Zamek kapitu│y warmi±skiej - gotycki. Sk│ada siΩ z trzech skrzyde│ i muru obronnego zamykaj╣cego dziedziniec od zach. W latach 1350-70 wzniesiono skrzyd│o pn.-wsch., czworoboczn╣ wie┐Ω w pd.-zach. naro┐niku oraz mury obronne. W ko±cu XVI w. nastapi│a rozbudowa zamku, dobudowano w≤wczas m.in. skrzyd│o pd.-zach. i podwy┐szono wie┐Ω, nadaj╣c jej dzisiejszy kszta│t i wysoko£µ. Zamek by│ restaurowany w 1865 r. i w pocz. XX w., kiedy to przebudowano wnΩtrza na potrzeby siedziby prezydenta rejencji. W skrzydle pd. - zach. znajduje siΩ kaplica £w. Anny (obecnie sala Marcina Kromera) ze sklepieniem siatkowym z 1531roku. W skrzydle pn.-wsch. mie£ci siΩ izba mieszkalna administrator≤w, refektarz (w obu tych pomieszczeniach zachowa│y siΩ piΩkne sklepienia kryszta│owe z pocz╣tku XVI wieku) oraz dawna kaplica zamkowa ze sklepieniem gwiaƒdzistym z XIV w. W latach 1516-21 mieszka│ w zamku Miko│aj Kopernik, kt≤ry prowadzi│ tu obserwacje astronomiczne. Nad portalem do izby administrator≤w zachowa│a siΩ, wykonana przez niego tablica astronomiczna do bada± rownonocy. W izbie mie£ci siΩ po£wiΩcona mu sta│a wystawa biograficzna. Zamek jest siedzib╣ Muzeum Warmii i Mazur.
Katedra £w. Jakuba - gotycka (1370-80), halowa, trzynawowa. Wie┐a (67 m) z ko±ca XVI w. Po zajΩciu Olsztyna przez Francuz≤w zim╣ 1807 r. w ko£ciele przetrzymywano je±c≤w rosyjskich, kt≤rzy spalili ca│e wyposa┐enie wnΩtrza. W ko±cu XIX wieku ko£ci≤│ restaurowano. Wystr≤j neogotycki, ze starszych zabytk≤w zachowa│ siΩ: w lewej nawie p≤ƒnogotycki tryptyk z pocz╣tku XVI w. z figur╣ MB z Dzieci╣tkiem miΩdzy dwiema £wiΩtymi i aposto│ami na skrzyd│ach; w prawej nawie malowany tryptyk Ukrzy┐owania z 1553 roku w obudowie neogotyckiej. Przy filarach z boku o│tarza g│≤wnego figury £wiΩtych Andrzeja i Jakuba z XVI wieku. Dwa £wieczniki z XVI i XVII wieku. W │uku tΩczowym XVII- wieczny krucyfiks. W nawie g│≤wnej sklepienia sieciowe, w bocznych kryszta│owe. O│tarz g│≤wny i ambony neogotyckie. W kaplicy chrzcielnej barokowy XVIII- wieczny obraz MB R≤┐a±cowej w otoczeniu £wiΩtych Katarzyny Sjene±skiej i Dominika.
Wysoka Brama (G≤rna Brama) - pozosta│o£µ fortyfikacki miejskich, gotycka, z po│owy XIV wieku. W XIX wieku odrestaurowano z przeznaczeniem na wiΩzienie. W 1863 roku przebywa│ w nim Wojciech KΩtrzy±ski, zatrzymany za transport broni dla powstania styczniowego (tablica pami╣tkowa).
Wok≤│ starego Miasta zachowa│y siΩ fragmenty mur≤w obronnych z ko±ca XIV wieku. Na Targu Rybnym Budynek "Gazety Olszty±skiej" zrekonstruowany w 1989 roku. Tutaj w latach 1921-39 mie£ci│a siΩ redakcja i drukarnia "Gazety Olszty±skiej" oraz innych pism i ksi╣┐ek polskich, a tak┐e polska ksiΩgarnia.
Stary Rynek - po wojnie odbudowany w stylu nawiΩzuj╣cym do charakteru dawnej zabudowy. Orginalny XVIII- wieczny charakter maj╣ tylko dwie kamieniczki w p≤│nocnej pierzei rynku (nr. 1 i 2). Po£rodku rynku ratusz - pierwotnie gotycki, po po┐arze w 1620 roku odbudowany w stylu barokowym, przebudowany w 1766-70 i w XIX wieku. W obecnej formie odbudowany ze zniszcze± wojennych w 1950 roku.
Kaplica Jerozolimska (ul. Grunwaldzka) - z drugiej po│owy XVI wieku jest pozosta│o£ci╣ po przytu│ku dla trΩdowatych. Staraniem rajcy olszty±skiego Piotra Poleskiego zosta│a w 1775 roku odrestaurowana. Przy kaplicy krzy┐ - pami╣tka epidemi cholery z 1866 roku z polskim napisem:
"Od po┐aru, g│odu, wojny zachowaj nas Panie".