Nysa
Miasto to nale┐y do najbardziej interesuj▒cych pod wzglΩdem krajoznawczym miejscowo╢ci ªl▒ska Opolskiego. Le┐y nad rzek▒ Nys▒ K│odzk▒ w odleg│o╢ci 56 km od Opola u wr≤t Przedg≤rza Sudeckiego na wa┐nej trasie turystycznej w kierunku Sudet≤w Wschodnich, Kotliny K│odzkiej i Czech. Jest to jedno z najstarszych miast w Polsce po│udniowo-zachodniej, kt≤re w swej historii mia│o okresy prawdziwej ╢wietno╢ci, konkuruj▒c w ╢redniowieczu z Wroc│awiem o prymat w╢r≤d miast ╢l▒skich.

Nazwa miatsa pochodzi od nazwy rzeki, nad kt≤r▒ w 1134r. Boles│aw Krzywousty zbudowa│ murowan▒ twierdzΩ. Nazwa za╢ samej rzeki ma prastary rodow≤d siΩgaj▒cy czas≤w wsp≤lnoty praindoeuropejskiej (podobnie jak inne nazwy rzeczne z obszaru s│owia±skiego: úaba, Olza, Nida itp.).

ZABYTKI NYSY

Ko╢ci≤│ parafialny ╢w. Jakuba, potocznie zwany "katedr▒ nysk▒", po│o┐ony jest przy placu Ko╢cielnym obok Rynku. NajpotΩ┐niejsza budowla gotycka na ªl▒sku Opolskim i jeden z najbardziej imponuj▒cych zabytk≤w architektury sakralnej w Polsce. Obecny ko╢ci≤│ zosta│ wzniesiony w latach 1424-1430, odbudowany w latach 1956-60. Budowniczym by│ wybitny architekt ╢l▒ski Piotr z Z▒bkowic. DziΩki zachowaniu jedno╢ci konstrukcyjnej i przestrzennej tΩ majestatyczn▒ budowlΩ cechuje, mimo jej ogromnych rozmiar≤w, lekko╢µ i przejrzysto╢µ. Halowy uk│ad ko╢cio│a wzbogaca 19 kaplic, 2 zakrystie i 3 kruchty. Patrz▒c od zewn▒trz warto zwr≤ciµ uwagΩ na dach ╢wi▒tyni, kt≤ry przy swych 27 metrach wysoko╢ci i 4 tysi▒cach metr≤w kwadratowych powierzchni uchodzi za jeden z najwy┐szych i najbardziej stromych dach≤w w Europie. Niegdy╢ do jego budowy wyciΩto ca│y las, obecnie 128 tys. sztuk rzymskiej dach≤wki d╝wiga stalowa konstrukcja o wadze 176 ton.

Obok ko╢cio│a, kt≤ry nie posiada wie┐y, wznosi siΩ r≤nie┐ p≤╝nogotycka potΩ┐na dzwonnica. RozpoczΩto j▒ budowaµ w 1474r. i na dobr▒ sprawΩ nigdy nie uko±czono, choµ mijaj▒ce lata dodawa│y jej kolejnych kondygnacji. Mimo to wie┐a dzwonnicza robi wra┐enie budowli jednolitej i monumentalnej.

Pozosta│o╢ci ╢redniowiecznych obwarowa±. Z wzniesionych oko│o 1350r. dawnych gotyckich mur≤w miejskich zachowa│y siΩ fragmenty obok dworu biskupiego oraz dwie wie┐e przybramne: ZiΩbicka (przy ul. Krzywoustego) wzniesiona oko│o 1350r. i Wroc│awska (przy ul. Wroc│awskiej) pochodz▒ca r≤wnie┐ z po│owy XIV w., przebudowana w okresie renesansu.

Zesp≤│ dawnego klasztoru Jezuit≤w na placu Solnym grupuje nastΩpuj▒ce obiekty: ko╢ci≤│ WniebowziΩcia Naj╢wiΩtszej Marii Panny, Kolegium Carolinum, gimnazjum jezuickie, ozdobn▒ bramΩ. Wszystkie utrzymane s▒ w jednolitym stylu barokowym. Zwracaj▒ uwagΩ ozdobne elewacje, sztukaterie w auli - refektarzu Carolinum, bogate polichromie na sklepieniu ko╢cio│a.

Zesp≤│ poklasztorny Bo┐ogrobowc≤w przy ul. Brackiej. Wspaniale wyposa┐ony barokowy ko╢ci≤│ ╢w. Piotra i Paw│a i skromniejszy budynek klasztorny, gdzie mie╢ci siΩ obecnie Wy┐sze Seminarium Duchowne. Oba obiekty pochodz▒ z pierwszej po│owy XVIII w. Ko╢ci≤│ jest budowl▒ jednonawow▒ z rzΩdem pe│nych przepychu kaplic i empor po bokach. Odnajdziemy tutaj najwybitniejsze dzie│a ªlaskiego baroku.

Zesp≤│ dworu biskupiego przy ul. Lompy. W wyniku r≤┐nych kolei losu z dawnej rezydencji biskup≤w wroc│awskich, opr≤cz kilku mniej efektownych obiekt≤w z r≤┐nych okres≤wm, zachowa│ siΩ d│ugi, barokowy budynek nad dawn▒ fos▒, kt≤rego dwudziestosze╢cioosiowa opilastrowana elewacja stanowi piΩkne t│o dla znajduj▒cego siΩ naprzeciw pa│acu biskupiego z XVII/XVIII w. Rezydencja ta zaplanowana w typie miejskich pa│ac≤w rzymskich (4 r≤wnej wysoko╢ci skrzyd│a okalaj▒ce czworoboczny dziedziniec), spalona w czasie ostatniej wojny zbajduje siΩ obecnie w stadium odbudowy. W przysz│o╢ci pomie╢ci zbiory miejscowego muzeum.

Ponadto, zwiedzaj▒c zabytkow▒ NysΩ, warto jeszcze zwr≤ciµ uwagΩ na odbudowane kamienice mieszcza±skie (XVI-XVII w.) w Rynku (numery 56-60), tam┐e p≤╝norenesansowy Dom Wagi Miejskiej oraz barokow▒ fontannΩ Trytona przy ul. Brackiej tzw. "PiΩkn▒ studniΩ" z przebogat▒ krat▒ ozdobn▒ z 1686 r. (ul. Wroc│awska).

Unikalnym zespo│em zabytk≤w z p≤╝niejszych lat s▒ fortyfikacje bastionowe, kt≤rych budowΩ rozpoczΩli Austriacy wed│ug systemu staroholenderskiego. W╢r≤d rozrzuconych wok≤│ miasta pozosta│o╢ci dawnych redut i bastion≤w wyr≤┐nia siΩ otoczony wysokim wa│em fort zbudowany w XVIII w. Nosi on obecnie imiΩ gen. Karola ªwierczewskiego.

Jezioro Nyskie zbiornik retencyjny na Nysie K│odzkiej oddany do u┐ytku w 1971 r. Ma 22 km² powierzchni i 111 mln m³ pojemno╢ci. Du┐y akwen o urozmaiconej linii brzegowej, stwarza dobre warunki do uprawiania sport≤w wodnych i czynnego wypoczynku. Na po│udniowym brzegu jeziora obok wsi Skoroch≤w powsta│ du┐y o╢rodek wypoczynkowy. O╢rodek dysponuje restauracj▒, pla┐▒, miejscami noclegowymi i polem namiotowym na 500 os≤b. Do jeziora najwygodniej dojchaµ z Nysy drog▒ na Otmuch≤w. Ju┐ z pierwszego podmiejskiego wzg≤rza roztacza siΩ malowniczy widok na jezioro i okolice.

Rezerwat le╢ny Przy│Ωk po│o┐ony 10 km od Nysy w kierunku G│ucho│az≤w obok wsi ú▒czki. Obejmuje niewielki (0,8 ha), ale piΩkny i zawieraj▒cy sporo gatunk≤w drzew fragment lasu mieszanego.

Hajduki Nyskie - wie╢ 5 km na po│udnie od Nysy nad rzek▒ Kamienic▒. W roma±sko-gotyckim ko╢ci≤│ku z 1302 r. (niestety, o znacznym zatarciu cech stylowych przez p≤╝niejsze przebudowy) znajduje siΩ dobrze zachowana gotycka polichromia, m. in. przedstawiaj▒ca przypowie╢µ o pannach m▒drych i g│upich. W Hajdukach Nyskich w 1945 r. znaleziono w╢r≤d z│omu s│ynne warszawskie pomniki: Miko│aja Kopernika i Chrystusa sprzed ko╢cio│a ╢w. Krzy┐a. Hitlerowscy wandale chcieli je przetopiµ w tamtejszej weigelswerke na armaty. Nie zd▒┐yli. Dzi╢ s▒ one - jak dawniej - ozdob▒ sto│ecznego Krakowskiego Przedmie╢cia.

Koperniki stara wie╢ wzmiankowana w 1272 r. le┐y 4 km na po│udnie od brzegu Jeziora Nyskiego. S│awy przydaje jej naukowo udokumentowany przez prof. S. Rosponda fakt, ┐e z tej miejscowo╢ci wywodz▒ siΩ przodkowie Miko│aja Kopernika. W centrum ustawiono skromny pomnik astronoma. W szkole im. Miko│aja Kopernika - izba pamiΩci po╢wiΩcona patronowi.

Otmuch≤w Urocze miasteczko o wyj▒tkowych walorach turystycznych w po│udniowo-zachodniej czΩ╢ci wojew≤dztwa w po│owie drogi miΩdzy Nys▒ a Paczkowem. Otmuch≤w to dzi╢ miasto kwiat≤w. Projekt ukwiecenia miasta powst│a na specjalnie w tym celu zorganizowanym sympozjum plastyk≤w i urbanist≤w i zosta│ skrupulatnie zrealizowany. Odt▒d co roku odbywa siΩ tu niecodzienna impreza kulturalna nazwana "Latem kwiat≤w". Miejskie ziele±ce pokrywaj▒ siΩ w≤wczas wyszukanymi, barwnymi kobiercami, za╢ w kilku miejscach obejrzeµ mo┐na interesuj▒ce wystawy kwiat≤w ciΩtych, kaktus≤w i innych ro╢lin oraz dzie│ sztuki, kt≤rych autorzy czerpali tw≤rcz▒ inspiracjΩ z naturalnego piΩkna kwiat≤w. M≤wi▒c o walorach turystycznych Otmuchowa nale┐y podkre╢liµ jego centralne po│o┐enie miΩdzy dwoma du┐ymi zbiornikami wodnymi - jeziorami Otmuchowskim i Nyskim.

Jezioro Otmuchowskie Wielki zalew utworzony przez spiΩtrzenie w≤d Nysy K│odzkiej zosta│ oddany do u┐ytku w 1933r. Swym wschodnim, obwa│owanym brzegiem przylega do miasta. Powierzchnia zbiornika wynosi 23 km², pojemno╢µ 135 mln m³, za╢ wysoko╢µ zapory dochodzi do 20 m. DziΩki tak znacznym parametrom Jezioro Otmuchowskie doskonale nadaje siΩ do uprawiania ┐eglarstwa i innych sport≤w wodnych. Tote┐ na jego brzegach rozlokowa│y siΩ o╢rodki sportowe i rekreacyjne. K▒paµ siΩ mo┐na tylko w miejscach strze┐onych, zreszt▒ tam gdzie nie urz▒dzono pla┐ zej╢cia do wody nie s▒ dogodne.

Niemodlin istnia│ ju┐ w X w. jako osada s│owia±ska. Otoczony niedostΩnymi bagnami z jednej strony, a z drugiej rzek▒ by│ praktycznie niedostΩpny dla wroga. To po│o┐enie ocali│o miasto podczas najazdu tatarskiego w 1241 r. Pierwsza wzmianka o Niemodlinie, jako wsi, jest w dokumencie Kazimierza I Opolskiego z 1224 r. Miastem sta│ siΩ Niemodlin ok. roku 1283. Po ╢mierci Bolka I Opolskiego w 1313 r. ksiΩstwo opolskie podzielone zosta│o miΩdzy trzech jego syn≤w; Bolko I senior otrzyma│ Niemodlin. Zbudowa│ on tutaj zamek tytu│uj▒c siΩ "ksiΩciem niemodli±skim". Po wymarciu opolskich Piast≤w, Niemodlin przechodzi│ kolejno na w│asno╢µ niemieckich rodzin feudalnych. W dobrach niemodli±skich, jak r≤wnie┐ w mie╢cie jeszcze w XVI w. przewa┐ali Polacy. Ciekawa zabudowa miasta. Zachowany charakter osady-ulic≤wki. Rynek tworzy rozszerzenie ulicy przelotowej.
Unikatowy na skalΩ europejsk▒ niemodli±ski rynek
Zamek w Niemodlinie. Zesp≤│ zamkowy usytuowany jest przy wschodniej czΩ╢ci wyd│u┐onego rynku, na niewielkim wzniesieniu od wschodu i ku rzece ªcinawie. Z│o┐ony z kompleksu budynk≤w (zamek, budynek bramny, oficyna i dawne stajnie, most). Otoczony parkiem za│o┐onym na miejscu dawnej fosy. Od strony rynku budynek bramny zamykaj▒cy dziedziniec gospodarczy. Od p≤│nocnego zachodu - folwark. Zamek wzniesiony zosta│ oko│o roku 1313 przez Boles│awa Niemodli±skiego na miejscu dawnego grodu kasztela±skiego. Po po┐arze w roku 1552 i przebudowach w latach 1573-1577, 1589-1592, 1610, 1788 oraz w II po│owie XIX wieku zachowa│ kszta│t p≤╝norenesansowy z przekszta│ceniami p≤╝nobarokowymi. Kaplica zamkowa zosta│a wzniesiona w roku 1610 w p≤│nocnym skrzydle zamku. W latach 1869 - 1876 nastΩpuje przebudowa w duchu neogotyckim dokonana przez Karla Piepera z Drezna i Commensa z Dusseldorfu. Kaplica zamkowa charakter neogotycki zachowa│a do dnia dzisiejszego. W podziemiach kaplicy istnieje krypta grobowa, a w niej 5 sarkofag≤w. W zamku od zachodniej stronywyra┐nie jest zaznaczona wie┐a bramna. Wewn▒trz znajduje siΩ dziedziniec z zamurowanymi arkadami. WnΩtrza zamku zachowuj▒ czΩ╢ciowo dawne wyposa┐enie: portale p≤╝nobarokowe, sklepienia kolebkowe, kolebkowo-krzy┐owe lub z lunetami, resztki komin≤w i stiuk≤w rokokowych. Most z I po│owy XVIII wieku, p≤╝nobarokowy z kamiennymi figurami ╢w. Floriana, ╢w. Jana Chrzciciela, ╢w. Jana Nepomucena, ╢w. Antoniego. Park z II po│owy XIX wieku, krajobrazowy o nieregularnym kszta│cie, od strony po│udniowej, tj. wjazdu do miasta ogrodzony murem z dwiema bramkami i basztkami z zamurowanymi kluczowymi strzelnicami. Zamek w Niemodlinie pomimo barokowej i klasycystycznej przebudowy nosi cechy okaza│ej renesansowej rezydencji. W zamku przetrwa│y relikty gotyckie zatarte przez p≤╝niejsze przebudowy. Widoczny jest styl barokowy i klasycystyczny jednak renesans wycisn▒│ niezatarte piΩtno na tej monumentalnej, reprezentacyjnej budowli. W zamku po wojnie do 1972 roku mie╢ci│o siΩ Liceum Og≤lnokszta│c▒ce im. B. Chrobrego (jedno z pierwszych na Opolszczy╝nie, 8 czerwca 1996 "Niemodli±ski Chrobry" obchodzi│ swoje 50-lecie). Od 1972-1985 instytucje u┐yteczno╢ci publicznej, 1986-1989 Wojew≤dzki Zarz▒d Zak│ad≤w Karnych w Opolu, od 1990 zamek znajduje siΩ w rΩkach prywatnych, jest w trakcie renowacji.

(Na podst. artyku│u obecnego w│a╢ciciela zamku p. B. Szpryngla).

ZdjΩcie zamku w Niemodlinie

Turystyka Niemodlin jest w ma│ym stopniu wykorzystywany przez turyst≤w, chocia┐ posiada ku temu pewne predyspozycje. Przez Niemodlin biegn▒ dwa szlaki turystyczne, oba rozpoczynaj▒ siΩ na dworcu PKS. Pierwszy z nich ┐≤│ty, jest to szlak, kt≤ry prowadzi do Opola przez kompleks le╢ny Bory Niemodli±skie. Drugi niebieski tak┐e biegnie przez lasy, jest po╢wiΩcony martyrologii je±c≤w z obozu hitlerowskiego w úambinowicach, dok▒d prowadzi. W lasach niemodli±skich spotkaµ mo┐emy szereg malowniczych staw≤w, kt≤re wykorzystywane s▒ w celach hodwlanych, a niekt≤re to pozosta│o╢ci po wyrobiskach gliny do tutejszych cegielni. Nieopodal Niemodlina w Lipnie znajduje siΩ basen le╢ny, teren letniej rekreacji mieszka±c≤w miasta. Mo┐na tam dotrzeµ alej▒ wzd│u┐ ul. Korfantego (szlak niebieski) ok. 40 min. od centrum miasta. W lesie w Lipnie znajduje sie park, kt≤rym opiekuje siΩ technikum Le╢ne w Tu│owicach. Znajduj▒ siΩ w nim piΩkne rododendrony oraz kilka unikatowych drzew. Nieopodal parku znajdziemy ChatkΩ Pustelnika, urocz▒ le╢n▒ kapliczkΩ z drewna. W okresie letnim sporadycznie odprawine s▒ tam msze ╢wiΩte.
Bory Niemodli±skie to doskona│e miejsce do uprawiania turystyki rowerowej. Niemodli±skie Towarzystwo Regionalne organizuje corocznie rajd rowerowy, kt≤rego trasa biegnie przez r≤┐ne zak▒tki naszych las≤w.

Paczk≤w - "polskie Carcassonne"
Najatrakcyjniejsze pod wzglΩdem turystyczno-krajoznawczym miasteczko ªl▒ska Opolskiego, swoj▒ s│awΩ "polskiego Carcassonne" zawdziΩcza zmienionemu zespo│owi ╢redniowecznych zabytk≤w, a przede wszystkim zachowanym w dobrym stanie murom obronnym, kt≤re niemal w ca│o╢ci opasuj▒ stare centrum. Mieszka±cy dobrze wykorzystali szansΩ, jak▒ stwarza miastu unikalny architektoniczny charakter. Paczk≤w jest miejscem czΩsto odwiedzanym przez turyst≤w, sprzyja temu usytuowanie na trasie z G≤rnego ªl▒ska do Kotliny K│odzkiej, w pobli┐u wypoczynkowych teren≤w nad Jeziorem Otmuchowskim. Miasto po│o┐one jest nad Nys▒ K│odzk▒ 14 km od Otmuchowa i 26 km od Nysy.
Ko╢ci≤│ parafialny g≤ruje nad miastem dziΩki usytuowaniu na wzniesieniu, jak i swej masywnej, wysokiej na 64 metry wie┐y. ªwi▒tynia zosta│a wzniesiona w XIV w., w XVI w. przebudowano j▒ na ╢wi▒tyniΩ obronn▒ (z obawy przed Turkami).