Nie chcialabym, aby wystawa trzech slowenskich artystow w Warszawie odbierana byla jako przyklad typowej wspolczesnej sztuki wizualnej ze Slowenii; nie nalezy rowniez traktowac tych trzech instalacji jako proby prezentacji esencji slowenskiej tozsamosci artystycznej.
Niemniej jednak Marko A. Kovacic, Damjan Kracina i Franc Purg nie zostali zestawieni ze soba przypadkowo. Wspolne dla ich sztuki jest wyrazne, zaadresowane wprost do widza przeslanie arystyczne, ktorego sztuka slowenska z jej ostroznym i umiarkowanym podejsciem do nowoczesnosci z jednej strony, a obsesyjnym skupianiu sie na tradycji modernistycznej z drugiej, stara sie raczej unikac.
Kovacic, Kracina i Purg z duzym zaangazowaniem emocjonalnym i spolecznym reaguja na roznego rodzaju zaburzenia kulturowe, starajac sie przy tym pozostac artystami wolnymi od wplywu ideologicznej i religijnej symboliki, nie tracac jednak swiadomosci kontekstow czasowych, przestrzennych i wyznaniowych.
Trzej wybrani na te wystawe artysci sa rzezbiarzami, ktorzy odeszli od tradycji rzezby slowenskiej, naznaczonej wyczuwalnym pietnem formalizmu. Odmiennosc ich tworczosci polega takze na wyraznym przeslaniu spolecznym, tzn. na silnym zaangazowaniu w konteksty budowane poprzez rzeczy, miejsca i ideologje, w ktorych i z ktorymi ludziom przyszlo zyc. O tych artystach mozna takze powiedziec, ze cechuje ich brak zaufania do praktyk modernistycznych, oraz ze w swojej sztuce nie stosuja kategorii czysto rzezbiarskich. Charakterystyczny dla nich wszystkich jest zwrot ku prywatnosci, co w sztuce slowenskiej jeszcze do niedawna bylo raczej wyjatkiem od reguly. W chwili obecnej na artystycznej scenie slowenskiej pojawili sie juz artysci, ktorzy posluguja sie zarowno historycznymi, jak i subiektywnymi aluzjami, wypaczaja powszechnie uzywane znaczenia za pomoca dekonstrukcji, ironii i zabarwiaja je wlasnymi emocjami, tworzac modele manipulacji przewrotnie konstruowane w sposob typowy dla mass mediow.
Chociaz sa to trzej rozni artysci, wywodzacy sie z trzech roznych srodowisk, wszyscy oni zaczynali w podobnych warunkach, zas tworczosc ich laczy podobna idea, ukryta za nieco poetyckim, nieco ironiczym, a takze odrobine naiwnym tytulem wystawy. Tytul ten w zamierzeniu ma byc aluzja do wizualnego uwiedzenia patrzacego, ktory spacerujac po wystawie przechodzi od przypominajacych scenografie prac Kovacica, do przyprawiajacych o dreszcze niepokoju symboli smierci i wiary prezentowanych przez Purga, az do pracy Kraciny, (http://lois.kud-fp.si/sou/kapelica/kracinatv) ukazujacej za pomoca parodystycznie potraktowanego medium telewizyjnego nasze myslenie o smierci, ktora stala sie kolejnym srodkiem masowej manipulacji.
Punktem wyjscia dla wspolnej prezentacji trzech slowenskich rzezbiarzy jest ukryta albo ukazana wprost manipulacja na osobie widza, z ktorej wyniknal ironiczny,
a zarazem powazny tytul wystawy. Tytul ten mowi nam jednoczesnie o odmiennej roli kuratora, ktory - podobnie jak artysci bioracy udzial w wystawie - traktuje projekt w sposob osobisty, co znajduje swoje odbicie w katalogu towarzyszacym wystawie. Na koniec nalezy dodac, ze wszyscy trzej artysci przygotowywali swoje projekty ze swiadomoscia, ze sa one przeznaczone dla polskiej publicznosci. Pracujac nad nimi nie mogli pozbyc sie przekonania, ze publicznosc owa - w tamtym momencie wciaz fikcyjna - musi byc pod pewnym wzgledem publicznoscia szczegolna. Tytul wystawy zatem jest adresowany wprost do niej.
1) Franc Purg
2) Damjan Kracina
3) Marko Kovacic
Fotografie z materialow Galerija S.O.U. Kapelica, Ljubljana