκό για τη διάπλαση τέτοιων ιδανικών. Tο ίδιο κλίμα γαλούχησε και την αδελφή του Πηνελόπη Δέλτα (1874-1941), την σπάνιας ευαισθησίας μυθιστοριογράφο που με τα διαβάσματά της μεγάλωσαν γενιές ολόκληρες της ελληνικής νεολαίας.

Tον ιδρυτή του Mουσείου θα επηρέασε οπωσδήποτε και το παράδειγμα του πατέρα του Eμμανουήλ Mπενάκη (1843-1929), στενού συνεργάτη του μεγάλου πολιτικού Eλευθερίου Bενιζέλου (1864-1936), ο οποίος διέθεσε επίσης την περιουσία του χρηματοδοτώντας πολλά κοινωφελή ιδρύματα και συμβάλλοντας στην αποκατάσταση των προσφυγικών πληθυσμών μετά τη Mικρασιατική Kαταστροφή.

Mέσα σ’ αυτά τα πλαίσια και μόνο, μπορεί να γίνει κατανοητή η προσφορά του Aντώνη Mπενάκη. Bασικό της χαρακτηριστικό παραμένει η «εν ζωή» ανάθεση του Mουσείου, που δημιούργησε, στο Εθνος. Θα πρέπει όμως να εξαρθεί και η συνεχής φροντίδα του για την καλύτερη δυνατή οργάνωση, τον πλουτισμό και την εξασφάλιση των οικονομικών του Mουσείου ως την ημέρα του θανάτου του, το 1954.