Spis gatunk≤w
- (Ctenopharyngodon idella) - Rodzina: karpiowate
- Cechy taksonomiczne:
Cia│o amura bia│ego jest wyd│u┐one, wrzecieniowate, minimalnie bocznie sp│aszczone. Otw≤r gΩbowy p≤│dolny, wargi grube, zw│aszcza g≤rna. Oko £redniej wielko£ci, po│o┐one po£rodku boku g│owy, jego dolna krawΩdƒ le┐y powy┐ej linii przeciΩcia otworu gΩbowego. úuska du┐a, linia boczna bardzo wyraƒna, biegnie lekkim │ukiem w d≤│ od g≤rnej krawΩdzi pokrywy skrzelowej do p│etwy ogonowej.
Ubarwienie:
Barwa bok≤w jest jasno - oliwkowo - zielona i przechodzi na grzbiecie w kolor ciemny, na brzuchu za£ w jasno┐≤│ty do bia│ego. M│odsze osobniki maj╣ ubarwienie ja£niejsze o odcieniu z│otawomiedzianym.
Rozr≤d:
Dojrza│o£µ p│ciow╣ amur osi╣ga w r≤┐nym wieku, w zale┐no£ci od temperatury w≤d, w kt≤rych przebywa. P│odno£µ waha siΩ od 29000 do 1687000 jaj w zale┐no£ci od wieku i masy cia│a samic. W okresie poprzedzaj╣cym dojrza│o£µ plemnik≤w pojawia siΩ u samc≤w drugorzΩdowa, zawnΩtrzna cecha p│ciowa w postaci grzebykowatych, poprzecznych wyrostk≤w na zewnΩtrznej stronie miΩkkich promieni p│etw piersiowych.
Rozw≤j:
P≤│pelagiczne jaj s╣ unoszone z pr╣dem wody i w tym czasie przechodz╣ rozw≤j. Temperatura w kt≤rej odbywa siΩ rozr≤d naturalny waha siΩ od 17 do 27 . Po up│ywie oko│o tygodnia larwy przekszta│caj╣ siΩ ju┐ w ┐eruj╣cy wylΩg, wykazuje du┐╣ ruchliwoµ£ i zaczyna przemieszczaµ siΩ z koryta rzeki do strefy przybrze┐nej na rozlewiska, gdzie znajduje zasobne w pokarm ┐erowiska.
Pokarm:
Pocz╣tkowo larwy amura od┐ywiaj╣ siΩ zooplanktonem, g│≤wnie wrotkami i skorupiakami planktonowymi. Amur bia│y po przej£ciu na pokarm ro£linny pocz╣tkowo od┐ywia siΩ glonami nitkowatymi, mchami, ramienicami i drobnymi gatunkami miΩkkiej flory kwiatowej. Osobniki wiΩksze zjadaj╣ tak┐e florΩ tward╣, trawΩ │╣kow╣, li£cie drzew itp.
Wzrost:
Amur bialy ┐yje w rzekach Chin do oko│o 15 lat i osi╣ga masΩ do 50 kg. Jego tempo wzrostu zale┐y g│≤wnie od temperatury wody i zasobno£ci w pokarm.
WystΩpowanie:
Okres ochronny:
Wymiar ochronny:
Spis gatunk≤w
- (Chondrostoma nasus) - Rodzina: karpiowate
- Cechy taksonomiczne:
Cia│o umiarkowanie wyd│u┐one, wysoko£µ mie£ci siΩ w d│ugo£ci cia│a, pysk miΩsisty, szeroki, tempo £ciΩty. Od strony brzusznej g│owy znajduje siΩ dolny otw≤r gΩbowy o poprzecznym przeciΩciu ust i zrogowacia│ych wargach. P│etwa grzbietowa i p│etwy brzuszne osadzone s╣ na jednej linii.
Ubarwienie:
îwinka ma szarozielony grzbiet, a boki ja£niejsze ze srebrzystym po│yskiem. P│etwy grzbietowa i ogonowa maj╣ barwΩ brunatnozielon╣, piersiowe, brzuszne i odbytowa rdzawoczerwona.
Rozr≤d:
W dorzeczu Wis│y £winka osi╣ga dojrza│o£µ p│ciow╣ w wieku 3 lat. Okres rozrodu przypada na drug╣ po│owΩ kwietnia. W Warcie i jej dop│ywach odbywa rozr≤d w pierwszych dniach kwietnia. Okres rozrodu jest kr≤tki, trwa od 6 do 10 dni przy temperaturze wody 12 -- 18. Do z│o┐enia jaj £winka wybiera miejsca p│ytkie do g│Ωboko£ci 1 m o dnie ┐wirowo - kamienistym lub piaszczystym z wiΩkszymi kamieniami, czΩsto poro£niΩtymi mchem wodnym. Samica o masie 610 g i d│ugo£ci cia│a 27,6 cm sk│ada oko│o 25000 jaj. Jaja £winki s╣ du┐e. îrednica jaj waha siΩ w granicach 1,15 do 2,8 mm.
Rozw≤j:
Po up│ywie 15 dni w warunkach naturalnych przy temperaturze wody 17 - 18 , wylΩga siΩ larwa, kt≤ra jest prawie bezbarwna i bardzo ruchliwa. Larwa w trzecim tygodniu ┐ycia ma £rednio 15 mm d│ugo£ci cia│a, a maj╣c 30 mm posiada ju┐ pokrycie │uskowe cia│a. W wieku 8 miesiΩcy nastΩpuje zmiana po│o┐enia otworu gΩbowego z ko±cowego na dolny.
Pokarm:
îwinka ┐eruje przy dnie rzeki. Jako gotunek ro£lino┐erny nie ma konkurent≤w w zdobywaniu pokarmu. G│≤wnym jej po┐ywieniem s╣ glony w postaci okrzemek, kt≤re stanowi╣ 70 % pokarmu. îwinka oprucz glon≤w zjada cz╣stki ro£lin, faunΩ denn╣ oraz jaja ryb. W poszukiwaniu organizm≤w dennych £winka ryje w dnie rzeki │ykaj╣c znaczne ilo£ci mu│u, kt≤ry mo┐e stanowiµ nawet do 25 % pokarmu.
Wzrost:
Tempo wzrostu d│ugo£ci i masy ciala £winki jest berdzo zr≤┐nicowane. Czteroletnie £winki z dolnej Wis│y maj╣ d│ugo£µ cia│a 27,4 cm.
WystΩpowanie:
Czyste rzeki: Wis│a, San, Dunajec.
Okres ochronny:
Wymiar ochronny:
Spis gatunk≤w
- (Hypophthalmichthys molitrix) - Rodzina: karpiowate
- Cechy taksonomiczne:
Cia│o jest z bok≤w silnie sp│aszczone. Oczy w charakterystycznym, dolnym po│o┐eniu. TΩcz≤wka oka srebrzysta. Otw≤r gΩbowy g≤rny jest skierowany prawie pionowo ku do│owi. Linia boczna kompletna, biegnie │ukiem w d≤│, od g≤rnej krawΩdzi pokrywy skrzelowej do p│etwy ogonowej. Ogon zako±czony jest siln╣ p│etw╣ o symetrycznym wciΩciu siΩgaj╣cym do po│owy d│ugo£ci p│etwy. P│etwy brzuszne po│o┐one s╣ przed pocz╣tkiem p│etwy grzbietowej. P│etwy piersiowe nie siΩgaj╣ do nasady p│etw brzusznych. KrawΩdƒ brzucha tworzy stΩpkΩ, kt≤ra biegnie od nasady przegrody miΩdzyskrzelowej do otworu odbytowego. Pocz╣tkowa czΩ£µ stΩpki jest pokryta │uskami. W czΩ£ci ko±cowej brak │usek.
Ubarwienie:
M│ode to│pygi bia│e maj╣ srebrzysty kolor │usek. U starszych osobnik≤w barwa bok≤w matowieje i przechodzi w o│owianoszar╣. Grzbiet, wierzchnia czΩ£µ g│owy, oraz p│etwa grzbietowa i ogonowa maj╣ kolor zielonoszary, brzuch ma kolor srebrzysty. P│etwy parzyste i p│etwa odbytowa s╣ ja£niejsze, lekko ┐≤│tawe.
Rozr≤d:
Aklimatyzowan╣ to│pygΩ bia│╣ rozmna┐a siΩ sztucznie, wstΩpnie przetrzymuj╣c tarlaki w wodzie podgrzanej, a nastΩpnie stosuj╣c iniekcjΩ hormon≤w gonadotropowych w celu uzyskania produkt≤w p│ciowych. W rzekach Chin rozr≤d to│pygi bia│ej przebiega od kwietnia do lipca. Maksymalna temperatura wody notowana podczas rozrodu wynosi│a 30C. Rozr≤d zachodzi w warunkach du┐ego przyboru wody. Miejsca rozrodu charakteryzuj╣ siΩ bystrym pr╣dem (1,1-1,7m/s) i kamienistym lub piaszczystym dnem. Jaja sk│adane s╣ w kilku porcjach, w g≤rnych warstwach wody. P≤│pelagiczne jaja znoszone s╣ z pr╣dem wody w d≤│ rzeki i w tym czasie przechodz╣ rozw≤j.
Rozw≤j:
W czasie od 2 do 3 godzin od momentu z│o┐enia jaj otoczka ich silnie pΩcznieje i powiΩksza swoj╣ £rednicΩ od 1,2 do 3,5 mm. Termin wylΩgu mie£ci siΩ w granicach od 24 do 40 godzin. Tu┐ po wylΩgniΩciu larwy mierz╣ 6 mm d│ugo£ci. Kolor ich jedt ┐≤│tawobia│y, pigmentacji brak. W pierwszym etapie rozwoju pojawia siΩ pigmentacja oczu, nastΩpuje przej£cie na oddychanie skrzelowe i obserwuje siΩ wyraƒnie ruchy otwierania i zamykania przewodu gΩbowego. Moment ca│kowitej resorpcji woreczka ┐≤│tkowego zbiega siΩ z wyp│yniΩciem wylΩgu na rozlewiska rzek, co nastΩpuje od 7 do 10 dnia od momentu wyklucia siΩ larwy. Podstawowy pokarm wylΩgu stanowi╣ wrotki.
Pokarm:
Pokarm to│pygi bia│ej stanowi╣ g│≤wnie okrzemki, zielenice i sinice. To│pyga bia│a mo┐e od┐ywiaµ siΩ w dwojako: aktywnie przez czynne odcedzanie wody i pasywnie przez po│ykanie planktonu odcedzonego podczas oddychania.
Wzrost:
To│pyga bia│a jest ryb╣ d│ugo ┐yj╣c╣. Do┐ywa do 20 lat, osi╣gaj╣c w rzekach Chin masΩ cia│a 20kg i d│ugo£µ ponad 1m.
WystΩpowanie:
Naturalnym siedliskiem to│pygi bia│ej s╣ olbrzymie systemy wodne Amuru, Huang-ho i Jangcy. WystΩpuje tak┐e w Japonii, Rumunii, Stanach Zjednoczonych i w Polsce.
Okres ochronny:
Wymiar ochronny:
Spis gatunk≤w
- (Aristichthys nobilis) - Rodzina: karpiowate
- Cechy taksonomiczne:
Cia│o jej jest silnie bocznie sp│aszczone. Ma wiΩksz╣ g│owΩ i oczy ni┐ej po│o┐one ni┐ to│pyga bia│a. Du┐y otw≤r gΩbowy jest skierowany prawie pionowo w d≤│. Linia boczna kompletna, przebiega │ukiem w d≤│, od g≤rnej krawΩdzi pokrywy skrzelowej do p│etwy ogonowej. Ogon zako±czony jest siln╣ p│etw╣ maj╣c╣ symetryczne wciΩcie dochodz╣ce do po│owy jej d│ugo£ci. P│etwy piersiowe s╣ ostro zako±czone i siΩgaj╣ poza nasadΩ p│etw brzusznych. StΩpka na krawΩdzi brzucha jest znacznie kr≤tsza ni┐ u to│pygi bia│ej i przebiega tylko od nasady p│etw brzusznych do odbytu. Pozosta│a czΩ£µ brzuszna jest zaokr╣glona.
Ubarwienie:
Barwa cia│a to│pygi pstrej ma odcie± z│otawoszary. Na │uskach wystΩpuje delikatny dese± z│o┐ony z nieregularnych, marmurkowatych, rozmazanych pasm biegn╣cych w poprzek cia│a. Pasma te przybieraj╣ czasem barwΩ czerwonobrunatn╣. Jest to jednak cecha zmienna, ujawniaj╣ca siΩ tylko w zbiornikach maj╣cych ciemne pod│o┐e. W stawach o dnie jasnym, piaszczystym, marmurkowo£µ nie wystΩpuje i ca│a powierzchnia cia│a jest jednolicie zabarwiona.
Rozr≤d:
Aklimatyzowan╣ to│pygΩ pstr╣ , w wiΩkszo£ci przypadk≤w rozmna┐a siΩ sztucznie. W naturalnych warunkach, w rzekach Chin, rozr≤d tolpygi pstrej odbywa siΩ o 2 tygodnie p≤ƒniej ni┐ to│pygi bia│ej i amura bia│ego. W zale┐no£ci od szeroko£ci geograficznej rozci╣ga siΩ on od kwietnia do czerwca. Miejsca rozrodu to│pygi pstrej znajduj╣ siΩ w g≤rze rzeki, poni┐ej miejsca rozrodu to│pygi bia│ej i powy┐ej miejsc rozrodu amura bia│ego. Jaja s╣ sk│adane w kilku porcjach, w £rodkowych i przydennych warstwach wody. Jaja s╣ p≤│pelargiczne o barwie od blado┐≤│tej do szarob│Ωkitnej. Rozw≤j jaj zachodzi podczas ich sp│ywania z pr╣dem rzeki.
Rozw≤j:
W ci╣gu kilku godzin otoczka jaj silnie pΩcznieje osi╣gaj╣c £rednicΩ do 5,1 mm. Po up│ywie oko│o 24 godzin wylΩgaj╣ siΩ larwy d│ugo£ci od 5,5 do 6,0 mm. Przej£cie do stadium wylΩgu nastΩpuje po oko│o 5 dobach przy d│ugo£ci od 8,5 do 9,0 mm. Oko│o 8 dnia od momentu wyklucia siΩ larwy, woreczek ┐≤│tkowy jest ca│kowicie zresorbowany i wylΩg od┐ywia siΩ aktywnie. Mniej wiΩcej po 45 dniach ma ju┐ w pe│ni wykszta│cone wszystkie p│etwy i przechodzi w stadium narybku.
Pokarm:
W pierwszym roku ┐ycia obie to│pygi od┐ywiaj╣ siΩ podobnym pokarmem, gdy┐ ich aparaty filtracyjne maj╣ jeszcze zbli┐on╣ wielko£µ oczek. W drugim roku i w nastΩpnych latach ┐ycia to│pyga pstra od┐ywia siΩ zar≤wno fitoplanktonem, jak i zooplanktonem w mniej wiΩcej r≤wnych proporcjach.
Wzrost:
To│pyga pstra pomimo, ┐e jest bardziej ciep│olubnym gatunkiem od to│pygi bia│ej i amura bia│ego, osi╣ga w naszych warunkach najwy┐sze przyrosty. Dobre tΩpo wzrostu wykazuje zar≤wno w stawach jak i w wodach naturalnych. To│pyga pstra jest ryb╣ d│ugowieczn╣ i osi╣gaj╣c╣ du┐e rozmiary. W rzekach Chin osbniki o masie cia│a od 35 do 40kg nie stanowi╣ rzadko£ci.
WystΩpowanie:
Naturalnym siedliskiem to│pygi pstrej s╣ olbrzymie systemy wodne Chin. P≤│nocn╣ granicΩ naturalnego zasiΩgu wystΩpowania stanowi system wodny Huang-ho. DziΩki pracom aklimatyzacyjnym to│pyga pstra wystΩpuje obecnie miΩdzy innymi w Japonii, Stanach Zjednoczonych i w szeregu r≤┐nych pa±stw Europy i Azji.
Okres ochronny:
Wymiar ochronny:
Spis gatunk≤w
- (Misgurnus fossilis) - Rodzina: piskorzowate
- Cechy taksonomiczne:
Cia│o piskorza jest bardzo wyd│u┐one, prawie cylindryczne. Jedynie w tylnej czΩ£ci nieco bocznie sp│aszczone. G│owa niewielka, zako±czona tΩpym pyskiem. Otw≤r gΩbowydolny, niewielki, otoczony miΩsistymi wargami. Na wargach znajduje siΩ 10 w╣sik≤w, przy czym na dolnej wardze 4 wiΩksze i 2 le┐╣ce w k╣cikach ust - najd│u┐sze. Oczy s╣ male±kie, osadzone wysoko. Nozdrza bardzo wyraƒne. Wszystkie p│etwy, │╣cznie z p│etw╣ ogonow╣, s╣ mniej lub bardziej zaokr╣glone. P│etwa grzbietowa po│o┐ona jest nad p│etwami brzusznymi, w drugiej po│owie cia│a, daleko za ma│ymi p│etwami piersiowymi. Charakterystyczny kolec podoczny jest g│Ωboko ukryty w sk≤rze, przez co jest niewidoczny, ale wyczuwalny przy naci£niΩciu palcem. Linia boczna jest niewidoczna.
Ubarwienie:
Barwa cia│a piskorza jest ┐≤│tawa, czasem brunatnoz≤│ta. Brzuch jest nieco ja£niejszy, a grzbiet bury. Wzd│u┐ bok≤w cia│a od oka do nasady p│etwy ogonowej ci╣gnie siΩ szeroka ciemnobr╣zowa smuga. Nad ni╣ i pod ni╣ biegn╣ znacznie wΩ┐sze pasy tej samej barwy. Dolny pas doczodzi zazwyczaj tylko do nasady p│etwy odbytowej. Na brzuchu widocznych jest wiele ciemnobrunatnych cΩtek i plam. Na ┐≤│tawym tle pokryw skrzelowych r≤wnie┐ wystΩpuj╣ ciemne plamy. Barwa cia│a jest zmienna i zale┐y od £rodowiska, w kt≤rym ryba przebywa. P│etwy piskorza s╣ brudno┐≤│te, pokryte wieloma plamkami, dobrze widocznymi zw│aszcza na p│etwach grzbietowej i ogonowej.
Rozr≤d:
Wiosn╣, w ko±cu kwietnia lub w maju dojrza│e p│ciowo osobniki przystΩpuj╣ do rozrodu. Zabarwienie ich staje siΩ bardziej jaskrawe, a u samc≤w czerwono zabarwiaj╣ siΩ w╣siki i pierwsze promienie p│etw parzystych. Rozr≤d odbywa siΩ wsr≤d ro£linno£ci wodnej, do kt≤rej przyklejaj╣ siΩ sk│adane jaja.
Rozw≤j:
Przy temperaturze od 16 do 17C okres rozwoju embrionalnego trwa 4 doby. WylΩgaj╣ce siΩ, s│abo rozwiniΩte osobniki, przyczepiaj╣ siΩ do ro£lin podwodnych.
Pokarm:
Do od┐ywiania zewnΩtrznego przystΩpuje piskorz dopiero po oko│o 12 dniach ┐ycia. Pokarmem piskorza s╣ drobne bezkrΩgowce denne i naro£linne, g│≤wnie larwy owad≤w. CzΩsto w przewodach pokarmowych znaleƒµ mo┐na znaczne ilo£ci szcz╣tk≤w ro£linnych.
Wzrost:
Piskorz jest ryb╣ dorastaj╣c╣ najczΩ£ciej do d│ugo£ci 20 cm. Tylko wyj╣tkowo spotkaµ mo┐na osobniki przekraczaj╣ce 30 cm d│ugo£ci.
WystΩpowanie:
Piskorz wystΩpuje w ca│ej Europie, z wyj╣tkiem kraj≤w le┐╣cych na skraju kontynentu. W Polsce rozprzestrzeniony jest na ca│ym obszarze kraju z wyj╣tkiem teren≤w typowo g≤rskich, na kt≤rych nie znajduje dla siebie odpowiednich warunk≤w £rodowiska.
Okres ochronny:
Wymiar ochronny:
Spis gatunk≤w
- (Noemacheilus barbatulus) - Rodzina: piskorzowate
- Cechy taksonomiczne:
Cia│o £liza jest wyd│u┐one, z przodu prawie cylindryczne, z ty│u nieco bocznie sp│aszczone. G│owa niewielka, tΩpo zako±czona. Otw≤r gΩbowy ma│y, dolny. W £rodkowej czΩ£ci g≤rnej wargi znajduj╣ siΩ 4 blisko siebie po│o┐one kr≤tkie w╣siki. Dalsze 2, znacznie d│u┐sze, le┐╣ w k╣cikach ust. Warga dolna jest pozbawiona w╣sik≤w. Oczy s╣ ma│e i osadzone na glowie wysoko. Nozdrza bardzo wyraƒne, z przednomi otworami nosowymi wyci╣gniΩtymi w rurkΩ. Rozmieszczenie │usek na powierzchni cia│a nieregularne. Na bokach, zw│aszcza w tylnej czΩ£ci cia│a, │uski osadzone s╣ gΩsto. Prawie prosta linia boczna jest wyraƒnie widoczna, lecz pozbawiona │usek. Ca│e cia│o pokrywa gruba warstwa £luzu. Brzegi p│etw s╣ nieco zaokr╣glone. P│etwa ogonowa ma tyln╣ krawΩdƒ prost╣ lub wciΩt╣. P│etwa grzbietowa le┐y w £rodku d│ugo£ci cia│a. Kolec podoczny jest kr≤tki, tΩpy i ca│kowicie przykryty sk≤r╣.
Ubarwienie:
NajczΩ£ciej grzbiet, wierzch g│owy i boki cia│a maj╣ t│o szaro┐≤│te, na kt≤rym rozmieszczone s╣ zielonkawobr╣zowe, mniej lub bardziej ciemne, nieregularne plamy r≤┐nego kszta│tu i wielko£ci. Plamy te zlewaj╣ siΩ czΩsto ze sob╣ tworz╣c pod│u┐ne lub poprzeczne, niewyraƒne pasy. Przy nasadzie p│etwy ogonowej znajduje siΩ wyraƒnie zaznaczona czarna, pionowa plamka. Sp≤d cia│a jest koloru brudno┐≤│tego, bez plam lub z rzadko rozmieszczonymi drobnymi plamkami. P│etwy £liza maj╣ barwΩ ┐≤│taw╣, przy czym na p│etwie grzbietowej i ogonowej widocznych jest wiele plamek u│o┐onych w regularne rzΩdy. Na wierzchniej p│aszczyƒnie p│etw piersiowych plamki s╣ s│abiej widoczne, a p│etwy brzuszne i odbytowa s╣ s│abiej widoczne, a p│etwy brzuszne i odbywowa s╣ zwykle zupe│nie pozbawione plamek.
Rozr≤d:
Rozr≤d £liza zaczyna siΩ wiosn╣, najczΩ£ciej w maju, przy stosunkowo wysokiej temperaturze wody. Pierwszy raz do rozrodu przystΩpuj╣ osobniki w drugim roku ┐ycia. Ich ubarwienie staje siΩ bardziej jaskrawe i kontrastowe. Na g│owie i na p│etwach pojawia siΩ drobna wysypka per│owa. Rozr≤d ma burzliwy przebieg. Ryby wykonuj╣ energiczne ruchy tar│owe, po kt≤rych nastΩpuje z│o┐enie i zap│odnienie jaj. Jasno┐≤│te jaja o £rednicy oko│o 1 mm pokryte s╣ substancj╣ kleist╣, dziΩki kt≤rej przyklejaj╣ siΩ do glon≤w porastaj╣cych kamienie.
Rozw≤j:
Rozw≤j jaj przy temperaturze 20C trwa nieca│e 4 doby. WylΩg pozbawiony jest gruczo│≤w kleistych. Po wykluciu przebywa w£r≤d kamieni na dnie. Ju┐ po trzech dobach £lizy przechodz╣ na od┐ywianie zewnΩtrzne.
Pokarm:
îliz pocz╣tkowo od┐ywia siΩ drobnymi formami planktonowymi, ale pocz╣wszy od stadium narybku g│≤nym pokarmem staj╣ siΩ larwy owad≤w, a tak┐e dojrza│e formy owad≤w wodnych i lataj╣cych oraz jaja ryb.
Wzrost:
îliz jest ryb╣ niewielkich rozmiar≤w. Osi╣ga najczΩ£ciej d│ugo£µ od 10 do 12 cm i masΩ cia│a od 15 do 25g.
WystΩpowanie:
îliz zasiΩgiem wystΩpowania obejmuje prawie ca│╣ EuropΩ, z wyj╣tkiem niekt≤rych peryferyjnych czΩ£ci kontynentu. W Polsce rozpowszechniony jest na ca│ym obszarze kraju.
Okres ochronny:
Wymiar ochronny:
Spis gatunk≤w
- (Cobitis tenia) - Rodzina: piskorzowate
- Cechy taksonomiczne:
Cia│o kozy jest wyd│u┐one. Tu│≤w wraz z trzonem ogonowym mocno bocznie £cie£niony. G│owa niewielka, z prfilu lekko spadzista, silniej sp│aszczona z bok≤w ni┐ tu│≤w. Nozdrza z przednimi otworami wyci╣gniΩtymi w rurkΩ. Otw≤r gΩbowy ma│y, dolny. Warga dolna rozciΩta po£rodku na 2 oddzielne p│aty. Wok≤│ ust znajduj╣ siΩ 3 pary kr≤tkich w╣sik≤w. Oczy s╣ £redniej wielko£ci, kszta│tu nieco wyd│u┐onego, umieszczone na g│owie bardzo wysoko. Pod oczami widoczne s╣ cienkie i ostre ruchome kolce. Wszystkie p│etwy s╣ nieco zaokr╣glone. Pierwszy promie± p│etwy grzbietowej le┐y tu┐ przed nasad╣ p│etw brzusznych.
Ubarwienie:
Na jasno┐≤│tym tle rozmieszczone s╣ ciemnobrunatne plamy u│o┐one w rzΩdy. Poni┐ej osi cia│a od g│owy a┐ do nasady p│etwy ogonowej biegnie rz╣d okr╣g│ych lub prostok╣tnych du┐ych plam w ilo£ci od 10 do 19. Powy┐ej znajduje siΩ ja£niejszy pas pokryty drobnymi plamkami. Wierzch i boki g│owy s╣ r≤wnie┐ pokryte drobnymi plamkami. Od punktu szczytowego przedniego ko±ca pyska, przez oko do ty│u g│owy biegnie ciemna w╣ska smuga. P│etwy kozy maj╣ barwΩ bia│o┐≤│t╣. P│etwy s╣ r≤wnie┐ pokryte drobnymi plamkami.
Rozr≤d:
Okres rozrodu kozy rozpoczyna siΩ w maju przy temperaturze wody powy┐ej 16C. Miejscem rozrodu jest stosunkowo p│ytka strefa litoralna poro£niΩta ro£linno£ci╣ zanurzon╣. Do rozrodu przystΩpuj╣ osobniki 2-letnie i starsze. Sk│adane jaja przyklejaj╣ siΩ do szcz╣tk≤w ro£linnych oraz do ┐ywych ro£lin. Jaja s╣ du┐ych rozmiar≤w.
Rozw≤j:
Ju┐ w jajnikach osi╣gaj╣ £rednicΩ powy┐ej 1 mm. Po napΩcznieniu w wodzie ich £rednica powiΩksza siΩ od 1,9 do 2,8 mm. Otoczka jaja jest cienka i przezroczysta. Rozw≤j jaj przy temperaturze od 16 do 17C trwa 5 dni. WylΩg bezpo£rednio po wykluciu ma d│ugo£µ oko│o 5,5 mm. Przykleja siΩ on do ro£linno£ci podwodnej lub opada na dno, sk╣d co pewien czas podp│ywa ku g≤rze.
Pokarm:
Z chwil╣ wyczerpania siΩ zapas≤w woreczka ┐≤│tkowego larwy przechodz╣ na od┐ywianie zewnΩtrzne. W tym czasie zwykle przebywaj╣ w pobli┐u dna ┐ywi╣c siΩ drobnym zooplanktonem. Okres larwalny trwa oko│o 1 miesi╣ca. Pokarmem starszych osobnik≤w s╣ skorupiaki planktonowe i denne, larwy owad≤w oraz szcz╣tki ro£linne.
Wzrost:
Koza jest ryb╣ niewielk╣. Zwykle nie przekracza 8 cm d│ugo£ci osi╣gaj╣c przy tym masΩ cia│a nieco ponad 4 kg.
WystΩpowanie:
ZasiΩgiem wystΩpowania koza obejmuje prawie ca│╣ EuropΩ i znaczn╣ czΩ£µ Azji. W Polsce rozpowszechniona jest na ca│y obszarze kraju z wyj╣tkiem teren≤w typowo g≤rskich.
Okres ochronny:
Wymiar ochronny:
Spis gatunk≤w
- (Perca fluviatilis) - Rodzina: okoniowate
- Cechy taksonomiczne:
Cia│o okonia umiarkowanie wyd│u┐one, nieznacznie sp│aszczone. Otw≤r gΩbowy ko±cowy, przeciΩcie ust siΩga do £rednicy oka. Jama gΩbowa uzΩbiona. ZΩby s╣ drobne, szczecinkowate, po│o┐one w szerokich pasmach na ko£ciach przedszczΩkowych, ┐uchwy i ko£ciach podniebiennych. Ko£cie pokrywowe zako±czone jednym kolcem; u wiΩkszych osobnik≤w znajduj╣ siΩ czΩsto dwa kolce. Pierwsza p│etwa grzbietowa sk│ada siΩ wy│╣cznie z ostro zako±czonych k│uj╣cych promieni twardych i jest wy┐sza oraz zdecydowanie d│o┐sza od drugiej. Druga p│etwa grzbietowa sk│ada siΩ g│≤wnie z promieni miΩkkich. Obie le┐╣ blisko siebie, czΩsto po│╣czone cienk╣ b│onk╣. P│etwy brzuszne umiejscowione za p│etwami piersiowymi na wysoko£ci pierwszego promienia p│etwy grzbietowej. Maj╣ one podobn╣ d│ugo£µ i s╣ zaokr╣glone. Cia│e cia│o pokrywa │uska ktenoidalna silnie osadzona w sk≤rze. Na g│owie pokrywa │uskowa s│abo rozwiniΩta. Wyrostki filtracyjne s╣ lekko zaostrzone.
Ubarwienie:
Grzbiet jest ciemny, prawie czarny z zielonkawym odcieniem, boki ja£niejsze, stalowozielone, brzuch bia│y lub sinobia│y. Na bokach ciala znajduj╣ siΩ od 6 do 8 ciemnych smug, schodz╣cych z grzbietu a┐ na boki. Pierwsza p│etwa grzbietowa szara z czarn╣ obw≤dk╣ na g≤rnej krawΩdzi.
Rozr≤d:
W wodach £r≤dl╣dowych na terenie Polski rozr≤d przypada na drug╣ po│owΩ kwietnia do ko±ca maja. W jeziorach podgrzanych (grupa jezior koni±skich) odbywa siΩ on o miesi╣c wcze£niej. Temperatura wody w okresie rozrodu wynosi od 6 do 22 . S╣ to granice, w obrΩbie kt≤rych larwy s╣ zdolne do ┐ycia.
Dojrza│o£µ p│ciow╣ samce osi╣gaj╣ od 2 do 3 roku, a samice od 3 do 4 roku ┐ycia. Jaja sk│adane s╣ jeden raz w postaci d│ugich wstΩg na ro£linno£ci podwodnej, zatopionych krzakach itp. oraz bezpo£rednio na kamiennym lub ┐wirowym dnie. P│odno£µ okonia uzale┐niona jest zar≤wno od warunk≤w £rodowiska, jak i od wielko£ci samicy.
Pokarm:
Sk│ad pokarmu r≤┐nych populacji okonia zwykle nie jest podobny. Zale┐y od specyfiki zbiornika, sk│adu gatunkowego oraz dostΩpno£ci bytuj╣cej w nim fa│ny bezkrΩgowej i ryb. Zale┐nie od aktywno£ci organizm≤w - ofiar - jest on zr≤┐nicowany w okresie ca│ego roku.
Narybek okonia ┐ywi siΩ planktonem i larwami owad≤w. PrΩdko staje siΩ on drapie┐nikiem poluj╣cym na m│ode ryby i wyjada ikrΩ z│o┐on╣ na tarliskach.
Wzrost:
Wzrost okonia jest zale┐ny od warunk≤w £rodowiska w jakich ┐yje populacja. Szybko£µ wzrostu czΩsto nie jest jednakowa we wszystkich latach kalendarzowych, a w niekt≤rych zbiornikach nie jest te┐ r≤wnomierna dla poszczegulnych osobnik≤w.
Moment przej£cia na od┐ywianie siΩ rybami, minej wiΩcej przy 15 cm d│ugo£ci cia│a, znaczyna siΩ przyspieszeniem tempa wzrostu. Jednak z wiekiem wielko£µ przyrost≤w maleje. Z drapie┐nym trybem ┐ycia zwi╣zane jest te┐ znaczne zr≤┐nicowanie wzrostu osobniczego du┐ych okoni. Samce i samice rosn╣ podobnie. Narybek okonia przyrasta najszybciej od lipca do wrze£nia.
WystΩpowanie:
Oko± zasiedla prawie ca│╣ EuropΩ, p≤│nocn╣ AzjΩ oraz p≤│nocn╣ AmerykΩ.
W Polsce oko± nale┐y do najpospolitezych garunk≤w ryb, zasiedlaj╣c na terenie ca│ego kraju niemal wszystkie zbiorniki wodne.
Okres ochronny:
Wymiar ochronny:
Spis gatunk≤w
- (Stizostedion lucioperca) - Rodzina: okoniowate
- Cechy taksonomiczne:
Cia│o sandacza jest wyd│u┐one, z bok≤w niezbyt sp│aszczone. Wieczko skrzelowe jest ca│kowicie lub czΩ£ciowo pokryte drobn╣ │usk╣.Tylny i dolny brzeg ko£ci przedpokrywowej drobno pi│kowany. Ko£µ szczΩkowa siΩga poza tyln╣ krawΩdƒ oka. Na szczΩkach, lemieszu, ko£ciach podniebiennych znajduj╣ siΩ ustawione szeregowo drobne zΩby. Na grzbiecie, tu┐ za g│ow╣ znajduj╣ siΩ dwie p│etwy grzbietowe. Pierwsza sk│ada siΩ wy│╣cznie z kolczastych, ostro zako±czonych promieni twardych, a druga, przede wszystkim z promieni miΩkkich. Parzyste p│etwy brzuszne znajduj╣ siΩ w okolicach p│etw piersiowych. P│etwy piersiowe zaokr╣glone, w zasadzie takiej samej d│ugo£ci co p│etwy brzuszne.
Ubarwienie:
Sandacz grzbiet ma ciemny, zielonoszarawy, stopniowo ja£niej╣cy w partiach bocznych. Boki jego maj╣ barwΩ stalow╣, czΩsto ze z│ocisto zielonym po│yskiem. Na tym tle odcina siΩ od 8 do 12 ciemnych, poprzecznych smug. Strona brzuszna jest jasnobia│awa. Na p│etwach grzbietowych i ogonowej znajduj╣ siΩ szeregi ciemnych, smugowatych plamek. P│etwy piersiowe, brzuszne i odbytowa s╣ jasne, bez plam.
Rozr≤d:
Sandacz odbywa rozr≤d w jeziorach, zalewach oraz rzekach. Miejsca rozrodu znajduj╣ siΩ w przybrze┐nych partiach zbiornika oraz na podwodnych wzniesieniach. Na terenie Polski rozr≤d rozpoczyna siΩ z ko±cem kwietnia i trwa przez ca│y maj do po│owy czerwca. W jeziorach podgrzanych, w tzw. grupie jezior koni±skich, rozr≤d rozpoczyna siΩ oko│o miesi╣c wcze£niej. Za optymaln╣ temperaturΩ rozrodu uwa┐a siΩ od 12 do 17C. Samice sk│adaj╣ jaja w jednej porcji na dno "uformowanego gniazda". NajwiΩcej ryb przystΩpuj╣cych do rozrodu znajduje siΩ w wieku trzech, czterech i piΩciu lat.
Rozw≤j:
Czas trwania rozwoju jaja od momentu zap│odnienia do masowego wylΩgu jest zale┐ny od temperatury wody. Sandacze na terenie Polski przystΩpuj╣ po raz pierwszy do rozrodu ju┐ w wieku 2 lat (1+), przy d│ugo£ci ca│kowitej, 30 cm. WiΩkszo£µ sandaczy dojrzewa jednak w wieku od 3 do 4 lat (od 2+ do 3+).
P│odno£µ samic sandacza jest kszta│towana przez warunki £rodowiska w jakich ┐yje populacja. Warunki £rodowiska mog╣ z roku na rok ulegaµ zmianie oraz, w wielu przypadkach, s╣ specyficzne dla poszczegulnych zbiornik≤w.
Pokarm:
Sk│ad pokarmu sandacza, zar≤wno narybku, jak i ryb doros│ych, nie jest jednakowy dla wszystkich populacji z r≤┐nych zbiornik≤w wodnych. G│≤wnym pokarmem sandacza s╣ ma│e rybki, jak np. stynk╣, jazgarzem i uklej╣ oraz ma│ym okoniem.
Wzrost:
Tempo wzrostu d│ugo£ci i masy cia│a jest uzale┐nione od warunk≤w £rodowiska. Na tempo wzrostu rzutuje tak┐e moment przej£cia narybku na od┐ywianie siΩ rybami. Populacja sandacza wcze£niej przechodz╣cego na drapie┐nictwo wykazuj╣ lepszy przeciΩtny wzrost d│ugo£ci cia│a ni┐ populacje d│u┐ej od┐ywiaj╣ce siΩ fa│n╣ bezkrΩgow╣. NajwiΩksze przyrosty sandacz osi╣ga w pierwszym roku ┐ycia.
WystΩpowanie:
Sandacz jest ryb╣ typowo s│odkowodn╣, ale ┐yje w s│onawych zalewach oraz mo┐e przebywaµ okresowo w zatokach morskich o znacznym zasoleniu.
Okres ochronny:
Wymiar ochronny:
Spis gatunk≤w
- (Acerina cernua) - Rodzina: okoniowate
- Cechy taksonomiczne:
Cia│o jazgarza jest umiarkowanie sp│aszczone, pokryte drobn╣ │usk╣ ktenoidaln╣, na g│owie │usek brak. Pysk jest ma│y, kr≤tki nie siΩga przedniej krawΩdzi oka, otw≤r gΩbowy p≤│dolny, zΩby bardzo drobne, szczecinkowate. Oczy du┐e. Na krawΩdziach ko£ci przedpokrywowej znajduj╣ siΩ kolce. Na grzbiecie znajduje siΩ jedyna dwuczΩ£ciowa p│etwa grzbietowa. Rozpoczyna siΩ ona na wysoko£ci p│etw brzusznych i zachodzi na trzon ogonowy. P│etwy brzuszne w stosunku do p│etw piersiowych znajduj╣ siΩ w po│o┐eniu piersiowym. S╣ zaokr╣glone i tej samej d│ugo£ci. P│etwa ogonowa umiarkowanie wciΩta.
Ubarwienie:
Cia│o jazgarza ma barwΩ szarozielon╣. Grzbiet i boki ciemne, do£µ gΩsto i nieregularnie nakrapiane ciemnymi plamkami. Brzuch jasny, bia│awy. Na p│etwach grzbietowej i ogonowej do£µ regularne rzΩdy oraz smugi czarnych i ciemnych plamek. P│etwy piersiowe, brzuszne i odbytowa jasne, czasami niezdecydowanie, smugowato nakrapiane.
Rozr≤d:
Jazgarz sk│ada jaja na ro£linno£ci podwodnej lub na ┐wirowatym, kamienistym dnie. Jaja sk│ada w 2 lub 3 porcjach i nie ochrania ich. Okres rozrodu przypada na drug╣ po│owΩ kwietnia do ko±ca maja. W tym okresie temperatura wody na tarliskach wynosi od 6 do 14C. Dojrza│o£µ p│ciow╣ osi╣ga jazgarz w drugim roku ┐ycia.
Rozw≤j:
Pokarm:
»ywi siΩ faun╣ bezkrΩgow╣. Sk│ad pokarmu zwi╣zany jest z wielko£ci╣ ryb. M│ode jazgarze cechuje wiΩksza r≤┐norodno£µ gatunkowa pokarmu ni┐ starsze. Charakterystyczna dla jazgarza jest ogromna ┐ar│oczno£µ. Prawie nigdy nie spotyka siΩ u tego gatunku pustych ┐a│╣dk≤w. Podstawowym sk│adnikiem pokarmu narybku s╣ skorupiaki, g│≤wnie wio£larki oraz larwy ochotkowatych. Doros│y jazgarz, bytuj╣cy w jeziorach, od┐ywia siΩ g│≤wnie larwami ochotkowatych oraz o£liczk╣.
Wzrost:
Jazgarz jest ryb╣ dorastaj╣c╣ niewielkich rozmiar≤w. Uwa┐a siΩ, ┐e jego cykl ┐yciowy jest kr≤tki, a przyrosty roczne wyraƒnie zmniejszaj╣ siΩ z wiekiem. W zalewach morskich jazgarz osi╣ga najwiΩksze rozmiary.
WystΩpowanie:
Jazgarz zamieszkuje niemal ca│╣ EuropΩ. Na Syberii wystΩpuje w zlewiskach rzek wpadaj╣cych do Oceanu Lodowatego, obejmuj╣c r≤wnie┐ swoim zasiΩgiem rzekΩ Ko│yma. WystΩpuje w Morzu Aralskim. Brak go w dorzeczu Amuru. W Polsce jest pospolity na calym obszarze zamieszkuj╣c jeziora, zbiorniki zaporowe, zalewy morskie oraz rzeki i starorzecza.
Okres ochronny:
Wymiar ochronny:
Spis gatunk≤w
- (Gasterosteus aculeatus) - Rodzina: piskorzowate
- Cechy taksonomiczne:
Cia│o ciernika ma kszta│t wrzecionowaty, mniej lub wiΩcej wyd│u┐ony. Na grzbiecie wystΩpuj╣ przed cofniΩt╣ do tylu p│etw╣ grzbietow╣ zwykle 3 du┐e pojedynczo stercz╣ce kolce. P│etwy brzuszne zamienione s╣ w pojedyncze kolce. G│owa du┐a. Otw≤r gΩbowy dolny. SzczΩki uzΩbione. Oczy du┐e. Trzon ogonowy kr≤tki i silnie zwΩ┐aj╣cy siΩ ku p│etwie ogonowej. P│etwa ogonowa zaokraglona. boki ciala zwykle pokryte s╣ poprzecznie w stosunku do osi cia│a wyd│u┐onymi p│ytkami kostnymi. Za zmniejszaj╣cymi siΩ proporcjonalnie do szeroko£ci cia│a p│ytami kostnymi znajduje siΩ w tylnej czΩ£ci trzonu ogonowego silnie wykszta│cony kil boczny.
Ubarwienie:
Grzbiet ciernika jest przewa┐nie stalowoszary z ciemnym odcieniem. Ubarwienie brzucha ja£niejsze. Samce w okresie godowym zmieniaj╣ barwΩ bok≤w na zielononiebiesk╣. Podbrzusze staje siΩ jaskrawoczerwone. TΩcz≤wka zabarwia siΩ na niebiesko z opalizuj╣cym srebrzystym odcieniem. Ubarwienie samic w okresie godowym pozostaje bez zmian.
Rozr≤d:
Ciernik jest ryb╣ kr≤tkowieczn╣, ┐yj╣c╣ przewa┐nie do 3 lat. Dojrza│o£µ p│ciow╣ uzyskuje w czasie od 14 do 18 miesi╣ca ┐ycia. Okres rozrodu ciernika trwa w Polsce od maja do sierpnia, a najp≤ƒniej na pobrze┐ach Ba│tyku. Bezpo£rednio przed rozrodem samiec buduje w zag│Ωbieniu piaszczystego dna okr╣g│e gniazdo z w╣skim otworem. Do przygotowanego gniazda samiec wprowadza samicΩ, kt≤ra sk│ada 60 do 180 jaj, po czym gniazdo opuszcza. Natychmiast po opuszczeniu przez samicΩ gniazda pojawia siΩ samiec i zap│adnia jaja. po zap│odnieniu samiec pilnuje gniazda. Samiec przebywaj╣c na zewn╣trz przed otworem gniazda ruchami p│etw piersiowych powoduje ruchy wody, w celu dostarczenia tlenu potrzebnego do inkubacji jaj.
Rozw≤j:
îrednica jaj wynosi od 1,5 do 1,8 mm. Inkubacja jaj w wodzie o temperaturze od 16 do 21C trwa od 8 do 4 dni. Larwy po wykluciu maj╣ d│ugo£µ cia│a od 4,3 do 4,5 mm. Resorpcja woreczka ┐≤│tkowego nastΩpuje od 3 do 10 dnia. D│ugo£µ ciala larw po zresorbowaniu woreczka wynosi od 6,3 do 6,5 mm. Samiec opiekuje siΩ potomstwem do okresu zresorbowania woreczka ┐≤│tkowego.
Pokarm:
Ciernik mimo drobnych swych wymier≤w prowadzi drapie┐ny tryb ┐ycia. »eruje w strefie przydennej ┐ywi╣c siΩ skorupiakami, jajami i wylΩgiem innych dennych ryb oraz larwami owad≤w.
Wzrost:
W trzecim roku ┐ycia cierniki osi╣gaj╣ d│ugo£µ ca│kowit╣ cia│a od oko│o 5 do 6 cm i masΩ cia│a od oko│o 1,5 do 2,0g. Osobniki wiΩksze o d│ugo£ci do 10 cm i masie ciala do 4g spotyka siΩ bardzo rzadko.
WystΩpowanie:
W Europie ciernik wystΩpuje pospolicie od po│udniowej czΩ£ci Nowej Ziemi a┐ po zlewnie m≤rz Bia│ego, P≤│nocnego i Ba│tyckiego do Oceanu Atlantyckiego. Jest r≤wnie┐ w zlewni Morza îr≤dziemnego obejmuj╣cego wybrze┐a Maroka, Hiszpanii, Francji, W│och i Jugos│awii. Wystepuje tak┐e w zlewisku p≤│nocno-wschodnich wybrze┐y Morza Czarnego oraz w Morzu Azowskim. Poza tym wystΩpuje w Islandii, w zachodniej i wschodniej czΩ£ci Ameryki P≤│nocnej i we wschodniej Azji. W Polsce ciernik jest ryb╣ pospolit╣. »yje w przybrze┐nych wodach Morza Ba│tyckiego, w rzekach, jeziorach, stawach i rowach, z wyj╣tkiem w≤d g≤rskich i podg≤rskich.
Okres ochronny:
Wymiar ochronny:
Spis gatunk≤w
- (Pungitius pungitius) - Rodzina: piskorzowate
- Cechy taksonomiczne:
Cia│o cierniczka jest pozbawione │usek, silnie wyd│u┐one, wrzecionowate o d│ugim i cienkim trzonie ogonowym. G│owa du┐a sto┐kowata. Du┐e oczy.Otw≤r gΩbowy p≤│g≤rny. Pysk sto┐kowaty. SzczΩka dolna wysuniΩta przed g≤rn╣. P│etwy brzuszne znajduj╣ siΩ blosko nasad piersiowych. P│etwy piersiowe nieproporcjonalnie du┐e. Na grzbiecie znajduj╣ siΩ charakterystyczne kolce. Pod p│etw╣ grzbietow╣ le┐y p│etwa odbywowa. PomiΩdzy tymi p│etwami a p│etw╣ ogonow╣ znajduje siΩ cienki, lekko zwΩ┐aj╣cy siΩ trzon ogonowy.
Ubarwienie:
Grzbiet i boki cierniczka s╣ szare, z drobnymi brunatnymi plamkami. Samce w okresie tar│a ciemniej╣ i staj╣ siΩ prawie czerne. P│etwy piersiowe uzyskuj╣ niebieski odcie±, podczas gdy kolce brzuszne bielej╣. Ubarwienie samic pozostaje w okresie godowym bez zmian.
Rozr≤d:
W warunkach klimatycznych Polski rozr≤d cierniczka odbywa siΩ w okresie od maja do sierpnia. Samiec cierniczka, podobnie jak ciernika, buduje gniazdo i opiekuje siΩ z│o┐onymi w nim jajami. Okres inkubacji jaj jest podobny jak u ciernika i wynosi przy temperaturze od 16 do 18C od 4 do 8 dni. WylΩgiem do czasu resorpcji woreczka ┐≤│tkowego opiekuje siΩ r≤wnie┐ samiec.
Rozw≤j:
Pokarm:
Cierniczek, prowadzi drapie┐ny przydenny tryb ┐ycia. »ywi siΩ drobnymi skorupiakami, faun╣ denn╣, larwami owad≤w oraz jajami i wylΩgiem innych ryb.
Wzrost:
Cierniczek jest ryb╣ kr≤tkowieczn╣. »yje przewa┐nie 3 lata osi╣gaj╣c w tym czasie d│ugo£µ ca│kowit╣ cia│a od 50 do 70 mm, a sporadycznie 90 mm.
WystΩpowanie:
W Europie cierniczek wystΩpuje w zlewiskach m≤rz Bialego, P≤│nocnego i Ba│tyckiego. W Azji wystΩpuje w zlewisku Oceanu Lodowatego oraz na Kamczadce i Sachalinie w zlewisku Oceanu Spokojnego. W Ameryce P≤│nocnej wystΩpuje w p≤│nocnych czΩ£ciach Kanady i na Alasce oraz w zlewisku Oceanu Atlantyckiego od Labradoru do okolic Nowego Jorku. W Polsce pospolity jest w wodach p≤lnocno- zachodniej, p≤│nocnej i czΩ£ciowo £rodkowej czΩ£ci kraju. Spotyka siΩ go w przybrze┐nych wodach Ba│tyku, w wodach Pomorza, Mazur oraz okolic Warszawy. najdalej na po│udnie spotyka siΩ go w okolicach úowicza.
Okres ochronny:
Wymiar ochronny:
Spis gatunk≤w
- (Silurus glanis) - Rodzina: sumowate
- Cechy taksonomiczne:
Sum charakteryzuje siΩ szerok╣ kr≤tk╣ g│ow╣ oraz krΩpym tu│owiem sp│aszczonym grzbietobrzusznie. Pysk uzbrojony jest na brzegach w drobne z╣bki, a szczΩka dolna jest wysuniΩta przed g≤rn╣. Ma 3 pary w╣s≤w, z tego jedna najd│u┐sza znajduje siΩ w k╣cikach ust i siΩga do ko±ca p│etwy piersiowej. Dwie dalsze kr≤tsze pary w╣s≤w s╣ umieszczone na podbr≤dku po stronie brzusznej g│owy. Za d│ugimi w╣sami w linii prostej po stronie grzbietowej g│owy le┐╣ ma│e oczy. Na krΩpym tu│owiu wystΩpuj╣ du┐e p│etwy piersiowe, a na grzbiecie ma│a pojedyncza p│etwa grzbietowa. D│ugi trzon ogonowy od strony brzusznej otacza p│etwa odbytowa dochodz╣ca a┐ do p│etwy ogonowej. Sum nie ma p│etwy t│uszczowej.
Ubarwienie:
G│owa i grzbiet s╣ koloru ciemno-oliwkowo-czarnego do szarego. Boki cia│a s╣ pigmentowane, oliwkowoczarne na ja£niejszym tle. Strona brzuszna jest jasno-kremowo-┐≤│ta. P│etwa grzbietowa i ogonowa oraz d│uga para w╣s≤w s╣ z regu│y ciemno-oliwkowo-czarne, zabarwione jednolicie, a p│etwa odbytowa jest marmurkowata.
Rozr≤d:
Sum nale┐y do ryb fitofilnych, sk│ada wiΩc jaja na pod│o┐u ro£linnym, najczΩ£ciej miΩdzy trzcin╣, na g│Ωboko£ci od 40 do 50 cm. Samica w zacisznych miejscach tworzy prymitywne gniazdo wygniataj╣c w ro£linno£ci mas╣ swego cia│a rodzaj zag│ebienia. Gniazdo, po z│o┐eniu i zap│odnieniu w nim jaj, pilnowane jest przez samca, kt≤ry ruchem ogona powoduje przep│yw wody zwiΩkszaj╣c w ten spos≤b dostΩp tlenu. Rozr≤d w wodach Europy przypada na miesi╣ce p≤ƒnowiosenne, na obszarze polski s╣ to przewa┐nie czerwiec a nawet lipiec, przy temperaturze w≤d 18C.
Rozw≤j:
Jaja suma maj╣ £rednicΩ od 2,0 do 2,5 mm, a po zetkniΩciu sie z wod╣ silnie pΩczniej╣. Rozw≤j zarodkowy przebiega w temperaturze 19C i trwa od 2 do 4 dni. D│ugo£µ cia│a wylΩgu wynosi od 6 do 7 mm. Niekt≤re larwy po wykluciu zawieszone s╣ na lepkiej nitce, a po pewnym czasie wszystkie opadaj╣ na dno gniazda. Pigment u larw pojawia siΩ po 7 dniach i w≤wczas staj╣ siΩ one wra┐liwe na £wiat│o. Zako±czenie stadium larwowego, charakteryzuje siΩ wessaniem woreczka ┐≤│tkowego, kt≤re nastΩpuje po up│ywie od 7 do 10 dni od wyklucia.
Pokarm:
W miarΩ wzrostu narybku drobne formy planktonowe zastΩpowane s╣ przez organizmy wiΩksze nale┐╣ce do bezkrΩgowc≤w, przede wszystkim przez larwy owad≤w (jΩtki, dwuskrzyd│e, w tym najczΩ£ciej ochotkowate, oraz chru£ciki). Od najwcze£niejszego okresu ┐ycia sumy od┐ywiaµ siΩ mog╣ r≤wnie┐ wylΩgiem innych ryb lub swoim. Sum zjada w ci╣gu sezonu racjΩ pokarmow╣ przewy┐szaj╣c╣ dwukrotnie jego masΩ cia│a.
Wzrost:
Tempo wzrostu samc≤w tego gatunku jest szybsze ni┐ samic po uzyskaniu dojrza│o£ci p│ciowej, to jest w okresie od 3 do 5 roku ┐ycia. Pocz╣tkowo wzrost suma jest du┐y, z wiekiem jednak jego tempo maleje.Sumy w naszych wodach £r≤dl╣dowych osi╣gaj╣ po 10-15 latach ┐ycia d│ugo£µ cia│a 150 cm i masΩ od 15 do 30 kg.
WystΩpowanie:
Sum pospolity jest jedn╣ z najwiΩkszych ryb s│odkowodnych Europy i Azji.
Okres ochronny:
Wymiar ochronny:
Spis gatunk≤w
- (Ictalurus nebulosus) - Rodzina: sumikowate
- Cechy taksonomiczne:
Ubarwienie:
Rozr≤d:
Rozw≤j:
Pokarm:
Wzrost:
WystΩpowanie:
Okres ochronny:
Wymiar ochronny:
Spis gatunk≤w
- (Anguilla anguilla) - Rodzina: wΩgorzowate
- Cechy taksonomiczne:
Kszta│t cia│a wΩgorza jest silnie wyd│u┐ony, o przekroju owalnym, sp│aszczonym nieco grzbietobrzusznie, a za odbytem bocznie. G│owa jest ma│a, klinowato zako±czona. Na g│owie znajduj╣ siΩ ma│e oczy. SzczΩka dolna wysuniΩta lekko przed g≤rn╣, a na szczΩkach i na lemieszu drobne ostre zΩby. Narz╣dem smaku u wΩgorza s╣ liczne brodawki rozsiane w jamie ustnej, na wargach oraz czΩsto na g│owie. Tu┐ za ga│kami ocznymi s╣ otwory linii bocznej. Na granicy miΩdzy g│ow╣ i tu│owiem wystΩpuj╣ ma│e szczeliny skrzelowe. Cia│o ma pokryte grub╣ sk≤r╣ obficie ob│o┐on╣ £luzem oraz luƒno wystΩpuj╣cymi w sk≤rze drobnymi │uskami. Jego p│etwy grzbietowa, ogonowa i odbytowaw okalaj╣ ca│╣ tyln╣ czΩ£µ cia│a.
Ubarwienie:
G≤rne partie cia│a wΩgorzy s╣ zawsze ciemniejsze, a barwa bywa czarna, brunatna do oliwkowozielonej. Boki i czΩ£µ brzuszna s╣ z regu│y ja£niejsze o barwie bia│ej do kremowo┐≤│tej. W okresie wΩdr≤wki rozrodoczej ku morzu grzbiet i p│etwy piersiowe wΩgorzy przybieraj╣ barwΩ intensywniejsz╣ z metalicznym po│yskiem, a brzuch staje siΩ srebrzystobia│y.
Rozr≤d:
Po kilkuletnim pobycie w wodach £r≤dl╣dowych wΩgorze rozpoczynaj╣ wΩdr≤wkΩ ku morzu. W tym okresie w ich ciele zachodz╣ znaczne zmiany morfologiczne. Zmiany spowodowane s╣ zwiΩkszonym wydzielaniem hormon≤w gonadotropowych. Wzrost masy gonad, uzyskanie ich dojrza│o£ci, energia potrzebna podczas dalekiej wΩdr≤wki dla pracy miΩ£ni oraz zmiany w budowie cia│a, odbywaj╣ siΩ kosztem zgromadzonego zapasu tluszczu i masy cia│a. WΩdr≤wki wΩgorza ku morzu nasilaj╣ siΩ w okresie wiosny i jesieni.
Rozw≤j:
Pierwsz╣ wΩdr≤wk╣ wΩgorza jest przemieszczenie siΩ larw ku powierzchni wody. Larwy wΩgorza przyjmuj╣ kszta│t i zabarwienie ma│ego wΩgorzyka. Po wytworzeniu siΩ pigmentu i przybraniu wΩgorzowatego kszta│tu cia│a, wΩgorzyk przemieszcza siΩ ju┐ o w│asnych si│ach, wzd│u┐ wybrze┐y morskich wchodz╣c do uj£µ rzek. WΩgorzyki w g≤rΩ rzeki przemieszczaj╣ siΩ noc╣. W dzie± najchΩtniej zagrzebuj╣ siΩ w mulistym dnie zbiornik≤w wodnych.
Pokarm:
WΩgorze zjadaj╣ zar≤wno oble±ce, pier£cienice, wiΩksze skorupiaki, miΩczaki, a szczeg≤lnie chΩtnie larwy owad≤w wodnych, jak i jaja ryb, drobne ryby, a sporadycznie nawet ┐aby.
Wzrost:
Tempo wzrostu w pierwszych latach ┐erowania w wodach £r≤dl╣dowych jest pocz╣tkowo du┐e, potem wzrost d│ugo£ci cia│a maleje, a polepsza siΩ kondycja. Samce wΩgorza rosn╣ wolniej ni┐ samicei osi╣gaj╣ £rednio 40 cm d│ugo£ci i 200g masy cia│a. Samice dorastaj╣ do do 100 cm d│ugo£ci cia│a i do 1500g masy cia│a.
WystΩpowanie:
WΩgorz europejski rozsiedlony jest w wodach ca│ej Europy, Ma│ej Azji oraz p≤│nocnego wybrze┐a Afryki.
Okres ochronny:
Wymiar ochronny:
Spis gatunk≤w
- (Esox lucius) - Rodzina: szczupakowate
- Cechy taksonomiczne:
Ubarwienie:
Rozr≤d:
Rozw≤j:
Pokarm:
Wzrost:
WystΩpowanie:
Okres ochronny:
Wymiar ochronny:
Spis gatunk≤w
- (Lota lota) - Rodzina: dorszowate
- Cechy taksonomiczne:
Ubarwienie:
Rozr≤d:
Rozw≤j:
Pokarm:
Wzrost:
WystΩpowanie:
Okres ochronny:
Wymiar ochronny:
Spis gatunk≤w
- (Cottus poecilopus) - Rodzina: g│owaczowate
- Cechy taksonomiczne:
Ubarwienie:
Rozr≤d:
Rozw≤j:
Pokarm:
Wzrost:
WystΩpowanie:
Okres ochronny:
Wymiar ochronny:
Spis gatunk≤w
- (Cottus gobio) - Rodzina: g│owaczowate
- Cechy taksonomiczne:
Ubarwienie:
Rozr≤d:
Rozw≤j:
Pokarm:
Wzrost:
WystΩpowanie:
Okres ochronny:
Wymiar ochronny:
Spis gatunk≤w
Powr≤t do Informatora