E│k
Miasto nad jeziorem E│ckim. Przemys│ elektromechaniczny, drzewny, spo┐ywczy. WΩze│ kolejowy. O£rodek turystyki.
W latach 1398 - 1406Krzy┐acy zbudowali na wyspie jeziora E│ckiego zamek. By│ on siedzib╣ w≤jta, p≤ƒniej prokuratora krzy┐ackiego. Naprzeciwko zamku powsta│a osada rybacka, jej za│o┐ycielem by│ Polak Bartosz. Oko│o po│owy XV wieku (1435 lub 1445 roku) uzyska│a prawa miejskie z nadania wielkiego mistrza Paw│a Russdorfa. Od 1525 roku miasto zosta│o siedzib╣ starostwa. Rozwojowi sprzyja│o korzystne po│o┐enie na szlaku handlowym z Mazowsza do Kr≤lewca i Wilna. W 1546 roku powsta│a w E│ku szko│a £rednia za│o┐ona przez Jana i Hieronima Maleckich. Maleccy prowadzili te┐ w latach 1551-58 drukarniΩ, w kt≤rej og│aszano druki polsko-ewangielickie. Szko│a istnia│a do 1813 roku, kiedy to przekszta│cono j╣ w gimnazjum niemieckie. Upadek E│ku przynios│y wojny szwedzkie. W 1818 roku E│k zosta│ siedzib╣ powiatu. Podczas ostatniej wojny E│k uleg│ zniszczeniu w 30%. Po wojnie odbudowany i rozbudowany.
Zabytki: Na p≤│wyspie jeziora E│ckiego siΩ dawny zamek XIV/ XV wieku, wielokrotnie przebudowany, od ko±ca XIX wieku do niedawna wiΩzienie, obecnie w trakcie remontu. Do zamku prowadzi zabytkowy most z po│owy XIX - XX wieku.
Ko£ci≤│ £w. Serca Jezusowego , neogotycki z lat 1847-50, spalony w czasie I wojny £wiatowej, odbudowany w 1922-25 roku.
Ko£ci≤│ £w. Wojciecha , neogotycki z 1853 roku, przebudowany w ko±cu XIX wieku.
Przy ulicy 1-go Maja neogotycka kaplica Baptyst≤w (1908).Liczne kamienice z ko±ca XIX i pocz╣tku XX wieku.
PKP - wΩze│ kolejowy, PKP, policja, stra┐, pogotowie ratunkowe,szpital, przychodnie,apteki, banki, poczty, restauracje, kawiarnie, bary, hotele, stacje benzynowe, autoserwis, kino, o£rodek sport≤w wodnych, przystanie ┐eglarskie, wypo┐yczalnie sprzΩtu p│ywaj╣cego.
Powr≤t do Informatora
Orzysz
Miasto nad Orzysz╣ miΩdzy jeziorami Sajno i Orzysz. Niewielki o£rodek us│ugowy regionu. Miejscowo£µ wypoczynkowa, o£rodki wczasowe.
W 1443 roku wielki mistrz Konrad von Erlichshausen lokowa│ nad jeziorem Aris osadΩ o nazwie Nowa Wie£. Nazwa ta nie przyjΩ│a siΩ, ju┐ w pocz╣tku XVI wieku w dokumentach wystΩpuje jako Aris, p≤ƒniej Arys. Nazwa polska Orzysz jest spolszczon╣ nazw╣ niemieckiej. Wie£ rozbudowa│a siΩ wzd│u┐ szlaku handlowego przyjmuj╣c formΩ ulic≤wki. W XVI wieku Orzysz otrzyma│ przywilej odbywania sta│ych targ≤w i dorocznych jarmark≤w. Prawa miejskie uzyska│ w 1725 roku z r╣k kr≤la Frederyka Wilhelma I. Od 1753 roku stacjonowa│ tu garnizon wojskowy. W 1890 roku w okolicy za│o┐ono du┐y pligon wojskowy. W czasie I wojny £wiatowej miasto okupowali Rosjanie (od IX 1914 do II 1915 roku). W Orzyszu w 1940 roku zmar│ znany poeta mazurski Micha│ Kajka. W czasie II wojny £wiatowej miasto zosta│o znacznie zniszczone. Po wojnie odbudowane.
Zabytki: Ko£ci≤│ z 1530 roku, przebudowany w XIX wieku szczyt wschodni dekorowany blendami, wie┐a z po│owy XVII wieku. Dzwon z 1603roku. WnΩtrze wsp≤│czesne.
Ko£ci≤│ z 1913 roku budowla bezstylowa.
Zabudowa ma│omiasteczkowa g│≤wnie z XIX i pocz╣tku XX wieku.
PKP, PKS, policja, stra┐, przychodnia, apteka, restauracje, bary, kawiarnie, poczta, wypo┐yczalnia sprzΩtu wodnego, kino, k╣pieliska, pla┐e, o£rodki wczasowe.
Powr≤t do Informatora
Pisz
Miasto nad Pis╣ przy jej wyp│ywie z jeziora Ro£. Przemys│ drzewny, material≤w budowlanych i spo┐ywczy. O£rodek turystyczny.
W 1345 roku Krzy┐acy zbudowali tu zamek - stra┐nicΩ zwany Johannisburg, zniszczony nastΩpnie najazdami Litwin≤w w 1361 i 1366 roku. Zamek szybko odbudowano i przy nim w 1367 roku powsta│a wie£ rybacka, jednak w skutek wybuchu wojny trzynastoletniej miejscowo£µ nie rozwija│a siΩ. Prawa miejskie Pisz otrzyma│ dopiero w 1645 roku od elektora Fryderyka Wilhelma. W czasie walk z elektorem brandenburskim w 1656 roku miasto zniszczyli Tatarzy wspomagaj╣cy polskie wojska hetmana Gosiewskiego. W zamku piskim w 1698 roku spotkali siΩ kr≤l polski August II Mocny i elektor brandenburski Fryderyk III. August II wyrazi│ w≤wczas zgodΩ na koronacjΩ elektora na kr≤la Prus.
Miasto wiele ucierpia│o od przemarsz≤w wojsk rosyjskich i francuskich w 1807 i 1812 roku. Stacjonowa│ tu w≤wczas car Aleksander I i wielki ksi╣┐Ω Konstanty. Od po│owy XIX wieku zaczyna siΩ powolny rozw≤j miasta do czego przyczyni│o siΩ przekopanie kana│u Jagli±skiego, uruchomienie komunikacji na szlaku Wielkich Jezior oraz rozbudowa po│╣cze± kolejowych i drogowych. W 1849-1900 roku dzia│a│a w Piszu polska drukarnia Antoniego G╣siorowskiego, w kt≤rej drukowano czasopisma i ksi╣┐ki polskie.
Zabytki: Ko£ci≤│ z1843 roku zbudowany na miejscu starszego £redniowiecznego. Budowla szachulcowa z wie┐╣ (1739) zwiΩczon╣ drewniany he│mem Wystr≤j wnΩtrza barokowy. O│tarz i ambona z oko│o 1700 roku. W rynku neogotycki ratusz oraz kilka dom≤w z XIX wieku.
PKP, PKS, komunikacja miejska, pogotowie ratunkowe, stra┐, policja, szpital, przychodnia, apteka, poczty, banki, restauracje, kino, Muzeum Ziemi Piskiej, pomoc drogowa, stacje benzynowe, autoserwis, przysta± »eglugi Mazurskiej, schronisko m│odzie┐owe PTSM, dom wycieczkowy.
Powr≤t do Informatora
Raczki
Wie£ gminna licz╣ca oko│o 1,6 tys. mieszka±c≤w niegdy£ miasto. Teren zasiedlony ju┐ w III-IV wieku n.e.- stanowisko archeologiczne.
Wie£ powsta│a oko│o po│owy XVI wieku pod nazw╣ Dowspuda Raczkowska i by│a w│asno£ci╣ Stanis│awa Raczkowicza. W 1558 roku Raczki wymienione s╣ ju┐ jako miasto. Przywileje handlowe otrzyma│a w 1682 roku z r╣k kr≤la Jana III Sobieskiego, a miejskie w 1703 roku od kr≤la Augusta III Saskiego. W 1748 roku Raczki kupi│ J≤zef Pac, po kt≤rym odziedziczy│ je Ludwik Micha│ Pac. Pod jego rz╣dami miasto zyska│o znaczenie gospodarcze. Powsta│a garbarnia, serownia, manufaktury w│≤kiennicze, rozwija│ siΩ handel zbo┐em. Wybudowano ko£ci≤│ i liczne budynki. Konfiskata d≤br Paca za jego udzia│ w powstaniu listopadowym spowodowa│a upadek miasta. W 1870 roku Raczki utraci│y prawa miejskie. Obecnie rozwija siΩ funkcja letniskowa wsi. Jest ona wa┐nym punktem etapowym na trasie sp│ywu Rospud╣.
Zabytki: Zachowa│ siΩ zabytkowy uk│ad przestrzenny z XV wieku. Ko£ci≤│ parafia pod wezwaniem Przenaj£wiΩtszej Tr≤jcy, klasycystyczny, murowany, tr≤jnawowy, wybudowany w latach 1767-1811 wg projektu Piotra Aignera. Wewn╣trz cztery o│tarze, g│≤wny - murowany i boczne - drewniane. Dwie stele grobowe z po│owy XIX wieku, prawdopodobnie z warsztatu rzeƒbiarza A. Canovy.
PKS, PKP - 2 km, poczta, o£rodek zdrowia, policja, restauracja, sklepy, schronisko PTSM, wypo┐yczalnia kajak≤w, mechanika pojazdowa.
Powr≤t do Informatora
Gier│o┐
Osada po│o┐ona jest nad jeziorami M≤j i Siercze, w£r≤d du┐ych kompleks≤w le£nych.
Powstanie osady siΩga czas≤w, gdy prokurator kΩtrzy±ski, Wolfgan von Sauer, zbudowa│ drewniany dw≤r dla my£liwych, kt≤rzy zaopatrywali za│og╣ zamku w KΩtrzynie w dziczyznΩ. W okresie XVI-XVIII wieku by│ tu niewielki maj╣tek, kt≤ry zosta│ w roku 1710 ca│kowicie wyludniony na skutek d┐umy.
W roku 1940 rozpoczΩto w lesie budowΩ kwatery wojennej Adolfa Hitlera, w roku 1944 dokonano tu pr≤by zamach na Hitlera, kt≤ra nie powiod│a siΩ. W roku 1945 mie£ci│ siΩ w Gier│o┐y sztab 4 armii polowej genera│a Friedricha Hossbacha, broni╣cej Prus Wschodnich. W roku 1945 wojska niemieckie wysadzi│y wszystkie bunkry. Obecnie znajduje siΩ tu muzeum.
Zabytki:Z zabytkowego zespo│u pa│acowo-parkowego zachowa│ siΩ jedynie park.
Mo┐liwo£µ zwiedzania kompleksu ruin bunkr≤w kwatery Hitlera "Wilczy Szaniec".
PKP, hotel, restauracje, parking, poczta.
Powr≤t do Informatora
Gi┐ycko
Miasto le┐y na przesmyku miΩdzy jeziorami Niegocin i Kisajno, w regionie zwanym Krain╣ Tysi╣ca Jezior.
Miasto powsta│o na miejscu pruskiej osady, kt≤ra istnia│a przed podbojem Krzy┐ak≤w. W pierwszej po│owie XIV wieku Krzy┐acy zbudowali tu zamek, spalony w 1365 roku przez Litwin≤w, nastΩpnie do£µ szybko zosta│ odbudowany i uchodzi│ za jedn╣ z wa┐niejszych twierdz broni╣cych Prusy przed najazdami litewskimi. W czasie wojny trzynastoletniej, w 1454 - 1466 zamek zdobywa│y wojska polskie i zdoby│y go, pod koniec XV wieku zosta│ odbudowany, dzia│a│ te┐ browar, piekarnia, folwark z m│ynem oraz przysta± rybacka. Po roku 1525 zamek sta│ siΩ siedzib╣ starost≤w.
W roku 1611 przebywa│ w mie£cie elektor brandenburski Jan Zygmunt. W roku 1612 Gi┐ycko otrzyma│o pe│ne prawa miejskie, a pierwszym burmistrzem zosta│ Pawe│ Rudzki.
Po 1820 roku Gi┐ycko sta│o siΩ siedzib╣ w│adz powiatowych, miasto nΩka│y jeszcze wielokrotnie po┐ary. W roku 1838 urodzi│ siΩ tu Wojciech KΩtrzy±ski, historyk, poeta, dzia│acz narodowy, dyrektor Biblioteki Ossoli±skich we Lwowie. W latach 1843 -1851 wzniesiono twierdzΩ nazwan╣ imieniem genera│a Hermana von Boyen. W roku 1906 miasto otrzyma│o po│╣czenie kolejowe z WΩgorzewem oraz Piszem, a w 1908 roku z Oleckiem, powsta│y te┐ gazownia, wodoci╣gi, kanalizacja, elektrownia. Po drudiej wojnie £wiatowej Gi┐ycko by│o zniszczone w 35%, w 1945 roku nazwano je úuczanami, a w 1946 roku Gi┐yckiem, dla uczczenia Gustawa Gizewiusza. Po odbudowie Gi┐ycko sta│o siΩ miastem powiatowym.
Zabytki: Z zabytk≤w zachowa│y siΩ: jedno ze skrzyde│ zamku krzy┐ackiego z XIV wieku przebudowanego w wieku XVI spalonego w 1749 roku. Ko£ci≤│ ewangelicki wzniesiony w 1881 roku, oraz dom parafialny przy ko£ciele z po│owy XIX wieku. Ponadto ocala│o kilka zabytkowych dziewiΩtnastowiecznych dom≤w w centrum oraz twierdza Boyen.
PKP, PKS, szpital, apteki, banki, bary, restauracje, kawiarnie, hotele, motele, stanice wodne, o£rodki ┐eglarskie, wypoczynkowe, autoserwisy, przysta± »eglugi Mazurskiej.
Powr≤t do Informatora
Frombork
Miasto, stanowi╣ce duchown╣ stolicΩ Warmii i siedzibΩ kapitu│y warmi±skiej od 1288 roku, le┐y nad Zalewem Wi£lanym, pomiΩdzy Elbl╣giem a Braniewem.
Pocz╣tki miasta siΩgaj╣ czas≤w, gdy na miejscu staropruskiego grodu wzniesiono zamek wzmiankowany w roku 1278. W roku 1287 wed│ug danych ƒr≤d│owych istnia│o zorganizowane miasto, kt≤rego pierwszym so│tysem by│ Gerko Fleming, prawa miejskie Frombork otrzyma│ w 1310 roku od biskupa Eberharda z Nysy wraz z prawem lubeckim. Od 1320 roku znajdowa│o siΩ w posiadaniu kapitu│y warmi±skiej, a w 1329 - 1388 zbudowano katedrΩ. W czasie wojny trzynastoletniej w latach 1454 - 1466 miasto znacznie ucierpia│o od przemarsz≤w r≤┐nych wojsk, a w 1454 zosta│o dotkniΩte po┐arem. Przez ca│y czas wojny wzg≤rze fromborskie wraz z katedr╣ pozostawa│o w rΩkach za│ogi czeskich zaciΩ┐nych, dowodzonych przez Jana Skalskiego. W roku 1520 oddzia│y krzy┐ackie spali│y miasto, jednak┐e nie zdoby│y wzg≤rza i katedry. Po wojnie polsko-krzy┐ackiej nast╣pi│a odbudowa i zacz╣│ siΩ rozw≤j miasta, powsta│a gilda rybacka, zbudowano wodoci╣g, tu pracowa│ w≤wczas Miko│aj Kopernik. W roku 1626 zako±czy│ siΩ czas £wietno£ci Fromborka, wtedy to wkroczyli bowiem Szwedzi, zajmuj╣c bez walki miasto i pal╣c je, nastΩpnie szturmem zdobyli katedrΩ i z│upili j╣, by potem ogromne kosztowno£ci wywie£µ do Szwecji. W latach 1806 - 1807 miasto zajΩ│y wojska francuskie, w wyniku czego ponios│o wiele szk≤d. O┐ywienie gospodarcze Fromborka nast╣pi│o w chwili uruchomienia linii kolejowej Braniewo-Elbl╣g w 1899 roku. Na pocz╣tku XX wieku Frombork sta│ siΩ miasteczkiem turystycznym. W roku 1945 miasto zosta│o zniszczone w 80%, straci│o w≤wczas prawa miejskie, kt≤re odzyska│o w roku 1959.
Zabytki: Do najwy┐szej klasy zabytk≤w zaliczono zesp≤│ zabudowa± Wzg≤rza Katedralnego , a w obrΩbie tego zespo│u przede wszystkim warowniΩ zbudowan╣ na miejscu grodu pruskiego w wieku XIV i XV, palon╣ i pl╣drowan╣ w czasie licznych wojen, katedrΩ, pa│ac biskupi, dzwonnicΩ, kurie stanowi╣ce rezydencje kanonik≤w , liczne kurie zewnΩtrzne , usytuowane poza murami obronnymi, 7 piΩknych pa│ac≤w z wieku XVII i XVIII, ponadto wie┐Ω bΩd╣c╣ fragmentem fortyfikacji, zbudowan╣ przed 1400 rokiem, nazwan╣ do 1610 roku Wie┐╣ Kopernika.
Pa│ac biskupi z XIV wieku mie£ci obecnie muzeum wybitnego astronoma. DzwonnicΩ zbudowano w latach 1685 - 1687 dziΩki pomocy finansowej biskupa Micha│a Radziejowskiego, potem wielokrotnie j╣ remontowano. Zachowa│o siΩ ponadto 6 dom≤w mieszkalnych z XVIII wieku, nowy pa│ac biskupi z 1841 roku, Baszta »eglarska z prze│omu wiek≤w XIV i XV oraz Stary Wikariat , zamieniony na dom mieszkalny, pochodz╣cy z wieku XVI-XVIII.
PKP, PKS, apteki, przychodnie, bank, poczta, sklepy, kawiarnie, restauracje, stacje benzynowe, schronisko m│odzie┐owe, dom wycieczkowy PTTK, hotele, motele
Powr≤t do Informatora
Olsztynek
Miasto le┐y na pograniczu Pojezierza Olszty±skiego i Garbu Lubawskiego, w odleg│o£ci oko│o 23 km od Olsztyna, na skrzy┐owaniu dr≤g Warszawa - Gda±sk - Olsztyn.
Pierwsza wzmianka o Olsztynku pochodzi z 1351 roku. W po│owie XIV wieku Krzy┐acy zbudowali zamek przeznaczony na siedzibΩ w≤jta. W 1359 roku wielki mistrz, Winrich von Kniprode, nada│ prawa miejskie, a pierwszym so│tysem zosta│ niejaki Miko│aj. W roku 1410 zamek opanowali mieszczanie, kt≤rzy uznali w│adzΩ kr≤la W│adys│awa Jagie││y. W roku 1414 miasto ucierpia│o od wojsk polskich. Oko│o 1420 roku zosta│o otoczone murami obronnymi. W czasie wojny trzynastoletniej Olszynek opowiedzia│ siΩ po stronie Polski i Zwi╣zku Pruskiego, w roku 1520 zosta│ zdobyty przez wojska polskie, a hetman Firlej wystawi│ dokument potwierdzaj╣cy przywileje miasta. W 1656 miasto spl╣drowa│y wojska szwedzkie i spustoszyli Tatarzy.
W 1804 roku sp│on╣│ ratusz, w 1807 miasto zajΩ│y wojska francuskie, mia│ tu kwaterΩ marsza│ek Ney. Na poczΩtku XX wieku wybudowano wodoci╣g i gazowniΩ. W trakcie dzia│a± wojennych 1914 Olsztynek zosta│ zniszczony; pod miastem Niemcy toczyli bitwΩ z wojskami rosyjskimi, zako±czon╣ klΩsk╣ Rosjan, Niemcy nazwali j╣ drugim Tannenbergiem i w 1927 roku zbudowali pod Olsztynkiem pomnik-mauzoleum marsza│ka Hindenburga, gdzie z│o┐ono w 1935 roku jego cia│o ( w 1945 roku muzeum to zosta│o wysadzone w powietrze).
Zabytki: Do zabytk≤w architektonicznych nale┐╣ odbudowany ko£ci≤│ gotycki , pe│ni╣cy funkcje kulturalne (w 1974-1977 by│a tu galeria sztuki) budynek dawnej plebani , w kt≤rym urodzi│ siΩ Krzysztof Celestyn Mr╣gowiusz (1764-1855), ko£ci≤│ neogotycki parafialny, kapliczka przy ko£ciele z 1890 roku. Ponadto godnym zobaczenia jest zamek krzy┐acki wybudowany w 1360-1370, przebudowany w XVII wieku, a w 1847-1849 adaptowany na szko│Ω, zniszczony w 1945 roku i odbudowany. Zachowa│y siΩ te┐ fragmenty mur≤w miejskich z XIV wieku. Pozosta│o£ci╣ po II wojnie £wiatowej jest oddalony o 2 km od Olsztynka (we wsi Sudwa) cmentarz i pomnik ku czci 55,000 je±c≤w pomordowanych przez hitlerowc≤w w obozie Kr≤lilowo. Wielk╣ atrakcjΩ turystyczn╣ stanowi te┐ Muzeum Budownictwa Ludowego - Skansen, posiadaj╣cy w swych zbiorach budynki z Warmii, Mazur, Powi£la i Litwy.
PKP, PKS, o£rodek zdrowia, apteka, kino, bary, restauracja, stacje benzynowa, bank sp≤│dzielczy, poczta, Muzeum Budownictwa Ludowego - Skansen
Powr≤t do Informatora
îwiΩta Lipka
Wie£ le┐y w odleg│o£ci oko│o 6 km od Reszla, przy szosie Reszel - KΩtrzyn, nad jeziorem Dejnowa, na pograniczu Warmii i Mazur.
Pocz╣tki wsi znanej ze s│ynnego barokowego ko£cio│a siΩgaj╣ drugiej po│owy XIV wieku, po raz pierwszy zosta│a wymieniona w dokumentach w roku 1473 jako znane miejsce pielgrzymkowe. W roku 1482 istnia│a kaplica, kt≤r╣ opiekowa│ siΩ kap│an zakonu krzy┐ackiego, Szymon. W roku 1491 dzia│a│a terz karczma. W roku 1519 pielgrzymowa│ do îwiΩtej Lipki ostatni wielki mistrz krzy┐acki, Albrecht Hohenzollern, szed│ pieszo z Kr≤lewca. W roku 1636 îwiΩta Lipka z kaplic╣ sta│a siΩ w│asno£ci╣ kapitu│y warmi±skiej, a ta w 1639 roku odda│a obiekt jezuitom. W roku 1657 jezuici utworzyli tu misjΩ podleg│╣ kolegium reszelskim. Biskup warmi±ski Micha│ Radziejowski po£wiΩci│ 1 listopada 1687 roku kamie± wΩgielny pod budowΩ barokowego ko£cio│a, a pracami budowlanymi kierowa│ architekt wile±ski Jerzy Ertli. W roku 1694-1708 otoczono ko£ci≤│ kru┐gankiem. Prace nad upiΩkszeniem wnΩtrza £wi╣tyni trwa│y do po│owy XVIII wieku. W roku 1772 powsta│a w îwiΩtej Lipce szko│a muzyczna, kt≤ra dzia│a│a do 1909 roku. UczΩszcza│ do niej miΩdzy innymi s│awny kompozytor, tw≤rca melodi Roty, do s│≤w Marii Konopnickiej - Feliks Nowowiejski. Wie£ za│o┐ono dopiero w XVIII wieku, a na pocz╣tku tego stulecia poza ko£cio│em i kru┐gankiem znajdowa│y siΩ zabudowania gospodarcze - kuchnia, browar, stajnia, stara karczma. W XVIII wieku îwiΩta Lipka by│a miejscem plitycznych spotka± senator≤w polskich, oszczΩdzi│y j╣ wojny.
Zabytki: Najwspanialszym zabytkiem £wiatowej rangi jest odpustowy barokowy ko£ci≤│ wraz z wyposa┐eniem. G│≤wna brama wej£ciowa zosta│a wykonana w 1731-1733 przez mistrza kowalskiego Jana Schwartza z Reszla i zamontowana w 1734 roku. Sklepienia i £ciany w wiΩkszej czΩ£ci kru┐gank≤w pokryte s╣ malowid│ami Macieja Meyera, malarza z Lidzbarka Warmi±skiego, autora fresk≤w wewn╣trz ko£cio│a wykonanych w 1722-1727 i stanowi╣cych nowo£µ na terenie ≤wczesnej Polski. Organy z ruchomymi elementami, bogato zdobione, zbudowa│ w 1719-1721 roku organmistrz kr≤lewski Jan Jozue Mosengel (po zniszczeniach wojennych zosta│y wyremontowane w latach 1964-1970). AmbonΩ wykona│ w 1700 roku Krzysztof Reucker, a malarz Piotr Kolberg z Dobrego Miasta namalowa│ na niej w 1725 roku obrazy przedstawiaj╣ce sceny biblijne. Na przeciw ambony stoi lipa z figurk╣ Matki Boskiej, ufundowan╣ w 1652 roku przez jezuitΩ Jakuba Marquardta. Lipa zosta│a zamontowana w 1728 roku. DΩbowe │awki wykonano w Kr≤lewcu w 1697 roku. O│tarz g│≤wny powsta│ w 1712-1714 roku warsztacie Krzysztofa Peuckera, a fundatorem by│ biskup warmi±ski Teodor Potocki. Dwa g≤rne obrazy w o│tarzu s╣ prawdopodobnie autorstwa Piotra Kolberga, obraz Matki Boskiej îwiΩtolipskiej namalowa│ w 1640 roku Bart│omiej Pens, a sukienkΩ na obrazie wykona│ z│otnik kr≤lewski. Obok prezbiterium znajduj╣ siΩ 2 zakrystie: zakrystia od strony p│n. jest ozdobiona freskami Meyera. W nawie bocznej ko£cio│a mie£ci siΩ kaplica £w. Franciszka Ksawerego, a o│tarz w niej pochodzi z 1700 roku.
Ponadto do zabytk≤w zespo│u odpustowego nale┐╣: 15 kapliczek drogi r≤┐a±cowej z 1734 roku, kapliczka murowana barokowa z XVIII wieku, kapliczka z XIX wieku , w lesie przy drodze na Reszel, kapliczka barokowa z drugiej po│owy XVIII wieku r≤wnie┐ przy drodze reszelskiej , a tak┐e budynek dawnej bursy , szacholcowy z XVIII wieku, oraz budynek szko│y muzycznej .
Przystanek PKS, poczta, restauracja, kawiarnia, sklep spo┐ywczy, dom noclegowy, bank sp≤│dzielczy, o£rodek wypoczynkowy, camping, pla┐a, wypo┐yczalnia sprzΩtu wodnego.
Powr≤t do Informatora
Ta│ty
Wie£ le┐y w odleg│o£ci oko│o 5 km od Miko│ajek, nad jeziorem Ta│ty.
Wie£ powsta│a w 1512 roku na prawie che│mi±skim. W roku 1650 wie£ mia│a 2 so│tys≤w Fryderyka DziΩgiela i Jana Zbrzeƒnego. W czasie d┐umy w 1710 roku schronili siΩ tu ksiΩ┐a z Miko│ajek, jeden z nich zmar│. W roku 1785 wie£ liczy│a 51 dom≤w, szko│a powsta│a przed rokiem 1740. Po roku 1945 Ta│ty s╣ wsi╣ so│eck╣.
Zabytki: Do zabytk≤w nale┐y wiatrak holenderski z XIX wieku.
sklep, klub, szko│a podstawowa, k╣pielisko
Powr≤t do Informatora
Sztynort
Wie£ le┐y na p≤│wyspie oddzielaj╣cym jeziora Mamry i Dargin, nad jeziorem Sztynorckim.
Pierwsze wiadomo£ci o Sztynorcie pochodz╣ z 1554 roku. Dw≤r i pa│ac istnia│y w roku 1557. Wie£ od 1554 roku nale┐a│a do rodziny Lehndorff≤w. Pa│ac zosta│ spalony wraz ze wsi╣ przez Tatar≤w w roku 1656, odbudowano go oko│o roku 1690.
Wie£ odwiedza│ czΩsto biskup warmi±ski, Ignacy Krasicki, sk│adaj╣c wizyty Ahasveremu Lehndorffowi. W roku 1848 ch│opi zamierzali przypu£ciµ atak na dw≤r w Sztynorckie. Ostatni w│a£ciciel Sztynortu Henryk Lehndorff, nale┐a│ do spiskowc≤w organizuj╣cych w roku 1944 zamach na Hitlera i zosta│ skazany na karΩ £mierci. Po roku 1945 Sztynort zosta│ wsi╣ so│eck╣ i letniskow╣.
Zabytki: Do znakomitych zabytk≤w nale┐╣ zesp≤│ pa│acowy oraz zesp≤│ folwarczny opr≤cz zdewastowanego czΩ£ciowo pa│acu w latach osiemdziesi╣tych XX wieku zosta│ zrujnowany przez ostatnich u┐ytkownik≤w. Zachowa│y siΩ pawilon parkowy z prze│omu XVIII i XIX wieku, kapliczka w parku z po│owy XIX wieku oraz czΩ£ciowo zrujnowany park . Z zespo│u folwarcznego ocala│y dworek │owczego z XVIII wieku, przebudowany w XIX, dwie oficyny z XVIII-XIX wieku oraz spichlerz z XIX wieku.
sklep wielobran┐owy, poczta, przysta±, klub, sala kinowa, o£rodek ┐eglarski Polskiego Zwi╣zku »eglarskiego